علوم میوه
ناهید عبدی؛ حسین مرادی؛ مهدی حدادی نژاد
چکیده
هدف از انجام این تحقیق بررسی تنوع ریخت‌شناختی (مورفولوژیکی) 40 نژادگان (ژنوتیپ) تمشک سیاه بیخار و پی بردن به ارتباط آن‌ها با منابع بیخاری است. نمونهها در کلکسیون تمشک سیاه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری بر پایۀ صفات توصیفگر تمشک سیاه بررسی شدند. نتایج نشان داد، تنوع در صفات شمار بذر پوک، طعم، وزن و اسیدیتۀ میوه ...
بیشتر
هدف از انجام این تحقیق بررسی تنوع ریخت‌شناختی (مورفولوژیکی) 40 نژادگان (ژنوتیپ) تمشک سیاه بیخار و پی بردن به ارتباط آن‌ها با منابع بیخاری است. نمونهها در کلکسیون تمشک سیاه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری بر پایۀ صفات توصیفگر تمشک سیاه بررسی شدند. نتایج نشان داد، تنوع در صفات شمار بذر پوک، طعم، وزن و اسیدیتۀ میوه به ترتیب با 100، 59، 43 و 42 درصد بالا بود. شمار بذر پوک با شمار شاخه (325/0) و مقطع عرضی شاخه (365/0) همبستگی مثبت و با قند میوه (393/0-) همبستگی منفی و معنیداری را نشان داد. خوشه‌بندی ریخت‌شناختی دو دستۀ جداگانه از نمونههای بیخار را از یکدیگر تفکیک کرد. در دستۀ اول که بر پایۀ صفات طول گل، نسبت قند به اسید و شمار و وزن بذر از دستۀ دوم جدا شده بود، دو رقم Thornless Evergreen و Everthornless که به ترتیب از نسل اول (شیمر یا بافت ناهمسان فراپوش) و دوم (به‌دست‌آمده از کشت بافت لایۀ شیمر) بیخاری تمشک سیاه بودند در یک زیرگروه قرار گرفتند. این دسته بیشترین شمار نژادگان بیخار را شامل می‌شد که بنابراین رایج‌ترین رقم‌های بیخار مازندران از نوع ژنتیکی و مغلوب (به‌دست‌آمده از کشت بافت لایۀ شیمر) هستند. نمونههای دگر نام آن‌ها نیز شناسایی شد. در دستۀ دوم رقم‌های پررشد و بیخار که به‌احتمال چندگان و متعلق به منبع بیخاری مرتون ’Merton Thornless‘بودند، از دیگران تفکیک شدند. بنابراین افزون بر منبع بیخاری مرتون، دو منشأ قدیمیتر بیخاری نیز در میان نمونههای موجود در ایران شناسایی شد. به نظر می‌رسد تفکیک دیگر نمونههای بیخار، ناشی از تداوم تکامل بیخاری در اقلیم متنوع شمال کشور بوده و ارزش بررسیهای بیشتر را دارند.
مهدی حدادی نژاد؛ حسین مرادی
چکیده
این پژوهش به منظور بررسی تنوع ژنتیکی برخی از تمشکهای سیاه خاردار اهلی و وحشی با استفاده از صفات ریخت‌شناختی (مورفولوژیکی) در کلکسیون دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری انجام شد. نتایج پژوهش تنوع بالایی را برای صفات گلدهی، زمان رسیدن میوه و حجم آبمیوه نشان داد. نژادگانهای وحشی و اهلی تفاوت معنادار در صفات برگ، گل، شمار ...
بیشتر
این پژوهش به منظور بررسی تنوع ژنتیکی برخی از تمشکهای سیاه خاردار اهلی و وحشی با استفاده از صفات ریخت‌شناختی (مورفولوژیکی) در کلکسیون دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری انجام شد. نتایج پژوهش تنوع بالایی را برای صفات گلدهی، زمان رسیدن میوه و حجم آبمیوه نشان داد. نژادگانهای وحشی و اهلی تفاوت معنادار در صفات برگ، گل، شمار خار، میوه و وزن تر بذر نشان دادند. بنا بر نتایج همبستگی صفات به‌احتمال دلیل به‌نژادگران در انتخاب نمونههای اهلی‌شدة (وارداتی) تمشک با شمار بیشتر خار نسبت به نمونههای وحشی می‌تواند متکثر از همبستگی مثبت و معنادار شمار خار با قطر گل، شکل، وزن تر، حجم آبمیوه و وزن تر بذر یا همبستگی منفی و معنادار آن با زمان گلدهی بوده باشد. بر پایة نتایج به‌دست‌آمده از تجزیه به عاملها و تجزیة دوبعدی مبتنی بر عاملهای اصلی شامل گلدهی و کمیت میوه، نمونههای تمشک وحشی از اهلی جدا‌شده و نمونههای اهلی برتر معرفی شدند. نتایج تجزیة خوشهای مربوط به نژادگانهای وحشی تمشک، امکان دستهبندی جداگانة سه گروه را در این نوع تمشک فراهم کرد که شامل نمونههای همسان با گونههای شناسایی‌شده توسط گیاه‌شناسان، تمشکهای خویشاوند با آن‌ها و تمشکهای کامل متفاوت از آن‌ها بر پایة صفات رویشی بودند.
مهدی حدادی نژاد؛ سمیه قاسمی عمران؛ فاطمه عظیمی آهنگری
چکیده
تمشک سیاه به‌دلیل وجود جمعیت‌های وحشی و طبیعی آن در سراسر کشور به‌خصوص در منطقۀ شمال از تنوع برخوردار است اما به‌جز مواردی محدود توجه جدی به آن نشده است. این پژوهش با هدف بررسی توده‌های وحشی تمشک سیاه در مناطقی از مازندران صورت پذیرفت. ابتدا مناطق و سپس توده‌های تمشک موجود شناسایی و براساس توصیفگر تمشک صفات برگ، شاخه، خار، گل ...
بیشتر
تمشک سیاه به‌دلیل وجود جمعیت‌های وحشی و طبیعی آن در سراسر کشور به‌خصوص در منطقۀ شمال از تنوع برخوردار است اما به‌جز مواردی محدود توجه جدی به آن نشده است. این پژوهش با هدف بررسی توده‌های وحشی تمشک سیاه در مناطقی از مازندران صورت پذیرفت. ابتدا مناطق و سپس توده‌های تمشک موجود شناسایی و براساس توصیفگر تمشک صفات برگ، شاخه، خار، گل و صفات کمّی و کیفی میوه نمونههای تمشک سیاه در سه تکرار ارزیابی شد. نتایج نشان داد همبستگی منفی و معناداری بین میزان خسارت ظاهری آفات و بیماری‌ها در بوته با تعداد خار، جهت خار، سطح مقطع تنه و نوع برگچۀ انتهایی بوته‌ها وجود دارد. براساس نتایج تجزیه به عاملها چهار عامل اصلی صفات خار، کمّیت میوه، عادت رشد بوته و گلدهی بیش از 95 درصد از واریانس کل را توصیف کردند. صفات مرتبط با خار شامل اندازه و جهت خار، کرکدار‌بودن شاخه و سطح مقطع شاخه، اندازۀ میوه و اندازۀ گل 50 درصد واریانس کل را شامل می‌شدند. بنا بر نتایج تجزیۀ خوشهای نمونهها در حد تفاوت 100 درصد به دو دسته تقسیم شدند. نمونههای مربوط به منطقۀ قائم‌شهر با وجود قرار‌داشتن در یک منطقه با یکدیگر تفاوت نشان دادند و در دسته‌های جداگانه قرار گرفتند که مؤید وجود تنوع در بین ژنوتیپ‌های استفاده‌شدۀ افراد محلی برای تمشک‌چینی است. در دستۀ دوم تفکیک نمونهها با منشأ جغرافیایی آن‌ها مطابقت داشت.
