حمید عبداللهی؛ مهدی علیپور؛ مهسا خرمدل آزاد؛ امیر عباس تقی زاده
چکیده
طی برنامههای اصلاحی انجام شده روی درخت به، دو رقم معرفیشده ویدوجا و بهتا، و سه ژنوتیپ امیدبخش اصفهان-2، اصفهان-3 و اصفهان-5 گزینش شده است. در این تحقیق به تعیین نشانگرهای مورفولوژیک و مولکولی اختصاصی درتمایزآنها پرداخته شد. ارزیابی مورفولوژیک براساس 38 صفت توصیفگر آزمونهای تمایز، یکنواختی و پایداری (DUS) و ارزیابی مولکولی براساس ...
بیشتر
طی برنامههای اصلاحی انجام شده روی درخت به، دو رقم معرفیشده ویدوجا و بهتا، و سه ژنوتیپ امیدبخش اصفهان-2، اصفهان-3 و اصفهان-5 گزینش شده است. در این تحقیق به تعیین نشانگرهای مورفولوژیک و مولکولی اختصاصی درتمایزآنها پرداخته شد. ارزیابی مورفولوژیک براساس 38 صفت توصیفگر آزمونهای تمایز، یکنواختی و پایداری (DUS) و ارزیابی مولکولی براساس نشانگر SSR، با استفاده از 15 جفت آغازگر سیب و گلابی انجام شد. تجزیه خوشهای روی صفات مورفولوژیک و الگوی باندی حاصل از نشانگر SSR، بیانگر تمایز کلیه رقم‌ها و ژنوتیپ‌های مورد بررسی از یکدیگر بود. در میان صفات توصیف گر، صفات قدرت و عادت رشد، رنگ شاخه و نحوه اتصال جوانهها، اندازه و مواجبودن حاشیه برگ، رنگ شکوفه و خصوصیات میوه به عنوان کلیدیترین صفات در تمایز رقم‌ها بود. رقم اصفهان براساس عادت رشد درخت و شاخه و فرم میوه، رقم ویدوجا براساس فرم درخت، مواج بودن حاشیه برگ و رنگ شکوفه و زمانگلدهی و اصفهان-2، اصفهان-3، بهتا و اصفهان-5، به ترتیب براساس صفات فرم میوه، فاصله جوانه از شاخه، گردن میوه و رنگ سبزقهوهای شاخه متمایز بودند. در نشانگرهای مولکولی تعداد 10 آلل چند شکلو متوسط آلل 3/3 به‌ازای هر مکان ژنی مشاهده شد. بیشترین تعداد باند و شاخص PIC با استفاده از آغازگرهای CH05d04، CH04a12 و CH02b10 به دست آمد. آغازگرهای CH04a12، CH05d04 و Ch02b10 بیشترین قدرت تمایز رقم‌ها و ژنوتیپ‌های امیدبخش را را داشتند، به صورتی که جمعاً آغازگرهای NH015a، CH04a12 و NB103a همراه با یکی از جفت آغازگرهای CH01d08، CH05d04 و یا NH011b قادر به تمایز همگی رقم‌های مورد بررسی بودند.
سمیه کریمی؛ بهمن زاهدی؛ حسن مومیوند
چکیده
پژوهش حاضر به‌منظور ارزیابی برخی صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی چهار رقم ریحان تحت شرایط تنش کم‌آبی در شرایط گلخانه در سال 1396 انجام گرفت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی اجرا شد. چهار رقم تجاری ریحان (شامل رقم های سبز ایرانی، بنفش ایرانی، جنوس و آمیتیست) به عنوان فاکتور اول و تنش کم‌آبی در چهار سطح (شامل ...
بیشتر
پژوهش حاضر به‌منظور ارزیابی برخی صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی چهار رقم ریحان تحت شرایط تنش کم‌آبی در شرایط گلخانه در سال 1396 انجام گرفت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی اجرا شد. چهار رقم تجاری ریحان (شامل رقم های سبز ایرانی، بنفش ایرانی، جنوس و آمیتیست) به عنوان فاکتور اول و تنش کم‌آبی در چهار سطح (شامل آبیاری در حد 100، 85، 70 و 55 درصد ظرفیت زراعی) به عنوان فاکتور دوم در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد تنش کم‌آبی باعث افزایش طول ریشه و کاهش وزن خشک اندام هوایی در همه رقم ها شد. علاوه بر این، تحت تأثیر تنش کم‌آبی، ارتفاع بوته، سطح برگ، محتوای نسبی آب و میزان تعرق کاهش و میزان شاخص پایداری غشا افزایش نشان داد. با این وجود میزان تغییرات این صفات در رقم های مورد مطالعه متفاوت بود. رقم های جنوس و سبز ایرانی بیشترین میزان وزن تر و وزن خشک را در بین رقم های مورد مطالعه به خود اختصاص دادند، اما در شرایط تنش کم‌آبی رقم جنوس بالاترین میزان وزن خشک ریشه و وزن تر و خشک اندام هوایی را نشان داد. در پایان رقم جنوس بهعنوان مناسبترین رقم برای کشت در شرایط تنش کم‌آبی معرفی میشود.
محمد مقدم؛ مرتضی علیرضایی نقندر؛ یحیی سلاح ورزی؛ مرتضی گلدانی
چکیده
این پژوهش به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف آبیاری بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی سه رقم اصلاح‌شدۀ ریحان در دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1391 انجام شد. آزمایش گلدانی به‌صورت فاکتوریل بر پایۀ طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل سه رقم تجاری ریحان Comin Hoja Larga)، Rubi،Genoes ) و سه سطح تنش خشکی (شاهد، تنش متوسط 75 درصد ...
بیشتر
این پژوهش به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف آبیاری بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی سه رقم اصلاح‌شدۀ ریحان در دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1391 انجام شد. آزمایش گلدانی به‌صورت فاکتوریل بر پایۀ طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل سه رقم تجاری ریحان Comin Hoja Larga)، Rubi،Genoes ) و سه سطح تنش خشکی (شاهد، تنش متوسط 75 درصد و تنش شدید 50 درصد ظرفیت زراعی) بود. نتایج تجزیۀ واریانس صفات مورفولوژیکی نشان داد که بین ارتفاع بوته، وزن تر و خشک اندام هوایی و درصد اسانس در ارقام مختلف اختلاف معناداری وجود دارد. همچنین سطوح مختلف تنش خشکی تأثیر معناداری بر تعداد شاخۀ فرعی، وزن تر و درصد اسانس در ارقام مختلف داشت. براساس نتایج این پژوهش ارقام استفادهشده پاسخ فیزیولوژیکی متفاوتی نسبت به تنش خشکی نشان دادند به‌طوری‌که رقم Comin Hoja Larga توانست تنش 50 درصد ظرفیت زراعی را سه هفته قبل از برداشت بهخوبی تحمل کند. بیشترین میزان کلروفیل b (51/0 میلی‌گرم بر گرم وزن تر) در تنش شدید (50 درصد ظرفیت زراعی) حاصل شد. به‌منظور تولید بیشتر میزان اسانس (75/0 درصد) تنش شدید (50 درصد ظرفیت زراعی) در شرایط مشابه توصیه میشود.
جواد عرفانی؛ علی عبادی؛ حمید عبدالهی؛ محمد رضا فتاحی مقدم
چکیده
گلابی یکی از محصولات مهم میوه در خانوادة گل‌سرخیان است که بیش از سه هزار سال در مناطق معتدله کشت شده است. هدف از این پژوهش، ارزیابی تنوع ژنتیکی و گروه‌بندی ارقام مطالعه‌شدة گلابی براساس صفات کمّی و کیفی مهم و تعیین فاصلة ژنتیکی بین آن‌ها بود. بدین منظور این پژوهش با ارزیابی 47 رقم و ژنوتیپ گلابی از گونههای اروپایی، آسیایی و ...
بیشتر
گلابی یکی از محصولات مهم میوه در خانوادة گل‌سرخیان است که بیش از سه هزار سال در مناطق معتدله کشت شده است. هدف از این پژوهش، ارزیابی تنوع ژنتیکی و گروه‌بندی ارقام مطالعه‌شدة گلابی براساس صفات کمّی و کیفی مهم و تعیین فاصلة ژنتیکی بین آن‌ها بود. بدین منظور این پژوهش با ارزیابی 47 رقم و ژنوتیپ گلابی از گونههای اروپایی، آسیایی و وحشی در گروه علوم باغبانی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران و مؤسسة تحقیقات اصلاح و تهیة نهال و بذر کرج انجام شد. نتایج ارزیابی صفات بررسی‌شده نشان داد تنوع بالایی در برخی خصوصیات مانند اندازة میوه، موقعیت بیشترین قطر میوه، شکل میوه، شکل نوک و قاعدة برگ وجود دارد. در این بررسی تجزیة کلاستر به روش وارد (Ward) و با استفاده از تمام صفات بررسی‌شده انجام شد. ژنوتیپ‌های بررسی‌شده در فاصلۀ 20 به سه گروه اصلی تقسیم شدند به‌طوری‌که گونة آسیایی، گونههای وحشی و گونة اروپایی در گروههای جداگانه قرار گرفتند. نتایج تجزیة همبستگی سادة صفات نشان داد که صفات مرتبط با برگ از‌جمله طول پهنک و عرض پهنک همبستگی مثبت و معناداری با صفات مرتبط با میوه مانند وزن میوه و اندازة میوه دارد. وزن میوه همبستگی منفی با مقدار قند و اسید داشت. نتایج تجزیه به عاملهای اصلی نشان داد، 9 عامل اصلی نزدیک به 80درصد از واریانس کل را توجیه می‌کند. در بین عامل‌‌ها، فاکتور اول و دوم که بیشتر مربوط به صفات کمّی مرتبط با میوه و برگ بود نزدیک به 32درصد واریانس را توجیه کرده است.
موسی رسولی؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ ذبیح اله زمانی؛ علی ایمانی؛ علی عبادی
چکیده
به منظور گروه بندی و مقایسه 72 رقم و ژنوتیپ بادام،30 صفت شامل 12 صفت فنولوژیکی و رویشی درخت و 18 صفت مربوط به خشک میوه و مغز، براساس توصیفگر جهانی بادام اندازه گیری شد. بر اساس نتایج بدست آمده برخی از صفات مثل عادت رشدی درخت، رنگ گل، وزن خشک میوه، سختی پوست چوبی و طعم مغز دارای ضریب تغییرات بالایی بودند. ضرایب همبستگی ساده بین صفات نشان داد ...
بیشتر
به منظور گروه بندی و مقایسه 72 رقم و ژنوتیپ بادام،30 صفت شامل 12 صفت فنولوژیکی و رویشی درخت و 18 صفت مربوط به خشک میوه و مغز، براساس توصیفگر جهانی بادام اندازه گیری شد. بر اساس نتایج بدست آمده برخی از صفات مثل عادت رشدی درخت، رنگ گل، وزن خشک میوه، سختی پوست چوبی و طعم مغز دارای ضریب تغییرات بالایی بودند. ضرایب همبستگی ساده بین صفات نشان داد که بین برخی از صفات اندازه گیری شده رویشی، خشک میوه و مغز همبستگی مثبت یا منفی معنی دار وجود دارد. تجزیه کلاستر در فاصله 25 اقلیدسی ارقام و ژنوتیپ ها را به دو گروه اصلی تقسیم کرد و صفاتی مثل طول خشک میوه، وزن، عرض و رنگ مغز در تفکیک ارقام و ژنوتیپ ها موثر بودند. با کاهش فاصله اقلیدسی از 25 به 10، ارقام و ژنوتیپ ها به شش گروه اصلی تقسیم بندی شدند که از عوامل مهم تفکیک کلاسترهای اصلی صفاتی از جمله قدرت رشدی درخت، سختی و ضخامت پوست چوبی، نسبت طول به عرض خشک میوه، نسبت وزن مغز به وزن خشک میوه و طعم مغز بودند. تجزیه به عامل ها صفات مورد ارزیابی را به 11 عامل اصلی کاهش داد که در مجموع 07/75 درصد واریانس کل را توجیه نمودند. بر اساس نتایج بدست آمده ارقام و ژنوتیپ های ’دیررس ساوجبلاغ‘، ‘D-124’، ‘D-99’، ’شاهرود 12‘، ’تونو‘، ’نان پاریل‘، ’پرایس‘، ’میرپنج تهران‘، ’پاکوتاه شماره 2 طالقان‘، ’شماره 34-13‘، ’شماره 8-16‘، ’شماره 10-11‘، ’زرقان 10‘، ’ارومیه 68‘، ’برگ درشت همدان‘ و ’یزد 60 ‘از نظر برخی صفات مهم مثل عادت دیرگلدهی، خشک میوه و مغز بهتر از سایر ارقام و ژنوتیپ ها بودند.
آتنا یزدانی دماوندی؛ معظم حسن پور اصیل؛ بابک ربیعی
چکیده
به منظور ارزیابی اثر مقدار و زمان مصرف کود نیتروژنی بر کمیت و کیفیت دو رقم هویج ، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل 2×3×4 در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 24 تیمار و 3 تکرار انجام شد. مقادیر 25، 50، 75 و 100 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژنی در 3 زمان مصرف همزمان با آماده‌سازی بستر، 30 و 60 روز پس از کاشت در دورقم هویج ’نانتز‘ و ’فورتو‘ مورد بررسی ...
بیشتر
به منظور ارزیابی اثر مقدار و زمان مصرف کود نیتروژنی بر کمیت و کیفیت دو رقم هویج ، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل 2×3×4 در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 24 تیمار و 3 تکرار انجام شد. مقادیر 25، 50، 75 و 100 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژنی در 3 زمان مصرف همزمان با آماده‌سازی بستر، 30 و 60 روز پس از کاشت در دورقم هویج ’نانتز‘ و ’فورتو‘ مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که وزن تر برگ، وزن تر ریشه، وزن خشک ریشه، طول ریشه، عملکرد هویج و میزان کاروتنوئید در مقادیر کودی 50 و 75 کیلوگرم در هکتار نیتروژن در زمان‌های کوددهی 30 و 60 روز پس از کاشت در هر دو رقم بالاترین بود. وزن خشک برگ‌ها و طول برگ‌ها در مقادیر کودی 75 و 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژنی در 30 و 60 روز پس از کاشت در هر دو رقم بالاترین بود. همچنین ترکیبات فنولی تحت تأثیر افزایش مقدار کود نیتروژنی و زمان‌های کوددهی و رقم قرار گرفت، به‌طوری‌که در مقادیر کودی 50 و 75 کیلوگرم در هکتار نیتروژن و در زمان‌های کوددهی 30 و 60 روز پس از کاشت در رقم ’فورتو‘ بیشتر از رقم ’نانتز‘ بود. میزان نیترات نیز تحت تأثیر افزایش مقدار کود نیتروژنی قرار گرفت اما تحت تأثیر زمان کوددهی و رقم واقع نشد، به‌طوری‌که در بالاترین سطح کود نیتروژنی بالاترین مقدار نیترات به میزان 37/6 میلی‌گرم بر 100 گرم وزن تر مشاهده شد.
اله داد سلیم پور؛ علی عبادی؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ محمدرضا بی همتا
دوره 42، شماره 4 ، اسفند 1390، ، صفحه 319-327
چکیده
بادام یکی از مهمترین محصولات خشک میوه است که با توجه با اهداف خاص نیاز به اصلاح دارد. به این منظور اولین مرحله ارزیابی تنوع ژنتیکی در ژرم‌پلاسم موجود است. در این راستا 56 ژنوتیپ پر رشد از طریق ثبت نه صفت مورفولوژیک (قطر تنه، ارتفاع تنه اصلی، تراکم تاج، زاویه تاج، تعداد شاخه، متوسط اندازه شاخه، رنگ نوک سرشاخه و قدرت رشد) بر اساس توصیفگر ...
بیشتر
بادام یکی از مهمترین محصولات خشک میوه است که با توجه با اهداف خاص نیاز به اصلاح دارد. به این منظور اولین مرحله ارزیابی تنوع ژنتیکی در ژرم‌پلاسم موجود است. در این راستا 56 ژنوتیپ پر رشد از طریق ثبت نه صفت مورفولوژیک (قطر تنه، ارتفاع تنه اصلی، تراکم تاج، زاویه تاج، تعداد شاخه، متوسط اندازه شاخه، رنگ نوک سرشاخه و قدرت رشد) بر اساس توصیفگر در ایستگاه تحقیقات باغبانی دانشگاه تهران ارزیابی شدند. تجزیه خوشهای، در فاصله 9 ژنوتیپ‌ها را به چهار گروه تقسیم نمود. در گروه اول همه ژنوتیپ‌ها به استثنای دو ژنوتیپ از ایستگاه تحقیقات گروه باغبانی دانشگاه تهران و استهبان، بقیه از آذربایجان (غربی و شرقی) بودند. در گروه دوم به غیر از دو ژنوتیپ از کاشمر و استهبان، بقیه ژنوتیپ‌ها از آذربایجان بودند. در گروه سوم سه ژنوتیپ از ایستگاه تحقیقات و دو ژنوتیپ از آذربایجان بودند. در گروه چهارم نیز ژنوتیپ‌های مناطق مختلف قرار گرفتند. بر اساس نتایج بدست آمده از ضریب همبستگی، صفات همبستگی بالائی را با هم نشان دادند و در اکثر صفات همبستگی معنی‌دار شد. بیشترین میزان همبستگی (74/0) بین صفات تراکم تاج و انشعاب‌دهی مشاهده شد که در سطح 1% معنی‌دار شدند. کمترین میزان همبستگی (007/0-) بین صفات قدرت رشد و تراکم تاج مشاهده شد.
حمید علیپور؛ فرشته غفاری موفق
دوره 42، شماره 1 ، تیر 1390، ، صفحه 73-82
چکیده
به منظور تعیین تنوع ژنتیکی ارقام پسته در ایران، تعداد 42 رقم ماده پسته از رفسنجان، 25 رقم ماده پسته از کرمان، 40 رقم ماده پسته از ایستگاه شماره 1 منطقه ناصریه، 3 رقم از منطقه دامغان و همچنین 5 رقم از منطقه خراسان انتخاب شد. تجزیه خوشهای بر اساس صفات مورفولوژیکی با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS انجام شد. نتایج مشخص نمود که ارقام پسته منطقه ...
بیشتر
به منظور تعیین تنوع ژنتیکی ارقام پسته در ایران، تعداد 42 رقم ماده پسته از رفسنجان، 25 رقم ماده پسته از کرمان، 40 رقم ماده پسته از ایستگاه شماره 1 منطقه ناصریه، 3 رقم از منطقه دامغان و همچنین 5 رقم از منطقه خراسان انتخاب شد. تجزیه خوشهای بر اساس صفات مورفولوژیکی با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS انجام شد. نتایج مشخص نمود که ارقام پسته منطقه رفسنجان در10 گروه، ارقام منطقه ناصریه در 12 گروه و ارقام منطقه کرمان در6 گروه مجزا قرار میگیرند. در منطقه رفسنجان بیشترین تشابه ژنتیکی بین ارقام ممتاز و سفید پسته نوق، در منطقه کرمان بین کلهقوچی و خاندانی و در منطقه ناصریه بین غفوری و فندقی غفوری وجود دارد. نتایج تجزیه خوشهای کل ارقام در کل مناطق مشخص نمود که گروه‌بندی ارقام به صورت منطقهای میباشد، به طوری که ارقام مربوط به مناطق مختلف در گروههای مجزا قرار گرفتند. بر اساس نتایج تجزیه خوشهای ارقام منطقه دامغان و خراسان در یک گروه قرار گرفتند، به طوری که رقم شاه پسند دامغان با بادامی سفید خراسان و همچنین عباسعلی دامغان با برگ سیاه خراسان دارای تشابه ژنتیکی بسیار نزدیکی به ترتیب به میزان 893/0 و 908/0 بر اساس ضریب تشابه کوزاین بودند.
منصوره شمیلی؛ علیرضا طلایی؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ سیدمحمود طالبی
دوره 41، شماره 2 ، شهریور 1389
چکیده
انبه یکی از میوه‌های مهم مناطق گرمسیر و سرشار از مواد و عناصر غذایی است. در این تحقیق روابط بین 48 صفت کمی و کیفی مربوط به گل، میوه و برگ در 48 ژنوتیپ انبه مورد بررسی قرار گرفت. صفات مورد بررسی شامل مشخصات طول، عرض و شکل برگ، طول دمبرگ، وزن، طول، عرض و شکل میوه، مشخصات گل، میزان فیبر هسته، میزان ویتامین C میوه، میزان TSS آب میوه، درصد اسیدیته ...
بیشتر
انبه یکی از میوه‌های مهم مناطق گرمسیر و سرشار از مواد و عناصر غذایی است. در این تحقیق روابط بین 48 صفت کمی و کیفی مربوط به گل، میوه و برگ در 48 ژنوتیپ انبه مورد بررسی قرار گرفت. صفات مورد بررسی شامل مشخصات طول، عرض و شکل برگ، طول دمبرگ، وزن، طول، عرض و شکل میوه، مشخصات گل، میزان فیبر هسته، میزان ویتامین C میوه، میزان TSS آب میوه، درصد اسیدیته میوه، pH آب میوه و عملکرد درخت بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اکثر صفات مورد بررسی در محدوده ارقام معنی‌دار هستند. نتایج تجزیه همبستگی ساده صفات، وجود همبستگی‌های مثبت و منفی معنی‌دار بین برخی صفات مهم را نشان داد. همچنین از تجزیه فاکتور برای تعیین تعداد عاملهای اصلی استفاده شد. تجزیه عامل نشان داد که اکثر صفات مربوط به میوه، بذر، صفات کیفی میوه و زمان گلدهی عوامل اصلی را تشکیل دادند. صفات موثر در 16 گروه عاملی قرار گرفتند که در مجموع 7/83% از کل تغییرات را توجیه نمودند. در محدوده هر عامل صفات با ضرایب عاملی بالای 6/0 درصد معنی‌دار در نظر گرفته شد. تجزیه کلاستر با استفاده از این 16 عامل و روش وارد انجام شد و ژنوتیپ‌ها را به دو کلاستر اصلی، ژنوتیپ‌های هندی و پاکستانی تقسیم کرد. علاوه بر این استفاده از فاکتورهای اصلی موقعیت ژنوتیپ‌ها در آنالیز دی پلات نیز ژنوتیپ‌های پاکستانی را از ژنوتیپ‌های هندی تفکیک نمود.
