پیمان شیخ علیپور؛ صاحبعلی بلندنظر؛ محمدرضا ساریخانی؛ جابر پناهنده
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر کودهای زیستی بر عملکرد، کیفیت و ظرفیت آنتیاکسیدانی میوه گوجهفرنگی، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 9 تیمار و 3 تکرار در ایستگاه تحقیقاتی خلعتپوشان دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز به اجرا درآمد. بذرهای گوجهفرنگی رقم Super Chief در کشت خزانه با تیمار منفرد و تلفیقی باکتریهای آزادکننده پتاسیم ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر کودهای زیستی بر عملکرد، کیفیت و ظرفیت آنتیاکسیدانی میوه گوجهفرنگی، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 9 تیمار و 3 تکرار در ایستگاه تحقیقاتی خلعتپوشان دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز به اجرا درآمد. بذرهای گوجهفرنگی رقم Super Chief در کشت خزانه با تیمار منفرد و تلفیقی باکتریهای آزادکننده پتاسیم (Pseudomonas sp. S19-1, Pseudomonas sp. S14-3) و حل‌کننده فسفات (P. putida Tabriz, P. fluorescence Tabriz) و تثبیت‌کننده نیتروژن (Azospirillum sp. Acu9, Azotobacter sp.) تلقیح شدند. علاوه بر این تیمارها، تیمار شاهد بدون تلقیح باکتری و کوددهی (شاهد یک) و تیمار شاهد بدون تلقیح باکتری و با کوددهی (عناصر ماکرو) براساس نتایج آزمون خاک (شاهد دو) بهمنظور انجام مقایسه لحاظ شدند. صفات مورد ارزیابی شامل عملکرد کل، عملکرد اقتصادی و غیراقتصادی، تعداد میوه، وزن متوسط میوه، درصد مادهخشک میوه، میزان ویتامین ث، میزان لیکوپن، اسیدیته قابل تیتراسیون میوه و مقدار پتاسیم میوه بودند. نتایج نشان داد که اثر باکتریهای فوق بر شاخص‌هایی مثل عملکرد، میزان پتاسیم میوه، اسیدیته، درصد ماده خشک میوه، محتوای ویتامین ث و لیکوپن معنیدار بود و بالاترین میزان عملکرد، میزان پتاسیم میوه، اسیدیته و درصد ماده خشک میوه در تیمار باکتریهای آزادکننده پتاسیم و بالاترین میزان ویتامین ث در تیمار تلفیقی باکتریهای آزادکننده پتاسیم و حل‌کننده فسفات و بالاترین میزان لیکوپن در تیمار تلفیقی باکتریهای آزادکننده پتاسیم و حل‌کننده فسفات و تثبیت‌کننده نیتروژن بهدست آمد. باتوجه به نتایج فوق می‌توان به مؤثربودن باکتریهای آزادکننده پتاسیم و حل‌کننده فسفات و تثبیت‌کننده نیتروژن بهعنوان کود زیستی در بهبود عملکرد و خصوصیات کیفی گوجهفرنگی اشاره کرد.
علوم سبزی
فرنوش جعفری؛ جابر پناهنده؛ علی رضا مطلبی آذر؛ موسی ترابی
چکیده
بهمنظور مطالعه واکنش گیاه سیبزمینی در شرایط درونشیشهای به تنش اسمزی و دمایی، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. عامل اول چهار سطح تنش اسمزی ناشی از پلیاتیلنگلیکول 6000 شامل شاهد، 5/0- ، 1- و 5/1- مگاپاسکال بهترتیب معادل صفر، 200 گرم در لیتر، 300 گرم در لیتر و 370 گرم ...
بیشتر
بهمنظور مطالعه واکنش گیاه سیبزمینی در شرایط درونشیشهای به تنش اسمزی و دمایی، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. عامل اول چهار سطح تنش اسمزی ناشی از پلیاتیلنگلیکول 6000 شامل شاهد، 5/0- ، 1- و 5/1- مگاپاسکال بهترتیب معادل صفر، 200 گرم در لیتر، 300 گرم در لیتر و 370 گرم در لیتر از ماده PEG-6000 بود و عامل دوم دما در سه سطح شامل 15، 25 و 35 درجه سانتیگراد روی گیاهچههای سه کلون امیدبخش 143، 301 و 306 و دو رقم تجاری پیکاسو و مارفونا در محیط کشت MS اعمال شدند. صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی مانند مقدار آب نسبی برگ (RWC)، میزان نشت الکترولیت (EL)، مقدار پرولین و فعالیت آنزیمهای کاتالاز (CAT)، پراکسیداز (POX) و اسکورباتپراکسیداز (APX) و محتوی پروتئین اندازهگیری شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر ساده سه عامل و همچنین اثر متقابل عاملهای مورد مطالعه در سطح احتمال یک درصد بر صفات یادشده به‌استثنای محتوی پروتئین، تأثیر معنیداری داشتند. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که با افزایش دما و مقدار پلیاتیلنگلیکول از میزان آب نسبی برگها کاسته شد، اما میزان نشت الکترولیت، مقدار پرولین، فعالیت آنزیمهای کاتالاز، پراکسیداز و آسکورباتپراکسیداز افزایش داشتند. رقم مارفونا نسبت به شرایط تنش متحملترین وکلون306 حساسترین بود، گیاهچههای آن با افزایش شدت تنش از بین رفتند. تلفیق تنش اسمزی با افزایش درجه حرارت برای گیاهچههای سیبزمینی در شرایط درونشیشهای قابلتحمل نبود، بهطوریکه تنش اسمزی 5/0- مگاپاسکال به بالا و 35 درجه سانتیگراد باعث خشکشدن گیاهچهها گردیدند.
علوم سبزی
ادریس حاج علی؛ صاحبعلی بلندنظر؛ جابر پناهنده
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر پیوند خیار روی پایههای تجاری کدو آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی شامل هشت تیمار با سه تکرار بهصورت مزرعهای در ایستگاه تحقیقاتی دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه تبریز در سال 1394 انجام شد. دو توده خیار بومی آذربایجان شرقی ( به ترتیب باسمنج و گونی) و یک رقم تجاری (ماهان) روی دو پایۀ تجاری کدو (به ترتیب ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر پیوند خیار روی پایههای تجاری کدو آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی شامل هشت تیمار با سه تکرار بهصورت مزرعهای در ایستگاه تحقیقاتی دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه تبریز در سال 1394 انجام شد. دو توده خیار بومی آذربایجان شرقی ( به ترتیب باسمنج و گونی) و یک رقم تجاری (ماهان) روی دو پایۀ تجاری کدو (به ترتیب شینتوزا و روتپاور) پیوند شدند. تیمارهای آزمایش شامل ترکیبهای پیوندی باسمنج/ شینتوزا، باسمنج/ روتپاور، گونی/ شینتوزا، گونی/ روتپاور و ماهان/ روتپاور و خیارهای بدون پیوندی باسمنج، گونی و ماهان بودند. گیاهان با استفاده از روش نیمانیم تک‌لپه‌ای پیوند شدند. نتایج نشان داد، پایهها تأثیر معنیدار مثبتی روی شاخصهای رویشی شامل سطح برگ، شاخص سبزینه (کلروفیل)، طول ساقه، وزن خشک اندام‌های هوایی، شمار میوه و عملکرد میوه در تک بوته داشتند. بیشترین غلظت نیتروژن برگ در ترکیب پیوندی ماهان/ روتپاور و کمترین آن در خیار باسمنج مشاهده شد. بیشترین غلظت پتاسیم و فسفر اندام‌های هوایی در ترکیب پیوندی ماهان/ روتپاور و کمترین غلظت پتاسیم و فسفر اندام‌های هوایی در خیار باسمنج مشاهده شد. بیشترین غلظت نیترات برگ در خیار باسمنج و کمترین در ترکیب پیوندی ماهان/ روتپاور دیده شد. بیشترین غلظت ساکارز برگ و قند کل برگ در ترکیب پیوندی ماهان/ روتپاور مشاهده شد. در ترکیبهای پیوندی تأثیر پایهها روی غلظت نیتروژن، فسفر و پتاسیم اندام‌های هوایی و شاخصهای عملکرد در بیشتر صفات همسان بود. پایههای شینتوزا و روتپاور به دلیل افزایش غلظت نیتروژن، فسفر و پتاسیم اندام‌های هوایی موجب بهبود عملکرد و شاخصهای رشد شدند.
نسرین فرهادی؛ جابر پناهنده؛ علیرضا مطلبی آذر؛ سعیده علیزاده سالطه
چکیده
در این پژوهش تأثیر ترکیبی از غلظتهای مختلف بنزیل‌آمینو پورین (0، 1، 5/1 و 2 میلیگرم در لیتر) و نفتالین استیک اسید (0، 25/0، 5/0 و 1 میلیگرم در لیتر) بر پیازچهزایی مستقیم و غیرمستقیم ریزنمونههای پیاز یعنی سوخ چهار بوم‌جور (اکوتیپ) موسیر (لرستان، زنجان، سنندج و اراک) در محیط کشت MS بررسی شد. نتایج نشان داد که تیمارهای مختلف هورمونی ...
بیشتر
در این پژوهش تأثیر ترکیبی از غلظتهای مختلف بنزیل‌آمینو پورین (0، 1، 5/1 و 2 میلیگرم در لیتر) و نفتالین استیک اسید (0، 25/0، 5/0 و 1 میلیگرم در لیتر) بر پیازچهزایی مستقیم و غیرمستقیم ریزنمونههای پیاز یعنی سوخ چهار بوم‌جور (اکوتیپ) موسیر (لرستان، زنجان، سنندج و اراک) در محیط کشت MS بررسی شد. نتایج نشان داد که تیمارهای مختلف هورمونی و بوم‌جور، زمان و درصد سوخک (Bulblet)زایی، شمار، طول و وزن سوخکهای باززایی‌شدۀ موسیر را تحت تأثیر قرار دادند. استفاده از بنزیل آمینو پورین (BAP) و نفتالین استیک اسید (NAA) باعث تسریع در سوخکزایی شد و در تیمار 5/1 میلیگرم در لیتر BAP همراه با 5/0 میلیگرم در لیتر NAA، بالاترین درصد سوخکزایی مستقیم (26/82%) با میانگین 13/14 عدد بیشترین شمار سوخک به دست آمد. سوخ‌های بوم‌جور اراک، درصد بالایی از سوخکزایی (61/64%) و شمار بیشتری سوخک باززایی‌شده از هر ریز نمونه (33/10) را نشان دادند. پینه (کالوس)زایی تنها در تیمار 2 میلیگرم در لیتر BAP به همراه 1 میلیگرم در لیتر NAA (05/73 درصد) و تیمار 1 میلیگرم در لیتر BAP به همراه 5/0 میلیگرم در لیتر NAA (67/23 درصد) مشاهده شد. ریشهزایی در محیط کشت بدون هورمون اکسین در زمان کمتری در مقایسه با دیگر تیمارها صورت گرفت و با درصد بالایی از ریشهزایی (92/79%) نیزهمراه بود. بنابر نتایج به‌دست‌آمده کشت سوخ‌های موسیر منطقۀ اراک در محیط کشت دارای 5/1 میلیگرم در لیتر BAP همراه با 5/0 میلیگرم در لیتر NAA برای تولید انبوه سوخکهای درون شیشهای موسیر توصیه میشود.
سمیه نجارزاده؛ جابر پناهنده؛ سعیده علیزاده سالطه؛ فریبرز زارع نهندی
چکیده
نعناع فلفلی با نام علمیL. Mentha piperita از خانوادۀ Lamiaceae از جمله گیاهان دارویی و معطری است که اسانس آن در صنایع مختلف داروسازی استفاده میشود. بهمنظور ارزیابی برخی شاخصهای فیزیولوژیکی و اسانس نعناع فلفلی آزمایشی بهصورت فاکتوریل با استفاده از تیمارهای اسید سالیسیلیک (0، 1/0، 1 میلیمولار) و پوتریسین (0، 1/0، 1 میلیمولار) در قالب ...
بیشتر
نعناع فلفلی با نام علمیL. Mentha piperita از خانوادۀ Lamiaceae از جمله گیاهان دارویی و معطری است که اسانس آن در صنایع مختلف داروسازی استفاده میشود. بهمنظور ارزیابی برخی شاخصهای فیزیولوژیکی و اسانس نعناع فلفلی آزمایشی بهصورت فاکتوریل با استفاده از تیمارهای اسید سالیسیلیک (0، 1/0، 1 میلیمولار) و پوتریسین (0، 1/0، 1 میلیمولار) در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. همۀ صفات در دو چین ارزیابی شدند. نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش نشان داد که میانگین همۀ صفات (به‌جز نسبت سبزینۀ (کلروفیل) a/b، کاروتنوئید، آنتوسیانین و مواد جامد محلول) در چین اول به‌طور معنیداری بیشتر از چین دوم بودند. کاربرد غلظتهای مختلف اسید سالیسیلیک منجر به کاهش میزان سبزینۀ کل و a، کارتنوئید و آنتوسیانین شد. همچنین تیمارهای 1/0 و 1 میلیمولار اسید سالیسیلیک درصد اسانس شاخسارۀ نعناع فلفلی را در مقایسه با مصرف نکردن آن، 02/16و 91/32 درصد و نیز درصد اسانس برگ گیاه را نسبت به شاهد، 54/2 و 66/29 درصد افزایش داد. با افزایش مقادیر پوتریسین، عملکرد تر و خشک در واحد سطح، سبزینۀa ، سبزینۀ کل، کاروتنوئید و درصد اسانس برگ افزایش یافت. با به‌کارگیری 1 میلیمولار پوتریسین میزان آنتوسیانین و درصد اسانس برگ در مقایسه با شاهد به ترتیب 91/33 و 36/21 درصد افزایش یافت. افزون بر آن اثر متقابل دو عامل مورد بررسی روی عملکرد تر در واحد سطح، سبزینۀ a وb، سبزینۀ کل، کاروتنوئید، آنتوسیانین، مواد جامد محلول و اثر متقابل سه عامل بر عملکرد خشک در واحد سطح، کاروتنوئید و مواد جامد محلول معنیدار بودند.
علوم سبزی
پریسا قدیمی گرکرودی؛ فریبرز زارع نهندی؛ علیرضا مطلبی آذر؛ جابر پناهنده؛ محمدرضا دادپور
چکیده
بهمنظور بررسی صفات مربوط به ریزغدهزایی درون شیشهای در سیبزمینی رقم آگریا در واکنش به استفاده از دو آنتی‌ژیبرلین تریازولی، پاکلوبوترازول و یونیکونازول، دو آزمایش جداگانه، هر یک در پنج تیمار 0، 08/0، 16/0، 32/0 و 64/0 میلیگرم بر لیتر ماده و با چهار تکرار و در قالب طرح کامل تصادفی به اجرا درآمد. در این دو آزمایش صفات درصد ریزغدهزایی، ...
بیشتر
بهمنظور بررسی صفات مربوط به ریزغدهزایی درون شیشهای در سیبزمینی رقم آگریا در واکنش به استفاده از دو آنتی‌ژیبرلین تریازولی، پاکلوبوترازول و یونیکونازول، دو آزمایش جداگانه، هر یک در پنج تیمار 0، 08/0، 16/0، 32/0 و 64/0 میلیگرم بر لیتر ماده و با چهار تکرار و در قالب طرح کامل تصادفی به اجرا درآمد. در این دو آزمایش صفات درصد ریزغدهزایی، طول و قطر ریز‌غده‌ها، وزن تر ریز‌غده‌ها و شاخساره، طول جوانه‌های رشدیافته روی ریزغده، طول میان‌گره، شمار گره و برگ بررسی شدند. درصد ریزغدهزایی، طول، قطر و وزن تر ریز‌غده‌ها با افزایش میزان تریازول مصرفی افزایش پیدا کرد. طول جوانه‌های رشدیافته روی ریزغده با افزایش میزان تریازول‌ها کاهش یافت که ناشی از کاهش چشمگیر طول میان‌گره است. شمار گره‌ها و برگها نیز با افزایش غلظت آنتی ژیبرلین افزایش پیدا کرد. در شاخصهای مربوط به ریزغدهزایی گیاهان تیمارشده با پاکلوبوترازول و یونیکونازول، عملکرد بهتری نسبت به گیاهان شاهد داشتند که این امر می‌تواند نشان‌دهندۀ مؤثر بودن این مواد در ریزغدهزایی باشد. با توجه به یافته‌های اخیر به نظر می‌رسد استفاده از پاکلوبوترازول و یونیکونازول در افزایش ریزغدهزایی و اندازۀ ریز‌غده‌ها و کاهش رشد رویشی شاخساره در سیبزمینی رقم آگریا مؤثر باشد.
علیرضا هادی پور؛ مجید عزیزی؛ حسنعلی نقدی بادی؛ عباس دل آذر؛ جابر پناهنده؛ حسین آروئی
چکیده
جنس Eremostachys )تیرۀ نعناع( 60 گونه دارد که 15 گونه از آن در ایران رویش دارد. ریشۀ سنبل بیابانی پاره‌برگ (E. laciniata) برای درمان بیماریهای روماتیسمی و دردهای مفصلی استفاده میشود. بهمنظور ارزیابی تنوع مورفولوژیک این گیاه، این آزمایش در شمال غرب کشور و در سال 1391ـ 1392 انجام شد. نمونه‌برداری از 15 منطقۀ شمال غرب کشور انجام شد. حدود 30 صفت از‌جمله ...
بیشتر
جنس Eremostachys )تیرۀ نعناع( 60 گونه دارد که 15 گونه از آن در ایران رویش دارد. ریشۀ سنبل بیابانی پاره‌برگ (E. laciniata) برای درمان بیماریهای روماتیسمی و دردهای مفصلی استفاده میشود. بهمنظور ارزیابی تنوع مورفولوژیک این گیاه، این آزمایش در شمال غرب کشور و در سال 1391ـ 1392 انجام شد. نمونه‌برداری از 15 منطقۀ شمال غرب کشور انجام شد. حدود 30 صفت از‌جمله ارتفاع گیاه، طول گلآذین، طول ریشه، وزن تر و خشک ریشه اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که همبستگی مثبت و معنادار بین عملکرد ریشه با صفات طول ریشۀ ذخیرهای اصلی (62/0=r)، طول ریشۀ اصلی (53/0=r) و تعداد ریشۀ ذخیرهای (57/0=r) در سطح 5 درصد و محیط ریشۀ ذخیرهای اصلی (85/0=r) در سطح 1 درصد وجود داشت. نتایج نشان داد که جمعیتها در 27 صفت از 30 صفت مطالعهشده با هم اختلاف معنادار داشتند. نتایج تجزیه به عاملها نشان داد که 4 عامل اصلی و مستقل درمجموع 5/75 درصد از واریانس کل را توجیه کردند. تجزیۀ خوشهای با روش Ward جمعیتها را از یکدیگر تفکیک و آنها را در 4 گروه قرار داد. سه جمعیت مرند، تیل و حیدرآباد در بیشتر صفات مقادیر بالایی دارند و میتوانند در برنامههای اصلاحی و تولیدی استفاده شوند.
جعفر حاجیلو؛ مرتضی گل محمدی؛ جابر پناهنده؛ حمید رهنمون
چکیده
در این تحقیق وضعیت جوانه‌زنی دانة گرده در شرایط درون شیشهای و همچنین چگونگی رشد لولة گرده در گرده‌افشانی با گرده‌های مختلف (گرده خودی و گرده سه ژنوتیپ شاخص زردآلو با شماره‌های «269»، «416» و «464») تحت شرایط کنترل شده از لحاظ دما، رطوبت و نور در چهار رقم زردآلو به نام های «شصتمی دو»، «ابراهیم کلجاه»، «سفید رضائیه» و «رضی»، مورد مطالعه ...
بیشتر
در این تحقیق وضعیت جوانه‌زنی دانة گرده در شرایط درون شیشهای و همچنین چگونگی رشد لولة گرده در گرده‌افشانی با گرده‌های مختلف (گرده خودی و گرده سه ژنوتیپ شاخص زردآلو با شماره‌های «269»، «416» و «464») تحت شرایط کنترل شده از لحاظ دما، رطوبت و نور در چهار رقم زردآلو به نام های «شصتمی دو»، «ابراهیم کلجاه»، «سفید رضائیه» و «رضی»، مورد مطالعه قرار گرفت . در زمان‌های مختلف (24، 48 و 72 ساعت) پس از گرده‌افشانی کنترل شده، مادگی گل‌ها در محلول FAA نگهداری شده و پس از طی مراحل آماده سازی نمونه ها، روند رشد لولة گرده با استفاده از میکروسکوپ فلورسنت مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که ارقام مورد مطالعه، از نظر تمامی ویژگی‌های مورد بررسی با یکدیگر اختلاف معنیدار داشتند. بیشترین درصد جوانه‌زنی دانة گرده در شرایط درونشیشهای در رقم سفید رضائیه و کمترین آن در رقم رضی مشاهده شد. از نظر تعداد دانه گرده جوانه زده در سطح کلاله نتایج حاصله بیانگر معنی دار بودن اثر متقابل رقم با نوع گرده بود. کاهش قابل ملاحظه در تعداد لوله گرده در بخشهای پایینی خامه در طی رشد اتفاق افتاد بطوریکه کمترین درصد لوله های گرده موجود در بخش تحتانی خامه در گرده افشانی با گرده خودی مشاهده شد. با توجه به وجود و یا عدم وجود لولة گرده در تخمدان در صورت استفاده از گردة خودی، خودسازگاری رقم شصتمی دو و همچنین خودناسازگا ری سایر ارقام مورد مطالعه مشخص گردید.
