پروین رامک؛ وحید کریمیان؛ رضا سیاه منصور
چکیده
بن‌سرخ (Allium jesdianum) از گیاهان دارویی-خوراکی مهم و در معرض خطر است که در ارتفاعات رشته کوههای زاگرس، ایران می‌روید. در این مطالعه پیازهای سه اکوتیپ از گیاه دارویی بن‌سرخ؛ شامل اکوتیپ‌های کاکارضا در شهرستان خرم‌آباد، ذلقی در شهرستان الیگودرز و مله در شهرستان پلدختر، که در شرایط جغرافیایی و اقلیمی متفاوت در استان لرستان رویش می ...
بیشتر
بن‌سرخ (Allium jesdianum) از گیاهان دارویی-خوراکی مهم و در معرض خطر است که در ارتفاعات رشته کوههای زاگرس، ایران می‌روید. در این مطالعه پیازهای سه اکوتیپ از گیاه دارویی بن‌سرخ؛ شامل اکوتیپ‌های کاکارضا در شهرستان خرم‌آباد، ذلقی در شهرستان الیگودرز و مله در شهرستان پلدختر، که در شرایط جغرافیایی و اقلیمی متفاوت در استان لرستان رویش می یابند، جمعآوری شدند. پیازهای جمعآوری شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه کشت شدند. در بهار سال بعد از نمونههای گیاهی کشت شده در مزرعه و نیز رویشگاه‌های طبیعی نمونه‌گیری شد. برای تعیین خصوصیات خاک، نمونۀ خاک از عمق 30-0 سانتیمتری در هر یک از رویشگاهها و مزرعه، با سه تکرار برداشت شد. صفات مورد مطالعه عبارت بودند از خصوصیات کمی و کیفی اسانس، فعالیت آنتی‌اکسیدانی، پروتئین کل، ویتامین C، قندهای غیرساختمانی و عناصر غذایی شامل نیتروژن، ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ، فسفر، آهن، منگنز، مس و روی. نتایج نشان داد که ترکیبات Dimethyl Trisulfide، Dipropyl trisulfide، Di-2-propenyl tetrasulfide، Hexadecanoic acid و Pentacosane عمده مواد تشکیل‌دهنده اسانس هستند که درصد این ترکیبات بین اکوتیپ‌های کشت‌شده و خودرو، تفاوت معنی‌داری (01/0p<) داشت. بیشترین عملکرد اسانس (22/0 درصد) در نمونههای خودرو برداشت‌شده از رویشگاه مله واقع در شهرستان پلدختر مشاهده شد و کمترین عملکرد اسانس (12/0 درصد) در نمونههای برداشت‌شده از رویشگاه ذلقی در شهرستان الیگودرز ثبت شد. اگرچه عملکرد اسانس بین اکوتیپ‌ها در رویشگاه، تفاوت معنی‌داری داشت، اما عملکرد اسانس در اکوتیپ‌های کشت‌شده تفاوت معنی‌داری نشان ندادند. بیشترین میزان فسفر (mg/gDW50/4)، روی (μg/g DW30/2)، منگنز (μg/g DW 46/2)، قند محلول ( mg/g DW66/45) و پروتئین کل (mg/g DW 83/8) در گیاهان کشت شده اکوتیپ مله مشاهده شد. گیاهان برداشت شده از رویشگاه کاکارضا دارای بیشترین میزان ویتامین C (mg/100 g FW 66/80) و فعالیت آنتی‌اکسیدانی (μg/mL 42IC50=) بودند.
علوم گیاهان دارویی
حامد حیدری؛ امین صالحی؛ هوشنگ فرجی؛ شهاب الدین میری نژاد؛ یعقوب بهزادی
چکیده
در این پژوهش پس از شناسایی رویشگاه‌های گیاه سنبله‌ای‌کرکدار (Stachys pilifera L.) در چهار منطقه از استان کهگیلویه و بویراحمد، از هر رویشگاه 10 نمونه کامل گیاهی در زمان گلدهی برای ارزیابی ریخت‌شناسی و سرشاخه‌های گل‌دار برای استخراج اسانس جمعآوری شد. مشخصات جغرافیایی و اقلیمی مربوط به هر رویشگاه یادداشت‌برداری گردید و از هر رویشگاه یک ...
بیشتر
در این پژوهش پس از شناسایی رویشگاه‌های گیاه سنبله‌ای‌کرکدار (Stachys pilifera L.) در چهار منطقه از استان کهگیلویه و بویراحمد، از هر رویشگاه 10 نمونه کامل گیاهی در زمان گلدهی برای ارزیابی ریخت‌شناسی و سرشاخه‌های گل‌دار برای استخراج اسانس جمعآوری شد. مشخصات جغرافیایی و اقلیمی مربوط به هر رویشگاه یادداشت‌برداری گردید و از هر رویشگاه یک نمونه خاک، برای ارزیابی خصویات فیزیکی و شیمیایی خاک، نمونه‌گیری شد. نتایج بهدستآمده با استفاده از نرمافزار آماری SAS تجزیه آماری شد و همبستگی بین صفات ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که بیشترین درصد نیتروژن (11/1%)، فسفر (233/0%) و پتاسیم اندام هوایی (46/1%) و بیشترین میزان اسانس (8/0%) مربوط به گیاهان رویشگاه لوداب و کمترین این صفات نیز مربوط به گیاهان رویشگاه سپیدار بود. همچنین نشان داده شد که تمامی صفات مورفولوژیک اندازهگیریشده در رویشگاهها، با افزایش ارتفاع کاهش یافت. در نهایت گیاه سنبله‌ای کرکدار واقع در رویشگاه‌های با ارتفاع کمتر از سطح دریا، بهدلیل داشتن خصوصیات رویشی و زایشی بهتر؛ از قبیل بالا بودن طول ساقه گلدهنده، طول و عرض برگ و همچنین عملکرد بالای اسانس، میتواند در برنامههای اصلاحی یا برای اهلیسازی مورد توجه قرار گیرد.
فاطمه عسکری؛ مریم ملکی زاده تفتی؛ محسن نصیری؛ اسلام پارسا
چکیده
این تحقیق با هدف بررسی تأثیر رویشگاه و زمان برداشت بر جوانه‌زنی و رشد دانه‌رست گیاه دارویی جعفری‌کوهی (Pimpinella aurea DC.) بصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در سال 1389 اجرا شد. بذرهای مورد استفاده از سه رویشگاه طبیعی آن در استان تهران (وردآورد، توچال و لواسانات) در دو مرحله (شروع رسیدگی و رسیدگی کامل بذر) جمعآوری ...
بیشتر
این تحقیق با هدف بررسی تأثیر رویشگاه و زمان برداشت بر جوانه‌زنی و رشد دانه‌رست گیاه دارویی جعفری‌کوهی (Pimpinella aurea DC.) بصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در سال 1389 اجرا شد. بذرهای مورد استفاده از سه رویشگاه طبیعی آن در استان تهران (وردآورد، توچال و لواسانات) در دو مرحله (شروع رسیدگی و رسیدگی کامل بذر) جمعآوری گردید. صفات اندازه‌گیری شده شامل درصد و سرعت جوانه زنی، میانگین زمان جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه و ساقه‌چه، وزن هزاردانه، وزن خشک گیاهچه و شاخص‌بنیه بذر بودند. نتایج نشان داد اثر رویشگاه بر درصد جوانه‌زنی و شاخص‌بنیه بذر در سطح احتمال یک‌درصد معنی دار بود درحالیکه زمان برداشت بذر بر این صفات اثر معنی‌داری نشان نداد. اثر متقابل رویشگاه و زمان برداشت بر درصد و سرعت جوانه‌زنی، میانگین زمان جوانه‌زنی، طول ساقه‌چه، وزن هزاردانه، وزن خشک گیاهچه و شاخص‌بنیه‌بذر در سطح احتمال یک‌درصد معنی‌دار بود. میانگین‌های اثرات متقابل رویشگاه و زمان برداشت بذر نشان داد بالاترین شاخص‌بنیه‌بذر (26/16)، درصد جوانه‌زنی (50/65٪) و وزن هزاردانه (900/1 گرم) مربوط به بذرهای رویشگاه لواسانات در زمان برداشت شروع رسیدگی بذر (اواسط مرداد) و رسیدگی کامل بذر (اواسط مهر) بود.
