تأثیر تنش خشکی در مراحل مختلف رشد رویشی و زایشی بر کمّیت و کیفیت محصول گوجه‌فرنگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر

2 استادیار گروه اصلاح نباتات دانشکدة کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه خلیج فارس

3 کارشناس ارشد بخش تحقیقات اصلاح و تهیة نهال و بذر مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر

چکیده

تنش‌های غیرزنده از جمله تنش خشکی ناشی از کمبود آب، یکی از تهدیدهای جدی تولیدات کشاورزی در سراسر جهان به شمار می‌رود و یافتن مکان بدون تنشی که گیاهان بتوانند به سطح پتانسیل عملکردی خود برسند بسیار مشکل است. تنش خشکی خصوصاً در مرحلة میوه‌دهی با تخصیص بیش از 17درصد کاهش عملکرد ناشی از تنش‌های غیرزنده به خود از اهمیت خاصی برخوردار است. از‌این‌رو به‌منظور بررسی تأثیر زمان و مقدار آب استفاده‌شده بر واکنش مراحل مختلف رشد رویشی و زایشی و کیفیت محصول تولیدی گوجه‌فرنگی آزمایشی در مزرعة تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر در قالب طرح پایه ‌بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی مدت دو سال انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل: 1. آبیاری کامل در کل دورة رشد(I1)؛2. آبیاری کامل تا شروع زمان میوه‌دهی و اعمال تنش آبی تخلیه 65‌درصدی رطوبت قابل استفاده (AW) خاک(I2)؛ 3. آبیاری کامل تا شروع میوه‌دهی و اعمال تنش آبی تخلیه 80‌درصدی رطوبت قابل استفاده خاک(I3)؛ 4. اعمال تنش آبی تخلیه 65‌درصدی رطوبت قابل استفاده خاک تا شروع میوه‌دهی و سپس آبیاری کامل تا پایان دورة رشد(I4)؛ 5. اعمال تنش آبی تخلیه 80‌درصدی رطوبت قابل استفادة خاک تا شروع میوه‌دهی و سپس آبیاری کامل تا پایان دورة رشد(I5)، به‌دقت اجرا و صفات مورد نظر شامل عملکرد در واحد سطح، وزن تک‌میوه، کارایی مصرف آب، اسید غالب (اسید‌سیتریک)، ویتامین ث، مواد جامد محلول و pH اندازه‌گیری ‌شد. نتایج آزمایش حاکی از وجود اختلاف معنادار ناشی از تأثیر تیمارهای مختلف بر عملکرد محصول و کارایی مصرف آب، مواد جامد محلول و اسیدیته (pH) بود. اختلاف معناداری برای اسید غالب، ویتامین ث و وزن تک‌میوه مشاهده نشد. درمجموع براساس صفات بررسی‌‌شده، تیمار شمارة 4 با مصرف 6336 متر‌مکعب آب در هکتار در سال، برتری خود را نشان داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of the Effects of Water Stress on Quantity and Quality of Tomato in its Vegetative and Reproductive Growth Stages

نویسندگان [English]

  • Morteza Pouzesh Shirazi 1
  • Mokhtar Zolfi Bavariani 1
  • Mohammad Mudarresi 2
  • Bahram Behzadi 3
1 Member of Scientific Board, Soil and water Research Section, Agriculture and Natural Resources Research Center of Bushehr Province, Iran
2 Assistant Professor, Faculty of Agriculture and Natural Resours, University of Khalije Fars, Iran
3 Senior Expert, Seed and Plant Breeding and Propagation Resarch Section, Agricultur and Natural Research Center of Bushehr Province
چکیده [English]

Such aabiotic stresses like water stress are some of the most important threats to the production of agricultural crops. It is almost very rare to find a place with no stress where plants can reach their potential yield. A water stress of 17 percent decrease yield, due to its effect upon fruit setting is notable. Therefore, a study was conducted in Bushehr Agricultural Research Center (located in Borazjan) to determine the effect of irrigation timing and regime (in vegetative and reproductive stages) on yield and the quality of tomato. The experiment was carried out based upon a completely randomized block design of three replications during 2005-2006. The treatments of the study adopted were as follow: 1- complete irrigation during vegetative and reproductive stages (when soil moisture is depleted by 50% of the available water), 2- complete irrigation during vegetative stage and then water stress (when soil moisture is depleted by 65% of the AW) to the end of the reproductive stage, 3- complete irrigation during vegetative stage followed by water stress (when soil moisture is depleted by 80% of the AW) to the end of  reproductive stage, 4- stressed irrigation during vegetative stage (when soil moisture is depleted by 65% of the AW), then complete irrigation to the end of reproductive stage, 5- stressed irrigation during vegetative stage (when soil moisture is depleted by 80% of the AW) followed by complete irrigation to the end of reproductive stage. Such plant and fruit characteristics as yield, mean fruit weight, water use efficiency, pH, vitamin C content, dominant organic acidity (ascorbic acid) and TSS were assessed. Results indicated that the effect of irrigation treatments was significant on yield and water use efficiency (at 1% level), on total soluble solids and pH (at 5%), was not significant on vitamin C, mean fruit weight and active organic acidity. The treatment I4 with a quaintly of 6336 m3 of irrigation water per ha per year was shown to be the most appropriate among all the treatments.

کلیدواژه‌ها [English]

  • citric acidity
  • water stress
  • Water use efficiency
  • T.S.S
  • Tomato