جمع‌آوری و ارزیابی تنوع مورفولوژیکی ژنوتیپ‌های گل‎محمدی ایران

نویسندگان

چکیده

ذخایر توارثی پایه‌های اساسی برنامه‌های اصلاحی گیاهان بوده و مخزن ژنی برای اصلاح ارقام با ویژگی‎های مطلوب را فراهم می‌کنند. در این بین شناسایی دقیق ژنوتیپ‎ها پیش نیاز بهره‎برداری کامل از آن محسوب می‌شود. در این تحقیق پاجوش‌های26 ژنوتیپ گل‎محمدی جمع‎آوری شده از مناطق عمده کشت و پرورش آن در ایران (استان‎های فارس، اصفهان، کرمان، آذربایجان‌شرقی و خراسان رضوی) در ایستگاه تحقیقات گروه علوم باغبانی دانشگاه تهران در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی کاشته شدند. در طی دو سال تعداد 50 صفت کمی و کیفی در این گیاهان مورد ارزیابی قرار گرفتند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس داده‎ها غالب صفات مورد بررسی در محدوده ژنوتیپ‎ها معنی‎دار بودند و ژنوتیپ‎ها بر اساس تجزیه آماری خوشه‎ای به روش وارد در فواصل اقلیدسی محاسبه شده در 7 گروه قرار گرفتند. 14 ژنوتیپ در گروهی واحد قرار گرفتند که نشان‎دهنده نزدیکی ژنتیکی تعداد زیادی از ژنوتیپ‎های گل‎محمدی جمع‎آوری شده از استان‎های فارس، اصفهان و کرمان می‌باشد. ژنوتیپ‎‎های آذربایجان شرقی نیز گروهی مستقل را تشکیل دادند. از بین دیگر ژنوتیپ‌ها یک ژنوتیپ پاکوتاه (3 Gاز تهران) و یک ژنوتیپ با تعداد خار کم (24 Gاز خراسان رضوی) در گروه‎هایی مستقل قرار گرفتند. مقایسه بین انحراف میانگین صفات کمی گروه‎های حاصل از آنالیز خوشه‎ای از میانگین کل هر صفت و نتایج حاصل از مقایسه جمعیت‎ها تأثیر حضور برخی از ژنوتیپ‎ها را در متمایز شدن نمونه‌های برخی از استان‎ها مشخص کرد. مطالعه حاضر افق‎های تازه‎ای را در ارتباط با ذخیره توارثی گل‎محمدی در ایران نشان داد که می‎تواند در برنامه‎ریزی‎های اصلاحی آن مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Collection and Evaluation of Morphological Diversity of Damask Rose Genotypes of Iran

نویسندگان [English]

  • Mahnaz Kiani
  • Zabiholah Zamani
  • Ahmad Khalighi
  • MohammadReza FatahiMoghadam
  • MajidReza Kiani
چکیده [English]

Genetic resources constitute the building blocks of crop improvement programs. These provide the basic raw material as well as reservoir of genes for breeding high-quality cultivars. Characterization of germplasm is the prerequisite for subsequent utilization of the resources. In this study, suckers of twenty six Damask rose genotypes (Rosa damascena Mill.) were collected from some of the most important cultivation regions of Iran (Fars, Isfahan, Kerman and Azarbiejan provinces). These genotypes were planted at the Horticultural Research Center, University of Tehran based upon a complete randomized block design. For 2 years, 50 quantitative and qualitative morphological traits were evaluated to characterize the phenotypic variability. Analysis of variance revealed significant differences of characters accounting to the genetic variation in this species. Cluster analysis, using Ward's Method separated genotypes into 7 groups according to Squared Euclidian Distances. Fourteen genotypes stood in the first group indicating the high similarity of the most studied genotypes. These genotypes were mainly from Kerman, Fars and Isfahan provinces. However genotypes from East Azarbiejan formed a distinct and separate group. Within other genotypes, one with unique bushy growth habit (G3 from Tehran) and one with few prickles (G24 from Khorasan Razavi) were identified. Comparing mean deviation of quantitative traits of recognized groups in cluster analysis and regions’ comparison results revealed the weight of some distinct genotypes in making some provinces distinguishable for some traits. This study provided new insight into the germplasm of Damask roses in Iran being valuable for the design of constructive breeding programs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cluster Analysis
  • germplasm
  • Morphological diversity
  • Quantitative and qualitative traits
  • Rosa damascena