ارزیابی پاسخ به تنش کم‌آبی در اکوتیپ‌های مختلف آویشن دنایی (Thymus daenensis subsp.daenensis) با استفاده از شاخص‌های تحمل تنش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی سابق دکتری فیزیولوژی و اصلاح گیاهان دارویی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

2 استادیار، گروه باغبانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

3 دانشیار گروه باغبانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

چکیده

به منظور ارزیابی تحمل به تنش کم‌آبی آویشن دنایی (Thymus daenensis subsp.daenensis)، بذر هشت اکوتیپ جمع‌آوری‌شده از مناطق مختلف، پس از تولید نشا در گلخانه، در مزرعة پردیس کشاورزی دانشگاه تهران در شرایط مختلف آبی کشت شد. آزمایش به‌صورت طرح کرت‌های خرد‌شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی شامل سطوح مختلف آبیاری نرمال، قطع آبیاری در مرحلة رویشی و قطع آبیاری در مرحلة زایشی و عامل فرعی، هشت اکوتیپ مختلف (ملایر 1، ملایر 2، جوزان، اراک، خانه میران بالا، خانه میران پایین، زاغه و شازند) بود. برداشت گیاهان در مرحلة تمام‌گل انجام گرفت و وزن خشک، درصد اسانس و شاخص‌های تحمل به تنش اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که اکوتیپ‌ها، تحت تیمارهای مختلف از لحاظ میزان اسانس، واکنش‌های متفاوتی نشان دادند. به‌طور‌کلی، افزایش شدت تنش موجب کاهش مادة خشک شد. همبستگی قوی بین عملکرد مادة خشک با شاخص‌های تنش مشاهده شد. شاخص‌های میانگین هندسی (GMP)، شاخص تحمل به تنش (STI)، میانگین حسابی (MP) و میانگین هارمونیک (HAM) مناسب‌ترین شاخص‌ها برای انتخاب اکوتیپ‌های متحمل و برتر شناخته شدند. بر‌اساس مجموع این شاخص‌ها، اکوتیپ‌های اراک، خانه‌میران بالا و خانه‌میران پایین اکوتیپ‌های برتر برای مطالعات آتی انتخاب شدند. به‌طور‌کلی، این گیاه تحمل بالایی به تنش کم‌آبی نشان می‌دهد و گزینة مناسبی برای کشت در شرایط کم‌آبی و دیم است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of response to water deficit stress in Thymus daenensis subsp.daenensis using stress tolerance indices

نویسندگان [English]

  • Jalal khorshidi 1
  • Majid Shokrpour 2
  • Vahideh Nazeri 3
1 Former Ph.D. Student, University College of Agriculture & Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
2 Assistant Professor, University College of Agriculture & Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
3 Associate Professor, University College of Agriculture & Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
چکیده [English]

In order to study water deficit tolerance in Thymus daenensis subsp. daenensis ecotypes, seeds of eight ecotypes were collected from different locations. Seedling are produced in greenhouse, and then transferred to field as an experiment of split plot design based on RCBD with three replicates. Three irrigation treatments (normal irrigation, prevention of irrigation at the start of flowering and at the vegetative stages) were considered as main plots. Sub plots were formed by the ecotypes. Plants were harvested at the full bloom stage and measured for dry matter, essential oil percentage and tolerance indices. Generally, results showed that sever stress led to reduction of dry matter yield. The ecotypes under different level of irrigation showed different responses for essential oil content. High correlation observed between dry matter yields and tolerance indices. Based on the results, GMP, STI, MP and HAM were the best indices for selecting the most tolerant and the best ecotypes. According to these indexes, the ecotypes of arak, khan- e- miran bala and khan- e -miran paien were appropriate options for future studies. Totally, this plant showed high tolerance to water deficit stress and may be a good choice for culturing in water deficit conditions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Essential oil
  • Thymus daenensis subsp. daenensis
  • tolerance indices
  • water stress

مراجع

  1. Ansari, H., Sharifian, H. & Davari, K. (2010). Principles of general irrigation. Academic Jehad.
  2. BadrAbadi, M., Shokrpour, M., Asghari, A. & Esfandyari, A. O. (2012). Determining relationships among dry matter remobilization and some morphological traits in barley genotypes using factor analysis method under low water stress. Journal of Crop Breeding, 4(10), 109-122. (in Farsi)
  3. Bahreininejad, B., Razmjoo, J. & Mirza, M. (2013). Influence of water stress on morpho-physiological and phytochemical traits in Thymus daenensis. International Journal of Plant Production, 7(1), 151-166.
  4. Bouslama, M. & Schapaugh, J. (1984). Stress tolerance in soybeans. I. Evaluation of three Screening techniques for heat and drought tolerance. Crop Science, 24, 933-937.
  5. Fasina, O.O. & Colley, Z. (2008). Viscosity and specific heat of vegetable oils as a function of temperature: 35°c to 180°c. International Journal of Food Properties, 11, 738-746.
  6. Fernandez, G.C.J. (1992). Effective selection criteria for assessing plant stress tolerance. In Proceedingsof the International Symposium on Adaptation of Vegetables and Other Food Crops in Temperature and Water Stress, 13-16 Aug., Taiwan, pp. 257-270.
  7. Fischer, R.A. & Maurer, R. (1978). Drought resistance in spring wheat cultivars: I. Grain yield responses. Australian Journal of Agriculture Research, 29, 897-912.
  8. Gavuzzi, P., Rizza, F., Palumbo, M., Campaline, R.G., Ricciardi, G.L. & Borghi, B. (1997). Evaluation of field and laboratory predictors of drought and heat tolerance in winter cereals. Canadian Journal of Plant Science, 77, 523-531.
  9. Golparvar, A., Ghannadha, M. R., Zali, A. A., Ahmadi, A., Majidi Harvan, E. & Ghasemi, A. (2006). Factor analysis of morphological and morpho-physiological traits in bread wheat (Triticum aestivum L.) genotypes under drought and non-drought stress conditions. Research and Development, 72(3), 52-59. (in Farsi)
  10. Hossain, A.B.S., Sears, T.S. & Paulsen, G.M. (1990). Desiccation tolerance and its relationship to assimilate partitioning in winter wheat. Journal of Crop Science, 30, 622-627.
  11. Jamzad, Z. (2010). Thymes and savorys of Iran. Research Institute of Forests and Rangelands.
  12. Kargar, S. M. A., Ghannadha, M. R., Bozorgipour, R., Khaje ahmad attari, A. A. & Babaei, H. R. (2004). An investigation of drought tolerance indices in some soybean genotypes under restricted irrigation conditions. Iranian Journal of Agricultural Science, 35(1), 129-142. (in Farsi)
  13. Laribi, B., Bettaieb, I., Kouki, K., Sahli, A., Mougou, A. & Marzouk, B. (2009). Water deficit effects on caraway (Carum carvi L.) growth, essential oil and fatty acid composition. Industrial Crops and Products, 30(3), 372-379.
  14. Lebaschi, M. & Sharifi Ashour Abadi, A. (2004). Some of medicinal plants growth indexes in different drought stress conditions. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 20(3), 249-261. (in Farsi)
  15. Nickavar, B., Mojab, F. & Dolat-Abadi, R. (2005). Analysis of the essential oils of two Thymus species from Iran. Food Chemistry, 90, 609-611.
  16. Omidbaigi, R. (2005). Production and processing of medicinal plants. Astane ghodse Razavi.
  17. Petropoulos, S. A., Daferera, D., Polissiou, M. G. & Passam, H. C. (2008). The effect of water deficit stress on the growth, yield and composition of essential oil of parsley. Scientia Horticulturae, 115(4), 393-397.
  18. Rustaie, A. (2009). The effect of ecological conditions on morphologic and phytochemical properties in Thymus daenensis Celak. M.Sc Thesis. Tehran University, Iran.
  19. Sadeghi, S. H. R. & Rahimzadeh Holagh, N. (2007). Study on amount of transpiration in some of rangeland species. Research and Development, 76(3), 186-192. (in Farsi)
  20. Safari, S., Dehghani, H. & Choukan, R. (2007). Evaluation of maize inbred lines for drought tolerance based on resistance indices and biplot method. Iranian Journal of Agricultural Sciences, 38(2), 215-228.
  21. Taherkhani, T., Rahmani, N., Moradi Aghdam, A. & Zandi, P. (2011). Assessment of nitrogen levels on flower yield of calendula grown under different water deficit stresses using drought tolerant indices. Journal of American Science, 7(10), 591-598.
  22. Zabet, M., Hoseinzade, A. H., Ahmadi, A. & Khialparast, F. (2003). Effect of water stress on different traits and determination of the best water stress index in mung bean (vigna radiata). Iranian Journal of Agricultural Science, 34(4), 889-898. (in Farsi)

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 16 مهر 1393
  • تاریخ بازنگری: 17 آذر 1393
  • تاریخ پذیرش: 07 دی 1393

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار