حسین هاشمی مقدم؛ فاطمه سفیدکن؛ علی اشرف جعفری؛ سپیده کلاته جاری
چکیده
گیاه پونه‌سای بینالودی (Nepeta binaludensis Jamzad) از جمله گونه‌های انحصاری شمال شرق ایران محسوب می‌شود. در این تحقیق اندام‌های هوایی 20 جمعیت از این گونه در رشته کوه بینالود طی مرحله گلدهی کامل برداشت شد و هفت صفت مرفولوژیکی و بازده اسانس مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تفاوت معنی‌داری در سطح احتمال 1 درصد را در میان جمعیت‌های مورد مطالعه برای ...
بیشتر
گیاه پونه‌سای بینالودی (Nepeta binaludensis Jamzad) از جمله گونه‌های انحصاری شمال شرق ایران محسوب می‌شود. در این تحقیق اندام‌های هوایی 20 جمعیت از این گونه در رشته کوه بینالود طی مرحله گلدهی کامل برداشت شد و هفت صفت مرفولوژیکی و بازده اسانس مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تفاوت معنی‌داری در سطح احتمال 1 درصد را در میان جمعیت‌های مورد مطالعه برای همه صفات نشان داد. بیشترین و کمترین وزن تر سرشاخه با 2/378 و 2/58 گرم در بوته به‌ترتیب در جمعیت‌های زشک1 و گرینه بدست آمد. بیشترین و کمترین بازده اسانس با 9/4 و 2/1 درصد به‌ترتیب در جمعیت‌های درود نیشابور و فریزی1 بدست آمد. نتایج حاصل از تجزیه همبستگی نشان داد ارتفاع گیاه با قطرساقه، وزن تر و خشک سرشاخه همبستگی مثبت و معنی‌دار داشت. همبستگی بین صفات مورفولوژیکی و عملکرد اسانس با عوامل رویشگاهی مثل بارندگی، ارتفاع از سطح دریا و درصد شیب مثبت و معنی‌دار و با دمای رویشگاه منفی و معنی‌دار بود، به طوری که با افزایش ارتفاع از سطح دریا و کاهش دما، میانگین صفات مذکور افزایش یافت. تجزیه خوشه‌ای به روش وارد، جمعیت‌های مورد مطالعه را در دو گروه مجزا قرار داد. جمعیت‌های کلاستر1 (شامل هفت جمعیت سازگار به مناطق مرتفع و سرد) دارای میانگین بیشتری برای صفات مورفولوژیکی نظیر ارتفاع ساقه، وزن تر و خشک سرشاخه بودند. نتایج بدست‌آمده نشان‌دهنده وجود تنوع بالا در جمعیت‌های پونه‌سای بینالودی جهت استفاده در برنامه‌های به‌نژادی و کشت و اهلی‌کردن این گونه می‌باشد.
