مجتبی صلاحی استاد؛ بهرام عابدی؛ یحیی سلاح ورزی
چکیده
به منظور ارزیابی اثر کاربرد قارچ تریکودرما در شرایط تنش خشکی بر خصوصیات بیوشیمیایی و رنگیزههای فتوسنتزی گیاه ریحان آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اول آبیاری در سه سطح (50، 75 و 100 درصد ظرفیت زراعی) و عامل دوم تلقیح با قارچ تریکودرما در دو سطح (تلقیح و عدم تلقیح با قارچ تریکودرما ) بودند. نتایج ...
بیشتر
به منظور ارزیابی اثر کاربرد قارچ تریکودرما در شرایط تنش خشکی بر خصوصیات بیوشیمیایی و رنگیزههای فتوسنتزی گیاه ریحان آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اول آبیاری در سه سطح (50، 75 و 100 درصد ظرفیت زراعی) و عامل دوم تلقیح با قارچ تریکودرما در دو سطح (تلقیح و عدم تلقیح با قارچ تریکودرما ) بودند. نتایج نشان داد بیشترین وزن تر و خشک برگ در تیمار آبیاری 100 درصد ظرفیت زراعی بدون کاربرد قارچ تریکودرما (شاهد) مشاهده شد. میزان وزن تر (69/17 درصد) و خشک ساقه (27/17 درصد)، کلروفیل a (66/0 درصد)، کلروفیل b (64/0 درصد)، کلروفیل کل (66/0 درصد) و محتوای نسبی آب برگ (37/1 درصد) در تیمار آبیاری 100 درصد ظرفیت زراعی همراه با کاربرد قارچ تریکودرما نسبت به شاهد افزایش یافت. میزان نشت الکترولیت (5/7 درصد) در تیمار آبیاری 100 درصد ظرفیت زراعی همراه با کاربرد قارچ تریکودرما نسبت به شاهد کاهش یافت. میزان کارتنوئید (74/31 درصد) پرولین (25/52 درصد)، فعالیت آنتیاکسیدانتی (22/17 درصد) در تیمار آبیاری 50 درصد ظرفیت زراعی همراه با کاربرد قارچ تریکودرما بیشتر از شاهد مشاهده شد. بنا به نتایج بدست آمده، در شرایط سطوح مختلف آبیاری، کاربرد قارچ Trichoderma harzianum باعث افزایش پرولین، کربوهیدرات محلول، رنگیزههای فتوسنتزی و فعالیت آنتیاکسیدانتی ریحان شد.
میترا اعلایی؛ زهرا کرمی؛ مسعود ارغوانی؛ فهیمه صالحی
چکیده
به منظور مطالعه اثر اسپرمین در شرایط تنش شوری در گیاه پروانش آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در گلدانهای که حاوی پیت ماس قهوهای به پرلایت با نسبت 4:1 بودند در گلخانه دانشگاه زنجان اجرا شد. تیمارها شامل اسپرمین در چهار سطح (صفر، 5، 10 و 15 ppm) و تنش شوری در سه سطح (صفر، 60 و 120 میلیمولار کلریدسدیم) بودند. صفات مورد ...
بیشتر
به منظور مطالعه اثر اسپرمین در شرایط تنش شوری در گیاه پروانش آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در گلدانهای که حاوی پیت ماس قهوهای به پرلایت با نسبت 4:1 بودند در گلخانه دانشگاه زنجان اجرا شد. تیمارها شامل اسپرمین در چهار سطح (صفر، 5، 10 و 15 ppm) و تنش شوری در سه سطح (صفر، 60 و 120 میلیمولار کلریدسدیم) بودند. صفات مورد ارزیابی شامل صفات مورفولوژیکی(وزن تر، وزن خشک، ارتفاع، قطر گل، تعداد برگ)، صفات فیزیولوژی(محتوای نسبی آب، کلروفیل کل، کاروتنوئید) و فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانی پراکسیداز و مقدار پرولین بودند. نتایج نشان داد کاربرد پلیآمین اسپرمین رشد و عملکرد گیاه پروانش را در شرایط تنش بهبود بخشید و بر صفات وزن تر و وزن خشک بوته، ارتفاع، تعداد گل، محتوای نسبی آب، پرولین، محتوای کلروفیل، کاروتنوئید و آنزیم پراکسیداز در سطح احتمال یک درصد و بر صفت تعداد برگ در سطح احتمال پنج درصد اثر معنیداری نشان داد. بیشترین میزان پرولین (37/0µmol/g FW) در تیمار 10پی‌پی‌ام و کمترین میزان (23/0 µmol/g FW) در تیمار شاهد بدست آمد. بالاترین میزان آنزیم پراکسیداز (099/0 units.g-1 FW.min-1) در تیمار 15 پی‌پی‌ام اسپرمین به دست آمد که نشاندهنده افزایش میزان فعالیت این آنزیم نسبت به شاهد با افزایش سطح اسپرمین بود. بنابراین استفاده از اسپرمین در زمینه دستیابی به شاخصهای رشد مطلوب در این گیاه سودمند است.
یحیی سلاح ورزی؛ مریم کمالی
چکیده
خشکی از عوامل مهم محدودکننده تولیدات باغی است و این موضوع در مناطق خشک و نیمه‌خشک از اهمیت بیشتری برخوردار است. با توجه به اهمیت نانوتکنولوژی در بهبود روش‌های موجود در گیاهان باغی این آزمایش روی گل محمدی (Rosa× damascena Mill) به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی و درسه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در بهار و تابستان ...
بیشتر
خشکی از عوامل مهم محدودکننده تولیدات باغی است و این موضوع در مناطق خشک و نیمه‌خشک از اهمیت بیشتری برخوردار است. با توجه به اهمیت نانوتکنولوژی در بهبود روش‌های موجود در گیاهان باغی این آزمایش روی گل محمدی (Rosa× damascena Mill) به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی و درسه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در بهار و تابستان 1397 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل دو رژیم آبیاری ( هر سه روز (شاهد)، و شش روز) و پنج سطح تیتانیوم (0 (شاهد، عدم استفاده از تیتانیوم)، 15 پی‌پی‌ام دی‌اکسید‌تیتانیوم، 30 پی‌پی‌ام دی‌اکسید‌تیتانیوم، 15 پی‌پی‌ام نانو دی‌اکسید‌تیتانیوم، 30 پی‌پی‌ام نانو دی‌اکسید‌تیتانیوم) بود. نتایج نشان اگرچه افزایش دور آبیاری منجر به کاهش سطح برگ و قطر گل شد، تیتانیوم در تمام سطوح استفاده شده روی صفات وابسته به درشتی گل مثل قطر گل، قطر دمگل و طول دمگل اثر داشت. به طوریکه تعداد گل با کاربرد 15 و 30 پی‌پی‌ام دی اکسید تیتانیوم 8/40 و 9/54 درصد و با کاربرد 15 و 30 پی‌پی‌ام نانو دی‌اکسید‌تیتانیوم 84 و 69 درصد افزایش یافت. در تیمار 30 پی‌پی‌ام نانو دی‌اکسید‌تیتانیوم و دور آبیاری 3 روز یکبار مقدار پرولین ۲۰/0 میکرومول بر گرم و در همین تیمار تیتانیوم و دور آبیاری 6 روز یکبار برابر ۵۰/0 میکرومول بر گرم بود. به طور کلی کاربرد دی‌اکسید‌تیتانیوم و نانو دی‌اکسید‌تیتانیوم منجر به بهبود صفات رشدی و قطر گل شد. همچنین در بین سطوح استفاده شده غلظت 15 پی‌پی‌ام نانو دی‌اکسید‌تیتانیوم تأثیر بیشتری بر قطر گل، تعداد گل، محتوای آب نسبی و شاخص سبزینگی برگ داشت.
فاطمه بنی اسدی؛ مسعود ارغوانی؛ وحیدرضا صفاری؛ مهدی منصوری
چکیده
به منظور مطالعه اثر سدیم نیتروپروساید (SNP) به عنوان آزادکننده نیتریک اکسید (NO) بر برخی صفات مرفوفیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه تاج خروس تحت تنش کادمیم، پژوهش حاضر به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار (گلدان حاوی خاک لومی شنی) در بهار و تابستان سال 1396در گلخانه با متوسط دمایی 30-25 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی60 درصد با ...
بیشتر
به منظور مطالعه اثر سدیم نیتروپروساید (SNP) به عنوان آزادکننده نیتریک اکسید (NO) بر برخی صفات مرفوفیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه تاج خروس تحت تنش کادمیم، پژوهش حاضر به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار (گلدان حاوی خاک لومی شنی) در بهار و تابستان سال 1396در گلخانه با متوسط دمایی 30-25 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی60 درصد با طول روز متوسط 14 ساعت انجام شد. فاکتور اول شامل کاربرد خاکی کادمیم از منبع نیترات کادمیم در دو سطح (30 و 60 میلیگرم بر کیلوگرم خاک) و عدم کاربرد کادمیم و فاکتور دوم شامل محلول پاشی برگی SNP در سه سطح (صفر، 100 و 200 میکرومولار) بود. نتایج نشان داد با افزایش غلظت کادمیم فعالیت آنزیم های آنتیاکسیدانی و مقادیر پراکسیدهیدروژن، مالون‌دی‌آلدئید و کادمیم ریشه و شاخساره افزایش یافت، ولی میزان کلروفیل‌کل و وزن‌خشک ریشه و شاخساره کاهش یافت. از طرف دیگر کاربرد 100 میکرومولارSNP در بالاترین سطح کادمیم نسبت به عدم مصرف آن، به طور موثری به ترتیب موجب افزایش وزن‌خشک‌ریشه (4/2 برابر)، کادمیم ریشه ( 51 درصد)، کلروفیل‌کل (50 درصد) ، پرولین (74 درصد) و همچنین موجب کاهش مقدار پراکسیدهیدروژن (28 درصد) و مالون‌دی‌آلدئید (41 درصد) گردید. به نظر می‌رسد کاربرد این ماده جدا بر انباشت بیشتر کادمیم در ریشه و جلوگیری از انتقال آن به اندام هوایی، با کاهش صدمات اکسیداتیو میتواند تا حدی مقاومت این گیاه را برای رشد در خاک های آلوده به کادمیم افزایش دهد.
صدیقه براتی؛ مهرداد لاهوتی؛ منیره چنیانی
چکیده
ازآنجایی‌که خاک های کشاورزی در اکثر نقاط دنیا به مقادیر متفاوتی از فلزات سنگین آلوده هستند، تنش فلزات سنگین یکی از تنش‌های اصلی در این مناطق محسوب می گردد که می تواند تأثیر منفی بر میزان تولید محصولات گیاهی داشته باشد. در این پژوهش تأثیر تنش مولیبدن [سطح شاهد (C: 9/1میکرومولار) و سطوح تیماری 5/0+C، 5/2+C، 5+C، 10+C میکرومولارمولیبدات ...
بیشتر
ازآنجایی‌که خاک های کشاورزی در اکثر نقاط دنیا به مقادیر متفاوتی از فلزات سنگین آلوده هستند، تنش فلزات سنگین یکی از تنش‌های اصلی در این مناطق محسوب می گردد که می تواند تأثیر منفی بر میزان تولید محصولات گیاهی داشته باشد. در این پژوهش تأثیر تنش مولیبدن [سطح شاهد (C: 9/1میکرومولار) و سطوح تیماری 5/0+C، 5/2+C، 5+C، 10+C میکرومولارمولیبدات سدیم اضافه شده به محلول غذایی هوگلند] بر رشد و عملکرد سیستم آنتی‌اکسیدان آنزیمی و غیرآنزیمی گیاه جعفری درمرحله گیاهچه ای (پنج هفته ای) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد هرچند سطوح مختلف تنش مولیبدن موجب کاهش وزن خشک و طول بخش هوایی و ریشه گیاهچهها و همچنین کاهش شاخص پایداری غشا و محتوای نسبی آب برگ آنها شد، ولیکن، اثر افزایشدهنده بر محتوای پرولین (افزایش 150 درصدی محتوای پرولین بخشهوایی نسبت به شاهد) و ترکیبات فنلی (افزایش 80 و 85 درصدی محتوای فنلکل بخش هوایی و ریشه نسبت به شاهد) داشت. فعالیت آنزیمهای آنتی‌اکسیدان کاتالاز، بنزیدینپراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز هم بخشهوایی و هم ریشه، در شرایط مواجه با تنش مولیبدن افزایش یافتند. بنابراین این‌طور میتوان نتیجه گیری کرد که گیاهچه های جعفری سعی می کنند از مسیر کاهش نسبی فرایند رشد و به عوض آن، افزایش سیستم دفاع آنتی‌اکسیدان به "تحمل" شرایط تنش فلزسنگین مولیبدن در این مرحله نموی بپردازد.
احمد اجنی؛ علی سلیمانی؛ علی اصغر زینانلو؛ اسماعیل سیفی
چکیده
صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی درختان 12 ساله زیتون رقم های زرد و دیره در پاسخ به تغییرات دمایی فصل رشد منطقه طارم (استان زنجان، شمال غرب ایران) در طی دو سال متوالی 1396-1397 مطالعه شد. آزمایش بهصورت کرتهای خردشده در زمان (کرت اصلی شامل نوع رقم و کرت فرعی زمان) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی اجرا گردید. نمونهبرداری و یادداشت دادهها ...
بیشتر
صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی درختان 12 ساله زیتون رقم های زرد و دیره در پاسخ به تغییرات دمایی فصل رشد منطقه طارم (استان زنجان، شمال غرب ایران) در طی دو سال متوالی 1396-1397 مطالعه شد. آزمایش بهصورت کرتهای خردشده در زمان (کرت اصلی شامل نوع رقم و کرت فرعی زمان) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی اجرا گردید. نمونهبرداری و یادداشت دادهها در چهار زمان مختلف اردیبهشت، تیر، مرداد و مهرماه بهترتیب در دماهای 28، 45، 44 و 36 درجه سانتیگراد انجام شد. نتایج نشان داد فتوسنتز رقم دیره در شرایط تنش حرارتی تیرماه در مقایسه با اردیبهشتماه، حدود دو برابر بیشتر از رقم زرد کاهش یافت. رقم زرد علیرغم داشتن فتوسنتز بالا، میزان رشد و وزن خشک تجمعی شاخسارهای پایینتری داشت که بالا بودن بازده عملکرد میوه در این رقم از دلایل عمده این موضوع بود. تجمع پرولین در بافت برگ رقم دیره نتوانست نقش زیادی در ایجاد تحمل بیشتر در این رقم داشته باشد. میزان کربوهیدراتهای محلول در رقم زرد و در همه مراحل مورد ارزیابی بیشتر از رقم دیره بود. در کل، رقم زرد تحمل بیشتری به افزایش تنش حرارتی در طی فصل رشد نشان داد.
حوا بیگدلی نسب؛ موسی سلگی؛ مینا تقی زاده
چکیده
بهمنظور بررسی اثر کاربرد سوپرجاذب نانوکامپوزیت و اسید هیومیک بر ویژگیهای چمن اسپورت تحقیقی بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار به اجرا در آمد. عامل اول سوپرجاذب نانوکامپوزیت در سه سطح (صفر، 2 و 5 گرم در کیلوگرم خاک گلدان)، عامل دوم اسید هیومیک در سه سطح (صفر، 250 و500 میلیگرم در لیتر و بهصورت محلولپاشی) ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر کاربرد سوپرجاذب نانوکامپوزیت و اسید هیومیک بر ویژگیهای چمن اسپورت تحقیقی بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار به اجرا در آمد. عامل اول سوپرجاذب نانوکامپوزیت در سه سطح (صفر، 2 و 5 گرم در کیلوگرم خاک گلدان)، عامل دوم اسید هیومیک در سه سطح (صفر، 250 و500 میلیگرم در لیتر و بهصورت محلولپاشی) و عامل سوم تنش خشکی در دو سطح (50 و 100 درصد ظرفیت زراعی) بود. نتایج نشان داد کاربرد اسید هیومیک در زمان تنش خشکی باعث بهبود صفات رنگ و ارتفاع اندام هوایی شد. کاربرد سوپرجاذب نانوکامپوزیت در زمان تنش خشکی سبب کاهش اثر تنش خشکی و بهبود صفات رنگ و ارتفاع اندام هوایی شد. کاربرد اسید هیومیک و سوپرجاذب نانوکامپوزیت بهطور همزمان باعث بهبود ویژگیهای تراکم، ارتفاع اندام هوایی و وزن تر، ولی کاهش میزان نشت یونی، پرولین و وزن خشک چمن شد. بهطور کلی نتایج این تحقیق نشان داد کاربرد اسید هیومیک و سوپرجاذب نانوکامپوزیت میتواند به عبور گیاه از شرایط تنش خشکی کمک نماید و باعث کاهش اثر تنش خشکی بر گیاه شود.
وهب اسدی؛ موسی رسولی؛ منصور غلامی؛ معصومه ملکی
چکیده
استفاده از پایههای انگور متحمل به تنش خشکی و کاربرد روش‌های به باغی مانند استفاده از تنظیم‌کننده‌های رشد میتواند برای دستیابی به روش‌های مقابله با کمآبی مؤثر باشد. به همین منظور پژوهشی بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1397 در شرایط گلخانهای جهت بررسی اثر تنظیم‌کننده رشد تریاکانتانول بر ویژگیهای ...
بیشتر
استفاده از پایههای انگور متحمل به تنش خشکی و کاربرد روش‌های به باغی مانند استفاده از تنظیم‌کننده‌های رشد میتواند برای دستیابی به روش‌های مقابله با کمآبی مؤثر باشد. به همین منظور پژوهشی بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1397 در شرایط گلخانهای جهت بررسی اثر تنظیم‌کننده رشد تریاکانتانول بر ویژگیهای فیزیولوژیکی نهالهای انگور بیدانه سفید پیوند شده روی دو رقم بومی در شرایط خشکی انجام شد. تیمارها پایه در دو سطح (خوشناو، سرخک قوچان و نهال رقم بیدانه سفید (خودریشه))، تنش خشکی در سه سطح پتانسیل آب خاک در محدوده 2/0- (شاهد)، 7/0- و 5/1- مگاپاسکال و سه غلظت تنظیم‌کننده تریاکانتانول (صفر، 50 و 100 میکرومولار) بودند. صفات اندازهگیری شده نسبت وزن خشک به سطح برگ (LMA)، میزان پایداری غشای سلولی (MSI)، کلروفیل کل، پرولین، گلایسین بتائین، محتوای نسبی آب برگ، فعالیت آنزیم کاتالاز (CAT) و پراکسیداز (POX) بودند. براساس نتایج حاصل از این پژوهش تنش خشکی باعث کاهش معنیدار LMA (25 درصد)، MSI (5 درصد)، کلروفیل (20 درصد) و RWC (5 درصد) گردید و تیمارهای تریاکانتانول منجر به افزایش معنیدار LMA (20 درصد)، MSI (3/4 درصد)، کلروفیل (14 درصد)، RWC (5/2 درصد)، گلایسین بتائین (27 درصد)، پرولین (22 درصد) و فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانی کاتالاز (23 درصد) و پراکسیداز (8 درصد) گردید. نهالهای پیوندی با پایه خوشناو نسبت به شاهد نتایج بهتری را نشان داد و با اضافه شدن تیمار های تریاکانتانول نیز صفات مناسب برای تحمل تنش خشکی بهبود یافتند.
رضا شریفی اصل؛ محسن کافی؛ مهدی صیدی؛ سپیده کلاته جاری
چکیده
به منظور بررسی تأثیر اسید هیومیک بر رشد و برخی پاسخهای فیزیولوژیکی چمن آفریقایی تحت تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. عامل اول اسید هیومیک در چهار سطح (صفر، 50، 100 و 150 میلیگرم در لیتر بهصورت کاربرد خاکی) و عامل دوم تنش شوری در چهار سطح (صفر، 5، 7 و 9 دسی‌زیمنس بر متر) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر اسید هیومیک بر رشد و برخی پاسخهای فیزیولوژیکی چمن آفریقایی تحت تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. عامل اول اسید هیومیک در چهار سطح (صفر، 50، 100 و 150 میلیگرم در لیتر بهصورت کاربرد خاکی) و عامل دوم تنش شوری در چهار سطح (صفر، 5، 7 و 9 دسی‌زیمنس بر متر) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر شوری و اسید هیومیک بر پارامترهای رشدی، رنگیزههای فتوسنتزی، مالون دیآلدهید، پرولین و آنزیمهای آنتی‌اکسیدان معنیدار بود. در شرایط تنش شوری، وزن تر و خشک شاخساره و ریشه، سطح برگ و کلروفیل کاهش، اما پرولین و فعالیت مالون دی آلدیید کاتالاز و سوپر اکسید دیسموتاز افزایش یافت. کاربرد اسید هیومیک سبب افزایش پارامترهای رشدی، محتوای کلروفیل، کاتالاز و پراکسیداز شد و تحمل شوری در گیاه را افزایش داد. با افزایش غلظت اسید هیومیک اثربخشی آن افزایش یافت، بهطوریکه بالاترین تأثیر در غلظت 150 میلیگرم در لیتر اسید هیومیک مشاهده شد. بهطورکلی، نتایج نشان داد کاربرد اسید هیومیک با بهبود فرآیندهای فیزیولوژیک گیاه میتواند بهطور مؤثری برای حفاظت چمن از اثرهای شوری بالا استفاده شود.
مهنوش رحمانی؛ عزیزاله خیری؛ محسن ثانی خانی؛ نجم الدین مرتضوی؛ نرجس فرزین
چکیده
بهمنظور بررسی اثر کمآبیاری و کیتوزان بر برخی صفات فیزیولوژیکی گیاه نعناع معمولی(Mentha spicata L.) آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه زنجان اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل آبیاری در دو سطح (100 درصد و 60 درصد ظرفیت زراعی) بهعنوان فاکتور اصلی و تیمار کیتوزان در سه سطح (صفر، 50 و 100 میلیگرم ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر کمآبیاری و کیتوزان بر برخی صفات فیزیولوژیکی گیاه نعناع معمولی(Mentha spicata L.) آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه زنجان اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل آبیاری در دو سطح (100 درصد و 60 درصد ظرفیت زراعی) بهعنوان فاکتور اصلی و تیمار کیتوزان در سه سطح (صفر، 50 و 100 میلیگرم در لیتر)، بهعنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد محلولپاشی با کیتوزان باعث افزایش میزان کلروفیل شد. بالاترین میزان کلروفیل ( mg gr-1 f.w240/1) در غلظت mg/l100 کیتوزان در شرایط آبیاری کامل (100 درصد ظرفیت زراعی) بهدست آمد. کاربرد محلولپاشی mg/l100 کیتوزان و شرایط کمآبیاری (60 درصد ظرفیت زراعی) باعث تشکیل بیشترین میزان کاروتنوئید (mg gr-1 f.w 442/0)، فنل (mg gr-1 f.w 989/9)، فلاونوئید (mg gr-1 f.w 993/6) و پرولین (mol gr-1 f.w 96/23) در گیاهان تحت این تیمار گردید. بالاترین میزان فعالیت آنتیاکسیدانی ( 16/91 درصد) در غلظت mg/l50 کیتوزان در شرایط کمآبیاری مشاهده شد. همچنین کمآبیاری و کیتوزان اثر مثبتی بر عملکرد اسانس داشتند، بهطوریکه بیشترین میزان عملکرد اسانس (kg/h 44/10) در غلظت mg/l50 کیتوزان و در شرایط کم آبیاری حاصل شد. بهطورکلی نتایج نشان داد تیمار کیتوزان در شرایط تنش خشکی و غیر تنش اثرات مثبتی بر صفات مذکور داشت و اثرات منفی ناشی از تنش را بهبود بخشید.
علی ناصری مقدم؛ حسن بیات؛ محمد حسین امینی فرد؛ فرید مرادی نژاد
چکیده
خشکی و شوری در بسیاری از مناطق جهان از مهمترین عوامل محدودکننده رشد و نمو گیاهان به شمار میروند. هدف از تحقیق حاضر بررسی اثر متقابل تنش‌های خشکی و شوری بر برخی از فاکتورهای مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گل نرگس (Narcissus tazetta L.) بود. این آزمایش گلدانی، بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند ...
بیشتر
خشکی و شوری در بسیاری از مناطق جهان از مهمترین عوامل محدودکننده رشد و نمو گیاهان به شمار میروند. هدف از تحقیق حاضر بررسی اثر متقابل تنش‌های خشکی و شوری بر برخی از فاکتورهای مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گل نرگس (Narcissus tazetta L.) بود. این آزمایش گلدانی، بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1396 انجام شد. تیمارها شامل کلریدسدیم در چهار سطح 0 (شاهد)، 40،20 و 60 میلیمولار و تنش خشکی در چهار سطح 70،50،30 و 90 درصد ظرفیت زراعی بودند. نتایج نشان داد تنش‌های خشکی و شوری باعث کاهش معنیدار طول و عرض برگ، وزن خشک اندام هوایی و سوخ، طول ساقه گلدهنده و قطر گل، محتوای نسبی آب و محتوای کلروفیل شدند. با این وجود، تأثیر تنش‌های شوری و خشکی و اثر متقابل آنها بر کاهش تعداد گل در ساقه گلدهنده معنیدار نبود. در مقابل مقادیر نشتیونی و محتوای پرولین تحت تأثیر این دو تنش افزایش یافتند. بهطور کلی، نتایج نشان داد در محدوده تیمارهای اعمال شده، اثرات مخرب تنش شوری بر صفات رشدی، زینتی و فیزیولوژیکی گل نرگس بیشتر از تنش خشکی بود.
فاطمه ذاکریان؛ فاطمه سفیدکن؛ بهلول عباس زاده؛ سپیده کلاته جاری
چکیده
مرزه سهندی یکی از گیاهان دارویی انحصاری ایران است که علاوه بر کاربرد در صنایع دارویی، غذایی، آرایشی و بهداشتی، به دلیل تحمل بالا به تنش خشکی و قابلیت تولید در مناطق دیم از اهمیت زراعی بالایی برخوردار میباشد. به منظور بررسی تغییرات صفات فیزیولوژیک مرزه سهندی، این تحقیق در دو سال در شرایط مزرعه در قالب کرت های خرد شده در سه تکرار اجرا ...
بیشتر
مرزه سهندی یکی از گیاهان دارویی انحصاری ایران است که علاوه بر کاربرد در صنایع دارویی، غذایی، آرایشی و بهداشتی، به دلیل تحمل بالا به تنش خشکی و قابلیت تولید در مناطق دیم از اهمیت زراعی بالایی برخوردار میباشد. به منظور بررسی تغییرات صفات فیزیولوژیک مرزه سهندی، این تحقیق در دو سال در شرایط مزرعه در قالب کرت های خرد شده در سه تکرار اجرا شد. تنش خشکی به عنوان کرت اصلی در چهار سطح (آبیاری کامل و قطع آبیاری در مراحل ساقه‌دهی، غنچه‌دهی و 50% گلدهی) و تلقیح با قارچ مایکوریزا به عنوان کرت فرعی در چهار سطح (Glomus intraradices، G. mosseae، G. mosseae + G.intraradices و عدم استفاده از کود زیستی) در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد اثر متقابل سال×تنش×میکوریزا در سطح 1 درصد بر دو آنزیم پراکسیداز و پلی‌فنل‌اکسیداز و نیز درصد اسانس معنیدار بود. مقایسه میانگین‌ها نشان داد کاتالاز، سوپراکسیددیسموتاز، پراکسیداز و فنل کل در سال دوم بیشترین بودند. بیشترین مقدار کلروفیل b، کلروفیل کل، مالون‌دی آلدهید و قند محلول در تنش خشکی در مرحله ساقه‌دهی بهدست آمد. بیشترین سوپراکسیددیسموتاز و پرولین متعلق به تنش خشکی 50 درصد در زمان گلدهی بود. بیشترین درصد اسانس ) 87/1 درصد( در تیمار مصرف هر دو گونه میکوریزا به دست آمد. بنابراین استفاده از کودهای زیستی می تواند اثرات تنش خشکی را کاهش داد.
علی شاهی قره لر؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ ذبیح اله زمانی؛ رضا معالی امیری
چکیده
به خاطر کاهش نزولات آسمانی و منابع آبی زیرزمینی و افزایش احتمال بروز تنش خشکی، گزینش ارقام یا ژنوتیپهای مقاوم یا متحمل تنش خشکی ضروری میباشد. فندق یکی از مهمترین درختان میوه خشکباری است. بهمنظور مطالعه واکنش شش رقم فندق (فرتیل، روند، لانگ، سقورب، مرویل و گرد) به تنش خشکی آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی ...
بیشتر
به خاطر کاهش نزولات آسمانی و منابع آبی زیرزمینی و افزایش احتمال بروز تنش خشکی، گزینش ارقام یا ژنوتیپهای مقاوم یا متحمل تنش خشکی ضروری میباشد. فندق یکی از مهمترین درختان میوه خشکباری است. بهمنظور مطالعه واکنش شش رقم فندق (فرتیل، روند، لانگ، سقورب، مرویل و گرد) به تنش خشکی آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی روی نهالهای سه ساله گلدانی اجرا شد. تیمارهای آبیاری شامل شاهد (آبیاری منظم) و تنش خشکی (قطع کامل آبیاری) بودند که پس از اعمال تیمار تنش خشکی، آبیاری مجدد انجام و به منظور بررسی قابلیت برگشت پذیری ارقام یک روز و یک هفته بعد از آبیاری مجدد نمونهبرداری انجام شد. نتایج تجزیه واریانس اختلافات معنیدار بین تیمارهای آبیاری و همچنین ارقام نشان داد. رنگیزههای فتوسنتزی و کارآیی کوآنتومی تحت تیمار تنش خشکی کاهش یافتند. درحالیکه مقدار مالوندیآلدهید و پرولین افزایش نشان دادند. حداکثر کارآیی کوآنتومی فتوسیستم II در تیمار شاهد (731/0) و حداقل آن در تیمار تنش قبل از انجام آبیاری (672/0) مشاهده شد، اما یک هفته بعد از آبیاری مجدد به میزان شاهد برگشت. در بین ارقام مورد بررسی رقم گرد با دارا بودن بیشترین مقادیر رنگیزه های فتوسنتزی، دارای تولید بالای ترکیبات آنتی اکسیدانی (ترکیبات فنولی و فلاونوئیدها) نیز بود. محتوای پرولین با اکثر ویژگی های مورد بررسی بجز مالوندیآلدهید همبستگی منفی نشان داد. تحت تنش خشکی برگ‌های رقم لانگ کمترین و رقم روند بیشترین خسارت (درصد نکروزگی) را متحمل شدند. ارقام لانگ، فرتیل و گرد در برابر خشکی تحمل نسبی بیشتری نسبت به ارقام دیگر داشتند.
علوم سبزی
فرنوش جعفری؛ جابر پناهنده؛ علی رضا مطلبی آذر؛ موسی ترابی
چکیده
بهمنظور مطالعه واکنش گیاه سیبزمینی در شرایط درونشیشهای به تنش اسمزی و دمایی، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. عامل اول چهار سطح تنش اسمزی ناشی از پلیاتیلنگلیکول 6000 شامل شاهد، 5/0- ، 1- و 5/1- مگاپاسکال بهترتیب معادل صفر، 200 گرم در لیتر، 300 گرم در لیتر و 370 گرم ...
بیشتر
بهمنظور مطالعه واکنش گیاه سیبزمینی در شرایط درونشیشهای به تنش اسمزی و دمایی، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. عامل اول چهار سطح تنش اسمزی ناشی از پلیاتیلنگلیکول 6000 شامل شاهد، 5/0- ، 1- و 5/1- مگاپاسکال بهترتیب معادل صفر، 200 گرم در لیتر، 300 گرم در لیتر و 370 گرم در لیتر از ماده PEG-6000 بود و عامل دوم دما در سه سطح شامل 15، 25 و 35 درجه سانتیگراد روی گیاهچههای سه کلون امیدبخش 143، 301 و 306 و دو رقم تجاری پیکاسو و مارفونا در محیط کشت MS اعمال شدند. صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی مانند مقدار آب نسبی برگ (RWC)، میزان نشت الکترولیت (EL)، مقدار پرولین و فعالیت آنزیمهای کاتالاز (CAT)، پراکسیداز (POX) و اسکورباتپراکسیداز (APX) و محتوی پروتئین اندازهگیری شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر ساده سه عامل و همچنین اثر متقابل عاملهای مورد مطالعه در سطح احتمال یک درصد بر صفات یادشده به‌استثنای محتوی پروتئین، تأثیر معنیداری داشتند. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که با افزایش دما و مقدار پلیاتیلنگلیکول از میزان آب نسبی برگها کاسته شد، اما میزان نشت الکترولیت، مقدار پرولین، فعالیت آنزیمهای کاتالاز، پراکسیداز و آسکورباتپراکسیداز افزایش داشتند. رقم مارفونا نسبت به شرایط تنش متحملترین وکلون306 حساسترین بود، گیاهچههای آن با افزایش شدت تنش از بین رفتند. تلفیق تنش اسمزی با افزایش درجه حرارت برای گیاهچههای سیبزمینی در شرایط درونشیشهای قابلتحمل نبود، بهطوریکه تنش اسمزی 5/0- مگاپاسکال به بالا و 35 درجه سانتیگراد باعث خشکشدن گیاهچهها گردیدند.
علوم سبزی
آرزو خانی؛ طاهر برزگر؛ جعفر نیکبخت؛ زهرا قهرمانی
چکیده
بهمنظور ارزیابی اثر لاکتاتکلسیم بر برخی از ویژگیهای فیزیولوژیکی، آنتیاکسیدانی و عملکرد کاهو تحت شرایط کمآبیاری، آزمایشی بهصورت کرتهای خرد شده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در شرایط اقلیمی زنجان در سال 1396 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل سه رژیم آبیاری مختلف (100، 85 و 70 درصد نیاز آبی گیاه) بهعنوان ...
بیشتر
بهمنظور ارزیابی اثر لاکتاتکلسیم بر برخی از ویژگیهای فیزیولوژیکی، آنتیاکسیدانی و عملکرد کاهو تحت شرایط کمآبیاری، آزمایشی بهصورت کرتهای خرد شده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در شرایط اقلیمی زنجان در سال 1396 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل سه رژیم آبیاری مختلف (100، 85 و 70 درصد نیاز آبی گیاه) بهعنوان فاکتور اصلی و محلولپاشی لاکتاتکلسیم در سه سطح (0، 75/0 و 5/1 گرم در لیتر) بهعنوان فاکتور فرعی بودند. نتایج نشان داد که تنش کمآبیاری بهطور معنیداری فعالیت آنتیاکسیدانی و میزان پرولین، فنل، فلاونوئید و فعالیت آنزیمهای پراکسیداز و کاتالاز را افزایش داد و شاخص پایداری غشا، محتوای نسبی آب برگ، باقیمانده آب برگ و عملکرد را کاهش داد. کاربرد برگی لاکتاتکلسیم بهطور معنیداری وضعیت آب برگ، فعالیت آنتیاکسیدانی و عملکرد گیاه را نسبت به تیمار شاهد افزایش داد. بیشترین مقدار پرولین و فعالیت آنزیمهای کاتالاز و پراکسیداز با کاربرد لاکتاتکلسیم 5/1 گرم در لیتر در شرایط کمآبیاری 70 درصد حاصل شد. حداکثر فعالیت آنتیاکسیدانی تحت 75/0 گرم در لیتر و شرایط کمآبیاری 85 درصد بهدست آمد. با توجه به نتایج، کاربرد لاکتاتکلسیم 5/1 گرم در لیتر برای بهبود وضعیت آب برگ، فعالیت آنتیاکسیدانی آنزیمی و غیرآنزیمی و عملکرد کاهو پیشنهاد میگردد.
علوم میوه
صمیرا احمدی پور؛ عیسی ارجی؛ علی عبادی؛ وحید عبدوسی
چکیده
بهمنظور بررسی عکسالعمل به خشکی برخی از ارقام تجاری زیتون، آزمایش گلدانی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در شهرستان گیلانغرب واقع در استان کرمانشاه در سال 1394 در هوای آزاد به اجرا در آمد. تیمارها شامل سه سطح آبیاری بهمیزان 100 (شاهد)، 75 و 50 درصد ظرفیت مزرعه و سه رقم زیتون (زرد، آمیگدالولیا و کنسروالیا) بودند. ...
بیشتر
بهمنظور بررسی عکسالعمل به خشکی برخی از ارقام تجاری زیتون، آزمایش گلدانی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در شهرستان گیلانغرب واقع در استان کرمانشاه در سال 1394 در هوای آزاد به اجرا در آمد. تیمارها شامل سه سطح آبیاری بهمیزان 100 (شاهد)، 75 و 50 درصد ظرفیت مزرعه و سه رقم زیتون (زرد، آمیگدالولیا و کنسروالیا) بودند. نتایج نشان داد که رشد رویشی از قبیل ارتفاع نهال، تعداد و سطح برگ و طول ریشه بهطور معنیداری تحت تأثیر تنش آب، بسته به رقم قرار داشت. ارقام تحت تنش کمآبی، دارای تفاوت معنیداری در میزان فعالیت آنزیمهای پراکسیداز و کاتالاز بودند. بیشترین میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز و کاتالاز در رقم کنسروالیا و تیمار 50% آبیاری مشاهده شد. مقدار فنل، تحت تنش کمآبی افزایش نشان داد. ارقام زرد، آمیگدالولیا و کنسروالیا بهترتیب بیشترین تا کمترین میزان فنل را تحت تیمارهای تنش خشکی در مقایسه با گیاهان شاهد داشتند. میزان مالوندیآلدهید در تیمارهای مختلف تحت تأثیر تنش خشکی دارای تفاوت معنیدار بود. بیشترین افزایش میزان مالوندیآلدهید در تیمار 50% آبیاری در رقم زرد با حدود 57 درصد افزایش در مقایسه با گیاهان شاهد مشاهده شد. بهطورکلی، پاسخ ارقام به تنش خشکی متفاوت بود و هر کدام پاسخی خاص نشان دادند. رشد رویشی شاخساره تحت شرایط تنش خشکی در رقم زرد بیشتر از کنسروالیا و آمیگدالولیا بود و رقم زرد از لحاظ افزایش مقدار فنل و فعالیت پراکسیداز و کاتالاز در شرایط تنش خشکی برتر بود درحالیکه ’کنسروالیا‘ بیشترین افزایش مقدار قند را داشت.
علوم میوه
حسین مرادی؛ محمود اثنی عشری؛ احمد ارشادی
چکیده
این پژوهش بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی روی برخی از ویژگیهای فیزیولوژیکی پنج پایهی پیوندشده و غیر پیوندی بادام انجام گرفت. پایههای رویشی GF677، گارنم و یک هیبرید بادام×هلوی محلی، بهعلاوه پایههای بذری بادام (رقم فرانیس) و هلو (ژنوتیپ محلی) در حالت پیوندشده و بدون پیوند تحت تنش خشکی قرار داده شدند. رقم پیوندک فرانیس ...
بیشتر
این پژوهش بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی روی برخی از ویژگیهای فیزیولوژیکی پنج پایهی پیوندشده و غیر پیوندی بادام انجام گرفت. پایههای رویشی GF677، گارنم و یک هیبرید بادام×هلوی محلی، بهعلاوه پایههای بذری بادام (رقم فرانیس) و هلو (ژنوتیپ محلی) در حالت پیوندشده و بدون پیوند تحت تنش خشکی قرار داده شدند. رقم پیوندک فرانیس و تیمارهای تنش شامل نگهداری پتانسیل ماتریکس خاک در حد 3/0- مگاپاسکال (شاهد)، 9/0- مگاپاسکال (تنش متوسط) و 5/1- مگاپاسکال (تنش شدید) بودند. بررسی بهصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار به صورت گیاهان گلدانی انجام گرفت. سطح تنش بهمدت چهار هفته در گیاهان اعمال شد. ویژگیهای فلورسنس سبزینه، غلظت رنگیزههای برگ، محتوای نسبی آب برگ، شاخص پایداری غشاء و پرولین آزاد برگ اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که تنش خشکی منجر به کاهش معنیدار محتوای نسبی آب برگ، شاخص Fv/Fm، میزان سبزینه‌های a، b و کل و افزایش معنیدار F0، نشت یونی و پرولین آزاد برگ شد. نتایج حاصل از ارزیابی صفات بیانگر اثر منفی کمتر تنش خشکی بر پایههای پیوندشده در مقایسه با پایههای غیرپیوندی بود. بهطور کلی تأثیر تنش خشکی روی پایههای بذری، هیبرید محلی و GF677 نسبتاً مشابه بود و پایههای مذکور بهطور معنیداری کمتر از پایه گارنم تحت تأثیر خشکی قرار گرفتند. پایهی هلوی بذری تحت تنش، بیشترین کاهش در ویژگیهای اندازهگیری شده را نشان داد. بر اساس نتایج این بررسی، فلورسانس سبزینه بهعنوان شاخصی ساده برای ارزیابی تحمل به خشکی پایههای بادام در شرایط تنش شدید خشکی پیشنهاد میشود.
علوم میوه
رضا فیفائی؛ جواد فتاحی مقدم؛ حسین طاهری
چکیده
مرکبات اغلب در معرض خشکی‌های دوره‌ای هستند. بههمین منظور، اثر تنش خشکی بر میزان برخی ترکیبات در دانهال‌های نوسلار 8 ژنوتیپ ناشناخته مرکبات شامل 4-2، 2-5، 2-12، 5-10، 1-10، 1-2، بکرایی و لیموآستارایی بههمراه دو پایه متحمل پونسیروس (Poncirus trifoliate Raf.)و حساس رافلمون (Citrus jambhiri Lush.)مطالعه شد. این پژوهش، بهصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح ...
بیشتر
مرکبات اغلب در معرض خشکی‌های دوره‌ای هستند. بههمین منظور، اثر تنش خشکی بر میزان برخی ترکیبات در دانهال‌های نوسلار 8 ژنوتیپ ناشناخته مرکبات شامل 4-2، 2-5، 2-12، 5-10، 1-10، 1-2، بکرایی و لیموآستارایی بههمراه دو پایه متحمل پونسیروس (Poncirus trifoliate Raf.)و حساس رافلمون (Citrus jambhiri Lush.)مطالعه شد. این پژوهش، بهصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در بستر کوکوپیت و ماسه (1:1) تحت شرایط گلخانهای انجام شد. فاکتورها شامل ژنوتیپهای مرکبات و سطوح آبیاری بودند. نتایج نشان داد در شرایط تنش، پونسیروس با 4/298 میکرومول بر گرم وزن خشک برگ، بیشترین تجمع پرولین را داشت و بیشترین میزان تجمع مالوندیآلدهید در رافلمون با 9/356 نانومول بر گرم وزن خشک برگ و کمترین در پونسیروس با 4/134 میکرومول بر گرم وزن خشک مشاهده شد. همچنین در شرایط تنش، بیشترین میزان قند محلول در ژنوتیپ 2-5 با 37/97 میلیگرم بر گرم وزن خشک برگ و کمترین نیز در رافلمون با 57/51 میلیگرم بر گرم وزن خشک برگ گزارش شد. در شرایط تنش، رافلمون کمترین میزان کلروفیل کل را داشت. ژنوتیپ 2-5 با 4/9 میلیگرم بر گرم وزن خشک برگ، بیشترین و ژنوتیپ لیمو آستارایی با 4/4 میلیگرم بر گرم وزن خشک برگ، کمترین میزان کاروتنویید کل را داشتند. بیشترین مقدار کلسیم در شرایط تنش در پونسیروس با 57 میلیگرم بر گرم وزن خشک برگ و کمترین در رافلمون با 63/32 دیده شد. بر این اساس، پونسیروس و ژنوتیپ 2-5 بهعنوان متحمل در برابر خشکی و رافلمون و لیمو آستارایی بعنوان حساس معرفی شدند.
علوم میوه
اکبر انگوتی؛ جعفر حاجی لو؛ ادریس حاج علی؛ حسین فتحی
چکیده
بهمنظور بررسی اثرات سطوح مختلف شوری روی شاخصهای رشد، میزان پرولین و کلروفیل، غلظت و کارایی جذب نیتروژن، پتاسیم، فسفر و سدیم برگ و غلظت سدیم ریشه پایههای هیبرید GN15 و همچنین میزان فعالیت سه آنزیم آنتی‌اکسیدانت، آزمایشی بر مبنای طرح کاملاً تصادفی با 4 سطح شوری صفر، 35، 70 و 105 میلیگرم بر لیتر کلریدسدیم و با 5 تکرار در سال 1394 انجام ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثرات سطوح مختلف شوری روی شاخصهای رشد، میزان پرولین و کلروفیل، غلظت و کارایی جذب نیتروژن، پتاسیم، فسفر و سدیم برگ و غلظت سدیم ریشه پایههای هیبرید GN15 و همچنین میزان فعالیت سه آنزیم آنتی‌اکسیدانت، آزمایشی بر مبنای طرح کاملاً تصادفی با 4 سطح شوری صفر، 35، 70 و 105 میلیگرم بر لیتر کلریدسدیم و با 5 تکرار در سال 1394 انجام شد. غلظت‌های مختلف کلریدسدیم به گلدانهای محتوی این پایه افزوده و پس از 100 روز تنش شوری، صفات مذکور اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که با افزایش سطوح شوری، شاخصهای رشد شامل طول و قطر گیاه، تعداد و سطح برگ، محتوای رطوبت نسبی و کلروفیل برگ کاهش می‌یابد که این کاهش در غلظت 35 میلیمولار کمتر ولی در غلظت 105 میلیمولار بسیار شدید بود. غلظت و کارایی جذب نیتروژن، پتاسیم و فسفر با افزایش غلظت کلریدسدیم کاهش و غلظت سدیم برگ و ریشه و کارایی جذب آن در برگ افزایش پیدا کرد. میزان پرولین ریشه و برگ نیز همزمان با افزایش غلظت نمک افزایش یافت؛ بهطوریکه مقدارش در غلظت 70 میلیمولار به بیشینه خود (39 و 30 میلیگرم در هر گرم وزن تر) رسید. فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانی نیز با افزایش غلظت نمک تا 70 میلیمولار روند افزایشی داشت بهطوریکه فعالیت SOD، POD و CAT در این تیمار برای ریشه بهترتیب 2/150، 6/22، 13 و برای برگ 8/183، 8/16 و 24 واحد در هر میلیگرم پروتئین بود.
علوم میوه
مهدیه کریمی؛ منصور غلامی؛ حسن ساریخانی
چکیده
ازن (O3) یکی از آلاینده‌های مهم موجود در جو پایینی زمین است که در حضور انرژی خورشید و از مواد فرار و اکسیدنیتروژن حاصل از دود کارخانه‌ها و ماشین‌ها تولید میشود. پژوهش حاضر بهمنظور بررسی اثر آلودگی ازن بر رشد و برخی از ویژگیهای مورفولوژیک، فیزیولوژیک و بیوشیمیایی توت‌فرنگی انجام شد. بدینمنظور از رقم آروماس (مناسب کشت در ...
بیشتر
ازن (O3) یکی از آلاینده‌های مهم موجود در جو پایینی زمین است که در حضور انرژی خورشید و از مواد فرار و اکسیدنیتروژن حاصل از دود کارخانه‌ها و ماشین‌ها تولید میشود. پژوهش حاضر بهمنظور بررسی اثر آلودگی ازن بر رشد و برخی از ویژگیهای مورفولوژیک، فیزیولوژیک و بیوشیمیایی توت‌فرنگی انجام شد. بدینمنظور از رقم آروماس (مناسب کشت در شرایط مزرعه) و رقم سلوا (مناسب کشت در شرایط گلخانه)، بهترتیب بهعنوان ارقام تجاری مقاوم و حساس به تنش‌های محیطی استفاده شد. گیاهان بهصورت کشت گلدانی و در فضای بسته، در گلخانه تحت تنش ازن کوتاهمدت سهروزه با سه غلظت صفر (هوای دارای ازن طبیعی بهعنوان شاهد)، 50 و100 میلیگرم در متر مکعب قرار گرفتند. نتایج نشان داد که گیاهان تیمارشده، علائم آسیب ازن از جمله نقاط کلروزه در برگها، کاهش کلروفیل a، b و کلروفیل کل، کاهش کربوهیدرات محلول و افزایش وزن خشک، درصد ماده خشک، ظرفیت آنتیاکسیدانی کل و محتوای پرولین را نشان دادند. در رقم سلوا، پس از پایان دوره تنش و شروع رشد جدید، برخی ناهنجاری‌های مورفولوژیک نیز در گل‌های تولیدشده مشاهده شد. با توجه به آسیب کمتر رقم آروماس طی تنش، دوره رشد بعدی پس از برطرفشدن تنش، توانایی در بالابردن ظرفیت آنتیاکسیدانی کل و محتوای پرولین در مقابله با تنش 50 و 100 میلیگرم بر متر مکعب ازن، بهنظر می‌رسد این رقم نسبت به رقم سلوا در برابر این نوع تنش میتواند تحمل بیشتری از خود نشان دهد.
علوم سبزی
محمد امیریان مجرد؛ محمد رضا حسندخت؛ وحید عبدوسی؛ سیدعلی طباطبائی؛ کامبیز لاریجانی
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر شوری بر برخی ویژگیهای ریخت‌شناختی (مورفولوژیک) و فیزیولوژیک تودههای شلغم ایرانی آزمایشی گلخانهای بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اول شوری آب در چهار سطح (0، 60، 120 و 180 میلیمولار کلرید سدیم) و عامل دوم 15تودۀ شلغم ایرانی بود. نتایج نشان داد، تنش شوری میزان وزن تر و خشک ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر شوری بر برخی ویژگیهای ریخت‌شناختی (مورفولوژیک) و فیزیولوژیک تودههای شلغم ایرانی آزمایشی گلخانهای بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اول شوری آب در چهار سطح (0، 60، 120 و 180 میلیمولار کلرید سدیم) و عامل دوم 15تودۀ شلغم ایرانی بود. نتایج نشان داد، تنش شوری میزان وزن تر و خشک شاخساره (63 و 33 درصد)، وزن تر ریشۀ غدهای (86 درصد)، سبزینۀ (کلروفیل) a و b (52 و 5/37 درصد)، پتاسیم برگ و ریشه (2/33 و 2/31 درصد) را کاهش و میزان سدیم برگ و ریشۀ غدهای را افزایش (84 و 3/90 درصد) داد. نتایج اثر متقابل شوری و توده نشان داد، تودههای مشهد، یزد و بیرجند بیشترین کاهش میزان پرولین (71، 5/64 و 6/61 درصد) و تودههای مهریز و کرمانشاه کمترین کاهش سبزینۀ a (22 و 3/32 درصد) در شوری 180 میلیمولار نسبت به شاهد را داشتند. سبزینۀ a و b با وزن تر (**8/0 و **72/0) و خشک اندام‌های هوایی (*73/0 و *68/0) همبستگی مثبت داشت. پرولین نیز به ترتیب با سدیم و پتاسیم برگ همبستگی مثبت و منفی (*43/0 و *42/0-) داشت. پتاسیم و سدیم ریشه همبستگی منفی (**88/0-) و معنیداری با هم داشتند. نتایج همچنین نشان داد، تودههای شلغم ایرانی به تنش شوری واکنشهای متفاوتی نشان میدهند و از یونهای پتاسیم و سدیم میتوان بهعنوان شاخص انتخاب تودههای متحمل به شوری در شلغم استفاده کرد.
فاطمه حسنوند؛ عبدالحسین رضایی نژاد
چکیده
این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر سیلیکات پتاسیم بر واکنش گیاه شمعدانی معطر به تنش شوری در سال 1393 انجام شد. آزمایش بهصورت گلدانی، آبکشتی (هیدروپونیک) درون ماسه و بر پایۀ فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی شامل چهار واحد آزمایشی و هر واحد شامل 9 ترکیب تیماری و درمجموع 36 گلدان انجام شد. عامل‌ها شامل شوری ناشی از کلریدسدیم با ایجاد سه سطح ...
بیشتر
این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر سیلیکات پتاسیم بر واکنش گیاه شمعدانی معطر به تنش شوری در سال 1393 انجام شد. آزمایش بهصورت گلدانی، آبکشتی (هیدروپونیک) درون ماسه و بر پایۀ فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی شامل چهار واحد آزمایشی و هر واحد شامل 9 ترکیب تیماری و درمجموع 36 گلدان انجام شد. عامل‌ها شامل شوری ناشی از کلریدسدیم با ایجاد سه سطح هدایت الکتریکی 8/1 (ناشی از محلول غذایی بهعنوان شاهد، بدون کلرید سدیم)، 4 و 6 دسی‌زیمنس بر متر و کاربرد هفتگی سیلیکات پتاسیم در سه سطح 0، 5/0 و 1 میلیمولار بود. نتایج نشان دادند، با افزایش شوری، فراسنجه (پارامتر)های رشد گیاه، میزان اسانس، محتوای نسبی آب و فعالیت آنزیمهای کاتالاز و پراکسیداز کاهش یافت درحالیکه میزان مالون‌دی‌آلدئید، نشت الکترولیت‌ها و میزان پرولین افزایش یافتند. سیلیکات پتاسیم در بهبود رشد و ویژگیهای بیوشیمیایی گیاه در شرایط شوری مؤثر بود. همچنین با افزایش سطح شوری میزان سدیم افزایش پیدا کرد و میزان پتاسیم کاهش یافت و کاربرد سیلیکات پتاسیم باعث کاهش سدیم و افزایش پتاسیم در اندام‌های هوایی گیاه شد. در بیشتر ویژگی‌ها از جمله سطح برگ، وزن تر و خشک گیاه کاربرد سیلیکات پتاسیم با غلظت 1 میلیمولار عملکردی همانند به شاهد را نشان داد. بهطورکلی نتایج نشان داد، افزایش شوری باعث تشدید تنش شده و کاربرد هفتگی سیلیکات پتاسیم به‌ویژه با غلظت 1 میلیمولار باعث کاهش تأثیر تنش شد.
علوم گیاهان زینتی
رقیه مولایی؛ میترا اعلایی؛ مسعود ارغوانی؛ جعفر نیکبخت
چکیده
بهمنظور ارزیابی اثر اسید سالیسیلیک بر برخی از ویژگیهای مورفوفیزیولوژیک گیاه همیشه‌بهار در شرایط کمآبی، آزمایشی بهصورت کرتهای خرد شده بر پایۀ طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در شرایط اقلیمی زنجان اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل سه رژیم آبیاری مختلف (33، 66 و 100 درصد نیاز آبی گیاه) بهعنوان عامل اصلی و اسید سالیسیلیک ...
بیشتر
بهمنظور ارزیابی اثر اسید سالیسیلیک بر برخی از ویژگیهای مورفوفیزیولوژیک گیاه همیشه‌بهار در شرایط کمآبی، آزمایشی بهصورت کرتهای خرد شده بر پایۀ طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در شرایط اقلیمی زنجان اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل سه رژیم آبیاری مختلف (33، 66 و 100 درصد نیاز آبی گیاه) بهعنوان عامل اصلی و اسید سالیسیلیک در چهار سطح (0، 5/0، 1 و 5/1 میلیمولار) بهعنوان عامل فرعی بودند. بر پایۀ نتایج بهدستآمده از این پژوهش تنش کمآبی بهطور معنیداری میزان پرولین و فعالیت آنزیم پراکسیداز را افزایش داده و ارتفاع، وزن تر و درصد وزن خشک اندام‌های هوایی، شمار گل، طول عمر گل و محتوای نسبی آب برگ را کاهش داد. کاربرد برگی اسید سالیسیلیک در شرایط تنش کمآبی در غلظت 1 میلیمولار بهطور معنیداری باعث افزایش وزن تر و درصد وزن خشک اندام هوایی، شمار گل، طول عمر گل، محتوای نسبی آب برگ، فعالیت آنزیم پراکسیداز و میزان پرولین شد. با توجه به نتایج این پژوهش کاربرد برگی اسید سالیسیلک توانست واکنش گیاه در برابر تنش کمآبی را در بیشتر صفات در سطح احتمال 1 درصد بهبود بخشد.
علوم گیاهان زینتی
سهیلا طاهری؛ مسعود ارغوانی؛ سید نجم الدین مرتضوی
چکیده
اسید سالیسیلیک میتواند با تغییر در ویژگیهای فیزیولوژیکی و ریخت‌شناختی (مورفولوژیکی) گیاه سبب بهبود تحمل به تنش در گیاهان شود. این پژوهش بهمنظور بررسی پاسخهای مورفوفیزیولوژیکی چمن آفریقایی (Cynodon dactylon (L.) Pers) به تنش کمآبی و کاربرد اسید سالیسیلیک در سال 1394 در گلخانۀ تحقیقاتی گروه علوم باغبانی دانشگاه زنجان انجام شد. سه سطح ...
بیشتر
اسید سالیسیلیک میتواند با تغییر در ویژگیهای فیزیولوژیکی و ریخت‌شناختی (مورفولوژیکی) گیاه سبب بهبود تحمل به تنش در گیاهان شود. این پژوهش بهمنظور بررسی پاسخهای مورفوفیزیولوژیکی چمن آفریقایی (Cynodon dactylon (L.) Pers) به تنش کمآبی و کاربرد اسید سالیسیلیک در سال 1394 در گلخانۀ تحقیقاتی گروه علوم باغبانی دانشگاه زنجان انجام شد. سه سطح آب قابل دسترس خاک (40، 70 و 100 درصد) و اسید سالیسیلیک (0، 1 و 2 میلی مولار) بهصورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در چهار تکرار اعمال شدند. نتایج نشان داد، تنش کمآبی (40 درصد آب قابل دسترس)محتوای نسبی آب برگ و رشد شاخساره را کاهش داد. درصورتیکهرشد ریشه، نسبت ریشه به شاخساره، ظرفیت پاداکسندگی (آنتیاکسیدانی)، نشت یونی، پرولین، فنل کل و میزانسبزینۀ (کلروفیل) برگها با کاهش آب قابل دسترس خاک افزایش یافت. کاربرداسید سالیسیلیک از راه افزایشظرفیت پاداکسندگی، میزان پرولین و سبزینۀ برگها و همچنین کاهش نشت یونی، تأثیر منفی تنش کمآبی را بهبود بخشید و این تأثیر در غلظت 2 میلیمولار واضحتر بود.
معصومه لایق حقیقی؛ معظم حسن پور اصیل؛ بهلول عباس زاده
چکیده
در این پژوهش صفات مورفولوژیک درمنه دشتی برداشت‌شده از سه نقطۀ رویشگاه طبیعی دارای خاک متفاوت، از 35 کیلومتری شمال قم در مرحلۀ گلدهی کامل شامل: ارتفاع گیاه، شمار پنجه، قطر بزرگ و کوچک تاج پوشش، طول و وزن ریشه، میزان قندهای محلول، پرولین، سدیم، پتاسیم، منیزیم، کلسیم، کلر، آهن و درصد اسانس اندازهگیری و مقایسه شد. نتایج تجزیۀ واریانس ...
بیشتر
در این پژوهش صفات مورفولوژیک درمنه دشتی برداشت‌شده از سه نقطۀ رویشگاه طبیعی دارای خاک متفاوت، از 35 کیلومتری شمال قم در مرحلۀ گلدهی کامل شامل: ارتفاع گیاه، شمار پنجه، قطر بزرگ و کوچک تاج پوشش، طول و وزن ریشه، میزان قندهای محلول، پرولین، سدیم، پتاسیم، منیزیم، کلسیم، کلر، آهن و درصد اسانس اندازهگیری و مقایسه شد. نتایج تجزیۀ واریانس نشان داد، بین نقاط برداشت در سرشاخۀ گل‌دار، وزن ساقه، وزن ریشه، وزن کل مادۀ خشک، قندهای محلول، پرولین، سبزینۀ (کلروفیل) کل، سبزینۀa، سدیم، پتاسیم، منیزیم، کلر، سبزینۀ b و کلسیم اختلاف آماری معنیدار مشاهده شد. مقایسه میانگین نمونه‌ها نشان داد که حداکثر عملکرد سرشاخه گل‌دار 3/48 گرم بر بوته، وزن سرشاخه کل 5/173 گرم بر بوته، وزن ریشه 2/70 گرم بر بوته و وزن کل ماده خشک 6/243 گرم بر بوته و حداکثر درصد اسانس 75/0درصد بود. حداکثر قندهای محلول 68/0 میلیگرم بر لیتر، پرولین 17/1 میلیگرم بر لیتر، سبزینۀ کل 81/0 میلیگرم بر لیتر، سدیم 8/8 پی‌پی‌ام، پتاسیم 7/15 پی‌پی‌ام، منیزیم 7/4 پی‌پی‌ام، کلسیم 86/22 پی‌پی‌ام و کلر 2/35516 پی‌پی‌ام بودند. نتایج همبستگی صفات نشان داد که قندهای محلول با پرولین و کلر همبستگی مثبت معنیدار داشت و با سبزینۀ کل، سبزینۀ a و سبزینۀ b همبستگی منفی معنیدار داشت. پرولین با کلر (**82/0=r) همبستگی مثبت معنیدار داشت. نتایج نشان داد که درمنه دشتی گیاهی متحمل به شوری کم بوده و با افزایش اسمولیت‌های تنظیم‌کننده، نسبت به شوری تحمل نشان داده و عملکرد اندام‌های هوایی با افزایش شوری به‌شدت کاهش می‌یابد.
