تحولات راهبرد حفاظتی برای ارتقاء ارزش‌های منظرسرزمینی. نمونه موردی: منطقه آزاد قشم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه علوم باغبانی و فضای سبز، دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

فعالیت‌های انسانی در دگرگونی سریع و عمیق سرزمین به‌مفهوم عام، تاثیر به‌سزایی دارد که با تغییرات اقلیمی و کاهش تنوع زیستی به‌شکل ویژه بروز می‌نماید. در تلاش برای توقف این عارضه، سیاست‌های زیست‌محیطی مدت‌هاست بر حفاظت از مناطق طبیعی که زیست‌گاه اقوام و گونه‌های مختلف جانوری و گیاهی است، متمرکز شده‌اند. بهبود دانش در مورد پویایی اکوسیستم‌ها، همراه با تشخیص ناتوانی در حفاظت صرف از مناطق طبیعی، منجر به یک تحول بزرگ در پارادایم‌های این حوزه در اواخر دهه ۹۰ میلادی شد: دیدگاه ایستا در رویکردهای حفاظتی به‌سوی پویایی در شبکه‌سازی جریان‌های زیستی و تنوع گونه‌ها در یک قلمرو مشترک با زیست انسانی ارتقاء یافت. این مقاله با بررسی تجارب روز دنیا در به‌کارگیری راهبردهای حفاظتی برای منظر سرزمینی، به‌دنبال تحلیل راهبردهای مدیریت منظر سرزمینی موجود در منظر منطقه آزاد قشم است که دارای مولفه‌های منظر سرزمینی منحصربه‌فرد ازجمله جنگل‌های حرا، تنگه چاهکوه، دره ستارگان و غار نمکدان است. ثبت ژئوپارک قشم در لیست جهانی یونسکو، ضمن امکان ایجاد زیرساخت‌های توسعه جزیره، موجب محدودیت‌هایی در مداخلات مدیریتی منظر سرزمینی جزیره نیز شده است که بیشتر برآمده از نگاه گردشگری صرف به این مجموعه غنی است. شواهد حاکی از اعمال نگاه جزءنگر در ارائه راهبردها برای مدیریت منظر سرزمینی محدوده مورد بحث بوده و کاستی چشم‌اندازی همه‌جانبه‌نگر که ادراکی یگانه و کلی را از جزیره ارائه دهد، محسوس است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Conservation Strategy Evolutions for Improving Territorial Landscape values. A study on Qeshm Free Zone

نویسنده [English]

  • Mohammad ATASHINBAR
Department of Horticultural Science and Landscape,, College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Human activities have significant impacts on the rapid and deep transformation of the territory - perceived in its general sense; which is evidently manifested with climate changes and the decrease of biodiversity. With an approach to break this problematic, environmental policies have focused for a long time on the protection of natural areas, being the habitats of various animal and plant species. Improved knowledge about the dynamics of ecosystems, along with the recognition of the impossibility of merely protecting natural areas, led to a major mutation of the paradigm in the late 1990s: a static perspective in conservation evolved to a dynamic one in networking biological flows and species diversity in a common territory with human living. By examining the world's experiences in protection strategies for the territorial landscape, this article seeks to analyze the landscape management strategies in Qeshm Free Zone, which owns unique landscape components such as mangrove forests, Chahkouh Gorge, Setaregaran Valley, and Namakdan Cave. The registration of Qeshm Geopark in the UNESCO world list, along with the possibility of creating an infrastructure for the island development, has also caused restrictions in the management interventions of the island's territorial landscape; which is mostly due to a merely touristic approach regarding this rich land. It seems that the application of a partial approach in providing strategies for the management of the territorial landscape in the discussed area, and also the lack of an exhaustive perspective offering a single and general perception of the island is noticeable.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Territorial Landscape
  • Strategy
  • Qeshm
  • Management. Ecological Networking