یوسف حکیمی؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ ذبیح اله زمانی
چکیده
شناسایی و گزینش ژنوتیپهای برتر در مناطق مختلف کشور است یک روش اصلاحی سودمند در گردو است. این پژوهش به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی برخی ژنوتیپهای منتخب گردو با استفاده از ۱۹ صفت کمی و کیفی مرتبط با خصوصیات مورفولوژیکی و پومولوژیکی بر اساس توصیف‌نامه IPGRI )با برخی تغییرات( بر روی ۲۸ ژنوتیپ گردو در سالهای ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ در ایستگاه تحقیقات ...
بیشتر
شناسایی و گزینش ژنوتیپهای برتر در مناطق مختلف کشور است یک روش اصلاحی سودمند در گردو است. این پژوهش به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی برخی ژنوتیپهای منتخب گردو با استفاده از ۱۹ صفت کمی و کیفی مرتبط با خصوصیات مورفولوژیکی و پومولوژیکی بر اساس توصیف‌نامه IPGRI )با برخی تغییرات( بر روی ۲۸ ژنوتیپ گردو در سالهای ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ در ایستگاه تحقیقات گروه علوم باغبانی دانشگاه تهران صورت گرفت. نتایج بررسی نشان داد که بیشترین درصد مغز (۱۲/۶۹ و ۱۴/۶۷ درصد) به ترتیب متعلق به ژنوتیپهای UTW10 و UTW09 بودند. ژنوتیپهای UTW05 و UTW07 دیر برگ‌ده‌ترین بودند. ژنوتیپهای UTW09 و UTW05 به ترتیب بیشترین وزن مغز با میزان ۰۵/۸ و ۸۷/۷ گرم را دارا بودند. ژنوتیپهای UTW22 و UTW05 به ترتیب با ۴۸/۱۴ و ۹۳/۱۳ گرم بیشترین وزن خشک میوه را به خود اختصاص دادند. بر اساس تجزیه خوشه‌ای، ژنوتیپهای با صفات مطلوب تر از سایر ژنوتیپها جدا شدند. از جمله عوامل که در تفکیک خوشه‌های اصلی نقش دارند می‌توان به صفات وزن خشک میوه، وزن مغز میوه، طول، قطر و عرض خشک میوه، درصد مغز، گوشتی بودن مغز، پر بودن مغز و وضعیت خزان‌کنندگی برگ‌های ژنوتیپها اشاره کرد. نتایج تجزیه همبستگی ساده صفات، وجود همبستگی مثبت و منفی معنیداری را بین برخی صفات مهم نشان داد. در مجموع ژنوتیپهای UTW01، UTW04، UTW06، UTW07، UTW08، UTW20 و UTW22 به دلیل بسته بودن روزنه انتهایی خشک میوه، روشن بودن مغز، سهولت جدا شدن مغز از پوست چوبی، باردهی جانبی، درصد مغز بالا به عنوان ژنوتیپهای امیدبخش انتخاب شدند.
محمد امیدی؛ عزیزاله خندان میرکوهی؛ محسن کافی؛ ذبیح اله زمانی
چکیده
این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر تنش شوری ناشی از کلرید سدیم (0، 4، 8 و 12 دسی‌زیمنس بر متر) بر برخی صفات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گل محمدی در کشت گلدانی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار، سه گلدان بهعنوان یک واحد آزمایشی (در مجموع 48 گلدان) در فضای آزاد بهمدت دو سال طی سالهای 1394-1396انجام شد و نتایج پایان ...
بیشتر
این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر تنش شوری ناشی از کلرید سدیم (0، 4، 8 و 12 دسی‌زیمنس بر متر) بر برخی صفات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گل محمدی در کشت گلدانی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار، سه گلدان بهعنوان یک واحد آزمایشی (در مجموع 48 گلدان) در فضای آزاد بهمدت دو سال طی سالهای 1394-1396انجام شد و نتایج پایان سال دوم مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که تنش شوری موجب کاهش وزن تر و خشک برگ و شاخساره، همچنین محتوای نسبی آب برگ و شاخه شد. مقایسه میانگینها نشان داد که محتوای کلروفیلها و کاروتنوئیدها با افزایش سطح شوری رابطه عکس داشت، به‌طوری‌که کمترین مقدار کلروفیلها و کاروتنوئیدها در تیمار 12 دسی‌زیمنس بر متر مشاهده شد. فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدانی سوپراکسید دیسموتاز (SOD)، کاتالاز (CAT) و گایاکول پراکسیداز (GPX) و محتوای فنل کل برگها با افزایش تنش شوری افزایش یافت. همچنین نتایج نشان داد که با افزایش تنش شوری میزان پروتئین‌های محلول کاهش یافت و کمترین مقدار در تیمار شوری 12 دسی‌زیمنس بر متر مشاهده شد. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده تنش شوری با تأثیر بر ویژگی‌های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گل‌محمدی، موجب کاهش رشد گیاهان شده و به نظر میرسد این گیاه قادر است سطح شوری هشت دسی‌زیمنس بر متر را تحمل کند.
علی شاهی قره لر؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ ذبیح اله زمانی؛ رضا معالی امیری
چکیده
به خاطر کاهش نزولات آسمانی و منابع آبی زیرزمینی و افزایش احتمال بروز تنش خشکی، گزینش ارقام یا ژنوتیپهای مقاوم یا متحمل تنش خشکی ضروری میباشد. فندق یکی از مهمترین درختان میوه خشکباری است. بهمنظور مطالعه واکنش شش رقم فندق (فرتیل، روند، لانگ، سقورب، مرویل و گرد) به تنش خشکی آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی ...
بیشتر
به خاطر کاهش نزولات آسمانی و منابع آبی زیرزمینی و افزایش احتمال بروز تنش خشکی، گزینش ارقام یا ژنوتیپهای مقاوم یا متحمل تنش خشکی ضروری میباشد. فندق یکی از مهمترین درختان میوه خشکباری است. بهمنظور مطالعه واکنش شش رقم فندق (فرتیل، روند، لانگ، سقورب، مرویل و گرد) به تنش خشکی آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی روی نهالهای سه ساله گلدانی اجرا شد. تیمارهای آبیاری شامل شاهد (آبیاری منظم) و تنش خشکی (قطع کامل آبیاری) بودند که پس از اعمال تیمار تنش خشکی، آبیاری مجدد انجام و به منظور بررسی قابلیت برگشت پذیری ارقام یک روز و یک هفته بعد از آبیاری مجدد نمونه‌برداری انجام شد. نتایج تجزیه واریانس اختلافات معنی‌دار بین تیمارهای آبیاری و همچنین ارقام نشان داد. رنگیزه‌های فتوسنتزی و کارآیی کوآنتومی تحت تیمار تنش خشکی کاهش یافتند. درحالیکه مقدار مالوندیآلدهید و پرولین افزایش نشان دادند. حداکثر کارآیی کوآنتومی فتوسیستم II در تیمار شاهد (731/0) و حداقل آن در تیمار تنش قبل از انجام آبیاری (672/0) مشاهده شد، اما یک هفته بعد از آبیاری مجدد به میزان شاهد برگشت. در بین ارقام مورد بررسی رقم گرد با دارا بودن بیشترین مقادیر رنگیزه های فتوسنتزی، دارای تولید بالای ترکیبات آنتی اکسیدانی (ترکیبات فنولی و فلاونوئیدها) نیز بود. محتوای پرولین با اکثر ویژگی های مورد بررسی بجز مالوندیآلدهید همبستگی منفی نشان داد. تحت تنش خشکی برگ‌های رقم لانگ کمترین و رقم روند بیشترین خسارت (درصد نکروزگی) را متحمل شدند. ارقام لانگ، فرتیل و گرد در برابر خشکی تحمل نسبی بیشتری نسبت به ارقام دیگر داشتند.
علوم میوه
شیدا محبی؛ مصباح بابالار؛ ذدبیح اله زمانی؛ محمدعلی عسکری
چکیده
در این پژوهش اثر محلولپاشی تاج درخت سیب ’استارکینگ دلیشس‘ با سلناتسدیم در 4 سطح (صفر، 5/0، 1 و 5/1 میلیگرم در لیتر) در 2 نوبت (در دوره بزرگشدن میوه)، بر خصوصیات کمی و کیفی و انبارمانی میوه و همچنین امکانپذیری محلولپاشی تاج درخت بهعنوان روش تولید میوههای غنی از سلنیوم مورد مطالعه قرار گرفت. میوهها بعد از برداشت ...
بیشتر
در این پژوهش اثر محلولپاشی تاج درخت سیب ’استارکینگ دلیشس‘ با سلناتسدیم در 4 سطح (صفر، 5/0، 1 و 5/1 میلیگرم در لیتر) در 2 نوبت (در دوره بزرگشدن میوه)، بر خصوصیات کمی و کیفی و انبارمانی میوه و همچنین امکانپذیری محلولپاشی تاج درخت بهعنوان روش تولید میوههای غنی از سلنیوم مورد مطالعه قرار گرفت. میوهها بعد از برداشت در سردخانه در دمای 1±1 درجه سانتیگراد با رطوبت نسبی 95-90 درصد بهمدت 6 ماه نگهداری شدند. نمونهها در روز صفر قبل از انباری و در طول دوره نگهداری با فواصل 1 ماهه از سردخانه خارج شده و بهمنظور ایجاد حالت مشابه در خردهفروشیها بهمدت 24 ساعت در دمای اتاق قرار گرفته و سپس از نظر فاکتورهای مختلف فیزیکوشیمیایی نظیر رنگ سطحی، آنتوسیانین، pH، اسید قابلتیتراسیون، مواد جامد محلول کل، ویتامینث، میزان تولید اتیلن و تجمع سلنیوم در میوه مورد اندازهگیری قرار گرفتند. نتایج نشان داد که محلولپاشی تاج درخت با سلناتسدیم منجر به افزایش غلظت سلنیوم در برگها و میوه شد. تیمار میوهها با سطوح مختلف سلنیوم تفاوت معنیداری در کاهش تولید اتیلن، حفظ سفتی گوشت، pH، اسید قابلتیتراسیون، مواد جامد محلول کل، ویتامین ث و رنگ سطحی نسبت به میوههای شاهد داشتند. همچنین میوههای تحت تیمار 5/1 میلیگرم در لیتر سلنیوم، بهترین اثر را در حفظ مقدار ویتامینث و آنتوسیانین میوهها نشان داد. در مجموع، محلولپاشی تاج درخت در غنیسازیزیستی سلنیوم در میوه سیب مؤثر بوده و متعاقبآ تأثیر معنیداری در حفظ کیفیت میوه در طول انبار سرد داشته است.
علوم میوه
مرضیه اتحادپور؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ ذبیح اله زمانی؛ بهروز گلعین؛ محمدرضا نقوی
چکیده
جهت ارزیابی فیزیولوژیک پاسخ به تنش شوری، برخی از دانهالهای مرکبات مهم موجود در کلکسیون مؤسسه تحقیقات مرکبات رامسر و داراب (28 ژنوتیپ) شامل ژنوتیپهای تجاری متحمل و حساس (کلئوپاترا ماندارین و ترویر سیترنج) در سه سطح، 0، 40 و 90 میلیمولار شوری بهصورت آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه بررسی ...
بیشتر
جهت ارزیابی فیزیولوژیک پاسخ به تنش شوری، برخی از دانهالهای مرکبات مهم موجود در کلکسیون مؤسسه تحقیقات مرکبات رامسر و داراب (28 ژنوتیپ) شامل ژنوتیپهای تجاری متحمل و حساس (کلئوپاترا ماندارین و ترویر سیترنج) در سه سطح، 0، 40 و 90 میلیمولار شوری بهصورت آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه بررسی شدند. هشت ماه پس از جوانهزنی دانهالها، تیمارهای شوری بهمدت ۱۲ هفته اعمال شد. در این پژوهش صفات فیزیولوژیک از جمله مقدار کلروفیلهای a و b، تجمع پرولین، پراکسید شدن لیپیدها، فعالیت آنزیمهای سوپراکسید دیسموتاز، آسکوربات پراکسیداز و کاتالاز، میزان پروتئین کل و عملکرد کوانتومی فتوسیستم II مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج حاصل از مطالعه صفات فیزیولوژی نشان داد که تنش شوری باعث کاهش در کلروفیلهای a و b، میزان پروتئین کل، عملکرد کوانتومی فتوسیستم دو، فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز و فعالیت آنزیم کاتالاز در ژنوتیپهای مورد مطالعه شد. در این مطالعه محتوای پرولین، غلظت مالوندیآلدهید و همچنین میزان فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز تحت تنش شوری افزایش یافتند. ژنوتیپهای G8، G44 (نارنج)، G19، G25 و G42 (اترج) در صفات متعدد، از جمله محتوای کلروفیل، میزان پراکسید شدن لیپیدها، محتوای پرولین و فعالیت آنزیمها در وضعیت بهتری قرار داشتند و بهعنوان ژنوتیپهای برتر معرفی میشوند. ژنوتیپ G8 در بعضی از صفات، حتی از رقم کلئوپاترا نیز بهتر بود. می‌توان این ژنوتیپها را بهعنوان متحمل یا نیمهمتحمل به شوری برای پژوهشهای بعدی و یا برای مقاصد کاربردی مورد توجه قرار داد.
علوم میوه
فاطمه نکونام؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ ذبیح اله زمانی
چکیده
برآورد نیاز سرمایی و گرمایی جوانههای گل درختان میوه و پیشبینی زمان گلدهی برای انتخاب رقم مناسب برای یک منطقه و پیشگیری از سرمازدگی دیررس بهاره ضروری است. بدین منظور نیاز سرمایی و گرمایی سه رقم تجاری زردآلو با نامهای نوری، شاهرودی و نصیری در شرایط آب و هوایی کرج در سالهای 1388 تا 1392 با استفاده از مدلهای سرمایی (مدل یوتا، ...
بیشتر
برآورد نیاز سرمایی و گرمایی جوانههای گل درختان میوه و پیشبینی زمان گلدهی برای انتخاب رقم مناسب برای یک منطقه و پیشگیری از سرمازدگی دیررس بهاره ضروری است. بدین منظور نیاز سرمایی و گرمایی سه رقم تجاری زردآلو با نامهای نوری، شاهرودی و نصیری در شرایط آب و هوایی کرج در سالهای 1388 تا 1392 با استفاده از مدلهای سرمایی (مدل یوتا، دینامیکی و ساعت‌های سرمایی) و مدل گرمایی آندرسون برآورد شد. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی اجرا شد. بنا بر نتایج، محدودۀ نیاز سرمایی رقم نوری 1100-951 واحد سرمایی، 53-41 بخش سرمایی و 888-696 ساعت سرمایی، رقم شاهرودی 1400-5/1093 واحد سرمایی، 63-58 بخش سرمایی و 1100-945 ساعت سرمایی و رقم نصیری 1286-1071 واحد سرمایی، 63-47 بخش سرمایی و 1008-768 ساعت سرمایی برآورد شد. نیاز گرمایی رقم‌های نوری، شاهرودی و نصیری به ترتیب معادل 5/4216-5/3964، 3587-3140 و 7/4859-7/4477 ساعت درجۀ رشد برآورد شد. مدل دینامیکی نسبت به دو مدل یوتا و ساعت‌های سرمایی همگونی بیشتری در محاسبۀ نیاز سرمایی داشت به‌طوری‌که کمترین درصد تغییرپذیری در سالهای مختلف با مدل دینامیک ایجاد شد. همبستگی نیاز سرمایی با نیاز گرمایی منفی و بالا (54/0- r =) بود. ارتباط بین نیاز سرمایی و تاریخ گلدهی مثبت و همبستگی بالا (51/0 r =) داشت. اما ارتباط بین نیاز گرمایی و تاریخ گلدهی بسیار پایین و همبستگی کم داشت. با توجه به نتایج، نیاز سرمایی عامل مؤثرتری نسبت به نیاز گرمایی در تغییر تاریخ گلدهی رقم‌های زردآلو در شرایط آب و هوایی کرج است.
علوم میوه
بابک عدولی؛ ذبیح اله زمانی؛ محمد رضا فتاحی مقدم؛ بهروز گلعین؛ کرامت اله رضایی
چکیده
بررسی الگوی تغییر فصلی محتوای کربوهیدراتی درخت بر گل‌انگیزی و تشکیل و نمو میوه موضوعی پراهمیت در فیزیولوژی باردهی و مدیریت باغ‌های میوه است. بنابراین و بهمنظور کنترل تناوب باردهی، آزمایشی در قالب بلوکهای کامل تصادفی با درختان 24 سالۀ نارنگی انشو در شرایط دیم در شهرستان رامسر انجام شد. هدف‌های عمدۀ این پژوهش شامل بررسی جزء‌بندی ...
بیشتر
بررسی الگوی تغییر فصلی محتوای کربوهیدراتی درخت بر گل‌انگیزی و تشکیل و نمو میوه موضوعی پراهمیت در فیزیولوژی باردهی و مدیریت باغ‌های میوه است. بنابراین و بهمنظور کنترل تناوب باردهی، آزمایشی در قالب بلوکهای کامل تصادفی با درختان 24 سالۀ نارنگی انشو در شرایط دیم در شهرستان رامسر انجام شد. هدف‌های عمدۀ این پژوهش شامل بررسی جزء‌بندی ذخایر کربوهیدراتی درخت در سالهای آور و نیاور، ارزیابی رابطۀ اندوختههای قندی با تولید گل و میوه، همچنین، تعیین تأثیر محلولپاشی 2,4-D در سالِ آور بر الگوی تغییر قندها، فعالیت آنزیمهای ریزشی، تعدیل تناوب باردهی و کمیت و کیفیت محصول بوده است. نتایج به‌دست‌آمده مؤید تأثیر بارز میزان بارآوری بر جزء‌بندی و نوسان فصلی کربوهیدراتها بود و نشان داد، فعالیت آنزیمهای ریزشی متأثر از سطح بارآوری است. نتایج همچنین نشان داد، 2,4-D ضمن تعدیل تناوب باردهی نارنگی انشو توانست سبب بهبود وزن میوه شود. بر پایۀ داده‌های به‌دست‌آمده، میزان نشاستۀ برگ در پایان ریزش جودرو را می‌توان بهعنوان یک سنجۀ بیوشیمیایی برای پیشگویی وزن نهایی تک میوه در همان سال و نیز تراکم گلها در سال بعد استفاده کرد.
مصباح بابالار؛ عزیزه مسیب زاده؛ ذبیح‌اله زمانی؛ امیر موسوی؛ محمدرضا فتاحی‌مقدم
چکیده
یکی از مهمترین عامل‌های محدود‌کنندۀ انبارداری میوۀ انار تنش سرمازدگی است. از نشانه‌های قابل‌مشاهده می‌توان به قهوه‌ای شدن پوست و رنگ‌پریدگی نارمیانبر (آریل)ها اشاره کرد. در طول سالهای گذشته تحقیقات پرشماری بهمنظور بررسی و مهار این پدیده صورت گرفته است. در این پژوهش تأثیر دو روش پوشاندن میوه با کاغذ مومی در مهار آسیب‌های ...
بیشتر
یکی از مهمترین عامل‌های محدود‌کنندۀ انبارداری میوۀ انار تنش سرمازدگی است. از نشانه‌های قابل‌مشاهده می‌توان به قهوه‌ای شدن پوست و رنگ‌پریدگی نارمیانبر (آریل)ها اشاره کرد. در طول سالهای گذشته تحقیقات پرشماری بهمنظور بررسی و مهار این پدیده صورت گرفته است. در این پژوهش تأثیر دو روش پوشاندن میوه با کاغذ مومی در مهار آسیب‌های ناشی از تنش سرمازدگی نسبت به شاهد مقایسه و ارزیابی شده است. روش کار به این صورت بود که شماری از میوهها درون پوشالی از کاغذ مومی قرار گرفته و شمار دیگری از میوهها درون صفحه‌های کاغذ مومی پیچیده شدند. میوههای شاهد هیچ پوششی دریافت نکردند. میوهها به انباری با دمای 5 درجۀ سلسیوس و رطوبت نسبی 85درصد منتقل شدند. نمونه‌برداری به مدت 12 هفته و هر سه هفته یک‌بار انجام شد. ارزیابی‌های ظاهری نشان داد، پوشاندن میوهها باعث کاهش معنی‌دار قهوه‌ای شدن پوست و حفظ درخشندگی نارمیانبر‌ها می‌شود. همچنین مشخص شد که میوههای پوشانده‌شده نشت یونی و پراکسیدهیدروژن کمتری نسبت به میوههای شاهد داشته‌اند. تحلیل نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد، هر دو روش پوشاندن قابلیت مهار آسیب‌های ناشی از تنش سرمازدگی در بافت‌های مختلف میوۀ انار را داشته‌اند. بنابراین هر دو روش پوشاندن قابلیت تجاری‌سازی را دارند، با این حال پیچیدن میوهها درون صفحه‌های کاغذی به دلیل کارایی بهتر و نیاز به میزان کمتر کاغذ در اولویت قرار می‌گیرد.
روح اله علی؛ ذبیح اله زمانی؛ محمد رضا فتاحی مقدم؛ علی قرقانی؛ اسماعیل فلاحی
چکیده
افزایش بازارپسندی محصول و معرفی ارقام جدید برای مصارف تازهخوری از اهداف مهم اصلاح درختان سیب در دنیاست. در این مطالعه برخی خصوصیات کمّی و کیفی در تعدادی از نتاج حاصل از تلاقی دو رقم سیب رد اسپار و گلاب کهنز بررسی شد. تعداد 19 صفت شامل صفات میوه (سفتی، وزن میوه و...) و درخت (محیط تنه، زمان گلدهی، و ...) طی سالهای 1390 و 1391 ارزیابی شدند. ...
بیشتر
افزایش بازارپسندی محصول و معرفی ارقام جدید برای مصارف تازهخوری از اهداف مهم اصلاح درختان سیب در دنیاست. در این مطالعه برخی خصوصیات کمّی و کیفی در تعدادی از نتاج حاصل از تلاقی دو رقم سیب رد اسپار و گلاب کهنز بررسی شد. تعداد 19 صفت شامل صفات میوه (سفتی، وزن میوه و...) و درخت (محیط تنه، زمان گلدهی، و ...) طی سالهای 1390 و 1391 ارزیابی شدند. همبستگیهای مثبت و منفی معنا‌دار بین برخی صفات مهم چون وزن میوه، قطر میوه، طول میوه، نسبت قند به اسید، اسید قابل تیتراسیون، اسیدیته (pH)، زمان گلدهی، زمان رسیدن و زمان ریزش برگها مشاهده شد. برخی صفات ازجمله زمان ریزش برگها، رنگ میوه، زمان گلدهی، اسید قابل تیتراسیون، رشد سالیانۀ شاخسارهها، نسبت قند به اسید و وزن میوه ضریب تغییرات بالایی داشتند. درحالیکه صفاتی ازجمله نسبت طول به قطر، مواد جامد محلول، قطر میوه، pH عصارۀ میوه و زمان رسیدن ضریب تغییرات پایینی داشتند. بهطورکلی، بیشتر ژنوتیپهای ارزیابیشده از نظر زمان رسیدن زودرس تا میانرس بودند. طی این بررسی تعدادی ژنوتیپ زودرس با محصول کمّی و کیفی مناسب مشخص شدند.
راهله ابراهیمی؛ محمد رضا حسندخت؛ ذبیح اله زمانی؛ عبدالکریم کاشی؛ ایزابل رولدان رویز
چکیده
در این پژوهش، تنوع ژنتیکی 21 تودۀ موسیر (Allium hirtifolium Boiss.) وحشی ایران از مناطق جنوب، جنوب غرب، غرب و مرکز ایران با استفاده از صفات مورفولوژیکی و نشانگرهای AFLP ارزیابی شد. نتایج نشان داد تودۀ خوانسار دارای بیشترین عرض برگ (42/5 سانتیمتر)، میانگین تعداد برگ در بوته (41/5)، قطر سوخ (84/10 سانتیمتر)، ارتفاع سوخ (95/4 سانتیمتر) و وزن متوسط سوخ (5/122گرم) ...
بیشتر
در این پژوهش، تنوع ژنتیکی 21 تودۀ موسیر (Allium hirtifolium Boiss.) وحشی ایران از مناطق جنوب، جنوب غرب، غرب و مرکز ایران با استفاده از صفات مورفولوژیکی و نشانگرهای AFLP ارزیابی شد. نتایج نشان داد تودۀ خوانسار دارای بیشترین عرض برگ (42/5 سانتیمتر)، میانگین تعداد برگ در بوته (41/5)، قطر سوخ (84/10 سانتیمتر)، ارتفاع سوخ (95/4 سانتیمتر) و وزن متوسط سوخ (5/122گرم) بود و بنابراین، تودۀ مناسبی برای اهلیسازی و کشت است. براساس تجزیۀ کلاستر توده‌های مطالعهشده از نظر صفات مورفولوژیکی در سه گروه قرار گرفتند که تا حد زیادی براساس نزدیکی و دوری جغرافیایی بود. در بررسی مولکولی توسط نشانگرهای AFLP از چهار ترکیب آغازگری EcoRI و MseI دارای سه نوکلئوتید انتخابی استفاده شد. در آنالیز مولکولی، 376 نشانگر حاصل شد که 204 نشانگر (28/53 درصد) چندشکلی نشان دادند. براساس دندروگرام حاصل از داده‌های مولکولی، توده‌های موسیر بومی ایران در حد تشابه 70 درصد در پنج گروه قرار گرفتند که مطابقت زیادی با پراکنش جغرافیایی آنها نشان داد. همچنین تودۀ کازرون از منطقۀ گرمتر جنوبی با توده‌های شمالیتر که از مناطق سردتر بوند تفاوت‌های ژنتیکی بارزتری داشت. نتایج نشان داد تکنیک AFLP ابزار مناسبی در ارزیابی تنوع ژنتیکی توده‌های موسیر ایرانی است.
عبدالکریم زارعی؛ ذبیح اله زمانی؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ سید علیرضا سلامی؛ امیر موسوی
چکیده
بهمنظور بررسی فرایند سختشدن بذر در انار، برخی پارامترهای بیوشیمیایی مربوط به آن در قسمت گوشتی آریل یا در بذر تعدادی ژنوتیپ نرمدانه و سختدانة انار در زمانهای مختلف رشدی میوه، از تشکیل تا رسیدن آن ارزیابی شد. اندازهگیری میزان لیگنین در بذر و بقیة اندازهگیریها در قسمت گوشتی آریل انجام شد. تجزیة واریانس داده‌ها ...
بیشتر
بهمنظور بررسی فرایند سختشدن بذر در انار، برخی پارامترهای بیوشیمیایی مربوط به آن در قسمت گوشتی آریل یا در بذر تعدادی ژنوتیپ نرمدانه و سختدانة انار در زمانهای مختلف رشدی میوه، از تشکیل تا رسیدن آن ارزیابی شد. اندازهگیری میزان لیگنین در بذر و بقیة اندازهگیریها در قسمت گوشتی آریل انجام شد. تجزیة واریانس داده‌ها تفاوت‌های معناداری بین ژنوتیپها و مراحل مختلف رشدی نشان داد. میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز در مرحلة اول نمونهگیری که دانهها کاملاً نرم بودند، در همة آنها نسبتاً زیاد بود، سپس در مراحل دوم (شروع سختشدن در ژنوتیپهای سختدانه) و سوم اندازهگیری کاهش یافت و در مرحلة آخر در ژنوتیپهای سختدانه افزایش و به چهار برابر ژنوتیپهای نرمدانه رسید، درحالیکه در انواع نرمدانه ثابت ماند. میزان فعالیت آنزیم لاکاز طی فصل رشد روند نامشخصتری از خود نشان داد و تفاوت‌های زیادی در ژنوتیپهای سخت و نرم دانه نشان نداد، اگرچه در اغلب ژنوتیپها میزان آن در مراحل پایانی رشد میوه کاهش یافت. در ژنوتیپهای نرمدانه میزان پروتئین کل در مرحلة اول نمونه‌برداری بیشتر از بقیة مراحل بود و در مرحلة دوم کاهش یافت و در مراحل بعدی با کمی افزایش تقریباً ثابت ماند. در ژنوتیپهای سختدانه میزان پروتئین کل تا مرحلة سوم رشدی کاهش و سپس افزایش نشان داد و درنهایت میزان پروتئین کل در ژنوتیپهای نرم و سخت دانه در مرحلة آخر نمونه‌برداری به یک مقدار مشابه رسید. میزان لیگنین بذر طی مراحل رشدی در همة ژنوتیپها روند افزایشی نشان داد، ولی در همة مراحل در انواع نرمدانه مقداری کمتر از انواع سختدانه بود. با توجه به نتایج، تفاوت قابل توجه در میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز در مرحلة آخر رشدی، و فعالیت بسیار بیشتر این آنزیم نسبت به آنزیم لاکاز (حداقل ده‌هزار برابر)، ممکن است آنزیم پراکسیداز آنزیم اصلی در ایجاد تفاوت در سختی بذور انار باشد.
موسی رسولی؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ ذبیح اله زمانی؛ علی ایمانی؛ علی عبادی
چکیده
استفاده از نشانگرهای مولکولی به‌ویژه ریزماهواره‌ها به‌دلیل دقت بالای آنها در مطالعة ژنوم درختان میوه از اهمیت زیادی برخوردار است. در این پژوهش برای ارزیابی روابط ژنتیکی 68 رقم و ژنوتیپ بادام داخلی و خارجی از 22 مکان ریزماهواره استفاده شد. DNA ژنومی از بافت‌های برگی جوان استخراج و واکنش‌های PCR با استفاده از 22 مکان انتخاب‌شده (از بین100عدد ...
بیشتر
استفاده از نشانگرهای مولکولی به‌ویژه ریزماهواره‌ها به‌دلیل دقت بالای آنها در مطالعة ژنوم درختان میوه از اهمیت زیادی برخوردار است. در این پژوهش برای ارزیابی روابط ژنتیکی 68 رقم و ژنوتیپ بادام داخلی و خارجی از 22 مکان ریزماهواره استفاده شد. DNA ژنومی از بافت‌های برگی جوان استخراج و واکنش‌های PCR با استفاده از 22 مکان انتخاب‌شده (از بین100عدد مکان) ریزماهواره روی آن انجام شد. از مکان‌های بررسی‌شده در‌مجموع 167 آلل چندشکل که بین 4 تا 11 آلل در هر مکان SSRs و با متوسط 60/7 آلل بودند، مشاهده شد. از بین مکان‌های استفاده‌شده، مکان‌های pchgms6 و UDP97401 با داشتن تعداد آلل زیاد، آلل مؤثر بالا، قدرت تفکیک‌کنندگی، میزان اطلاعات چندشکلی، هتروزایگوسیتی مورد انتظار و شاخص اطلاعاتی شانون بالا، نسبت به سایر مکان‌های بررسی‌شده کارایی بهتر و مزیت بیشتری داشتند. براساس ماتریس تشابه، بیشترین تشابه (74/0) بین ژنوتیپهای ’5ـ 17 ‘ و ’1ـ 21‘و کمترین تشابه بین ژنوتیپ ’2ـ 7‘ با ’مشهد 3‘ و ’پرلیس ‘و همچنین ژنوتیپ’4ـ 8‘ با ’دیررس ساوجبلاغ‘ و’ آذر‘ (14/0) مشاهده شد. برای رسم نمودار خوشه‌ای از روش UPGMA و ضرایب تشابه دایس بین ارقام و ژنوتیپها استفاده شد. براساس این روش ارقام و ژنوتیپهای بررسی‌شده در فاصلة تشابه 40/0 به 8 گروه اصلی تقسیم شدند که متناسب با منشاء جغرافیایی و برخی خصوصیات مورفولوژیکی آنها بود.
عباسعلی جنتی زاده؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ ذبیح اله زمانی؛ مصباح بابالار؛ علیرضا عباسی؛ محمد عابدینی اصفهانی
چکیده
سرمازدگی دیررس بهاره از مهمترین مشکلات و محدودیتهای تولید زردآلو در ایران است. این پژوهش با هدف بررسی میزان آسیب‌پذیری به سرما در دو رقم زردآلوی نصیری و نوری دیررس در سال 1390 انجام شد. در دو مرحلۀ فنولوژیکی پاپکورن و تمامگل، گل‌های این ارقام در دستگاه سرماساز قابل برنامه‌ریزی قرار گرفتند و دمای آن به‌تدریج از 5 درجۀ سانتیگراد ...
بیشتر
سرمازدگی دیررس بهاره از مهمترین مشکلات و محدودیتهای تولید زردآلو در ایران است. این پژوهش با هدف بررسی میزان آسیب‌پذیری به سرما در دو رقم زردآلوی نصیری و نوری دیررس در سال 1390 انجام شد. در دو مرحلۀ فنولوژیکی پاپکورن و تمامگل، گل‌های این ارقام در دستگاه سرماساز قابل برنامه‌ریزی قرار گرفتند و دمای آن به‌تدریج از 5 درجۀ سانتیگراد تا 10- درجۀ سانتیگراد کاهش یافت. دمای نمونهها نیز توسط حسگرهای دمایی به دستگاه پردازشگر متصل به کامپیوتر منتقل و ثبت شدند. براساس نتایج به‌دست‌آمده اختلاف دمای سوپرکولینگ بین دو رقم و اثر متقابل رقم و مرحلۀ فنولوژیکی معنا‌دار نبود، درحالیکه اثر مرحلۀ فنولوژیکی در سطح 5درصد معنا‌دار بود. کمترین دمای سوپرکولینگ ثبتشده 1/6- درجۀ سانتیگراد در رقم نوری دیررس و مرحلۀ تمامگل بود. در رقم نوری دیررس بیش از 30درصد جوانهها در مرحلۀ پاپکورن و بیش از 60درصد گلها در مرحلۀ تمامگل سوپرکولینگ کمتر از 5- درجۀ سانتیگراد نشان دادند. با توجه به یافتههای این پژوهش می‌توان گفت که رقم نوری دیررس آسیب‌پذیری کمتری در مقایسه با رقم نصیری در شرایط تنش سرمای بهاره دارد.
شهرام بهروزی؛ یونس مستوفی؛ ذبیح اله زمانی؛ احمد احمدی؛ اسحاق رنجبر؛ جمانه ادیب نیشابوری
چکیده
در این پژوهش تأثیر بسته‌بندی با اتمسفر تعدیل‌یافته با سه ترکیب گازی مختلف و دو نوع پوشش پلاستیکی (پلی‌اتیلن با دانسیتة پایین و پلی‌پروپیلن) در طول 9 هفته نگهداری در انبار بر ویژگی‌های کیفی و عمر ماندگاری هلوی رقم آلبرتا در یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی مطالعه شد. میوهها بعد از تیمار در سردخانه در دمای یک درجة ...
بیشتر
در این پژوهش تأثیر بسته‌بندی با اتمسفر تعدیل‌یافته با سه ترکیب گازی مختلف و دو نوع پوشش پلاستیکی (پلی‌اتیلن با دانسیتة پایین و پلی‌پروپیلن) در طول 9 هفته نگهداری در انبار بر ویژگی‌های کیفی و عمر ماندگاری هلوی رقم آلبرتا در یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی مطالعه شد. میوهها بعد از تیمار در سردخانه در دمای یک درجة سانتیگراد با رطوبت نسبی 90درصد نگهداری شدند و میوههای بسته‌بندی با ترکیب هوا، به‌منزلة شاهد در نظر گرفته شدند. میوههای تیمار‌شده هر هفته از انبار خارج و پس از 24 ساعت نگهداری در دمای اتاق از نظر فاکتورهای مختلف کیفی مثل رنگ ظاهری، کاهش وزن، سفتی بافت میوه، مواد جامد محلول، اسید قابل تیتراسیون، pH، تولید اتیلن و شاخص TSS/TA میوه اندازهگیری شدند. نتایج نشان داد که میوهها در شرایط اتمسفر تعدیل‌یافته ویژگی‌های کیفی را بهتر حفظ کردند. پوشش پلی‌اتیلن فاکتورهای سفتی میوه، pH، TA، TSS و شاخص TSS/TA میوه را بهتر از پلی‌پروپیلن حفظ کرد. تولید اتیلن در پوشش پلی‌پروپیلن کمتر از پلی‌اتیلن بود. ترکیب گازی با حفظ سفتی، pH، TA، کاهش وزن، شاخص TSS/TA و کاهش تولید اتیلن بهتر از ترکیب گازی (O22% + CO25%) بود. در‌مجموع تیمار پوشش پلی‌اتیلن با ترکیب گازی ( O22% + CO210%) سبب حفظ کیفیت و افزایش عمر انبارمانی هلو رقم آلبرتا بهمدت 63 روز شد.
شهرام بهروزی؛ یونس مستوفی؛ ذبیح اله زمانی؛ اسحاق رنجبر
چکیده
هلوی رقم زعفرانی یکی از میوههای مهم بومی ایران است. این میوه بسیار فساد‌پذیر است و ماندگاری کمی دارد. در پژوهش حاضر تأثیر بسته‌بندی در اتمسفر تعدیل‌یافته با سه ترکیب گازی ( O22درصد + CO2 10درصد و O22درصد + CO2 5درصد و Air) و دو نوع پوشش پلاستیکی (پلی‌اتیلن با دانسیتة کم و پلی‌پروپیلن) بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی و انبارمانی هلوی رقم‌زعفرانی ...
بیشتر
هلوی رقم زعفرانی یکی از میوههای مهم بومی ایران است. این میوه بسیار فساد‌پذیر است و ماندگاری کمی دارد. در پژوهش حاضر تأثیر بسته‌بندی در اتمسفر تعدیل‌یافته با سه ترکیب گازی ( O22درصد + CO2 10درصد و O22درصد + CO2 5درصد و Air) و دو نوع پوشش پلاستیکی (پلی‌اتیلن با دانسیتة کم و پلی‌پروپیلن) بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی و انبارمانی هلوی رقم‌زعفرانی در طول 9 هفته انبار مطالعه شد. میوهها بعد از بسته‌بندی در سردخانه در دمای 1 درجة سانتیگراد با رطوبت نسبی 90درصد نگهداری شدند. هر هفته میوههای بسته‌بندی‌شده از انبار خارج شدند و به دنبال 24 ساعت نگهداری در دمای اتاق، از نظر فاکتورهای مختلف کیفی از قبیل کاهش وزن، سفتی بافت میوه، مواد جامد محلول، اسید قابل تیتراسیون، pH، ویتامین ث، اتیلن تولید‌شده و شاخص TSS/TA میوة اندازه‌گیری‌شده قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در طول انبارداری سفتی، TA و ویتامین ث کاهش و بقیة فاکتورها افزایش یافتند. پوشش پلی‌اتیلن pH، TA و ویتامین ث را بهتر از پوشش پلی‌پروپیلن حفظ کرد. در حفظ سفتی میوه و TSS پوشش پلی‌پروپیلن بهتر بود. ترکیب گازی (O22درصد + CO2 10درصد) در حفظ سفتی، pH، TA و شاخص TSS/TA بهتر از (O22درصد + CO2 5درصد) بود و بین ترکیبات گازی از نظر محتوای ویتامین ث اختلاف معنا‌دار وجود نداشت. تولید اتیلن در ترکیب گازی (O22درصد +CO2 10درصد) کمتر از سایر تیمارها بود. در‌مجموع پوشش پلی‌اتیلن با ترکیب گازی (O22درصد +CO2 10درصد) سبب حفظ بهتر فاکتورهای کیفی pH، TA، ویتامین ث و شاخص TSS/TA میوة هلوی رقم‌زعفرانی شد.
محمود رقامی؛ محمد رضا حسندخت؛ ذبیح اله زمانی؛ محمد رضا فتاحی مقدم؛ عبدالکریم کاشی؛ آنا ایزابل لوپز‌سیز
چکیده
مجموعه 18 جفت آغازگر اس‌اس‌آر برای ارزیابی تنوع ژنتیکی در 52 توده ملون شامل 24 توده از گروه‌های مختلف باغبانی ملون ایران همراه با 28 توده خارجی از کشورهای مختلف به‌کار گرفته شد. تمام جایگاه‌های ژنی ریزماهواره آزمون‌شده چندشکل بودند که مفید بودن آنها برای تجزیه ژنتیکی ملون‌ها تایید گردید. تعداد 141 آلل در میان کلیه ژنوتیپهای ...
بیشتر
مجموعه 18 جفت آغازگر اس‌اس‌آر برای ارزیابی تنوع ژنتیکی در 52 توده ملون شامل 24 توده از گروه‌های مختلف باغبانی ملون ایران همراه با 28 توده خارجی از کشورهای مختلف به‌کار گرفته شد. تمام جایگاه‌های ژنی ریزماهواره آزمون‌شده چندشکل بودند که مفید بودن آنها برای تجزیه ژنتیکی ملون‌ها تایید گردید. تعداد 141 آلل در میان کلیه ژنوتیپهای بررسی‌شده یافت شد که 79 آلل با میانگین 38/4 آلل در هر جایگاه در توده‌های ایرانی دیده شد. مقادیر کم هتروزایگوتی مشاهدهشده با میانگین 12/0 بیانگر تنوع پایین درونتودهای ملونهای ایران است که حاکی از فقدان دگرگشنی بین تودهها یا نرخ بالای خویشآمیزی است. گزینشهای پیاپی توسط کشاورزان برای حفظ اصالت تودهها ممکن است توضیحی برای مقدار نسبتا بالای هموزایگوتی مشاهدهشده درون تودهها در این تحقیق باشد. مقادیر هموزایگوتی مشاهدهشده برای توده‌های 'سوسکیسبز' و 'خاتونی' بعنوان عمدهترین توده‌های زیر کشت خربزه در ایران بهترتیب 98/0 و 99/0 بود. بالاترین میزان چندشکلی با 100 درصد جایگاه ژنی چندشکل در توده‌های گروه دستنبو (Dudaim) یافت شد. میانگین فاصله ژنتیکی میان توده‌های ایرانی 67/0 بود.
عبدالمجید میرزاعلیان دستجردی؛ سیامک کلانتری؛ مصباح بابالار؛ ذبیح اله زمانی
چکیده
در دو آزمایش جداگانه اثرات مختلف مراحل رسیدن (سبز رسیده، تا 20% تغییر رنگ و تا 40% تغییر رنگ)، تیمارهای آب سرد (5 درجه سانتی گراد برای 5 دقیقه و 10 درجه سانتی گراد برای 15 دقیقه)، تیمارهای آب گرم (50 درجه سانتی گراد برای 15 دقیقه و 55 درجه سانتی گراد برای 5 دقیقه)، دمای انبار (10 و 14 درجه سانتی گراد) و دوره نگهداری (صفر، 5، 10 و 15، 20 و 25 روز) بر عمر قفسه ...
بیشتر
در دو آزمایش جداگانه اثرات مختلف مراحل رسیدن (سبز رسیده، تا 20% تغییر رنگ و تا 40% تغییر رنگ)، تیمارهای آب سرد (5 درجه سانتی گراد برای 5 دقیقه و 10 درجه سانتی گراد برای 15 دقیقه)، تیمارهای آب گرم (50 درجه سانتی گراد برای 15 دقیقه و 55 درجه سانتی گراد برای 5 دقیقه)، دمای انبار (10 و 14 درجه سانتی گراد) و دوره نگهداری (صفر، 5، 10 و 15، 20 و 25 روز) بر عمر قفسه ای و انبارمانی میوه انبه رقم لانگرا بررسی شد. نتایج نشان داد که با افزایش مرحله رسیدن و دوره نگهداری مقدار اسید قابل تیتر و سفتی میوه بطور معنی داری کاهش یافتند و میزان شاخص طعم و ارزیابی حسی مانند رنگ پوست، عطر، مزه و کیفیت میوه بطور معنی داری افزایش یافتند. تیمارهای آب سرد نسبت به تیمارهای آب گرم و شاهد، بیشترین میزان سفتی میوه و کمترین میزان شاخص طعم، رنگ پوست و عطر را داشتند. هر دو دمای انبار 10 و 14 درجه سانتی گراد، رسیدن میوه را محدود کردند، اما دمای 10 درجه سانتی گراد نسبت به دمای 14 درجه سانتی گراد، منجر به کاهش بیشتر شاخص طعم، pH ، رنگ پوست، عطر، مزه، کیفیت میوه و افزایش بیشتر اسید قابل تیتر و سفتی میوه شدند. داده های این مقاله توصیه می کند که برداشت در مرحله سبز رسیده، استفاده از تیمارهای آب سرد و نگهداری در دمای 10 درجه سانتی گراد منجر به تاخیر رسیدن میوه های انبه می شوند.
موسی رسولی؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ ذبیح اله زمانی؛ علی ایمانی؛ علی عبادی
چکیده
به منظور گروه بندی و مقایسه 72 رقم و ژنوتیپ بادام،30 صفت شامل 12 صفت فنولوژیکی و رویشی درخت و 18 صفت مربوط به خشک میوه و مغز، براساس توصیفگر جهانی بادام اندازه گیری شد. بر اساس نتایج بدست آمده برخی از صفات مثل عادت رشدی درخت، رنگ گل، وزن خشک میوه، سختی پوست چوبی و طعم مغز دارای ضریب تغییرات بالایی بودند. ضرایب همبستگی ساده بین صفات نشان داد ...
بیشتر
به منظور گروه بندی و مقایسه 72 رقم و ژنوتیپ بادام،30 صفت شامل 12 صفت فنولوژیکی و رویشی درخت و 18 صفت مربوط به خشک میوه و مغز، براساس توصیفگر جهانی بادام اندازه گیری شد. بر اساس نتایج بدست آمده برخی از صفات مثل عادت رشدی درخت، رنگ گل، وزن خشک میوه، سختی پوست چوبی و طعم مغز دارای ضریب تغییرات بالایی بودند. ضرایب همبستگی ساده بین صفات نشان داد که بین برخی از صفات اندازه گیری شده رویشی، خشک میوه و مغز همبستگی مثبت یا منفی معنی دار وجود دارد. تجزیه کلاستر در فاصله 25 اقلیدسی ارقام و ژنوتیپ ها را به دو گروه اصلی تقسیم کرد و صفاتی مثل طول خشک میوه، وزن، عرض و رنگ مغز در تفکیک ارقام و ژنوتیپ ها موثر بودند. با کاهش فاصله اقلیدسی از 25 به 10، ارقام و ژنوتیپ ها به شش گروه اصلی تقسیم بندی شدند که از عوامل مهم تفکیک کلاسترهای اصلی صفاتی از جمله قدرت رشدی درخت، سختی و ضخامت پوست چوبی، نسبت طول به عرض خشک میوه، نسبت وزن مغز به وزن خشک میوه و طعم مغز بودند. تجزیه به عامل ها صفات مورد ارزیابی را به 11 عامل اصلی کاهش داد که در مجموع 07/75 درصد واریانس کل را توجیه نمودند. بر اساس نتایج بدست آمده ارقام و ژنوتیپ های ’دیررس ساوجبلاغ‘، ‘D-124’، ‘D-99’، ’شاهرود 12‘، ’تونو‘، ’نان پاریل‘، ’پرایس‘، ’میرپنج تهران‘، ’پاکوتاه شماره 2 طالقان‘، ’شماره 34-13‘، ’شماره 8-16‘، ’شماره 10-11‘، ’زرقان 10‘، ’ارومیه 68‘، ’برگ درشت همدان‘ و ’یزد 60 ‘از نظر برخی صفات مهم مثل عادت دیرگلدهی، خشک میوه و مغز بهتر از سایر ارقام و ژنوتیپ ها بودند.
زهرا حطری؛ ذبیح اله زمانی؛ وحیده ناظری؛ لیلا تبریزی
چکیده
کاکوتی یکی از گیاهان دارویی و معطر است که پراکنش وسیعی در ایران دارد. در این پژوهش نشانگر مولکولی RAPD با استفاده از 16 آغازگر برای تعیین تنوع ژنتیکی در 39 نمونه کاکوتی tenuior Ziziphora از 21 منطقه جغرافیایی ایران استفاده شد. تعداد 100 باند چند شکل از 110 باند تکثیری ایجاد گردید که با استفاده از نرم افزار NTsys آنالیز داده ها انجام شد و ضریب تشابه جاکارد ...
بیشتر
کاکوتی یکی از گیاهان دارویی و معطر است که پراکنش وسیعی در ایران دارد. در این پژوهش نشانگر مولکولی RAPD با استفاده از 16 آغازگر برای تعیین تنوع ژنتیکی در 39 نمونه کاکوتی tenuior Ziziphora از 21 منطقه جغرافیایی ایران استفاده شد. تعداد 100 باند چند شکل از 110 باند تکثیری ایجاد گردید که با استفاده از نرم افزار NTsys آنالیز داده ها انجام شد و ضریب تشابه جاکارد جهت محاسبه تشابه میان نمونه ها استفاده گردید. میزان تشابه محاسبه شده بر اساس باندهای چند شکل در دامنهای از 19/0تا 77/0 قرار داشت و میانگین تشابه نیز برابر با 43/0 بود. بیشترین قطعات تکثیر شده چند شکل 12 عدد و مربوط به آغازگرTIBMBA-06 بود، در حالیکه آغازگر TIBMBB-13 با 3 باند کمترین قطعات چند شکل را داشتند. متوسط تعداد باند برای هر آغازگر 9/6 و متوسط باندهای چند شکل 3/6 برآورد گردید. تجزیه خوشه ای بر پایه ماتریس تشابه و با روش UPGMA صورت گرفت. بر اساس تجزیه خوشه ای، در ضریب تشابه 43/0 نمونه های کاکوتی به 6 گروه تقسیم شدند. بر اساس ماتریس تشابه، کمترین شباهت (19/0) مربوط به دو نمونه مشهد و اسلامیه یزد با فاصله جغرافیایی زیاد و بیشترین شباهت (77/0) بین دو نمونه از یاسوج از یک منطقه جغرافیایی بود. نتایج حاکی از وجود تنوع ژنتیکی بالایی در میان نمونه های مورد بررسی بوده است.
مرضیه اتحادپور؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ ذبیح اله زمانی
چکیده
امروزه آلو یکی از درختان میوه مهم در بسیاری از کشورهای جهان میباشد. آگاهی از تنوع ژنتیکی ژرم‌پلاسم‌های موجود امکان انتخاب والدین در بهبود برنامه‌های اصلاحی را فراهم می‌کند. جهت ارزیابی تنوع ژنتیکی و مشخص نمودن روابط ژنتیکی بین ژنوتیپهای آلوی ایران (رامسر، کرج و مشهد) و ژنوتیپهای تجاری موجود در مرکز تحقیقات گروه علوم باغبانی ...
بیشتر
امروزه آلو یکی از درختان میوه مهم در بسیاری از کشورهای جهان میباشد. آگاهی از تنوع ژنتیکی ژرم‌پلاسم‌های موجود امکان انتخاب والدین در بهبود برنامه‌های اصلاحی را فراهم می‌کند. جهت ارزیابی تنوع ژنتیکی و مشخص نمودن روابط ژنتیکی بین ژنوتیپهای آلوی ایران (رامسر، کرج و مشهد) و ژنوتیپهای تجاری موجود در مرکز تحقیقات گروه علوم باغبانی دانشگاه تهران و همچنین نمونه میروبالان از هشت نشانگر ریزماهواره استفاده شد. این نشانگرها تعداد 68 آلل در مجموع هشت جایگاه ریزماهواره در ژنوتیپهای مورد بررسی تولید کردند. مکان‌های ریزماهواره UDA-005 و UDP98410 با 12 آلل بیشترین و مکان ریزماهواره CPSCT026 با چهار آلل کمترین تعداد آلل را در بین نشانگرها تولید کردند. میانگین تعداد آلل‌های مؤثر (ne) 1/4 با حداکثر 6/6 آلل در مکان ریزماهواره UDA-005 و حداقل 7/2 درASSR71 بود. میانگین هتروزیگوتی مورد انتظار در بین مکان‌ها 73/0 بود که از 58/0 در ASSR71 تا 86/0 در مکان ریزماهواره UDA-005 متفاوت بود. میانگین هتروزیگوتی مشاهده شده 49/0 بود که از 34/0 در UDP98410 تا 71/0 در مکان ASSR72 متغیر بود. میانگین شاخص جریان ژنی (Nm) در بین همه مکان‌ها 22/1 بود که نشان می‌دهد مبادله مواد ژنتیکی (بذر، گرده و غیره) بین محل‌های جغرافیایی مورد نظر انجام شده است. محتوای اطلاعات چندشکلی در بین ژنوتیپهای مورد بررسی از 52/0 تا 80/0 با میانگین 69/0 ارزیابی شد که هتروزیگوتی بالا را در بین ژنوتیپهای آلو نشان داد. گروه‌بندی نمونهها از روش تجزیه خوشه‌ای بر اساس ضریب تشابه SMC انجام شد و دندروگرام با استفاده از روش Unweighted Paired Group Method of Arithmetic Means رسم گردید. گروه‌بندی ژنوتیپها با مناطق جغرافیایی مطابقت نداشت به طوریکه آلوهای مناطق متفاوت در گروه‌های ژنتیکی مجاور هم قرار گرفتند ولی تفاوت مشخصی بین ژنوتیپهای هگزاپلوئید و دیپلوئید مشاهده شد به گونه‌ای که ژنوتیپهای هگزاپلوئید در فاصله 66/0 از بقیه ژنوتیپها جدا شدند و در یک گروه قرار گرفتند. بر اساس نتایج حاصل از ماتریس تشابه کمترین تشابه ژنتیکی (506/0) و بیشترین آن (92/0) و متوسط تشابه بین کل ژنوتیپ ها 77/0 بود که با متوسط تشابه گزارشات قبلی در ژنوتیپهای مشابه با استفاده از دیگر نشانگرها (71/0) مطابقت نشان داد.
شهلا کیان امیری؛ محمد اسماعیل حسنی؛ ذبیح اله زمانی
چکیده
در این تحقیق تنوع ژنتیکی 19 پایه اصلاح شده سیب در انگلستان و روسیه که از مناطق مختلف ایران جمع آوری شده همراه با 12 ژنوتیپ و پنج نمونه حاصل از کشت بافت به کمک نشانگرDNA (RAPD) مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 100 آغازگر تصادفی در انجام واکنش PCR روی نمونه ها ارزیابی شد که 10 آغازگر تکثیر DNA الگو را به خوبی انجام داده و بین نمونه ها چند شکلی قابل ملاحظه ...
بیشتر
در این تحقیق تنوع ژنتیکی 19 پایه اصلاح شده سیب در انگلستان و روسیه که از مناطق مختلف ایران جمع آوری شده همراه با 12 ژنوتیپ و پنج نمونه حاصل از کشت بافت به کمک نشانگرDNA (RAPD) مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 100 آغازگر تصادفی در انجام واکنش PCR روی نمونه ها ارزیابی شد که 10 آغازگر تکثیر DNA الگو را به خوبی انجام داده و بین نمونه ها چند شکلی قابل ملاحظه ای نشان دادند. این 10 آغاز گر در مجموع 160 باند در کل نمونه ها تکثیر کردند که 136 باند چند شکل بودند. تجزیه کلاستر نمونه ها بر اساس باندهای چند شکل با استفاده از ضریب تشابه دایس و به روش UPGMA انجام گرفت. بیشترین تشابه ژنتیکی (90%) بین پایه پاکوتاه کننده B.9a و B.9b بدست آمد. در تجزیه کلاستر، نمونه ها در حد تشابه 60/0 در چهار گروه مجزا جای گرفتند. گروه‌بندی پایه های پاکوتاه کننده سیب در اغلب موارد با مناطق جمع آوری آنها مطابقت خوبی نشان داد که نشان دهنده زمینه ژنتیکی نزدیک و یا داشتن والد مشترک می باشد. ضریب کوفنتیکی بین ماتریس تشابه و دندروگرام در حد 89/0 r= بدست آمد که برازش مناسب دندروگرام با ماتریس تشابه را نشان داد. به علاوه، این آزمایش نشان داد که نشانگر RAPD برای گروه بندی نمونه های سیب پایه پاکوتاه کننده یک تکنیک موثر و مفید است.
عباسعلی جنتی زاده؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ ذبیح اله زمانی؛ هادی زراعتگر
دوره 42، شماره 3 ، دی 1390، ، صفحه 255-265
چکیده
ایران یکی از بزرگترین تولیدکنندگان زردآلو در جهان است که سابقه بسیار طولانی در کشت و کار آن دارد. تکثیر جنسی زردآلو از طریق بذر در طول قرنهای گذشته سبب تولید انواع متعددی از آن در ایران شده است که متاسفانه اطلاعات جامعی از وضعیت آنها وجود ندارد. در این پژوهش تعداد 39 رقم و ژنوتیپ ایرانی زردآلو با استفاده از صفات مورفولوژیک و نشانگر مولکولی ...
بیشتر
ایران یکی از بزرگترین تولیدکنندگان زردآلو در جهان است که سابقه بسیار طولانی در کشت و کار آن دارد. تکثیر جنسی زردآلو از طریق بذر در طول قرنهای گذشته سبب تولید انواع متعددی از آن در ایران شده است که متاسفانه اطلاعات جامعی از وضعیت آنها وجود ندارد. در این پژوهش تعداد 39 رقم و ژنوتیپ ایرانی زردآلو با استفاده از صفات مورفولوژیک و نشانگر مولکولی RAPD مورد ارزیابی قرار گرفتند. در بررسی ضریب تنوع صفات، نسبت مواد جامد محلول (TSS) به اسیدیته قابل تیتراسیون (TA)، اسیدیته قابل تیتراسیون (TA)، وزن مغز دانه، وزن گوشت میوه و وزن میوه دارای مقادیر بالایی بودند که نشان از امکان انتخاب برای هر صفت در برنامه‌های اصلاحی را دارد. همچنین در تجزیه فاکتور که برای تعیین تعداد عامل‌های اصلی مؤثر بر شناسایی ظاهری استفاده شد، صفات مؤثر در 6 فاکتور اصلی قرار گرفتند که مجموعاً 52/79% از تغییرات کل را توجیه کردند که می‌توان فاکتورهای مستقل اول تا سوم را تحت عنوان: اندازه میوه (24%)، هسته میوه (16%) و طعم میوه (5/14%) نام گذاری کرد. تجزیه کلاستر داده‌های مورفولوژیکی توانست ارقام مختلف را براساس اندازه میوه، تاریخ رسیدن و صفات مربوط به طعم میوه تفکیک نماید. تجزیه و تحلیل داده‌های ملکولی RAPD بیشترین تشابه ژنتیکی را بین ژنوتیپهای نوری دیررس و نوری پیش‌رس (95/0) و کمترین تشابه ژنتیکی را بین ژنوتیپهای تنسگل و شاهرود-48 (30/0) نشان داد. در تجزیه کلاستر داده‌های RAPD، ژنوتیپها در فاصله تشابه 65% به 6 گروه اصلی تقسیم شدند که تا حدودی با نتایج خصوصیات مورفولوژیکی و منشاء جغرافیایی آنها تطابق داشت.
سید اصغر موسوی قهفرخی؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ ذبیح اله زمانی؛ علی ایمانی؛ اینکارنا اورتگا؛ فدریکو دیسنتا
دوره 42، شماره 2 ، شهریور 1390، ، صفحه 169-183
چکیده
بادام (Prunus dulcis L.) از گونه‌های اقتصادی جنس پرونوس و از خانواده رزاسه است. قسمت تجاری میوه بادام بذر خوراکی آن (مغز) میباشد، بنابراین انجام گرده‌افشانی و تلقیح برای تولید محصول در بادام ضروری است. اکثر ارقام تجاری بادام، خودناسازگار و برخی نیز دگرناسازگار هستند. خودناسازگاری در بادام گامتوفتیک بوده و توسط یک مکان ژنی با چندین فرم آللی ...
بیشتر
بادام (Prunus dulcis L.) از گونه‌های اقتصادی جنس پرونوس و از خانواده رزاسه است. قسمت تجاری میوه بادام بذر خوراکی آن (مغز) میباشد، بنابراین انجام گرده‌افشانی و تلقیح برای تولید محصول در بادام ضروری است. اکثر ارقام تجاری بادام، خودناسازگار و برخی نیز دگرناسازگار هستند. خودناسازگاری در بادام گامتوفتیک بوده و توسط یک مکان ژنی با چندین فرم آللی و به صورت همبارز کنترل می‌شود. در این مطالعه آلل‌های خودناسازگاری 70 رقم و ژنوتیپ بادام ایرانی و 17 رقم خارجی به روش واکنش زنجیره‌ای پلیمراز(PCR) و با استفاده از ترکیب آغازگرهای دژنره که بر اساس توالی نواحی حفاظت شده مکان ژنی ناسازگاری در جنس پرونوس طراحی شده‌اند، تعیین گردید. جداسازی محصول PCR روی ژل آگارز و اندازه باندهای تکثیر شده در ارقام بادام ایرانی با اندازه آلل‌های شناخته شده در ارقام بادام خارجی شاهد و نشانگر یک کیلو جفت بازی مقایسه گردیدند. بر اساس نتایج در 50 رقم و ژنوتیپ ایرانی ازجمله ارقام ربیع (S7S27)، یلدا (S1S7)، آذر-2(S3S4) ، حریر (S4S24)، سهند (S1S2)، زرقان-7(S1S4) ، زرقان-8 (S1S2)، منقای دیرگل (S1S13)، منقا (S7S14)، خورشیدی(S4S8) ، شیربادام (S2S4)، شمشیری (S7S24)، مامایی اصفهان (S10S12) و ژنوتیپهای A-92 (S8S23)، (S8S13) A-2، (S8S9) K-10-15، (S7S24) K-1-16، (S1S4) K-11-40و (S1S9) A200 هر دو آلل خودناسازگاری و در 20 رقم و ژنوتیپ مورد بررسی یک باند مربوط به آلل‌های گزارش شده قبلی مشاهده شد در حالی که اندازه باند دوم مشابه با اندازه باند هیچ یک از آلل‌های شناسایی شده قبلی در بادام نبوده و احتمالاً مربوط به یک آلل جدید است که برای معرفی قطعی آلل‌های جدید باید توالی کامل آنها تعیین گردد. تعداد 8 باند تکثیر یافته جدید بودند که اندازه آنها متفاوت با اندازه آلل‌های شناخته شده در بادام بود. به طور مثال ارقام مامایی، سفید و تجاری به ترتیب دارای آلل‌های S25، S7، S24 و باندهای جدیدی به اندازه 1250، 1000 و 1065 جفت باز بودند. در بین جمعیت بادام‌های ایرانی مورد مطالعه، آلل‌های خود ناسازگاری S4، S1، S24، S7، S12 و S2 به ترتیب بیشترین فراوانی را در این تحقیق نشان دادند. استفاده از آغازگرهای دژنره، یک روش مناسب برای شناسایی ژنوتیپ ناسازگاری در ارقام و ژنوتیپهای بادام میباشد.
علیرضا فرخزاد؛ ذبیح اله زمانی؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ علیرضا طلایی؛ محسن مردی؛ علی قرقانی؛ علی شاهی قره لر
دوره 42، شماره 2 ، شهریور 1390، ، صفحه 193-205
چکیده
به منظور بررسی ارتباط بین برخی خصوصیات مورفولوژیکی، فنولوژیکی و زود باردهی در طول چندین سال متفاوت رشدی، پژوهشی روی جمعیت‌های سیب حاصل از تلاقی کنترل شده انجام گرفت. در این آزمایش برخی صفات کمی و کیفی در بیش از 400 نتاج حاصل از چهار ترکیب تلاقی سیب‌های ارقام گلاب و شفیع‌آبادی به عنوان والدین پدری و ارقام رداسپار و گلدن اسموتی به عنوان ...
بیشتر
به منظور بررسی ارتباط بین برخی خصوصیات مورفولوژیکی، فنولوژیکی و زود باردهی در طول چندین سال متفاوت رشدی، پژوهشی روی جمعیت‌های سیب حاصل از تلاقی کنترل شده انجام گرفت. در این آزمایش برخی صفات کمی و کیفی در بیش از 400 نتاج حاصل از چهار ترکیب تلاقی سیب‌های ارقام گلاب و شفیع‌آبادی به عنوان والدین پدری و ارقام رداسپار و گلدن اسموتی به عنوان والدین مادری، اندازهگیری شدند. پارامترهای آماری مانند ضریب تغییرات فنوتیپی و شاخص تنوع فنوتیپی شانون-ویور به عنوان معیارهایی از تنوع ژنتیکی بر اساس صفات کمی و کیفی محاسبه شدند. نتایج تجزیه واریانس وجود تفاوت‌های معنیداری را بین جمعیت‌های مورد تلاقی نشان داد. همچنین مقایسه میانگین داده‌ها نشان داد که تفاوت معنی‌دار بین جمعیت‌های مورد مطالعه وجود دارد که بیشتر متأثر از خصوصیات والد مادری میباشد. نتایج تجزیه همبستگی ساده صفات، وجود همبستگی های مثبت و منفی معنی‌دار بین برخی صفات مهم چون ارتفاع دانهال، محیط تنه، اندازه سطح برگ، طول و عرض برگ، نیاز سرمایی بذور، زود باردهی و غیره را نشان داد. نتایج تجزیه عامل‌ها نشان داد که 8 عامل اصلی با مقادیر بالاتر از یک، بیش از 73 درصد از واریانس کل را توجیه می‌کنند. تجزیه خوشه‌ای جمعیت‌ها بر اساس صفات مورد اندازهگیری به روش وارد، توانست ترکیب تلاقی دارای والد مادری مشترک را در یک گروه قرار دهد.
علی ساعی؛ علیرضا طلایی؛ ذبیح اله زمانی؛ استوارت تاستین
دوره 42، شماره 1 ، تیر 1390، ، صفحه 83-94
چکیده
تحلیل مراحل رشد محصولات کشاورزی یک گام مهم در بهبود مدیریت تولید است. با داشتن تحلیل رشد برنامه‌ریزی برای روش‌های کشت، کوددهی، هرس، زمان برداشت، انبارداری و حصول عملکرد اقتصادی امکان‌پذیر می‌شود. بنابراین توسعه مدلهای ریاضی برای شبیه‌سازی رشد گیاهی مزایای زیادی در مدیریت تولید محصولات کشاورزی به ویژه در رشد میوه خواهد داشت. ...
بیشتر
تحلیل مراحل رشد محصولات کشاورزی یک گام مهم در بهبود مدیریت تولید است. با داشتن تحلیل رشد برنامه‌ریزی برای روش‌های کشت، کوددهی، هرس، زمان برداشت، انبارداری و حصول عملکرد اقتصادی امکان‌پذیر می‌شود. بنابراین توسعه مدلهای ریاضی برای شبیه‌سازی رشد گیاهی مزایای زیادی در مدیریت تولید محصولات کشاورزی به ویژه در رشد میوه خواهد داشت. در بررسی حاضر علاوه بر مدل خطی از شش مدل رشد غیرخطی و همچنین یک مدل دو خطی LinBiExp برای مدلسازی الگوی رشد ذاتی بهینه میوه سیب ‘رد اسپار’ بر اساس طول، قطر و حجم میوه استفاده شد. پارامترهای این مدلها با استفاده از روش مارکواردت رگرسیون غیرخطی تخمین زده شد. برای گزینش بهترین مدل از معیارهای انتخاب مدل شامل r2، آزمون F، AIC و SBIC استفاده شد. بر اساس نتایج، مدل LinBiExp بهترین برازش را هم بر اساس طول و قطر میوه و هم حجم میوه نشان داد. به علاوه، بررسی تأثیر میزان محصول روی الگوی رشد حجمی میوه نشان داد که اندازه نهایی میوه با سرعت رشد مرحله خطی (cm) رابطه مستقیم داشت و مقدار بیشتر محصول با کاهش دادن سرعت رشد در مرحله خطی منجر به تولید میوههای کوچکتر گردید.
