بررسی اثر تیمار سرمایی بر رفع خفتگی و پیش‌رس کردن گیاه دارویی اندمیک کلوس (Kelussia odoratissima Mozaff.)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

2 گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران

3 گروه علوم گیاهی، دانشکده زیست شناسی، دانشگاه تهران، تهران

چکیده

در این پژوهش تاثیر تیمار تعداد ساعات سرمایی (2 درجه سانتی­گراد) در 5 سطح زمان (0، 700، 1400، 2100 و 2800 ساعت) بر روی خفتگی و رویش جوانه ریشه غده­ای کلوس در قالب طرح کاملا تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. پس از اعمال تیمار سرمایی طی مدت زمان­های تعیین شده، برخی شاخص­های رویشی، بیوشیمیایی و میزان برخی هورمون­های گیاهی (جیبرلیک اسید و آبسزیک اسید) ارزیابی گردید. بیشترین میزان رویش (72 درصد) ریشه غده­ای کلوس در تیمار سرمایی 2800 ساعت مشاهده شد و همچنین در تیمار سرمایی 1400 ساعت نیز 50 درصد غده­ها رویش کرده بودند. تیمار سرمایی منجر به تسریع رویش، افزایش طول گیاهچه و بنیه گیاهچه شد. تحت تأثیر تیمار سرمایی بیشترین و کمترین میزان کربوهیدرات محلول (به­ترتیب 76 و 7 میلی­گرم بر گرم وزن تر) به­ترتیب در تیمار سرمایی 2800 و صفر ساعت (شاهد) ثبت گردید. همچنین، بیشترین میزان جیبرلیک اسید و کمترین میزان آبسزیک اسید به­ترتیب 5/75 و 2/20 (نانومول بر گرم وزن تر) در تیمار سرمایی 2800 ساعت مشاهده شد. علاوه براین، سرما باعث افزایش فعالیت آنزیم­های آلفا آمیلاز، بتا آمیلاز و پروتئاز به­ترتیب 2/1، 63/0 و 35/0 (میلی­گرم بر گرم وزن تر) شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که خفتگی ریشه غده­ای کلوس از نوع خفتگی فیزیولوژیک بوده و می­توان آنرا با مشابه­سازی شرایط محیطی بسته به طول دوره سرمادهی و شرایط اکولوژیک رویشگاه تا حدودی خنثی کرد. در پایان مشخص شد که نیاز سرمایی کلوس تقریباً 2100 تا 2800 ساعت می­باشد و پیش­رس کردن کلوس در محیطی کنترل شده موفقیت­آمیز بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Investigation the effect of chilling treatment on the breaking dormancy and forcing culture of the endemic medicinal plant wild celery (Kelussia odoratissima Mozaff.)

نویسندگان [English]

  • Faezeh Mahdavikia 1
  • Mohammad Taghi Ebadi 1
  • Abdolali Shojaeiyan 1
  • Mahdi Ayyari 2
  • Mohsen Falahati-Anbaran 3
1 Department of Horticultural Science, Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University (TMU), Tehran, Iran
2 Department of Horticultural Science, Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University, Tehran. Iran
3 Department of Plant Science, School of Biology, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

In this research, effect of the number of chilling hours above zero (2 ᵒC) in five time durations (0, 700, 1400, 2100, and 2800 hours) in three replications on the dormancy and growth of tuberous roots of Kelussia odoratissima in the form of a completely randomized design was conducted. Chilling treatment including temperature 2 ᵒC was applied on the tuberous roots in time durations and some morphological and biochemical traits were measured. The highest germination rate (72%) of the tuberous root was observed in the chilling treatment of 2800 h, and in the chilling treatment of 1400 h, 50% of the tuberous roots were germinated. Chilling treatment led to acceleration of germination, increase of seedling length and stem. The highest soluble carbohydrates was recorded in the cold treatment of 2800 h (76 mg/g fresh weight) and the lowest amount was observed in the control treatment (7 mg/g fresh weight). Chilling treatment led to changes in the concentration of abscisic acid and gibberellic acid phytohormones, so that the highest concentration of gibberellic acid and the lowest amount of abscisic acid (75.5 and 20.2 nanomol per gram of fresh weight, respectively) were belonged to 2800 h treatment. In addition, chilling treatment increased the activity of alpha-amylase, beta-amylase and protease enzymes by 1.2, 0.63, and 0.35 (mg/g fresh weight), respectively. These results indicated that the chilling requirement of the K. odoratissima plant is approximately 2100 to 2800 h and the forcing culture of K. odoratissima in a controlled environment has been successful.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Soluble carbohydrate
  • Physiological dormancy
  • Gibberellic acid
  • Chilling requirement
  • α-Amylase

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 22 خرداد 1403
  • تاریخ دریافت: 03 بهمن 1402
  • تاریخ بازنگری: 25 اردیبهشت 1403
  • تاریخ پذیرش: 22 خرداد 1403