برآورد ترکیب‌پذیری عملکرد و اجزاء آن با استفاده از تجزیه دی‌آلل در ارقام طالبی ایرانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تربیت مدرس تهران

2 دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

مطالعه ترکیب‌پذیری و اثرات ژنی که با استفاده از طرح تلاقی دی‌آلل بدست می‌آیند، اطلاعات قابل ملاحظه‌ای را درباره طراحی برنامه‌های اصلاحی در اختیار متخصصین اصلاح نباتات قرار می‌دهد. در این پژوهش، نحوه توارث و کنترل ژنتیکی عملکرد و اجزای آن در یک طرح تلاقی دی‌آلل کامل برای هفت رقم ایرانی طالبی ریش‌بابا، شاه‌آبادی، سمسوری، دستجردی، مگسی نیشابور، تیل‌طرق و ساوه‌ای مورد مطالعه قرار گرفت. تجزیه واریانس، اختلاف معنی‌دار بین ژنوتیپ‌های مورد مطالعه را نشان داد. همچنین اثرات ترکیب‌پذیری عمومی، ترکیب‌پذیری خصوصی و اثر تلاقی‌های معکوس برای تمام صفات معنی‌دار بود. والد ریش‌بابا دارای بالاترین میزان ترکیب‌پذیری عمومی مثبت برای صفات تعداد میوه، ضخامت گوشت و عملکرد بود. همچنین دورگ ریش‌بابا × ساوه‌ای بیشترین ترکیب‌پذیری خصوصی مثبت و معنی‌دار را برای عملکرد و تعداد میوه داشت. هتروزیس مطلوب بر اساس والد برتر برای صفات عملکرد، وزن میوه، تعداد میوه و طول میوه مشاهده شد. اثرات افزایشی، در کنترل صفات طول میوه، عرض میوه و ضخامت گوشت مهم‌تر بودند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Estimation of Combining Ability for Yield and its Components, Using the Diallel Analysis in Iranian Cantaloupe Cultivars

نویسندگان [English]

  • mahmoud akrami 1
  • mokhtar jalali javaran 1
1
2
چکیده [English]

A Study of the combining ability and gene effects, that can obtained through diallel cross analysis provides considerable information to breeders for a design of breeding programs. Inheritance and genetic control of yield and its components were studied in a full diallel cross for seven Iranian cantaloupe cultivars namely: Rish-baba, Shah-abadi, Samsouri, Dastjerdi, Magasi-neyshabour, Till-toroq, and Savei. Analysis of variance revealed significant differences within genotypes. The general combining ability, specific combining ability and reciprocal effects were significant for all the traits. Rish-baba parent benefited from the highest positive general combining abilities for the number of fruits, flesh thickness, and as well for yield. Furthermore, the cross Rish-baba × Savei exhibited the highest specific combining ability for the traits yield and number of fruits. Favorable heterosis based on the superior parent was observed for yield, fruit weight, number of fruits, and as well for fruit length. Additive gene actions played a more important role in controlling the traits of fruit length, fruit width, and flesh thickness, while the role of non-additive gene actions was more conspicuous than those of additive gene actions in controlling the traits of number of fruit, fruit weight, and yield.

کلیدواژه‌ها [English]

  • cantaloupe
  • Gene effect
  • combining ability
  • diallel
  • heterosis
  • Cucumis melo L