مقاله پژوهشی
علوم میوه
فاطمه نظری؛ موسی رسولی؛ معصومه ملکی
چکیده
انگور (Vitis vinifera L.) ترکیب‌های پاداکسندۀ (آنتیاکسیدان) بسیار سودمندی برای انسان دارد. متأسفانه اغلب ترکیب‌های پاداکسنده مانند فلاونوئیدها در هنگام رسیدگی انگور کاهش مییابد. در این زمینه بررسی تیمار محرک (الیسیتور)هایی برای افزایش این ترکیب‌ها در هنگام مصرف لازم است. در این تحقیق تأثیر تیمار اسید سالیسیلیک در سه غلظت 0(شاهد)، 1/0 ...
بیشتر
انگور (Vitis vinifera L.) ترکیب‌های پاداکسندۀ (آنتیاکسیدان) بسیار سودمندی برای انسان دارد. متأسفانه اغلب ترکیب‌های پاداکسنده مانند فلاونوئیدها در هنگام رسیدگی انگور کاهش مییابد. در این زمینه بررسی تیمار محرک (الیسیتور)هایی برای افزایش این ترکیب‌ها در هنگام مصرف لازم است. در این تحقیق تأثیر تیمار اسید سالیسیلیک در سه غلظت 0(شاهد)، 1/0 و 1 میلیمولار بهصورت محلولپاشی روی برگ و میوۀ دو رقم انگور "شاهانی" (رنگ حبه سیاه) و "فخری" (رنگ حبه سبز) در دو مرحلۀ غورگی و رسیدگی رشد میوه بررسی شد. شاخص تشخیص مرحلۀ غورگی میزان اسیدیته و اندازۀ حبه و مرحلۀ رسیدگی، آبدار و شیرین بودن حبهها بود. این بررسی در سال 1392 روی تاکهای واقع در باغ "مرکز تحقیقات انگور ملایر" انجام شد. تاکهای مورد آزمایش ده ساله و نظام پرورشی آنها بهصورت کشت ردیفی و روش آبیاری قطرهای بود. این آزمایش در قالب طرح کامل تصادفی (CRD) با هفت تیمار و سه تکرار بود. نتایج نشان داد، بیشترین میزان کاروتنوئیدها در مرحلۀ غورگی در پوست میوۀ رقم "شاهانی" و "فخری" تیمارشده با غلظت 1/0 میلیمولار اسید سالیسیلیک به ترتیب با مقادیر 65/73 و 94/69 میلیگرم بر گرم وزن تر بود. نتایج مقایسۀ دو مرحلۀ رشدی همچنین نشان داد، بالاترین میزان آنتوسیانینها در مرحلۀ رسیدگی در پوست میوه و برگ رقم "شاهانی" تیمارشده با غلظت 1/0 میلیمولار اسید سالیسیلیک به ترتیب با مقادیر 21/3 و 343/2 میلیگرم بر گرم وزن تر بود. در سنجش میزان فلاونوئید کل نیز مشاهده شد، اثر افزایشی غلظت 1/0 میلیمولار اسید سالیسیلیک بر میزان فلاونوئید کل برگ و همۀ قسمتهای میوه (به‌جز بذر) هر دو رقم "شاهانی" و "فخری" در مرحلۀ رسیدگی مؤثرتر بود. تیمار اسید سالیسیلیک همچنین میزان فعالیت پاداکسندگی بیشتر قسمتهای هر دو رقم را در مرحلۀ غورگی با غلظت 1/0 میلیمولار و در مرحلۀ رسیدگی با غلظت 1 میلیمولار بهطور مؤثری افزایش داد.این نتایج نشان داد، استفاده از مواد رایجی مانند اسید سالیسیلیک میتواند ویژگی پاداکسندگی انگور را به هنگام رسیدگی به‌شدت افزایش دهد.
مقاله پژوهشی
ابوذر سورنی؛ سید علیرضا سلامی؛ محمد رضا فتاحی مقدم
چکیده
گیاه شاهدانه یکی از مهمترین گیاهان ازنظر اقتصادی برای تولید دارو، غذا، فیبر و روغن است. بااین‌حال نبود نشانگرهای کافی و مؤثر ریزماهواره، گسترش بررسی‌های ژنتیکی این گیاه را محدود کرده است. در این پژوهش داده‌های ترنسکریپتوم برای شناسایی و معرفی ریزماهوارهها بهمنظور بررسی تنوع ژنتیکی و تفکیک رقم‌ها و جمعیتهای فیبری و دارویی ...
بیشتر
گیاه شاهدانه یکی از مهمترین گیاهان ازنظر اقتصادی برای تولید دارو، غذا، فیبر و روغن است. بااین‌حال نبود نشانگرهای کافی و مؤثر ریزماهواره، گسترش بررسی‌های ژنتیکی این گیاه را محدود کرده است. در این پژوهش داده‌های ترنسکریپتوم برای شناسایی و معرفی ریزماهوارهها بهمنظور بررسی تنوع ژنتیکی و تفکیک رقم‌ها و جمعیتهای فیبری و دارویی استفاده شد. بر پایۀ این داده‌ها 3388 مکان ریزماهواره از 1402 توالی در رقم فیبری و 10381 مکان از 4743 توالی در رقم دارویی شناسایی شد. در میان این نشانگرها موتیفهای سه نوکلئوتیدی و پس از آن تک و دو نوکلئوتیدی بالاترین فراوانی را نشان دادند. آغازگرهای مناسب برای افزونش 234 ریزماهواره از 152 توالی منحصر در رقم فیبری و 1543 ریزماهواره از 1372 توالی مختص در رقم دارویی طراحی شدند. این بررسی نخستین ارزیابی در مقیاس گسترده برای شناسایی نشانگرهای ریزماهواره از توالیهای ترنسکریپتوم در گیاه شاهدانه است. تأثیر این نشانگرهای مولکولی میتواند با استفاده از جمعیتهای موجود در ایران آزمون و ارزیابی شده و کارایی آنها در اصلاح این جمعیتها بررسی شود.
مقاله پژوهشی
حمید دهقانی؛ رسول محمدی
چکیده
آگاهی بهنژادگران از ساختار و چگونگی مدیریت و مهار ژنتیکی هر صفتی، موجب انتخاب بهترین روش بهنژادی و موفقیت در برنامه‌های بهنژادی خواهد شد. در این راستا مدیریت و مهار ژنتیکی سه صفت مهم عملکرد، زودرسی و میزان مواد جامد محلول، در قالب طرح تلاقی دی‌آلل کامل برای هفت تودۀ طالبی ایرانی بررسی شد. نتایج نشان داد، والد دستجردی قابلیت ترکیب‌پذیری ...
بیشتر
آگاهی بهنژادگران از ساختار و چگونگی مدیریت و مهار ژنتیکی هر صفتی، موجب انتخاب بهترین روش بهنژادی و موفقیت در برنامه‌های بهنژادی خواهد شد. در این راستا مدیریت و مهار ژنتیکی سه صفت مهم عملکرد، زودرسی و میزان مواد جامد محلول، در قالب طرح تلاقی دی‌آلل کامل برای هفت تودۀ طالبی ایرانی بررسی شد. نتایج نشان داد، والد دستجردی قابلیت ترکیب‌پذیری عمومی (GCA) بالایی برای صفت زودرسی میوه داشت که با توجه به معنیدار بودن قابلیت ترکیب‌پذیری عمومی برای این صفت در هر سال ( 97/3- و 78/3-)، میتوان اظهار داشت که اثر افزایشی ژن‌ها در مدیریت و مهار این صفت نقش مهمی دارند، بنابراین میتوان از این والد در برنامه‌های بهنژادی آینده برای تولید رقم‌های زودرس استفاده کرد. والدهای ساوه‌ای و مگسی نیز برای صفت مواد جامد محلول بالاترین قابلیت ترکیب‌پذیری عمومی را داشتند و میتوانند برای تولید رقم‌های با قند بالا مورد توجه قرار گیرند. والد شاه‌آبادی با محک (تستر) ریش‌بابا و والد ریش‌بابا با محک تیل‌طرق در هر دو سال جفت مناسبی برای تولید دورگ‌های شاه‌آبادی × ریش‌بابا و ریش‌بابا × تیل‌طرق برای تولید رقم‌های با عملکرد بالا مورد توجه قرار گیرند. همچنین والد ساوه‌ای با والدهای شاه‌آبادی، تیل‌طرق و دستجردی و والد مگسی با والدهای ساوه‌ای، ریش‌بابا در ردیف جفت مناسب برای تولید دورگ‌های با میزان قند بالا قرار گرفتند. نتایج نشان داد، انتخاب والدین برای دو صفت زودرسی و مواد جامد محلول و همچنین تولید دورگ برای صفت عملکرد، میتواند در برنامه‌های بهنژادی طالبی مؤثر باشد.
مقاله پژوهشی
مصباح بابالار؛ فرهاد پیرزاد؛ محمد علی عسکری سرچشمه؛ علیرضا طلایی؛ حسین لسانی
چکیده
انار از جمله میوههای حساس به سرمازدگی است و نگهداری آن در دمای پایین‌تر از 5 درجۀ سلسیوس منجر به ظهور نشانه‌های سرمازدگی میشود. این پژوهش بهصورت یک آزمایش ترکیبی از تیمار پیش و پس از برداشت غلظتهای مختلف متیل‌جاسمونات (0 (شاهد)، 1/0، 2/0 و 3/0 میلیمولار) بر کاهش سرمازدگی و ترکیب‌های پاداکسندگی (آنتیاکسیدانی) و ارزش تغذیهای میوۀ ...
بیشتر
انار از جمله میوههای حساس به سرمازدگی است و نگهداری آن در دمای پایین‌تر از 5 درجۀ سلسیوس منجر به ظهور نشانه‌های سرمازدگی میشود. این پژوهش بهصورت یک آزمایش ترکیبی از تیمار پیش و پس از برداشت غلظتهای مختلف متیل‌جاسمونات (0 (شاهد)، 1/0، 2/0 و 3/0 میلیمولار) بر کاهش سرمازدگی و ترکیب‌های پاداکسندگی (آنتیاکسیدانی) و ارزش تغذیهای میوۀ انار رقم ملس ساوه انجام شد. میوهها در دمای 1±4 درجۀ سلسیوس و رطوبت نسبی 95-90 درصد به مدت 4 ماه نگهداری شدند. تیمار 2/0 میلیمولار متیل‌جاسمونات بهطور معنیداری سبب کاهش شاخص سرمازدگی، میزان نشت یونی و مالوندیآلدئید به ترتیب به میزان 54، 20 و 27 درصد شد. میوههای تیمارشده با سطح 2/0 میلیمولار متیل‌جاسمونات دارای ترکیب‌های فنلی، آنتوسیانین‌های کل، ظرفیت پاداکسندگی و فعالیت آنزیم فنیل‌آلانین آمونیالیاز بیشتری در مقایسه با شاهد داشتند. همچنین میوههای انار تیمارشده با متیل‌جاسمونات درصد کاهش وزن، مواد جامد محلول کل و pH کمتر، ویتامین ث و اسید کل بیشتری در مقایسه با میوههای شاهد داشتند. به‌طورکلی متیل‌جاسمونات را میتوان به‌عنوان یک روش سودمند و کاربردی برای افزایش مقاومت میوههای انار به آسیب سرمازدگی و بازدارندۀ کاهش ارزش تغذیهای میوهها در مدت انبارمانی و انتقال آنها به بازار، به‌کار برد.
مقاله پژوهشی
علوم سبزی
فروزنده سلطانی صالح آبادی؛ معین شجری؛ حمیده نوری
چکیده
این آزمایش بهمنظور ارزیابی مقاومت به تنش خشکی تودههای هندوانۀ شریف‌آباد، اصفهان، ابوجهل و رقم کریمسون سوییت انجام گرفت. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و بهصورت کرتهای خردشده دارای چهار رژیم آبیاری که 100درصد به‌عنوان شاهد، 75درصد، 50 درصد و 25 درصد آب قابل دسترس AW) =Available water) به‌عنوان شرایط تنش تقسیم‌بندی شدند، اجرا ...
بیشتر
این آزمایش بهمنظور ارزیابی مقاومت به تنش خشکی تودههای هندوانۀ شریف‌آباد، اصفهان، ابوجهل و رقم کریمسون سوییت انجام گرفت. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و بهصورت کرتهای خردشده دارای چهار رژیم آبیاری که 100درصد به‌عنوان شاهد، 75درصد، 50 درصد و 25 درصد آب قابل دسترس AW) =Available water) به‌عنوان شرایط تنش تقسیم‌بندی شدند، اجرا شد. بیشترین طول شاخساره و شمار گلهای ماده در سطوح 100درصد و 75درصد آب قابل دسترس بود و کمترین آن در 25درصد آب قابل دسترس مشاهده شد. بیشترین کارایی مصرف آب برای هندوانۀ کریمسون سوییت با مقدار 16/34 کیلوگرم بر مترمکعب در سطح 75درصد AW بود. بیشترین عملکرد برحسب تن در هکتار در هندوانۀ شریف‌آباد در تیمار شاهد مشاهده شد و کمترین مقدار در رقم کریمسون سوییت در سطح 25درصدAW بدون میوه بود. با شدید شدن سطح تنش تودۀ شریف‌آباد و رقم کریمسون سوییت مقدار محتوای کل فنلی بیشتری نسبت به دیگر نمونه‌ها داشتند. در کل با توجه به نتایج به‌دست‌آمده میتوان گفت که تودۀ شریف‌آباد نسبت به دیگر هندوانه‌های خوراکی مقاومت بهتری دارد. در رابطه با میزان تبخیر تعرق و KC(ضریب گیاهی) هندوانۀ کریمسون سوییت بیشترین و هندوانۀ ابوجهل کمترین میزان را به خود اختصاص دادند. استفاده از تودههای محلی و متحمل هندوانه در برنامه‌های اصلاحی و مدیریت بهینۀ آبیاری میتواند به کشاورزان در رویارویی با کمبود آب کمک کند.
مقاله پژوهشی
علوم میوه
اعظم سیدی؛ یوسف حمیداوغلی؛ محمود قاسم نژاد؛ نسرین قربان زاده
چکیده
پساب تولیدی از کارخانۀ روغن‌کشی زیتون ناشی از سه مرحلۀ (فاز) فراوری و تولید یک فرآورده با بار آلایندگی بالا است که در فرآیند استخراج روغن‌زیتون تولید میشود. ازآنجایی‌که میزان زیادی آب، مواد آلی و مواد مغذی برای رشد گیاهان دارد میتوان در باغهای زیتون به‌عنوان یک راهحل برای دفع آن استفاده کرد. در این پژوهش، درختان زیتون ...
بیشتر
پساب تولیدی از کارخانۀ روغن‌کشی زیتون ناشی از سه مرحلۀ (فاز) فراوری و تولید یک فرآورده با بار آلایندگی بالا است که در فرآیند استخراج روغن‌زیتون تولید میشود. ازآنجایی‌که میزان زیادی آب، مواد آلی و مواد مغذی برای رشد گیاهان دارد میتوان در باغهای زیتون به‌عنوان یک راهحل برای دفع آن استفاده کرد. در این پژوهش، درختان زیتون دو رقم زرد و روغنی محلی (روغنی) با چهار سطح پساب (0، 90، 190 و 380 لیتر به ازای هر درخت) در دو سال تیمار شدند. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در منطقۀ منجیل استان گیلان اجرا شد. نتایج بررسیها نشان داد، کاربرد پساب بهویژه در سطوح بالا، کربن آلی، تنفس میکروبی، کربن زیستتودۀ میکروبی و فعالیت آنزیم دهیدروژناز خاک را افزایش داد، تأثیر مثبتی بر عملکرد میوه داشت. همچنین کیفیت روغن‌زیتون را از نظر اسیدهای چرب آزاد و ارزش پراکسید، بهبود بخشید اما تأثیری بر درصد روغن در مادۀ خشک نداشت. ویژگیهای زیستی (بیولوژیکی) خاک محل کشت دو رقم متفاوت بود. همچنین تفاوت معنیداری بین دو رقم از نظر کیفیت روغن وجود داشت. کیفیت روغن هر دو رقم و تحت سطوح مختلف تیمار با پساب در محدودۀ روغن‌زیتون طبیعی ممتاز و فوق ممتاز بود.
مقاله پژوهشی
مرضیه جعفری؛ محمد حسین دانشور؛ امین لطفی جلال آبادی
چکیده
گل ساعتی (Passiflora caerulea L.) درختچهای بالارونده، علفی و متعلق به تیرۀ گل ساعتی (Passifloraceae) است. یکی از بخشهای مهم بیوتکنولوژی، کشت بافت است که امکان تولید گیاهانی بدون پاتوژن و در حد انبوه را فراهم میسازد. این پژوهش بهمنظور بررسی پتانسیل دو نوع ریزنمونۀ مختلف (قطعات برگ و دمبرگ) در راستای باززایی مستقیم گیاه گل ساعتی با استفاده از ...
بیشتر
گل ساعتی (Passiflora caerulea L.) درختچهای بالارونده، علفی و متعلق به تیرۀ گل ساعتی (Passifloraceae) است. یکی از بخشهای مهم بیوتکنولوژی، کشت بافت است که امکان تولید گیاهانی بدون پاتوژن و در حد انبوه را فراهم میسازد. این پژوهش بهمنظور بررسی پتانسیل دو نوع ریزنمونۀ مختلف (قطعات برگ و دمبرگ) در راستای باززایی مستقیم گیاه گل ساعتی با استفاده از غلظتهای مختلف هورمونهای 6-بنزیل آمینوپورین (BAP)، 6 فورفوریل آمینو پورین (KIN) و تیدیازورون (TDZ) در ترکیب با ایندول بوتریک اسید (IBA) بهصورت طرح کامل تصادفی و در سه تکرار انجام گرفت. نتایج نشان داد، در ریزنمونۀ دمبرگ بیشترین درصد باززایی (100 درصد) و بیشترین شمار شاخساره با میانگین 9/8 عدد در محیط کشت MS حاوی 1 میلیگرم در لیتر BAP همراه با 1/0 میلیگرم در لیتر IBA به دست آمد. همچنین در ریزنمونۀ برگ بیشترین درصد باززایی (66/86 درصد) و بیشترین شمار شاخساره با میانگین 6/8 عدد در محیط کشت یادشده به دست آمد. در آزمایش ریشهزایی، بیشترین درصد ریشهزایی (33/93 درصد) در محیط کشت MS حاوی 5/0 میلیگرم در لیتر IBA به دست آمد. گیاهچههای به‌دست‌آمده از شرایط درون شیشهای در گلدان قرار داده شدند و برای مدت 25 تا 30 روز پیش از انتقال به خاک در شرایط اتاق کشت نگهداری شدند که بیشتر از 90درصد زندهمانی نشان دادند. این دستورالعمل به نظر میرسد که استعداد کافی برای ریزازدیادی این ژرم پلاسم با ارزش را داشته باشد.
مقاله پژوهشی
علوم گیاهان زینتی
حنیفه سیدحاجی زاده
چکیده
ازآنجایی‌که کیفیت و طول عمر گلهای شاخه‌بریده به میزان زیادی تحت تأثیر عاملهای پیش و پس از برداشت قرار میگیرد، لذا تلاشهای بسیاری برای افزایش کیفیت و عمر ماندگاری آنها با استفاده از روشها و ترکیب‌های مختلف صورت گرفته است. در این پژوهش، آزمایشی در قالب فاکتوریل بر پایۀ طرح کامل تصادفی برای بررسی تأثیر اسید سالیسیلیک ...
بیشتر
ازآنجایی‌که کیفیت و طول عمر گلهای شاخه‌بریده به میزان زیادی تحت تأثیر عاملهای پیش و پس از برداشت قرار میگیرد، لذا تلاشهای بسیاری برای افزایش کیفیت و عمر ماندگاری آنها با استفاده از روشها و ترکیب‌های مختلف صورت گرفته است. در این پژوهش، آزمایشی در قالب فاکتوریل بر پایۀ طرح کامل تصادفی برای بررسی تأثیر اسید سالیسیلیک در مرحلۀ پیش و پس از برداشت با سه تکرار بر عمر ماندگاری لیلیوم انجام شد. غلظتهای 0، 50، 100 و 200 میکرومولار اسید سالیسیلیک روی بوتههای گل محلولپاشی شد و پس از برداشت، گلهای شاخه‌بریده در محلولهایی با همان غلظتها قرار گرفتند. نتایج، نشاندهندۀ تأثیر مثبت اسید سالیسیلیک بر افزایش شمار غنچه و نیز تأخیر در کاهش فعالیت آنزیمهای پاداکسنده (آنتیاکسیدان) بود و روند کاهش نسبت به شاهد با سرعت کمتری به‌پیش رفت. تیمار اسید سالیسیلیک تأثیر معنیداری در میزان پروتئینهای کل در پنج مرحلۀ رشد و نموی نداشت و میزان پراکسید هیدروژن نیز در گلبرگها یک‌روند افزایشی همراه با یک آهنگ ثابت داشت که نسبت به شاهد کمتر بود. کاربرد پیش و پس از برداشت اسید سالیسیلیک در غلظتهای 50 و 100 میکرومولار با افزایش ظرفیت پاداکسندگی یاختهها و همچنین به‌وسیلۀ تنظیم توازن آب در گیاه، سبب افزایش عمر ماندگاری گلهای شاخه‌بریدۀ لیلیوم نسبت به شاهد شد. با توجه به گسترش استفاده از ترکیب‌های شیمیایی زیانبار در محلول نگهداری گلهای شاخه‌بریده، ترکیب مورد بررسی قابلیت زیادی برای استفاده در گلخانههای پرورش و تولید سوسن عید پاک، گل‌فروشی‌ها و خانه دارد.
مقاله پژوهشی
علوم سبزی
ندا عابدی؛ احمد گلچین؛ سعید شفیعی؛ حسین بشارتی
چکیده
کمبود آب در مناطق خشک و نیمه خشک از جمله کشور ایران یکی از فاکتورهای محدود کننده رشد و نمو و عملکرد گیاهان زراعی میباشد. به همین دلیل یافتن راهکارهای مناسب جهت غلیه بر تنش خشکی و افزایش تولید از اهمیت ویژهای برخوردار است. به منظور مطالعه تأثیر تلقیح قارچ‌های میکوریز آربسکولار بر عملکرد و کیفیت سیب‌زمینی (Solanum tuberosum L.) رقم ...
بیشتر
کمبود آب در مناطق خشک و نیمه خشک از جمله کشور ایران یکی از فاکتورهای محدود کننده رشد و نمو و عملکرد گیاهان زراعی میباشد. به همین دلیل یافتن راهکارهای مناسب جهت غلیه بر تنش خشکی و افزایش تولید از اهمیت ویژهای برخوردار است. به منظور مطالعه تأثیر تلقیح قارچ‌های میکوریز آربسکولار بر عملکرد و کیفیت سیب‌زمینی (Solanum tuberosum L.) رقم آگریا تحت تنش خشکی، یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه گروه خاکشناسی دانشگاه زنجان انجام شد. در این آزمایش غدههای بذری گیاه سیب‌زمینی در خاکی با بافت لوم شنی در جعبه‌های مخصوص کشت شدند. فاکتورهایی که مورد مطالعه قرار گرفتند شامل چهار سطح تنش خشکی (حفظ رطوبت خاک در حد ظرفیت مزرعه، 80 ، 60 و 40 درصد ظرفیت مزرعه) و چهار سطح تلقیح با قارچ میکوریز ( بدون تلقیح به عنوان شاهد، تلقیح با قارچ گلوموس اینترارادیسز (Glomus intraradices)، تلقیح با قارچ گلوموس موسه (Glomus mosseae) و تلقیح با مخلوطی از دو نوع قارچ) بودند. در این آزمایش عملکرد، اجزای عملکرد سیب‌زمینی، غلظت نیتروژن، فسفر و پتاسیم در برگها و غدههای گیاه اندازهگیری شدند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد تأثیر تنش خشکی و قارچ‌های میکوریزی بر همه صفات اندازهگیری شده معنیدار بود و تنش خشکی همه صفات مورد مطالعه به جز غلظت نیتروژن برگ و غده سیب‌زمینی را کاهش داد. در مقابل کاربرد قارچ‌های میکوریزی عملکرد و اجزای عملکرد سیب‌زمینی و غلظت عناصر غذایی گیاه را افزایش داد و توانست اثر سوء تنش خشکی بر گیاه سیب‌زمینی را کاهش دهد. بیشترین عملکرد سیب زمینی به مقدار 87/4 کیلوگرم در متر مربع از رطوبت 100 درصد ظرفیت مزرعه و تلقیح با قارچ گلوموس موسه بهدست آمد.
مقاله پژوهشی
علوم گیاهان دارویی
علی رحیمی؛ شاهرخ جهانبین؛ امین صالحی؛ هوشنگ فرجی
چکیده
خشکی یکی از عاملهای اثرگذار بر گیاهان دارویی است و از سویی، قارچ قارچریشه (میکوریز) نقش مؤثری در بهبود عملکرد گیاهان رویارو با تنش خشکی دارد، لذا به همین منظور، آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی، در منطقۀ بویراحمد، در سه تکرار و در سالهای 1394 و 1395 اجرا شد. عاملهای آزمایش شامل سطوح آبیاری ...
بیشتر
خشکی یکی از عاملهای اثرگذار بر گیاهان دارویی است و از سویی، قارچ قارچریشه (میکوریز) نقش مؤثری در بهبود عملکرد گیاهان رویارو با تنش خشکی دارد، لذا به همین منظور، آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی، در منطقۀ بویراحمد، در سه تکرار و در سالهای 1394 و 1395 اجرا شد. عاملهای آزمایش شامل سطوح آبیاری (عامل اصلی) در پنج سطح شامل آبیاری پس از 30، 60، 90، 120 و 150 میلیمتر تبخیر آب از تشتک تبخیر کلاس A و قارچ قارچریشه (عامل فرعی) در سطوح بدون کاربرد قارچ، کاربرد گونۀ Glomus mosseaeو کاربرد گونۀ Glomus intraradices لحاظ شد. نتایج تجزیۀ واریانس نشان داد، اثر متقابل قارچ قارچریشه و تنش آب بر عملکرد دانه، عملکرد زیست‌توده (بیوماس)، وزن هزاردانه، درصد روغن و کارایی مصرف آب در سطح 1 درصد معنیدار بود. در تیمار W30GM، بیشترین عملکرد دانه (5/276 کیلوگرم در هکتار) و در تیمار W150NG، کمترین مقدار عملکرد دانه (69 کیلوگرم در هکتار) به دست آمد. در تیمار W30GM، بیشترین عملکرد زیست‌توده (5389 کیلوگرم در هکتار) و در تیمار I150NG، کمترین مقدار عملکرد زیست‌توده (1517 کیلوگرم در هکتار) به دست آمد. در تیمار W90NGبیشترین درصد روغن دانه (38/29 درصد) و در تیمار W150NG، کمترین مقدار این صفت (97/14 درصد) به دست آمد. در تیمار W90GM، بیشترین کارایی مصرف آب دانه (02460/0 کیلوگرم بر مترمکعب) و در تیمار W120NG، کمترین مقدار این صفت (01185/0 کیلوگرم بر مترمکعب) به دست آمد. این نتایج نشان میدهد، در شرایط تنش آبی، کاربرد قارچ قارچریشه میتواند، در تعدیل تنش کمبود آب و افزایش عملکرد دانه، عملکرد زیست‌توده، وزن هزاردانه، درصد روغن و کارایی مصرف آب گاوزبان نسبت به گیاهان شاهد مؤثر واقع شود.
مقاله پژوهشی
علوم میوه
هرمز عبادی؛ محمود رائینی سرجاز؛ محمد علی غلامی سفید کوهی
چکیده
تغییرات اقلیمی و تقاضای رو به افزایش آب برای تولید کشاورزی، استفاده بهینه از منابع آب را ناگزیر کرده است. در این آزمایش اثرگذاری‌های پاره‌خشکیدگی ناحیۀ ریشه (PRD) و کاربرد آن همراه با سایه‌اندازی بر رشد و کارایی مصرف آب دانهال‌های دوساله نارنج در رامسر بررسی شد. این آزمایش بهصورت گلدانی و در قالب طرح کامل تصادفی انجام شد. تیمارهای ...
بیشتر
تغییرات اقلیمی و تقاضای رو به افزایش آب برای تولید کشاورزی، استفاده بهینه از منابع آب را ناگزیر کرده است. در این آزمایش اثرگذاری‌های پاره‌خشکیدگی ناحیۀ ریشه (PRD) و کاربرد آن همراه با سایه‌اندازی بر رشد و کارایی مصرف آب دانهال‌های دوساله نارنج در رامسر بررسی شد. این آزمایش بهصورت گلدانی و در قالب طرح کامل تصادفی انجام شد. تیمارهای این آزمایش شامل آبیاری کامل(FI)، پاره‌خشکیدگی ناحیۀ ریشه (PRD) و دو تیمار پاره‌خشکیدگی ناحیۀ ریشه همراه با سایه‌اندازی متوسط (MShPRD) و بالا (HShPRD) بود که به مدت هفت ماه در سال 1394 اجرا شد. مقدار آب آبیاری بر پایۀ کمبود رطوبت خاک تعیین شد. کاهش آب مصرفی در تیمار PRD بی‌سایه‌اندازی، 6/29 درصد و در تیمارهای با سایه‌اندازی متوسط و بالا به‌ترتیب 2/36 و 2/39 درصد بود. مقایسۀ میانگین‌ها نشان داد، در تیمار HShPRD اندازه‌های قطر تنه، وزن، حجم، طول، سطح و تراکم طولی ریشه و نسبت ریشه به‌کل گیاه کمتر از دیگر تیمارها بود و نیز حجم و وزن ساقه و شاخه و تولید مادۀ خشک، کمتر از آبیاری کامل بود. ولی نسبت‌های وزن خشک برگ و همۀ اندام‌های هوایی به‌کل گیاه و نیز نسبت اندام‌های هوایی به ریشه (S/R) در این تیمار بیش از دیگر تیمارها بود. تفاوت تیمارها از نظر شمار، سطح و وزن خشک و تر برگ، ارتفاع گیاه، طول شاخه‌ها، قطر ریشه، سطح ویژه و طول ویژۀ ریشه معنیدار نبود. درنتیجه، بیشترین کارایی مصرف آب آبیاری در تیمار MShPRD دیده شد ولی این برتری تنها نسبت به آبیاری کامل معنیدار بود.
مقاله پژوهشی
علوم گیاهان دارویی
علیرضا ترابی؛ غلامعلی اکبری؛ علی اکبر تجلی
چکیده
روشهای مختلف تغذیۀ گیاه، از جمله مهمترین عامل‌هایی است که در بیشتر مرحله‌های رشد گیاهان زراعی و باغی باعث افزایش رشدونمو و دستیابی به عملکرد بالا میشود. بهمنظور بررسی تأثیر سطوح مختلف کودهای دامی و شیمیایی بر ویژگیهای کمی و کیفی بوتۀ سیر در شرایط آب‌وهوایی همدان، آزمایشی در سال زراعی 91-90 در مزرعهای زراعی در همدان انجام ...
بیشتر
روشهای مختلف تغذیۀ گیاه، از جمله مهمترین عامل‌هایی است که در بیشتر مرحله‌های رشد گیاهان زراعی و باغی باعث افزایش رشدونمو و دستیابی به عملکرد بالا میشود. بهمنظور بررسی تأثیر سطوح مختلف کودهای دامی و شیمیایی بر ویژگیهای کمی و کیفی بوتۀ سیر در شرایط آب‌وهوایی همدان، آزمایشی در سال زراعی 91-90 در مزرعهای زراعی در همدان انجام گرفت. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی بهصورت کرتهای یک‌بار خردشده و در سه تکرار به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایش سطوح مختلف کود دامیِ گوسفندی در چهار سطح متفاوت شامل: 0، 10، 20 و 30 تن در هکتار، به‌عنوان عامل اصلی و همچنین سطوح متفاوت کود شیمیایی نیتروژنه بهصورت اوره در چهار سطح مختلف شامل: 0، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار به‌عنوان عامل فرعی بودند. صفات زراعی مورد بررسی شامل: عملکرد سیرچه‌های بذری کشت‌شده، میانگین قطر کل پیاز و شمار سیرچه‌های آن بودند و پس از آن ویژگیهای کیفی سیر از نظر اسید پیروویک کل، سفتی بافت و درصد اسانس سیرچه، اندازهگیری شده و روند تغییرپذیری کیفی آنها بررسی شد. بنا بر نتایج این پژوهش، تیمار مخلوط 30 تن کود دامی به همراه 150 کیلوگرم کود نیتروژن، بالاترین میزان عملکرد سیرچه‌های بذری کشت‌شده معادل 13290 کیلوگرم در هکتار را داشت و تیمار مخلوط 10 تن کود دامی به همراه 100 کیلوگرم کود شیمیایی، بالاترین مقدار پیروویک اسید به میزان 114 میکرومول بر گرم و بیشترین درصد اسانس سیرچه را معادل 97/2 درصد به دست آمد.
مقاله پژوهشی
علوم میوه
علی میرحسینی؛ حسین صادقی؛ حسین مرادی
چکیده
روشهای غیرزیانبار پایدار اهمیت زیادی دارند، چراکه محصول مورد بررسی به چرخۀ عرضه و مصرف برگشته و نیز مشکلات روشهای زیانبار مانند وقتگیری و پرهزینه بودن را ندارند. از سوی دیگر تنوع و فراوانی ویژگیهای کیفی محصولات کشاورزی، از دیگر دلایل توسعۀ روشهای غیرزیانبار بهشمار میآید. بنابراین در این پژوهش توانایی روشهای پردازش ...
بیشتر
روشهای غیرزیانبار پایدار اهمیت زیادی دارند، چراکه محصول مورد بررسی به چرخۀ عرضه و مصرف برگشته و نیز مشکلات روشهای زیانبار مانند وقتگیری و پرهزینه بودن را ندارند. از سوی دیگر تنوع و فراوانی ویژگیهای کیفی محصولات کشاورزی، از دیگر دلایل توسعۀ روشهای غیرزیانبار بهشمار میآید. بنابراین در این پژوهش توانایی روشهای پردازش تصویر بهمنظور پیشبینی ویژگیهای کیفی مانند حجم، وزن، مواد جامد محلول کل، اسید قابل عیارسنجی (تیتراسیون)، فنل کل و فعالیت پاداکسندگی (آنتیاکسیدانی) میوۀ سه رقم انار شامل زاغ یزدی، ملس یزدی و ملس اصفهان در طول فصل رشدی سال 1392 ارزیابی شد. میوهها در چهار مرحلۀ 50، 80، 110 و 140 روز پس از گلدهی گردآوری‌شده و از لحاظ ویژگیهای رنگی و شیمیایی ارزیابی شدند. درنهایت مدل‌های واسنجی (کالیبراسیون) مربوط به داده‌های رنگی و اندازه‌گیری‌های شیمیایی تدوین شدند. نتایج به‌دست‌آمده نشان از اعتبارسنجی مدلها داشت، نسبت انحراف معیار در رقم ملس اصفهان برای وزن 3/2، حجم 52/2، مواد جامد محلول 8/1 و فعالیت پاداکسندگی 95/2 بود. همچنین مشخص شد که روند تغییرپذیری اسید قابل عیارسنجی و فنل کل با رنگ میوۀ انار در هیچ‌کدام از رقم‌های مورد بررسی ضریب همبستگی معنیداری نداشت و توسط روش پردازش تصویر قابل پیشبینی نبود. درمجموع میتوان نتیجه گرفت که روش پردازش تصویر، روشی کارا و قابلیت بسیار قوی در تشخیص همزمان و سریع مرحله‌های بلوغ و همچنین وضعیت ویژگیهای کیفی میوۀ انار رقم ملس اصفهان دارد.
مقاله پژوهشی
جعفر نباتی؛ الهه برومند رضا زاده؛ محمد زارع مهرجردی؛ محمد کافی
چکیده
تأمین منبع نور مصنوعی برای رشد گیاهچه‌ها در کشت بافت سیب‌زمینی، مستلزم صرف هزینه‌های بالایی است. لذا بررسی با هدف تولید گیاهچه در شرایط نور طبیعی و مقایسۀ ویژگیهای ریخت‌شناختی آن با گیاهچههای رشدیافته در نور فلورسنت با استفاده از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با نه تکرار در شرایط درون‌شیشه و چهار تکرار در شرایط ...
بیشتر
تأمین منبع نور مصنوعی برای رشد گیاهچه‌ها در کشت بافت سیب‌زمینی، مستلزم صرف هزینه‌های بالایی است. لذا بررسی با هدف تولید گیاهچه در شرایط نور طبیعی و مقایسۀ ویژگیهای ریخت‌شناختی آن با گیاهچههای رشدیافته در نور فلورسنت با استفاده از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با نه تکرار در شرایط درون‌شیشه و چهار تکرار در شرایط گلخانه انجام شد. تیمارها شامل دو رقم آگریا و ساوالان و نور طبیعی و فلورسنت بودند. نتایج نشان داد ، ارتفاع گیاهچۀ رقم ساوالان در هر دو شرایط نوری یکسان و در مقابل رقم آگریا در نور فلورسنت 5/1 سانتی‌متر ارتفاع گیاهچۀ بیشتری نسبت به شرایط رشد نور طبیعی داشت. طول ریشه، قطر ساقه، سطح برگ، شمار گره در بوته، شمار شاخه در بوته و وزن تر گیاهچه در هر دو رقم مورد بررسی در نور طبیعی بیشتر از نور فلورسنت بود. میزان افزایش سطح برگ در نور طبیعی نسبت به نور فلورسنت در رقم آگریا و ساوالان به ترتیب 23 و 6 درصد، شمار گره در بوته 2/2 و 5/22 درصد و وزن تر گیاهچه 9/18 و 2/17 درصد بود. فاصلۀ میان‌گره‌ها در نور فلورسنت بیشتر از نور طبیعی بود. از نظر سطح برگ، شمار و وزن ریزغده در بوته، گیاهان رشد یافته در شرایط نور طبیعی نسبت به فلورسنت برتری نشان دادند. درمجموع با توجه به تولید گیاهچه با ویژگیهای ریخت‌شناختی مناسب در نور طبیعی و تولید بالاتر ریزغده در گیاهان رشد یافته در شرایط نور طبیعی و فلورسنت، میتوان با استفاده از نور طبیعی با میانگین شدت نور 4598 لوکس برای رشد گیاهچه‌ها در مرحلۀ درون‌شیشه از هزینه‌های تولید ریزغده‌های سیب‌زمینی صرفه‌جویی کرد.
مقاله پژوهشی
علوم سبزی
اسمعیل مددخواه؛ صاحبعلی بلند نظر؛ شاهین اوستان
چکیده
شوری به‌عنوان یک تنش غیرزیستی مهم در کاهش رشد و تولید گیاهان، در نظر گرفته میشود. شناسایی سازوکارهای بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی که در مقاومت به تنش شوری دخالت دارند، میتواند برای انتخاب پایههای متحمل به شوری سودمند باشد. برای این هدف آزمایشی بهمنظور بررسی تأثیر پایه (سه پایۀ کدو شینتوزا، کبالت و روتپاور) و تنش شوری (شاهد ...
بیشتر
شوری به‌عنوان یک تنش غیرزیستی مهم در کاهش رشد و تولید گیاهان، در نظر گرفته میشود. شناسایی سازوکارهای بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی که در مقاومت به تنش شوری دخالت دارند، میتواند برای انتخاب پایههای متحمل به شوری سودمند باشد. برای این هدف آزمایشی بهمنظور بررسی تأثیر پایه (سه پایۀ کدو شینتوزا، کبالت و روتپاور) و تنش شوری (شاهد 0، 40، 60 و 80 میلیمولار NaCl) روی رشد، عملکرد، سطح برگ، فعالیت آنزیمهای پاداکسنده (آنتیاکسیدان)، مقدار مالوندیآلدئید (MDA) و فراسنجه (پارامتر)های نورساختی (فتوسنتزی) در برگ خیار (رقم خسیب)، 35 روز پس از تنش انجام شد. فراسنجه‌های رشدی در هر سه تیمار شوری بهطور معنیداری در گیاهان پیوندی نسبت به گیاهان غیر پیوندی بالاتر بود. عملکرد در گیاهان پیوندی 21-14 درصد بیشتر از گیاهان غیرپیوندی بود. فعالیت آنزیمهای کاتالاز (CAT)، آسکوربات پراکسیداز (APX)، پلیفنلاکسیداز (PPO) و پراکسیداز (POD) در نتیجه تنش شوری افزایش یافت، اما این افزایش در گیاهان پیوندی 2-1/0 برابر گیاهان غیرپیوندی بود. در هر سه تیمار شوری، کاهش میزان هدایت روزنهای در گیاهان پیوندی در مقایسه با گیاهان غیرپیوندی بهطور معنیداری کمتر بود، افزون بر این پراکسیداسیون لیپیدی در گیاهان پیوندی 12-7 درصد کمتر از گیاهان غیرپیوندی بود. بیشترین بازدۀ کوانتومی نظام نوری (فتوسیستم) (Fv/Fm) II در برگهای خیار تفاوت معنیداری بین گیاهان پیوندی و غیرپیوندی نشان داد و این مقدار در گیاهان پیوندی 6-3 درصد بیشتر از گیاهان غیرپیوندی بود. این نتایج اشاره به این دارد که افزایش فعالیت آنزیمهای پاداکسنده، نسبت Fv/Fm و هدایت روزنهای در گیاهان پیوندی، مرتبط با تحمل بیشتر آنها به تنش شوری است.
مقاله پژوهشی
علوم میوه
روح الله کریمی؛ فرزاد میرزایی
چکیده
کشمش مهمترین فرآوردۀ انگور در ایران است که در فرآیند خشک شدن حبهها بهدست میآید. با توجه به تولید بالای انگور در کشور بهینه‌سازی روشهای تهیۀ کشمش بهمنظور افزایش تقاضا در بازارهای جهانی ضروری است. در این بررسی تأثیر سه روش تهیۀ کشمش شامل سایهخشک، آفتابخشک و تیزابی (کربناتپتاسیم+ اتیلاولئات) بر ویژگیهای بیوفیزیکی ...
بیشتر
کشمش مهمترین فرآوردۀ انگور در ایران است که در فرآیند خشک شدن حبهها بهدست میآید. با توجه به تولید بالای انگور در کشور بهینه‌سازی روشهای تهیۀ کشمش بهمنظور افزایش تقاضا در بازارهای جهانی ضروری است. در این بررسی تأثیر سه روش تهیۀ کشمش شامل سایهخشک، آفتابخشک و تیزابی (کربناتپتاسیم+ اتیلاولئات) بر ویژگیهای بیوفیزیکی و بیوشیمیایی کشمش حاصل از انگور بیدانۀ سفید شامل عملکرد کشمش، سرعت خشک شدن، وزن خشک، وزن پوشال و همچنین ظرفیت پاداکسندگی یا آنتیاکسیدانی (با روشهای DPPH وFRAP)، فلاونوئیدکل، فنلکل، پروتئین کل، قندهای محلول (فروکتوز، گلوکز، ساکارز، رافینوز)، اسیدهای آلی (آسکوربیک، مالیک، تارتاریک) و برخی عنصرهای غذایی در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار در هر تیمار در پژوهشکدۀ انگور و کشمش دانشگاه ملایر انجام شد. در شهریورماه سال 1394 میوهها بر پایۀ شاخص درجۀ بریکس 22 برداشت و ضمن تیمار روی بارگاههای طبقه‌ای توری تا رسیدن به رطوبت 15درصد قرار داده شدند. بنا بر نتایج اختلاف معنیداری (01/0p≤ ) بین ویژگیهای بیوفیزیکی و بیوشیمیایی هر سه روش خشککردن مشاهده شد. بیشترین زمان خشککردن مربوط به روش سایهخشک و کمترین زمان مربوط به روش تیزابی بود. همچنین بیشترین و کمترین سرعت تبدیل انگور به کشمش به ترتیب متعلق به روشهای خشککردن تیزابی و سایهخشک بود. عملکرد کشمش تولیدی در روش تیزابی بیشترین و در روش آفتابخشک کمترین بود. محتوای فنلکل، فلاونوئیدکل و ظرفیت پاداکسندگی تعیین‌شده با دو روش DPPH و FRAP در کشمش تیزابی در مقایسه با کشمشهای آفتابخشک و سایهخشک بهطور معنیداری (01/0p≤ ) بیشتر بود. همچنین در روش تیزابی غلظت بالاتر قندهای محلول فروکتوز، گلوکز، ساکارز، رافینوز و اسیدهای آلی (به‌استثناء اسید آسکوربیک) در مقایسه با دیگر روشها مشاهده شد. بنابراین روش تیزابی به دلیل تبدیل انگور به کشمش در بازۀ زمانی کمتر میزان اکسید شدن ترکیب‌های فنلی و فلاونوئیدی در مقایسه با روشهای آفتابی و سایهخشک کمتر بوده و همچنین افزون بر ارزش تغذیهای بالاتر ظرفیت پاداکسندگی بالاتری نیز داشت.
مقاله پژوهشی
علوم میوه
رویا خالصی؛ محمد اسماعیل امیری؛ فریبرز حبیبی
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر استات کلسیم بر انبارمانی، حفظ ویژگیهای کیفی و کاهش پوسیدگی پس از برداشت میوۀ زردآلو رقم ’شکرپاره‘ (Prunus armeniaca cv. ‘Shekar Pareh’)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. میوهها در زمان بلوغ تجاری برداشت و آنگاه در غلظتهای مختلف استات کلسیم(0 (شاهد)، 64/12 و 61/31 میلیمولار) ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر استات کلسیم بر انبارمانی، حفظ ویژگیهای کیفی و کاهش پوسیدگی پس از برداشت میوۀ زردآلو رقم ’شکرپاره‘ (Prunus armeniaca cv. ‘Shekar Pareh’)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. میوهها در زمان بلوغ تجاری برداشت و آنگاه در غلظتهای مختلف استات کلسیم(0 (شاهد)، 64/12 و 61/31 میلیمولار) به مدت ده دقیقه غوطه‌‌ور شدند. میوههای تیمارشده در جعبه‌های پلی‌اتیلنی بسته‌بندی و در دمای 4 درجۀ سلسیوس و رطوبت نسبی 5±90 درصد به مدت یک ماه انبار شدند. فراسنجه (پارامتر)های کمی و کیفی میوه در سه نوبت (روزهای 10، 20، 30 انبارمانی) اندازهگیری شدند. نتایج نشان داد، تیمار استات کلسیم بهطور معنیداری بازدارندۀ کاهش وزن و باعث حفظ سفتی بافت میوهها شد. اسید آسکوربیک در طول زمان انبارمانی کاهش یافت و کمترین میزان آن در تیمار شاهد پس از 30 روز انبارمانی مشاهده شد. استات کلسیم از افزایش TSS جلوگیری کرد. استات کلسیم باعث افزایش TA، غلظت کلسیم گوشت میوه، درصد رطوبت و موجب کاهش کاروتنوئید و نسبت TSS/TA شد. همچنین استات کلسیم با کاهش میزان پوسیدگی باعث افزایش عمر انبارمانی زردآلو شد. در کل میتوان گفت که کیفیت میوههای زردآلو با استفاده از تیمار استات کلسیم به‌‌دلیل تأخیر انداختن فرآیند رسیدگی، بهبود یافته است.
مقاله پژوهشی
علوم میوه
سعید سهیلی وند؛ امیر موسوی؛ محمدرضا صفر نژاد؛ ناصر فرخی؛ مسعود توحید فر؛ محسن مردی؛ سید مهدی علوی
چکیده
در این تحقیق، پیوند ex vitro، برای نجات شاخساره‌های بدون ریشۀ ناشی از کشت بافت و انتقال ژن لیموترش (Citrus aurantifolia L.)، انجام و تأثیر عاملهای مختلفی مانند نوع و اندازۀ پیوندک، نوع پیوند، شرایط نگهداری گیاهچههای پیوندی و استفاده از محیط کشت غذایی در اطراف محل پیوند، بررسی شد. نتایج نشان داد، بهترین بازدهی با استفاده از روش متداول پارافیلم ...
بیشتر
در این تحقیق، پیوند ex vitro، برای نجات شاخساره‌های بدون ریشۀ ناشی از کشت بافت و انتقال ژن لیموترش (Citrus aurantifolia L.)، انجام و تأثیر عاملهای مختلفی مانند نوع و اندازۀ پیوندک، نوع پیوند، شرایط نگهداری گیاهچههای پیوندی و استفاده از محیط کشت غذایی در اطراف محل پیوند، بررسی شد. نتایج نشان داد، بهترین بازدهی با استفاده از روش متداول پارافیلم پیچی، در شرایط محیطی کنترلشده و با اندازه‌های پیوندک بزرگتر و چوبیتر به دست میآید. تزریق محلول غذایی در محل پیوندک، در میزان موفقیت پیوند، تفاوت معنیداری با شاهد نشان نداد. ولی کاربرد محیط غذایی MS آگاردار در محل پیوند، در مقایسه با پارافیلم پیچی، موفقیت ریزپیوندی ex vitro را بالا برد و نشان داد، میتواند به‌عنوان نگهدارندۀ پیوندک روی پایه، محافظ رطوبت پیوندک و تأمینکنندۀ مواد غذایی آن، در روزهای اولیه عمل کرده و در سازگاری تدریجی پیوندک به محیط in vivo کمک کند.
مقاله پژوهشی
فضای سبز و طراحی منظر
وجیهه عباسی قادی؛ مسعود آزادبخت؛ یحیی تاجور؛ محمد اکبرزاده
چکیده
کاربرد گیاهان بومی در فضای سبز از جمله مواردی است که در منظرسازی کمتر به آن توجه شده است. لذا این پژوهش باهدف بررسی جنبۀ زیباشناسانۀ گیاهان درختی بومی زیر حوزۀ هیرکانی انجام پذیرفت. بررسی‌های میدانی روی 55 گونۀ درختی بومی موجود در منطقۀ مورد بررسی به مدت یک سال انجام شد. ثبت ویژگیهای زیباشناسی به کمک مشاهدۀ درختان در طبیعت و عکس‌برداری ...
بیشتر
کاربرد گیاهان بومی در فضای سبز از جمله مواردی است که در منظرسازی کمتر به آن توجه شده است. لذا این پژوهش باهدف بررسی جنبۀ زیباشناسانۀ گیاهان درختی بومی زیر حوزۀ هیرکانی انجام پذیرفت. بررسی‌های میدانی روی 55 گونۀ درختی بومی موجود در منطقۀ مورد بررسی به مدت یک سال انجام شد. ثبت ویژگیهای زیباشناسی به کمک مشاهدۀ درختان در طبیعت و عکس‌برداری از اندام‌های مختلف صورت پذیرفت و با توجه به شاخصهای زیباشناسی امتیازدهی انجام شد، سپس ارزیابی داده‌ها به کمک روش خوشه (کلاستر)بندی در نرم‌افزارSPSS انجام شد. درنهایت گونه‌های درختی بومی منطقۀ هیرکانی بر پایۀ شاخصهای زیباشناسی تفکیک شده‌اند. در مرحلۀ پایانی گونه‌های برتر بر پایۀ نوع کاربری گروه‌بندی شدند؛ درنهایت 23 گونه مناسب مناظر خیابانی، 42 گونه مناسب بوستان‌ها، 10 گونۀ درختی مناسب برای ایجاد منظره‌های میوه‌دار، 19 گونه برای استفاده در ایجاد پرچین و دیوارسبز و 7 گونه برای حاشیۀ رودخانه‌ها و مکان‌های مرطوب معرفی شدند. از جمع‌بندی نتایج این تحقیق میتوان چنین نتیجه‌گیری کرد که از دیدگاه زیباشناسی برخی از گونه‌های درختی بومی هیرکانی قابلیت بالایی به جهت استفاده در منظره‌های شهری دارند. لذا انجام پژوهش‌های سازگاری گونه‌های پیشنهادی با محیط شهری توصیه میشود.
مقاله پژوهشی
علوم گیاهان زینتی
مهرداد رسولی؛ عبدالله حاتم زاده؛ محمود قاسم نژاد؛ حبیب الله سمیع زاده
چکیده
تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی در شرایط تنشزا میتوانند سبب بهبود رشد گیاه شوند. در این آزمایش میزان رشد، قند محلول، پرولین، تجمع یونهای سدیم و پتاسیم تحت تأثیر کاربرد ترینگزاپک اتیل در تیمارهای مختلف شوری بررسی شد. تیمارها شامل چهار سطح شوری شاهد، 5، 10 و 15 دسی زیمنس بر متر با استفاده از کلرید سدیم و تیمارهای ترینگزاپک اتیل در چهار ...
بیشتر
تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی در شرایط تنشزا میتوانند سبب بهبود رشد گیاه شوند. در این آزمایش میزان رشد، قند محلول، پرولین، تجمع یونهای سدیم و پتاسیم تحت تأثیر کاربرد ترینگزاپک اتیل در تیمارهای مختلف شوری بررسی شد. تیمارها شامل چهار سطح شوری شاهد، 5، 10 و 15 دسی زیمنس بر متر با استفاده از کلرید سدیم و تیمارهای ترینگزاپک اتیل در چهار سطح 0، 60، 120 و 240 میلیگرم در 100 مترمربع بود که سه مرتبه و هر 14 روز یک‌بار اعمال شد. شوری باعث افزایش معنیداری در میزان قندهای محلول، پرولین، غلظت یون سدیم و نسبت سدیم به پتاسیم ریشه و اندام‌های هوایی، غلظت یون پتاسیم اندام‌های هوایی شد ولی موجب کاهش میزان غلظت یون پتاسیم ریشه، عمق توسعۀ ریشه و محتوای نسبی آب شد. همچنین، محلولپاشی ترینگزاپک اتیل موجب افزایش محتوای نسبی آب برگ، توسعۀ ریشه، قند محلول، پرولین، غلظت یون سدیم و پتاسیم و نسبت سدیم به پتاسیم در ریشه و اندام‌های هوایی شد. بنابر نتایج مشخص شد، در شرایط شوری تجمع میزان بالاتر یون پتاسیم در اندام‌های هوایی و کاهش انتقال یون سدیم از ریشه به اندام‌های هوایی میتواند یک سازوکار مهم چمن آگروستیس برای تنظیم یونی و افزایش مقاومت به شرایط شوری باشد.
مقاله پژوهشی
علوم سبزی
جاسم پرخیده؛ طاهر برزگر؛ فاطمه نکونام
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر تنش کمآبیاری بر رشد، عملکرد و شاخصهای فیزیولوژیکی هندوانۀ رقم چارلستونگری پیوندی، آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در دانشگاه زنجان انجام شد. تیمارهای آبیاری در سه سطح 100، 70 و 50 درصد نیاز آبی گیاه و تیمار پیوند شامل گیاهان پیوندی روی پایۀ هندوانۀ ابوجهل ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر تنش کمآبیاری بر رشد، عملکرد و شاخصهای فیزیولوژیکی هندوانۀ رقم چارلستونگری پیوندی، آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در دانشگاه زنجان انجام شد. تیمارهای آبیاری در سه سطح 100، 70 و 50 درصد نیاز آبی گیاه و تیمار پیوند شامل گیاهان پیوندی روی پایۀ هندوانۀ ابوجهل و گیاهان غیر پیوندی بود. نتایج نشان داد، تنش کمآبیاری بهطور معنیداری رشد، عملکرد و کارایی مصرف آب را کاهش و درصد نشت یونی و محتوای پرولین را افزایش داد. بیشترین میزان عملکرد میوه و کارایی مصرف آب در گیاهان غیر پیوندی و پیوندی در شرایط آبیاری 100 درصد بهدست آمد. بیشترین مواد جامد محلول میوه در گیاهان پیوندی تحت آبیاری 50 درصد ثبت شد. بیشترین سطح برگ، طول بوته، سفتی گوشت میوه، محتوای نسبی آب برگ در گیاهان غیر پیوندی با آبیاری 100 درصد به دست آمد. بیشترین فعالیت آنزیم پراکسیداز در گیاهان پیوندی تحت کمآبیاری 50 درصد مشاهده شد. پایۀ هندوانۀ ابوجهل در شرایط آبیاری 100 و 70 درصد باعث کاهش غلظت کلسیم و افزایش میوههای پوسیدگی گلگاه داشت، ولی با اعمال تنش کمآبیاری بیشتر، غلظت کلسیم در گیاهان غیر پیوندی کاهش و عارضۀ پوسیدگی گلگاه افزایش یافت. با توجه به نتایج، پیوند روی پایۀ هندوانۀ ابوجهل اثر مثبتی نداشته است.
مقاله پژوهشی
علوم میوه
زهرا صداقتی؛ فاطمه ناظوری؛ سید حسین میردهقان
چکیده
تأثیر غلظتهای مختلف اسید سالیسیلیک بر انبارمانی میوههای سیب رقم زرد و قرمز لبنانی موجود در باغ کنتوئیۀ رفسنجان در زمان برداشت، 45، 90، 135 و 180 روز پس از انبارمانی بررسی شد. تیمارها شامل بدون شست‌وشو، آب مقطر، اسید سالیسیلیک 1، 2 و 3 میلیمولار به مدت نیم و یک ساعت در سردخانه با دمای 1±2 درجۀ سلسیوس بررسی شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل ...
بیشتر
تأثیر غلظتهای مختلف اسید سالیسیلیک بر انبارمانی میوههای سیب رقم زرد و قرمز لبنانی موجود در باغ کنتوئیۀ رفسنجان در زمان برداشت، 45، 90، 135 و 180 روز پس از انبارمانی بررسی شد. تیمارها شامل بدون شست‌وشو، آب مقطر، اسید سالیسیلیک 1، 2 و 3 میلیمولار به مدت نیم و یک ساعت در سردخانه با دمای 1±2 درجۀ سلسیوس بررسی شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل بر پایۀ طرح کامل تصادفی اجرا شد. شاخص برداشت در هر دو رقم همزمان با 170روز پس از پایان دورۀ گلدهی بود. نتایج نشان داد، تیمار اسید سالیسیلیک نسبت به شاهد روند کاهش وزن، نشت یونی و پوسیدگی را کند کرده و باعث حفظ مواد جامد محلول، قابلیت پذیرش و فعالیت پاداکسندگی شد، اما تأثیری بر شاخصهای درخشندگی، هیو، اسیدیتۀ کل و pH میوه نداشت. در مدت انبارمانی درصد کاهش وزن، اسیدیتۀ کل، pH و پوسیدگی سیب زرد بیشتر از رقم قرمز و همچنین قابلیت ماندگاری سیبهای قرمز بیشتر از سیب زرد بود. افزایش سوختگی سطحی، بدطعمی و کاهش قابلیت پذیرش از نتایج کاربرد اسید سالیسیلیک 3 میلیمولار بود ولی اسید سالیسیلیک 2 میلیمولار در حفظ کیفیت و انبارمانی میوه مؤثرتر از دیگر تیمارها بود.
مقاله پژوهشی
فضای سبز و طراحی منظر
محبوبه میرزاخانی؛ بابک متشرع زاده؛ حسین میر سید حسینی؛ رضا مالمیر
چکیده
سیلیسیم یک عنصر غذایی ضروری برای برخی گیاهان علفی و عنصری سودمند برای بهبود رشد و رویارویی با تنشهای زنده و غیرزنده به شمار میرود. این پژوهش روی خاک آلودۀ طبیعی به فلزهای سنگین از شهرک صنعتی روی در زنجان انجام گرفت و طی آن تأثیر کاربرد ذرات نانو سیلیس بر پاسخ‌های مورفو-فیزیولوژیکی و تغذیهای چچم (Lolium perenne) بررسی شد. تیمار نانو ...
بیشتر
سیلیسیم یک عنصر غذایی ضروری برای برخی گیاهان علفی و عنصری سودمند برای بهبود رشد و رویارویی با تنشهای زنده و غیرزنده به شمار میرود. این پژوهش روی خاک آلودۀ طبیعی به فلزهای سنگین از شهرک صنعتی روی در زنجان انجام گرفت و طی آن تأثیر کاربرد ذرات نانو سیلیس بر پاسخ‌های مورفو-فیزیولوژیکی و تغذیهای چچم (Lolium perenne) بررسی شد. تیمار نانو سیلیس در شش سطح 100 (NS1)، 200 (NS2)، 500 (NS3)، 1000 (NS4)،2000 (NS5) و تیمار شاهد (NS0) برحسب میلیگرم نانو سیلیس بر کیلوگرم خاک گلدان در قالب طرح کامل تصادفی و پنج تکرار در گلخانه اجرا شد. بهمنظور اضافه کردن نانو سیلیسیم به خاک، دروایۀ (سوسپانسیون) آن تهیه و با مقدار مشخصی آب که بر پایۀ ظرفیت مزرعۀ تعیین‌شده بود، مخلوط و با استفاده از پیپت، قطره‌قطره به خاک اضافه شد. پس از گذشت دورۀ کاشت و داشت گیاه چچم، اندام‌های هوایی گیاه برداشت و غلظت عنصرهای سنگین (سرب، روی و کادمیوم) و عنصرهای غذایی (فسفر، پتاسیم و سیلیسیم) در اندام‌های هوایی اندازهگیری شد. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد، کاربرد سیلیسیم بر جذب عنصرهای آلایندۀ کادمیوم و روی و عنصرهای غذایی پتاسیم، فسفر و سیلیسیم در سطح 5 درصد معنیدار بود. همچنین کاربرد سیلیسیم در خاک، جذب آلاینده‌های روی و کادمیوم را در گیاه افزایش داد. همچنین بیشترین میزان جذب سیلیسیم در اندام‌های هوایی چچم، در تیمار NS5 گزارش شد که نسبت به سطوح دیگر کاربرد نانو و شاهد، تفاوت معنیداری نشان داد. درمجموع کاربرد سیلیسیم، سبب بهبود وضعیت رشد گیاه، جذب عنصرهای غذایی و مقاومت به تنش شد.
مقاله پژوهشی
علوم سبزی
محمد امیریان مجرد؛ محمد رضا حسندخت؛ وحید عبدوسی؛ سیدعلی طباطبائی؛ کامبیز لاریجانی
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر شوری بر برخی ویژگیهای ریخت‌شناختی (مورفولوژیک) و فیزیولوژیک تودههای شلغم ایرانی آزمایشی گلخانهای بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اول شوری آب در چهار سطح (0، 60، 120 و 180 میلیمولار کلرید سدیم) و عامل دوم 15تودۀ شلغم ایرانی بود. نتایج نشان داد، تنش شوری میزان وزن تر و خشک ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر شوری بر برخی ویژگیهای ریخت‌شناختی (مورفولوژیک) و فیزیولوژیک تودههای شلغم ایرانی آزمایشی گلخانهای بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اول شوری آب در چهار سطح (0، 60، 120 و 180 میلیمولار کلرید سدیم) و عامل دوم 15تودۀ شلغم ایرانی بود. نتایج نشان داد، تنش شوری میزان وزن تر و خشک شاخساره (63 و 33 درصد)، وزن تر ریشۀ غدهای (86 درصد)، سبزینۀ (کلروفیل) a و b (52 و 5/37 درصد)، پتاسیم برگ و ریشه (2/33 و 2/31 درصد) را کاهش و میزان سدیم برگ و ریشۀ غدهای را افزایش (84 و 3/90 درصد) داد. نتایج اثر متقابل شوری و توده نشان داد، تودههای مشهد، یزد و بیرجند بیشترین کاهش میزان پرولین (71، 5/64 و 6/61 درصد) و تودههای مهریز و کرمانشاه کمترین کاهش سبزینۀ a (22 و 3/32 درصد) در شوری 180 میلیمولار نسبت به شاهد را داشتند. سبزینۀ a و b با وزن تر (**8/0 و **72/0) و خشک اندام‌های هوایی (*73/0 و *68/0) همبستگی مثبت داشت. پرولین نیز به ترتیب با سدیم و پتاسیم برگ همبستگی مثبت و منفی (*43/0 و *42/0-) داشت. پتاسیم و سدیم ریشه همبستگی منفی (**88/0-) و معنیداری با هم داشتند. نتایج همچنین نشان داد، تودههای شلغم ایرانی به تنش شوری واکنشهای متفاوتی نشان میدهند و از یونهای پتاسیم و سدیم میتوان به‌عنوان شاخص انتخاب تودههای متحمل به شوری در شلغم استفاده کرد.
مقاله پژوهشی
علوم گیاهان زینتی
شیرین تقی پور؛ عبداله احتشام نیا؛ حامد خدایاری؛ حسن مومیوند
چکیده
گل داوودی (Dendranthema grandiflorum Ramat.) یکی از مهمترین گیاهان زینتی و دارویی در عرصۀ جهانی بهشمار میرود. بهمنظور بررسی میزان تنوع ژنتیکی برخی رقم‌های گل داوودی با استفاده از نشانگرهای ریخت‌شناختی (مورفولوژیک)، 21 صفت کمی در 15 رقم پابلند داوودی با سه تکرار در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در بیرانشهر شهرستان خرمآباد، استان ...
بیشتر
گل داوودی (Dendranthema grandiflorum Ramat.) یکی از مهمترین گیاهان زینتی و دارویی در عرصۀ جهانی بهشمار میرود. بهمنظور بررسی میزان تنوع ژنتیکی برخی رقم‌های گل داوودی با استفاده از نشانگرهای ریخت‌شناختی (مورفولوژیک)، 21 صفت کمی در 15 رقم پابلند داوودی با سه تکرار در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در بیرانشهر شهرستان خرمآباد، استان لرستان ارزیابی شد. نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش، نشاندهندۀ دامنۀ گسترده‌ای از تغییرپذیری‌ها در بین رقم‌های مورد بررسی از نظر صفات اندازه‌گیری‌شده بود. در برخی از صفات از جمله شمار گل، شمار برگ، شمار شاخههای جانبی که ضریب تغییرپذیری‌های بالاتری نشان دادند، تنوع بیشتری در بین رقم‌های داوودی داشتند. نتایج به‌دست‌آمده از ضریب همبستگی نشان داد، بین صفات شمار گل در بوته با شمار شاخۀ فرعی، قطر شاخۀ اصلی و گستردگی بوته همبستگی منفی و معنیداری وجود داشت. در تجزیۀ عاملی، هفت عامل اصلی و مستقل با مقادیر ویژۀ بزرگتر از 1 درمجموع توانستند 1/91 درصد واریانس کل را توجیه کنند. در تجزیۀ خوشهای رقم‌ها در فاصلۀ اقلیدسی 73/33، به سه گروه اصلی تقسیم‌بندی شدند. به‌طوری‌که دو رقم ̓شکرنازʻ و ̕نادیا2ʻ با بیشترین ارتفاع شاخه و رقم گل‌گیسʻ با بیشترین قطر سرگل از دیگر رقم‌ها متمایز شدند. بنابراین با توجه به اینکه بررسی این رقم‌ها در شرایط یکسان صورت گرفته است، میتواند گزینش برای صفات مورد بررسی صورت گیرد.
