نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مسعود موسوی رحیمی ¹
• مجتبی دلشاد ²
• عبدالمجید لیاقت ³
• امیر رحمتیان ¹

¹ دانشجوی سابق کارشناسی ارشد پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

² دانشیار پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

³ استاد پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

چکیده

در سال‏‌های اخیر استفاده از سیستم‏‌های کشت بدون خاک در گلخانه‏‌ها‏‌ی تولید سبزی در ایران گسترش زیادی یافته است. اغلب تولید‏‌کنندگان بدون توجه به نیاز آبی واقعی گیاه، محلول‏‌دهی به آن را انجام می‏‌دهند. از آنجایی که برخی بسترهای استفاده‏‌شده درگلخانه‏‌ها بیشتر از نوع بستر‏‌های مصنوعی است و اغلب بستر‏‌های استفاده‏‌شده ظرفیت نگهداری آب کمی دارند، احتمال هدر‏‌رفتن مقداری از محلول مصرفی یا وقوع تنش برای گیاهان نسبتاً بالاست. چنین شرایطی‏‌ می‏‌تواند کارایی مصرف آب و کود توسط گیاه را کاهش دهد و سبب افزایش هزینة تولید شود. در این پژوهش تلاش شده است امکان افزایش کارایی مصرف آب و کود در گوجه‌فرنگی گلخانه‌ای به‌وسیلة خشکی‌دهی قسمتی از ریشه (Partial root zone drying) و هیدروژل ارزیابی شود. آزمایش در شرایط گلخانه‌ای به‌صورت طرح کرت‌های خرد‌شده بر پایة بلوک‏‌های کامل تصادفی در سه تکرار و چهار مشاهده در هر کرت اجرا شد. تیمار‏‌های آبیاری در پنج سطح آبیاری معمولی50، 70 و 100‌درصد نیاز آبی و آبیاری متناوب 50 و70 درصد نیاز آبی بر روی گوجه‌فرنگی گلخانه‌ای اعمال شد و بستر استفاده‌شده در سه سطح 0، 1 و2 درصد وزنی هیدروژل مختلط با پرلیت به‌منزلة فاکتور فرعی به کار رفت. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که گیاهانی که تحت تیمار خشکی‌دهی قسمتی از ریشه قرار گرفته‌اند نسبت به آبیاری کامل عملکرد کمتری داشته‌اند اما کارایی مصرف آب و کود آنها بهبود یافت. آبیاری PRD نسبت به کم‌آبیاری معمولی احتمالاً به‌علت تحریک گیاه برای تولید ریشه‏‌های جدید و امکان استفادة بهتر از آب و کود در بستر، عملکرد بیشتری از خود نشان داد. اختلاط هیدروژل با بستر که سبب بهبود خواص فیزیکی بستر و افزایش قدرت نگهداری آن‏‌ می‌شود سبب شد که آب و کود با دسترسی بهتر‌ی در اختیار ریشه قرار گیرند و موجب افزایش عملکرد و بهبود کارایی مصرف آب و کود شود. اثر هیدروژل بر کارایی مصرف آب و کود در گیاهان تحت تیمار کم‌آبیاری نقش بهتری نسبت به گیاهان تحت آبیاری کامل داشت.

کلیدواژه‌ها

• بستر کاشت
• سوپرجاذب
• ظرفیت نگهداری آب
• گوجه‌فرنگی

عنوان مقاله [English]

Improving water/fertilizer use efficiency of hydroponically cultured greenhouse tomato by partial root zone drying, deficit irrigation and hydrogel amendment

نویسندگان [English]

• Masoud Mousavi Rahimi ¹
• Mojtaba Delshad ²
• Abdolmajid liyaghat ³
• Amir Rahmatian ¹

¹ University College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran

² University College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran

³ University College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran

چکیده [English]

Soilless culture of greenhouse vegetables has been a fast developing section in Iran during recent years. Most growers fertigate plants without enough knowledge about plant water requirements. Since some soilless substrates have low water retention capacity, wasting a great amount of nutrient solution can be occurred due to poor management. In this research work, effects of hydro gel amendment and partial root zone drying were studied on hydroponically cultured greenhouse tomato and water/ fertilizer use efficiency. Results showed that plants treated by partial root zone drying had lower yield than those irrigated normally, but their water/fertilizer use efficiency was improved. According to the results, PRD showed better results than deficit irrigation treatment probably due to better absorption of water and fertilizer from substrate. Incorporating hydro gel into media could improve coarse perlit physical properties and increased its water holding capacity. This can be resulted in more availability of water and fertilizer to plant root and increment of yield and water/fertilizer use efficiency. Hydro gel showed better results on water/fertilizer use efficiency values under deficit irrigation compared to normal irrigation conditions.

کلیدواژه‌ها [English]

• Super absorbent
• Tomato
• water holding capacity
• yield