خسرو بالی لاشکی؛ هدایت زکی زاده؛ جمالعلی الفتی
چکیده
ارکیدهها از معروفترین گیاهان زینتی در جهان هستند. از مهمترین چالشهای تولید ارکیدهها، دشواری ازدیاد آنها است از این رو ریزازدیادی به عنوان روش تکثیر آن کاربرد دارد. در این مطالعه ریزازدیادی تجاری گیاه ارکیده Phalaenopsis amabilis cv. Detroit با استفاده از اندامهای رویشی انجام شد. ابتدا گرههای روی ساقه گل، جهت باززایی مستقیم ...
بیشتر
ارکیدهها از معروفترین گیاهان زینتی در جهان هستند. از مهمترین چالشهای تولید ارکیدهها، دشواری ازدیاد آنها است از این رو ریزازدیادی به عنوان روش تکثیر آن کاربرد دارد. در این مطالعه ریزازدیادی تجاری گیاه ارکیده Phalaenopsis amabilis cv. Detroit با استفاده از اندامهای رویشی انجام شد. ابتدا گرههای روی ساقه گل، جهت باززایی مستقیم در محیط کشت MS با غلظت‌های متفاوتی از NAA و BAP کشت شدند و گیاهچه‌های حاصل جهت ریشهزایی در محیط کشت ½MSحاوی غلظت‌های مختلفی از IAA و NAA و زغال فعال قرارداده شدند. برگهای استریل گیاهچهها نیز در محیط کشت ½MS دارای BAP،NAA و TDZ جهت بررسی قابلیت باززایی و تولید مستقیم جنینهای بدنی کشت شدند. نتایج نشان داد موثرترین غلظت جهت باززایی گیاهچه در محیط کشت MS دارای ۱ میلیگرم در لیتر NAA و ۴ میلی گرم در لیتر BAP به دست آمد. بیشترین تعداد ریشه از تیمار 2 میلیگرم در لیتر NAA بهدست آمد. بیشترین پروتوکورم از تیمار 3 میلیگرم در لیتر TDZ به دست آمد. میزان زندهمانی گیاهچه‌های باززایی شده از ریزنمونه گرههای روی ساقه گل 93/84 درصد بود. در نهایت، بالاترین سازگاری گیاهچهها ) 2/90 درصد( در محیط حاوی کوکوپیت و زغال فعال با نسبت 1 به 1 بهدست آمد.
ادریس مهدوی فکیجور؛ هدایت زکی زاده؛ ولی اله مظفریان؛ حسن رضادوست
چکیده
این پژوهش در دو مرحله جهت بهینهسازی تکثیر درون‌شیشه‌ای گل صدتومانی بومی ایران انجام شد. در مرحله اول اثر غلظت‌های مختلف بنزیل آمینوپیورین (BAP) (صفر، 5/0، و 2 میلیگرم در لیتر)، نفتالن استیک اسید (NAA) (صفر، 1/0، 2/0 و 3/0 میلیگرم در لیتر) و جیبرلیک اسید (GA3) (صفر و 5/0 میلیگرم در لیتر) روی جوانههای انتهایی گل صد تومانی گونه mascula بهمنظور ...
بیشتر
این پژوهش در دو مرحله جهت بهینهسازی تکثیر درون‌شیشه‌ای گل صدتومانی بومی ایران انجام شد. در مرحله اول اثر غلظت‌های مختلف بنزیل آمینوپیورین (BAP) (صفر، 5/0، و 2 میلیگرم در لیتر)، نفتالن استیک اسید (NAA) (صفر، 1/0، 2/0 و 3/0 میلیگرم در لیتر) و جیبرلیک اسید (GA3) (صفر و 5/0 میلیگرم در لیتر) روی جوانههای انتهایی گل صد تومانی گونه mascula بهمنظور باززایی مورد مطالعه قرار گرفت و در مرحله دوم اثر غلظت‌های مختلف BAP (صفر، 5/0، 1 و 2 میلیگرم در لیتر) و NAA (صفر، 25/0، 5/0 و 1 میلیگرم در لیتر) روی القای کالوسهای جنینی از برگهای جوان بررسی شد. در تمام آزمایشها محیط کشت پایه MS مورد استفاده قرار گرفت. در مرحله اول بیشترین تعداد شاخه (38/5) در یک میلیگرم در لیتر BAP به همراه 1/0 میلیگرم در لیتر NAA و 5/0 میلیگرم در لیتر GA3 بهدست آمد. نتایج نشان داد که افزایش غلظت BAP باعث کاهش طول شاخساره شد. حداکثر فراوانی کالوس جنینزای متراکم (93/17) و تعداد جنین سوماتیکی در هر ریزنمونه (11/7) در تیمار 2 میلیگرم در لیتر BAP و 5/0 میلیگرم در لیتر NAAبهدست آمد. حداکثر درصد ریشهزایی (51/70 درصد) و تعداد ریشه (02/5) با 25/0 میلیگرم در لیتر NAAبهدست آمد.
علوم گیاهان زینتی
سلاله صلاحی صدر؛ هدایت زکی زاده؛ محمدرضا نقوی؛ جمالعلی الفتی؛ کیان حضرتی
چکیده
لاله واژگون گرگانی (Fritillaria raddeana Regel.) از گیاهان پیازی خانواده سوسن و یکی از زیباترین گیاهان دنیا است. این گونه بومی ایران، ترکمنستان، بهطور معدود پاکستان و افغانستان میباشد. دارای ارزش زینتی- دارویی و تحمل نسبی به خشکی و مناطق سنگلاخی و شیبدار میباشد. بهمنظور معرفی و اهلیسازی این گیاه بومی، خودرو و در معرض خطر انقراض، ...
بیشتر
لاله واژگون گرگانی (Fritillaria raddeana Regel.) از گیاهان پیازی خانواده سوسن و یکی از زیباترین گیاهان دنیا است. این گونه بومی ایران، ترکمنستان، بهطور معدود پاکستان و افغانستان میباشد. دارای ارزش زینتی- دارویی و تحمل نسبی به خشکی و مناطق سنگلاخی و شیبدار میباشد. بهمنظور معرفی و اهلیسازی این گیاه بومی، خودرو و در معرض خطر انقراض، نخستین قدم، بررسی روشهای مختلف تکثیر از جمله ریزازدیادی آن است. این پژوهش یک سیستم کارآمد برای باززایی غیرمستقیم از کشت بذر و سوخ، در محیط درون شیشهای ارائه میدهد. اندامهای گیاه پس از برداشت از گیاه یا استخراج سوخ از خاک در طبیعت، ضدعفونیشده و به‌عنوان ریزنمونه استفاده شدند و تأثیر غلظت‌های مختلف سایتوکینین (کاینتین، تیدیازورون، بنزیلآدنین) و اکسین (ایندولاستیکاسید، ایندولبوتیریکاسید، نفتالیناستیکاسید) بر پینهزایی و باززایی مورد ارزیابی قرار گرفت. تلفات کمتر، آلودگی بسیار پایین و درصد پینهزایی بالاتر از مزایای ریزنمونه بذر و وزن پینه بیشتر و درصد باززایی بالاتر در بازه زمانی یکسان، از امتیازات ریزنمونه فلس سوخ تشخیص داده شد. همچنین اکثر این ریزنمونهها در محیط کشت موراشیگ و اسکوگ دارای 5/0 میلیگرم در لیتر ایندولبوتیریک-اسید همراه با 2 میلیگرم در لیتر تیدیازورون در مسیر باززایی قرار گرفتند.
علوم گیاهان زینتی
کمال غلامی پور فرد؛ هدایت زکی زاده؛ محمود قاسم نژاد؛ محسن کافی؛ فرهاد رجالی
چکیده
کشت گیاهان پوششی مناسب در مدیریت خاک و آب‌های آلوده به فلزهای سنگین می‌تواند مهم باشد. در این پژوهش، دو گونه قارچ قارچریشه‌ای یا مایکوریزا (Glomus mosseae ﻭ Glomus intraradices) بر جذب عنصر سرب، بهبود ویژگی‌های رشدی و تقویت سامانۀ پاداکسندگی (آنتی‌اکسیدانی) چهار گونه چمن سردسیری، فستوکای پابلند (Festuca aurandiance)، فستوکای آبی (Festuca ovina)، چچم چندساله ...
بیشتر
کشت گیاهان پوششی مناسب در مدیریت خاک و آب‌های آلوده به فلزهای سنگین می‌تواند مهم باشد. در این پژوهش، دو گونه قارچ قارچریشه‌ای یا مایکوریزا (Glomus mosseae ﻭ Glomus intraradices) بر جذب عنصر سرب، بهبود ویژگی‌های رشدی و تقویت سامانۀ پاداکسندگی (آنتی‌اکسیدانی) چهار گونه چمن سردسیری، فستوکای پابلند (Festuca aurandiance)، فستوکای آبی (Festuca ovina)، چچم چندساله (Lolium perenne) و علف گندمی بلند (Agropyron elongatum) بررسی شد. گیاهان تلقیح‌شده با قارچریشه با غلظت‌های مختلف سرب (0، 2000 و 3000 میکرومولار) تیمار شدند. نتایج بررسی‌ها نشان داد، قارچ قارچریشه، به‌ویژه G. intraradices، توانایی پرگنه شدن (کلونیزاسیون) با ریشۀ گونههای چمن در خاک آلوده به سرب را دارند. بیشترین درصد پرگنه شدن در گونۀ علف گندمی بلند مشاهده شد. قارچهای قارچریشه سبب افزایش وزن خشک اندامهای هوایی، ریشه و میزان جذب سرب در گونههای مختلف چمن شدند. گونۀ فستوکای پابلند تلقیح‌شده با قارچ قارچریشۀ گونۀ G. intraradices بیشترین میزان جذب سرب را داشت. افزون بر این، قارچ قارچریشه مانع افزایش بیشتر پراکسید هیدروژن و مالون‌دی‌آلدئید برگ در رویارویی با تنش سرب شد و میزان فعالیت آنزیم‌های کاتالاز، پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز را در گونههای مختلف چمن افزایش داد. درمجموع، قارچ قارچریشه توانست با تقویت سامانۀ پاداکسندگی و بهبود رشد چمن‌ها میزان سرب بیشتری را جذب کند، بدون آنکه نشانه‌های آسیب‌دیدگی نشان دهد.
حامد اشراف؛ هدایت زکی زاده؛ سید محمد رضا احتشامی؛ محمد حسن بیگلوئی
چکیده
بهمنظور ارزیابی اثرگذاری‌های سه گونۀ قارچ قارچریشه یا میکوریزا (clarum Glomus، Glomus fasiculatum و mosseae Glomus) و تنش خشکی (با سه سطح رطوبتی 80 ، 55 و 30 درصد ظرفیت زراعی) بر ویژگی گراسهای لولیوم چندساله (Lolium perenne)، پوآی چندساله (Poa pratensis)، فستوکای پابلند (Festuca aurandiancea) و اگروپیرون (Agropyron elongatum)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل ...
بیشتر
بهمنظور ارزیابی اثرگذاری‌های سه گونۀ قارچ قارچریشه یا میکوریزا (clarum Glomus، Glomus fasiculatum و mosseae Glomus) و تنش خشکی (با سه سطح رطوبتی 80 ، 55 و 30 درصد ظرفیت زراعی) بر ویژگی گراسهای لولیوم چندساله (Lolium perenne)، پوآی چندساله (Poa pratensis)، فستوکای پابلند (Festuca aurandiancea) و اگروپیرون (Agropyron elongatum)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در گلخانه با استفاده از گلدان‌های استوانهای انجام شد. نتایج نشان داد، بیشترین درصد پرگنه (کلنی)سازی ریشه را گراس لولیوم چندساله با گونۀ موسهآ و کمترین درصد را پوآی چندساله با گونۀ کلاروم داشتند. درصد پرگنهسازی هر سه گونۀ قارچ با ریشۀ لولیوم چندساله و فستوکای پابلند در نتیجۀ تنش خشکی، کاهش ولی درصد پرگنهسازی گونههای کلاروم و فسیکولاتوم با ریشۀ اگروپیرون و پوآی چندساله افزایش یافت. قارچهای فسیکولاتوم و موسهآ، سبزینه (کلروفیل) و کارتنوئید برگ گراسهای همزیست با آنها را در بالاترین سطح تنش، بیش از 38 درصد افزایش دادند. گراسهای همزیست با موسهآ بیشترین محتوای نسبی آب برگ و کمترین نشت یونی و مالوندیآلدهید را نسبت به گراسهای همزیست با دیگر گونههای قارچ داشتند. درمجموع قارچریشه توانست تأثیر سوء تنش خشکی بر چمن را کاهش دهد ولی تمایل به همزیستی و تأثیر گونههای مختلف آن بر گراسهای تحت تنش متفاوت بود.
سمانه فتح اللهی؛ معظم حسن پور اصیل؛ هدایت زکی زاده؛ جمالعلی الفتی
چکیده
تأثیر محلولهای مختلف غذایی بر رشد و گلدهی گیاه زینتی آنتوریوم گلدانی (Anthurium andreanum cv. Lentini Red) در کشت بدون خاک از آبان سال 93 تا تیر سال 94، در گلخانۀ تحقیقاتی دانشگاه گیلان، در قالب طرح کامل تصادفی با چهار نوع محلول غذایی (تیمار) و چهار تکرار (هر تکرار شامل پنج گلدان)، مقایسه شد. محلولهای غذایی یک (نیترات: نیتروژن کل، 5/3: 5/3)، و دو (نیترات: ...
بیشتر
تأثیر محلولهای مختلف غذایی بر رشد و گلدهی گیاه زینتی آنتوریوم گلدانی (Anthurium andreanum cv. Lentini Red) در کشت بدون خاک از آبان سال 93 تا تیر سال 94، در گلخانۀ تحقیقاتی دانشگاه گیلان، در قالب طرح کامل تصادفی با چهار نوع محلول غذایی (تیمار) و چهار تکرار (هر تکرار شامل پنج گلدان)، مقایسه شد. محلولهای غذایی یک (نیترات: نیتروژن کل، 5/3: 5/3)، و دو (نیترات: نیتروژن کل، 3: 3) بدون آمونیوم و محلولهای غذایی سه (نیترات: نیتروژن کل، 4: 5/4 و آمونیوم به نیتروژن کل، 5/0: 5/4) و چهار (نیترات: نیتروژن کل، 5/3: 4 و آمونیوم به نیتروژن کل، 5/0: 4)، حاوی آمونیوم بودند. محلولهای غذایی یک و سه حاوی 9/2 و محلولهای غذایی دو و چهار حاوی 4/2 میلیاکی والان پتاسیم در لیتر محلول بود. نتایج نشان داد، از نظر شمار برگ، شمار گل، زمان گلدهی، میزان آنتوسیانینهای برگواره‌های بزرگ و رنگی به نام چمچه (Spathes)، سبزینه (کلروفیل)های a و b، کاروتنوئیدها، غلظت عنصرهای نیتروژن، پتاسیم، منیزیم، کلسیم و آهن برگ اختلاف معنیداری وجود داشت و از نظر ارتفاع بوته، طول و عرض چمچۀ گل، طول، عرض و سطح برگ و غلظت فسفر برگ اختلاف معنیدار نبود. بیشترین شمار برگ و گل، مربوط به گیاهان تغذیه‌شده با محلول غذایی سه بود. گلدهی در گیاهان تیمارهای سه و چهار بهطور معنیداری سریعتر رخ داد. بیشترین میزان آنتوسیانینها در چمچۀ گیاهان تغذیه‌شده با محلول غذایی دو و بیشترین میزان سبزینههای a و کاروتنوئیدها، مربوط به تیمارهای یک و سه بود. کاربرد آمونیوم به‌عنوان منبع نیتروژن، منجر به کاهش غلظت کاتیونها و افزایش غلظت آهن برگ شد.
کامران امیری نسب؛ محمود قاسم نژاد؛ هدایت زکی زاده؛ محمد حسن بیگلویی
چکیده
پیش‌تیمار خشکی، یعنی آبیاری با تکرار کم و با فواصل طولانی، که بهمنظور گسترش سیستم ریشهای و کاهش خسارت خشکی در گیاهان استفاده میشود. در پژوهش حاضر، اثر پیش‌تیمار خشکی به مدت 30 روز در افزایش تحمل به خشکی دو گونه چمن بنت‌گراس خزنده و فستوکای پابلند ارزیابی شد. گیاهان پیش‌تیمارشده و شاهد سپس به مدت 50 روز در معرض تنش خشکی با ...
بیشتر
پیش‌تیمار خشکی، یعنی آبیاری با تکرار کم و با فواصل طولانی، که بهمنظور گسترش سیستم ریشهای و کاهش خسارت خشکی در گیاهان استفاده میشود. در پژوهش حاضر، اثر پیش‌تیمار خشکی به مدت 30 روز در افزایش تحمل به خشکی دو گونه چمن بنت‌گراس خزنده و فستوکای پابلند ارزیابی شد. گیاهان پیش‌تیمارشده و شاهد سپس به مدت 50 روز در معرض تنش خشکی با سطوح مختلف نیروی مکش خاک (20ـ 23، 40ـ 43، 50ـ 53 و 70ـ 73 سانتیبار) قرار گرفتند و در پایان، بهمنظور رشد مجدد، رطوبت خاک به مدت 15 روز در حد ظرفیت زراعی حفظ شد. نتایج نشان داد که پیش‌تیمار خشکی سبب افزایش نسبت طول ریشه به شاخساره در دو گونه چمن شد. در پایان 50 روز تنش خشکی، میزان فعالیت آنزیم‌های پراکسیداز، سوپراکسید دیسموتاز، آسکوربات پراکسیداز و کاتالاز در گیاهان پیش‌تیمارشده در مقایسه با گیاهان شاهد بالاتر بود. در مرحلۀ رشد مجدد، گیاهان پیش‌تیمارشده در بنت‌گراس خزنده برخلاف فستوکای پابلند، فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی بالاتری از شاهد نشان دادند. درمجموع پیش‌تیمار خشکی با افزایش نسبت ریشه به شاخساره و تقویت سیستم آنتی‌اکسیدانی، تحمل به خشکی را در هر دو گونه چمن افزایش داد.
