بررسی ویژگی های سیتوژنتیکی برخی از توده های پیاز مورد کشت در ایران

نویسندگان

چکیده

پیاز خوراکی (Allium cepa L.) یکی از محصولات مهم و استراتژیک بوده که با توجه به اهمیت این محصول در ایران انجام یک بررسی جامع در تعیین خصوصیات سیتوژنتیکی توده‎های مربوطه امری اجتناب‎ناپذیر است. لذا، ده توده پیاز بومی مورد کشت در سطح کشور شامل: سفید کاشان، قرمز آذرشهر، درچه اصفهان، سفید قم، قولی قصه زنجان، محلی یاسوج، هرسین، اسحاق‎آباد نیشابور، ابرکوه یزد، رامهرمز، در مقایسه با دو رقم خارجی شامل: تگزاس ارلی گرانو و سوییت اسپانیش انتخاب و ویژگی‎های سیتولوژیکی آنها شامل: تعداد کروموزوم، طول بزرگ‎ترین و کوچک‎ترین کروموزوم، نسبت طول بزرگ‎ترین به کوچک‎ترین کروموزوم، میانگین نسبت بازوی بلند به کوتاه، میانگین نسبت بازوی کوتاه به بلند، میانگین طول کروموزوم‎ها و تقارن کاریوتیپی در هر رقم مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که، عدد پایه کروموزومی در همه توده‎های مورد بررسی X=8 و تعداد کروموزوم 2n=2x=16 بوده و کروموزوم‎های ژنوم دوازده توده مورد مطالعه از نوع متاسانتریک، ساب متاسانتریک و ساب تلوسانتریک می‎باشند. تجزیه، کاریوتیپی توده‎ها نیز با استفاده از پارامترهای طول نسبی کوتاه‎ترین کروموزوم (S%)، شکل کلی کاریوتیپ TF%)) و اختلاف دامنه طول نسبی کروموزوم DRL)) تعیین شد. شکل کلی کاریوتیپ‎ها حاکی از تقارن نسبی هر دوازده توده است. بررسی طول نسبی کوتاه‎ترین کروموزوم S%)) و اختلاف دامنه طول نسبی کروموزوم (DRL) نشان داد، با توجه به فاکتور طول نسبی کوتاه‎ترین کروموزم توده‎های رامهرمز و سفید کاشان به ترتیب دارای نامتقارن‎ترین کاریوتیپ می‎باشند و توده‎های هرسین و قرمز آذرشهر به ترتیب دارای متقارن‎ترین کاریوتیپ هستند. همچنین، به لحاظ اختلاف دامنه طول نسبی کروموزم نیز توده‎های هرسین و سفید کاشان دارای نامتقارن‎ترین کاریوتیپ و توده‎های رامهرمز و تگزاس ارلی گرانو دارای متقارن‎ترین کاریوتیپ می‎باشند. البته، سایر توده‎های مورد آزمون در حد واسط این دو طیف واقع شدند. همچنین، با توجه به مطالعات انجام شده توده‎های درچه اصفهان، سفید کاشان، قولی قصه، محلی یاسوج، رامهرمز و اسحاق‎آباد نیشابور دارای ماهواره کوچک بودند که مشابه رقم خارجی تگزاس ارلی گرانو بود و توده‎های ابرکوه، سفید قم، هرسین و قرمز آذرشهر دارای ماهواره بزرگ‎تر و مشخص‎تر بودند که مشابه رقم خارجی یلو سوییت اسپانیش بود. همچنین، دیاگرام مربوط به پراکنش توده‎ها بر اساس دو مؤلفه A1 و A2، جمعیت‎های مورد بررسی را در سه گروه متمایز قرار داد که این امر موید نتایج حاصل از تجزیه خوشه‎ای بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Studies on Cytogenetical Specificity of a Few Masses of Cultivated Domestic Onion in Iran

نویسندگان [English]

  • Shahrooz rafi zadeh
  • Mehdi Nasr Esfahani
  • Shahin Vaezi
چکیده [English]

Onion is one of the important strategic crop plants of a highly valuable nutritional food source, consumed almost around the whole world. Thus, the genetically oriented studies around the plant are valuable and inevitable. For a following of these studies, some onion masses from various regions throughout Iran, including: Kashan-White, Azarshahr-Red, Isfahan-Dorcheh, Ghom-White, Zanjan-Gholigheseh, Yasouj-Local, Herssin, Nishabour-Ishaghabad, Yazd-Abarkoh, Ramhormoz against two important commercial varieties, Texas-Early-Grano, and Yellow-Sweet-Spanish were taken into consideration. The obtained results were Arc Signed and, then subjected to DMRT-analysis and as well to cluster analysis according to Ward’s Minimum Variance Method, using the cluster procedure of SAS computer software. The base chromosome numbers were=8 for the studied masses in which number of chromosomes, Length of the longest chromosome, length of the shortest chromosome, longest/shortest length ratio, average of long arm/short arm ratio, as well as the average of chromosome ratios were recorded. The types of chromosomes were found to be Meta-Centric, Sub-Meta-Centric and sub-Telo-Centric. A comparison of the relative length of the shortest chromosome (S %) showed that whereas Kashan-White and Ramhormoz masses, had the more symmetric karyotype respectively, Azarshahr-Red and Herssin were respectively of the lesser symmetric karyotype. A comparison of Differences in Relative Length (DRL) revealed that, Kashan-White and Herssin masses are of the more symmetric karyotype respectively, while Ramhormoz and Texase-Erly-Grano are respectively of a lesser symmetric karyotype. Also, in this study it was shown that Isfahan-Dorcheh, Kashan-White, Zanjan-Gholigheseh, Yasouj-Local, Ramhormoz and Nishabour-Ishaghabad masses carry, Micro Satellites that are similar to those in Texas-Early-Grano masses’ and Yazd-Abarkoh, Ghom-White, Herssin and Azarshahr-Red masses possess, Macro Satellites similar to those in Yellow-Sweet-Spanish masses. According to the dispersion diagram, based on A1 (Intra Asymmetry Chromosomal Index) and A2 (Inter Asymmetry Chromosomal Index), the masses were grouped into two distinct classes, as in confirmation with the results of Cluster Analysis.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cytogenetical
  • Domestic
  • Iran.
  • karyotype
  • Masses
  • Mitosis
  • Onion