تأثیر تنش شوری بر برخی ویژگی‌های فیزیولوژیک و ریخت‌شناختی توده‌های بومی شلغم ایرانی (Brassica rapa)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

2 استاد، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

3 استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

4 استادیار، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر شوری بر برخی ویژگی‌های ریخت‌شناختی (مورفولوژیک) و فیزیولوژیک توده­های شلغم ایرانی آزمایشی گلخانه­ای به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اول شوری آب در چهار سطح (0، 60، 120 و 180 میلی­مولار کلرید سدیم) و عامل دوم 15تودۀ­ شلغم ایرانی بود. نتایج نشان داد، تنش شوری میزان وزن تر و خشک شاخساره (63 و 33 درصد)، وزن تر ریشۀ غده­ای (86 درصد)، سبزینۀ (کلروفیل) a و b (52 و 5/37 درصد)، پتاسیم برگ و ریشه (2/33 و 2/31 درصد) را کاهش و میزان سدیم برگ و ریشۀ غده­ای را افزایش (84 و 3/90 درصد) داد. نتایج اثر متقابل شوری و توده نشان داد، توده­های مشهد، یزد و بیرجند بیشترین کاهش میزان پرولین (71، 5/64 و 6/61 درصد) و توده­های مهریز و کرمانشاه کمترین کاهش سبزینۀ a (22 و 3/32 درصد) در شوری 180 میلی­مولار نسبت به شاهد را داشتند. سبزینۀ a و b با وزن تر (**8/0 و **72/0) و خشک اندام‌های هوایی (*73/0 و *68/0) همبستگی مثبت داشت. پرولین نیز به ترتیب با سدیم و پتاسیم برگ همبستگی مثبت و منفی (*43/0 و *42/0-) داشت. پتاسیم و سدیم ریشه همبستگی منفی (**88/0-) و معنی­داری با هم داشتند. نتایج همچنین نشان داد، توده­های شلغم ایرانی به تنش شوری واکنش­های متفاوتی نشان می­دهند و از یون­های پتاسیم و سدیم می­توان به‌عنوان شاخص انتخاب توده­های متحمل به شوری در شلغم استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Effects of salt stress on some morphological and physiological traits of Iranian turnip accessions (Brassica rapa L.)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Amirian Mojarad 1
  • Mohammad Reza Hassandokht 2
  • Vahid Abdossi 3
  • Seyed Ali Tabatabaei 4
  • Kambiz Larijani 3
1 Ph.D. Candidate, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Professor, University College of Agriculture & Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
3 Assistance Professor, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
4 Assistance Professor, Seed and Plant Improvment Research Department, Yazd Agricultural and Natural Resources and Education Center, AREEO, Yazd, Iran
چکیده [English]

In order to investigate effects of salt stress on some morphological and physiological traits of Iranian turnips accessions, a greenhouse experimental was carried out as a factorial with a completely randomized design in three replications. The first factor was the salinityof water at four levels (0, 60, 120 and 180 mM NaCl) and the second factor was the accessions of Iranian turnip at 15 levels. Results showed that salt stress reduced the fresh and dry weights of shoot (63, 33) and root tuber (86%), chlorophylls a and b (52 and 37.5%), potassium ion of leaf and tuber root (33.2 and 31.2%) and increased the sodium content of leaf and root tuber (84 and 90.3 percent. Results of interaction of salinity and accession showed that Mashhad, Yazd and Birjand accessions had the greatest reduction in proline (71, 64.5 and 61.6%); while, accessions from Mehriz and Kermanshah had the smallest decrease in chlorophyll a (22 and 32.3%) at 180 mM salinity compared to control. Chlorophyll a and b levels were positively correlated with fresh weight (0.8**, 0.72**) and dry weight of shoots (0.43**, 0.68**). Proline had a positive and negative correlation with sodium and potassium of leaf (0.43*, -0.42*), respectively. Root potassium and sodium had negative significant correlation. Results showed accessions of Iranian turnip exhibit different responses to salt stress and potassium and sodium ions can be used as a selection index for accessions of salt-tolerant turnip.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Physiology
  • proline
  • salinity levels
  • yield

مراجع

  1. Arnon, D. I. (1949). Copper enzymes in isolated chloroplasts. Polyphennoloxidase in Beta vulgaris. Plant Physiology, 24, 1-150.
  2. Ashraf, M. (1999). Interactive effect of salt (NaCl) and nitrogen form on growth, water relations and photosynthetic capacity of sunflower (Helianthus annum L.). Annals of Applied Biology, 135(2), 509-513.
  3. Ashraf, M. & Ali, Q. (2008). Relative membrane permeability and activities of some antioxidant enzymes as the key determinants of salt tolerance in canola (Brassica napus L.). Environmental and Experimental Botany, 63(1), 266-273.
  4. Ashraf, M. & McNeilly, T. (2004). Salinity tolerance in Brassica oilseeds. Critical Reviews in Plant Sciences, 23(2), 157-174.
  5. Azari, A., Modares, S. A., Ghanati, F., Naji, A. & Alizadeh, B. (2012). Efeect of salt stress on morphological and physiological traits of two species of rapeseed (Brassica napus and B. rapa). Iranian Journal of Crop Sciences, 14(2), 121-135. (in Farsi)
  6. Bates, L., Waldren, R. & Teare, I. (1973). Rapid determination of free proline for water-stress studies. Plant and Soil, 39(1), 205-207.
  7. Dehdari, A. & Farhadi, L. (2011). Effect of salt stress on agronomical characteristics and physiological of turnip (Brassica rapa L.). Seventh Horticultural Sciences Congress, Iran Isfahan, 301. (in Farsi)
  8. Dixon, G. R. (2007). Vegetable Brassicas and related crucifers (No.14). CABI Publishing, Oxfordshire, UK.
  9. Dolatabadi, N., Toorch, M., Shakiba, M.R., Kazemnia, H. & Komatsu, S. (2012). The response and protein pattern of spring rapeseed genotypes to sodium chloride stress. African Journal of Agricultural Research 7(5), 755-763.
  10. Enferad, A., Poustini, K., Majnoon Hosseini, N. & Khajeh-Ahmad-Attari, A. A. (2004). Physiological responses of rapeseed (Brassica napus L.) varieties to salinity. JWSS-Isfahan University of Technology, 7(4), 103-113. (in Farsi with English abstract)
  11. Farooq, S. & Azam, F. (2006). The use of cell membrane stability (CMS) technique to screen for salt tolerant wheat varieties. Journal of Plant Physiology, 163(6), 629-637.
  12. Francois, L. (1984). Salinity effects on germination growth, and yield of turnips. HortScience, (19), 82-84.
  13. Gad, N. (2005). Interactive effect of salinity and cobalt on tomato plants II-Some physiological parameters as affected by cobalt and salinity. Research Journal of Agriculture and Biological Sciences, 1(3), 270-276.
  14. Ghorbani Ghogdi, H. & Ladan Moghadam, A. (2005). Introduction on Oxidative Stresses and Plant Responses. Devavin Publication, 128 pp.
  15. Noreen, Z., Ashraf, M. & Akram, N. (2010). Salt‐induced regulation of some key antioxidant enzymes and physiobiochemical phenomena in five diverse cultivars of turnip (Brassica rapa L.). Journal of Agronomy and Crop Science, 196(4), 273-285.
  16. Rameeh, V., Rezai, A. & Saeidi, G. (2004). Study of salinity tolerance in rapeseed. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 35(19-20), 2849-2866.
  17. Rubatzky, V. E. & Yamaguchi, M. (1997). World vegetables: principles, production and nutritive value. Chapman Hall (ITP), New York. (pp. 371-417).
  18. Saba Munir., Siddiqi, E. H., Bhatti, K. H., Navaz, K. & Rashid, R. (2013). Assessment of inter- cultivar variation for salinity tolerance in winter radish (Raphanussativus L.) using photosynthetic attributes as effective selection criteria. World Applied Sciences Journal, 21(3), 384-388.
  19. Santos, C. V. (2004). Regulation of chlorophyll biosynthesis and degradation by salt stress in sunflower leaves. ScientiaHorticulturae, 103(1), 93-99.
  20. Schonfeld, M. A., Johnson, R. C., Carver, B. F. & Marhinweg, D. W. (1988). Water relations in winter wheat as drought resistance indication. Crop Science, 28, 526-531.
  21. Shirazi, M., Khan, M. A., Mujtaba, S., Islam, E., Mumtaz, S., Shereen, A. & Ashraf, M. Y. (2009). Role of proline, K/Na ratio and chlorophyll content in salt tolerance of wheat (Triticum aestivum L.). Pakistan Journal of Botany, 41(2), 633-638.
  22. Tunçtürk, M., Tunçtürk, R., Yildirim, B. & Çiftçi, V. (2011). Changes of micronutrients, dry weight and plant development in canola (Brassica napus L.) cultivars under salt stress. African Journal of Biotechnology, 10(19), 3726-3730.‏
  23. Turan, M. A., Elkarim, A. H. A., Taban, N. & Taban, S. (2009). Effect of salt stress on growth, stomatal resistance, proline and chlorophyll concentrations on maize plant. African Journal of Agricultural Research, 4(9), 893-897.
  24. Ulfat, M., Athar, H., Ashraf, M. & Jamil, A. (2007). Appraisal of physiologycal and biochemical selection criteria for evalution of salt tolerance in canola (Brassica napus L.). Pakistan Journal of Botany, 39(5), 1593-1608, 2007.
  25. Wolf, B. (1982). A comprehensive system of leaf analyses and its use for diagnosing crop nutrient status. Communications in Soil Science & Plant Analysis, 13(12), 1035-1059.
  26. Zargari, A. (1997). Medicinal plants. (6th ed.). Vol. 1. Tehran University Publication. 103p. (in Farsi)
علوم باغبانی ایران
دوره 49، شماره 2
شهریور 1397
صفحه 579-587

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 27 مهر 1395
  • تاریخ بازنگری: 06 مرداد 1396
  • تاریخ پذیرش: 18 مرداد 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار