تأثیر تنش خشکی و آبیاری مجدد بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی سه رقم انگور ساهانی، فرخی و بیدانه سفید

نویسندگان

چکیده

به منظور بررسی اثر تنش‌های مختلف آبی بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی سه رقم زراعی انگور (ساهانی، فرخی و بیدانه سفید) آزمایشی با چهار تیمار شامل پتانسیل آب خاک در حد 2/0- مگاپاسکال (شاهد)، 6/0-، 1- و 5/1- مگاپاسکال پتانسیل آب خاک (تیمارهای تنش) و سه تکرار در سال 1387 به اجرا درآمد. در این آزمایش گیاهان 2 ساله انگور در گلدان‌های 18 لیتری محتوی خاک لومی کاشته شدند. هر واحد آزمایشی شامل 2 گلدان و هر گلدان دارای یک گیاه بود. آزمایش سه بار پشت سر هم تکرار گردید. زمانی که پتانسیل آب خاک به تیمارهای موردنظر رسید و همچنین یک و چهار روز بعد از آبیاری مجدد محتوای نسبی آب برگ (RWC)، پایداری نسبی غشاء سلولی (MSI)، فتوسنتز (A)، هدایت روزنه‌ای (gs)، تعرق (E)، میزان CO2 زیر روزنه‌ای (Ci) و کارآیی مصرف آب (A/gs) اندازه‌گیری شدند. بر اساس نتایج بدست آمده در این پژوهش میزان RWC‌ در تیمار 5/1- مگاپاسکال پتانسیل آب خاک در ارقام ساهانی، فرخی و بیدانه‌سفید و میزان MSI در ارقام ساهانی و بیدانه سفید در همان تیمار نسبت به تیمار شاهد کاهش یافتند. همچنین تعداد برگ‌های تولید شده در طول دورة تنش در هر سه رقم نسبت به تیمار شاهد کاهش نشان داد. میزان A، gs و E در هر سه رقم همراه با افزایش شدت تنش خشکی کاهش یافتند. رقم ساهانی از نظر تغییرات تبادلات گازی ثبات بیشتری نسبت به دو رقم دیگر به نمایش گذاشت. میزان Ci در هر سه رقم با افزایش شدت تنش ابتدا کاهش و سپس افزایش یافت. کارآیی مصرف آب (A/gs) در هر سه رقم با افزایش شدت تنش تا تیمار 1- مگاپاسکال پتانسیل آب خاک افزایش و سپس کاهش یافت. رابطه نزدیکی بین A و gs‌ در هرسه رقم مشاهده شد. براساس نتایج این پژوهش در شرایط تنش کم و متوسط بازیابی تبادلات گازی نسبتاً سریع اتفاق می‌افتد ولی در شرایط تنش شدید حداقل به چهار روز جهت بازیابی کامل نیاز می‌باشد. با توجه به نتایج این پژوهش به نظر می‌رسد که رقم ساهانی برای کشت در شرایط کم آب مناسب‌تر از دو رقم دیگر می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study of some Physiological Characteristics in ‘Sahani’, ‘Bidane-sefid’ and ‎‘Farkhii’ Grapes During Drought Stress and their Subsequent Recovery

نویسندگان [English]

  • Naser Ghaderi
  • Alireza Talaei
  • Ali Ebadi
  • Hosein Lesani
چکیده [English]

In order to evaluate the effect of different levels of drought stress on some physiological parameters in grapevine, a potted experiment with Iranian grapevine cultivars ‘Sahani’, ‘Bidane-sefid’ and ‘Farkhii’ was conducted in summer of 2008. The experiment was performed while employing four drought stress (water potential of soil, ?s= -0.2, -0.6, -1, -1.5 MPa) treatments each in three replications. The experimental design was a factorial one on the basis of a randomized complete block design. Such physiological parameters as: leaf Relative Water Content (RWC), Membrane Stability Index (MSI), net photosynthesis (A), stomatal conductance (gs), transpiration (E), sub stomatal CO2 concentration (Ci) and water use efficiency (A/gs), were assessed in grape leaves subjected to different drought stress conditions and recovery of these parameters following rewatering. The study shows that RWC, MSI, A, gs, E, were decreased as soil water content was reduced. A/gs was maximum in all cultivars under -1 MPa. ‘Sahani’ benefitted from a higher photosynthesis, than ‘Bidane-sefid’ and ‘Farkhii’ under control as well as under -1 MPa treatments. ‘Sahani’ had a higher stability in gas exchange as compared with other cultivars. Ci value was first reduced and then increased in the three cultivars. Water use efficiency (A/gs) increased with increase in drought stress severity until -1 MPa. There was a close relationship observed between A and gs in all the cultivars. Results of the present experiment showed that gas exchange recovery (following rewatering) was fast under mild and moderate drought stress conditions, while under severe drought stress conditions, gas exchange recovery needed at least four days.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Drought
  • Grapevine
  • photosynthesis
  • Stomatal conductance
  • Water use efficiency