مقایسۀ کمی و کیفی اسانس مرزۀ اورامانی Satureja avromanica Maroofi در رویشگاه و مزرعه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی، بخش تحقیقات جنگل ومرتع، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران

2 استاد، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

3 کارشناس، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

گونۀ گیاهی Satureja avromanica Maroofi یکی از گونه‌های انحصاری تیره Lamiaceae  یا نعنا است. در این تحقیق به‌منظور بررسی کمیت و کیفیت اسانس سرشاخۀ گلدار گیاه در حالت زراعی و مقایسه با نمونۀ خودرو،  بذر گیاه از رویشگاه گردآوری و پاییز همان سال در شاسی فضای بازکشت شد سپس نشاها به مزرعه منتقل شد. اندام‌های هوایی گیاه در مرحلۀ گلدهی کامل از رویشگاه و همچنین طی دو سال پی‌درپی از مزرعه گردآوری و پس از خشک‌کردن در سایه به روش تقطیر با آب اسانس گیری شد. ترکیب‌های تشکیل‌دهندۀ اسانس به کمک دستگاه‌های GC و GC/MS شناسایی شد. در این اسانس در سال‌های اول و دوم کشت به‌ترتیب 16و14 ترکیب شناسایی شد که به‌ترتیب درمجموع 4/93 و 1/90درصد از اسانس را تشکیل می‌دهند. بازده اسانس نمونه رویشگاهی 4/1% بود. بازدۀ اسانس نمونه کشت شده درسال اول و دوم به‌ترتیب 17/0 %و21/0% بود. ترکیب‌های عمدۀ اسانس در سال اول تیمول (3/32%)، کارواکرول (6/23%)، پارا سیمن (1/18%)،گاما ترپینن (4/5%) و در سال دوم تیمول (7/12%)، کارواکرول (3/48%)، پارا سیمن (9/9%)، گاما ترپینن (4/8%) بود. در سال دوم میزان تیمول در اسانس به حدود نصف (7/12%) کاهش یافت درحالی‌که میزان کارواکرول حدود دو برابر (3/48%) افزایش یافت. پاراسیمن (9/9%) نیز نزدیک به نصف شد درحالی‌که گاماترپینن (4/8%) کمی افزایش یافت. در اسانس نمونۀ رویشگاهی 11 ترکیب شناسایی شد که درمجموع 3/97 درصد از اسانس را تشکیل دادند. بازدۀ اسانس 4/1% بود و ترکیب‌های عمدۀ آن شامل تیمول (9/83%)، کارواکرول (2/5%) و پاراسیمن (9/3%) بود. کاهش بازدۀ اسانس  و ترکیب‌های فنلی در مزرعه نسبت به رویشگاه محرز است اما افزایش ترکیب‌های فنلی در سال دوم نسبت به سال اول می‌تواند ناشی از سازگاری این‌گونه به شرایط محیطی مزرعه باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The essential oils components of wild and cultivated Satureja avromanica Maroofi in Kurdistan province of Iran

نویسندگان [English]

  • Farahnaz Hooshidari 1
  • Fateme Sefidkon 2
  • Mahmod Naderi 3
1 Instructor, Forests and Rangelands Research Department, Kurdistan Agricultural and Natural Resources Research Center, AREEO, Sanandaj, Iran. PO Box 6616936311-714
2 Professor, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), PO Box 13185-116, Tehran, Iran
3 Expert, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), PO Box 13185-116, Tehran, Iran
چکیده [English]

Satureja avromanica Maroofi is an endemic aromatic species from Lamiaceae family in Iran. In this study, for investigation of chemical composition of wild and cultivated S. avromanica, seeds of this plant were collected from natural habitate at Avroman area in Kurdistan province and cultivated in research farm of Grize Research Station in 2010. Aerial parts of wild and cultivated plants were harvested at full flowering stage for two years and after drying in shade, their essential oils were obtained by hydro-distillation. Chemical composition of the essential oils were identified using GC and GC/MS. In the oils of first and second years of cultivation, 16 and 14 compound were characterized, respectively. In natural site, essential oil yields was 1.4%. In cultivated plants at first and second years essential oil yields were 0.17 and 0.21% respectively.  The main components of the essential oils in cultivated samples were thymol (32.3, 12.7%), carvacrol (23.6-48.3%), γ-terpinene (5.4-8.4%) and p-cymene (18.1-9.9 %) at first and second years respectively, while thymol wild sample was 83.9%  ,carvacro l 5.2% and p-cymene (3.9%) in wild accession of Avroman plants. The yields (0.17-0.21%) and phenolic compounds (55.9-61.0%) in the oil samples taken from the farm compared to the yields (1.4%) and phenolic compounds (89.1 %) from oil samples habitat has decreased, but oil phenolic compounds in samples taken from the farm  second year (61.0%)compare to the first year(55.9%) of planting, has increased, that it can be concluded that species is adapted to the environmental conditions of the farm.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Carvacrol
  • phenolic compounds
  • Satureja avromanica
  • Thymol

مراجع

  1. Akbarinia, A., Sefikon, F. & Razaz Hashem, S. R. )2009). Essential oil components of cultivated and wild accessions of Satureja sahendica Bornm. A. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 25(3) .
  2. Baser, K. H. C., Özek, T., Kirimer, N. & Tümen, G. (2004). A Comparative study of the essential oils of wild and cultivated Satureja hortensis L.  Journal of Essential Oil Research, 16, 422-424.
  3. Ćavar, S., Maksimovi, M. Ć., Šolić, M. E., Jerković-Mujkić, A. & Bešta R. (2008). Chemical composition and antioxidant and antimicrobial activity of two Satureja essential oils. Food Chemistry,  111(3), 648-653
  4. Dastan, D., Salehi, P. & Maroofi, H. (2012). Chemical composition, antioxidant and antimicrobial activities of Satureja avromanica essential oil and extracts. In: Proceedings of National congress on medicinal plants, 16-17 May 2012, Kish Island.
  5. Farsam, H., Amanlou, M., Radpour, M. R., Salehinia, A. N. & Shafiee, A. (2004). Composition of the essential oils of wild and cultivated Satureja khuzistanica Jamzad from Iran, Flavour and Fragrance Journal, 19, 308-310.
  6. Gohari, A. R., Hadjiakhoondi, A., Shafiee, A., Ebrahimi, E. S. & Mozaffarian, V. (2005). Chemical Composition of the Essential Oils of Satureja atropatana and Satureja mutica Growing Wild in Iran. Journal of Essential Oil Research, 17(1), 17-18.
  7. Habibi, Z., Sedaghat, S., Ghodrati, T., Masoudi, Sh. & Rustaiyan, A. (2007). Volatile constituents of Satureja isophylla and S. cuneifolia from Iran. Chemistry of Natural Compounds, 43(6), 719-721.
  8. Hadian, J., Najafi, F., Salehnia, A., Ehteshamnia, A. & Ganjipoor, P. (2010). Screening of Satureja khuzestanica Jamzad and S. rechingeri Jamzad collections for high yielding genotypes. Planta Media, 76 - P052
  9. Jamzad, Z. (2008). Thymus and Satureja species of Iran. Pub. Research Institute of Forest and Rangelands. pp.79.
  10. Jamzad, Z. (2009).New species and new plant records of Lamiaceaefrom Iran. The Iranian Journal of Botany, 15(1), 51-56.
  11. Jamzad, Z. (2012). Flora of Iran. No.76: Lamiaceae. Research Institute of Forests and Rangelands. pp.691.
  12. I.R. of Iran Meteorological Organization (IRIMO) Data Processing Center from http://www.chaharmahalmet.ir/stat/archive/iran/kor/SANANDAJ/25.asp
  13. Maroofi, H. (2010). Two new plant species from Kurdistan province, West of Iran. –Iranian Journal of Bototanical, 16(1), 76-80.
  14. Mirza, M., Sefidkon, F. & Ahmadi, L. (1995). Natural Essential oil. Pub. Research Institute of Forest and Rangelands, 205pp. (in Farsi)
  15. Rustaiyan, A., Feizbakhsh, A., Masoudi, Sh. & Ameri, N. (2004). Comparison of the volatile oils of Satureja atropatana Bung. and Satureja mutica Fisch. et C.A. Mey. from Iran. Journal Essential Oil Research, 16, 6.
  16. Saberi, M. M., Manshadi, M. D. & Rustaiyan, A. (1995). Chemical constituents of the essential oil of Satureja bachtiarica Bunge, 6. Asian Chemical Congress/11. Philippine Chemistry Congress/ and 3. In: Proceedings of Asia-Pacific food analysis network conference. Manila (Philippines). 22-25.
  17. Sefidkon, F. & Jamzad, Z. (2000). Essential oil of Satureja bachtiarica Bunge. Journal of Essential Oil Research, 12(5).
  18. SefidkonF. & Jamzad, Z. (2004). Essential oil composition of Satureja spicigera (C. Koch) Boiss. from Iran. Flavour and Fragrance Journal, 19(6), 571-573.
  19. Sefidkon, F., Jamzad, Z. & Mirza, M. (2004). Chemical variation in the essential oil of Satureja sahendica from Iran. Food Chemistry, 88, 325-328.
  20. Sefidkon, F. & Jamzad, Z. (2005). Chemical composition of the essential oils of three Iranian Satureja species (S. mutica, S. macrantha and S. intermedia). Food Chemistry, 91, 1-4.
  21. Sefidkon, F. & Jamzad, Z. (2006). Essential oil analysis of Iranian Satureja edmondi and S. isophylla, Flavour & Fragrance Journal, 21, 230-233.
  22. Sefikon, F., Tabai Aghdai, S. R., Ansari, M., Behrad, Z. & Asgari, F. (2014). Comparison of essential oil content and composition of seven populations of Satureja sahendica Bornm. in farm condition. Journal of Crop Improvement (Journal of Agriculture), 16(4), 794-779. (in Farsi)
  23. Taherpour, A., Maroofi, H. & Nasri, F. (2005). Composition of the Essential Oil of Satureja sahandica Bornm. of Iran. International Journal of Applied Chemistry, 1(1), 57-61.
  24. Zargari, A. (1972). Medicinal Plants. Tehran Univercity Publication. II (3rd ed.). 1001pp. (in Farsi)

 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 21 تیر 1394
  • تاریخ بازنگری: 24 مرداد 1394
  • تاریخ پذیرش: 11 آبان 1394

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار