سولماز معماری؛ علیرضا یاوری؛ مهدی بیکدلو
چکیده
آویشن شیرازی با نام علمی Zataria multiflora Boiss.متعلق به تیره نعناع ((Lamiaceae بوده و از نظر پراکنش جغرافیایی بومی کشورهای ایران، افغانستان و پاکستان میباشد. در این پژوهش، سرشاخههای گلدار شش رویشگاه طبیعی در استان هرمزگان شامل رودخانه، لاورشیخ، فاریاب، تنگ زاغ، بشاگرد و بندر خمیر جمعآوری گردید. پس از تایید صحت گونه، نمونهها در ...
بیشتر
آویشن شیرازی با نام علمی Zataria multiflora Boiss.متعلق به تیره نعناع ((Lamiaceae بوده و از نظر پراکنش جغرافیایی بومی کشورهای ایران، افغانستان و پاکستان میباشد. در این پژوهش، سرشاخههای گلدار شش رویشگاه طبیعی در استان هرمزگان شامل رودخانه، لاورشیخ، فاریاب، تنگ زاغ، بشاگرد و بندر خمیر جمعآوری گردید. پس از تایید صحت گونه، نمونهها در سایه و دمای محیط خشک و استخراج اسانس به روش تقطیر با آب توسط دستگاه طرح کلونجر انجام شد. سنجش اجزای شیمیایی اسانس به روش‌های گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیفسنج جرمی ((GC/MS شناسایی گردید. نتایج نشان داد بیشترین و کمترین بازده اسانس بهترتیب مربوط به اکوتیپ رودخانه (5/6 درصد) و اکوتیپ بندر خمیر (9/3 درصد) بود. بر این اساس 23 ترکیب که نماینده 3/99- 5/93 درصد از کل ترکیبات بود، شناسایی گردید. از میان این ترکیبات، تیمول، لینالول، کارواکرول و پاراسیمن ترکیبات اصلی این اکوتیپها بودند. مونوترپنهای اکسیژندار (3/75-6/45 درصد) گروه اصلی سازنده ترکیبات در تمام نمونهها، بهجز فاریاب، را شامل می‌شد. تجزیه خوشهای ترکیبات شیمیایی، رویشگاههای مورد مطالعه را در سه گروه قرار داد. گروه اول که توسط مقدار بالای کارواکرول مشخص شد شامل اکوتیپهای بندر خمیر و بشاگرد، گروه دوم که حاوی مقدار بالای تیمول بود، شامل سه اکوتیپ تنگ زاغ، فاریاب و رودخانه و اکوتیپ لاورشیخ که گروه سوم را تشکیل میداد توسط مقدار بالای لینالول مشخص شد. نتایج نشان داد جمعیتهای آویشن شیرازی در رویشگاههای استان هرمزگان از درصد اسانس و تنوع فیتوشیمیایی بالایی برخوردار بوده و در برنامههای اصلاحی میتواند مورد استفاده قرار گیرند.
