تنوع ژنتیکی توده‌های اسفناج بومی ایران (Spinacia oleracea L.) با استفاده از صفات مورفولوژیک

نویسندگان

چکیده

این تحقیق به منظور تعیین تنوع ژنتیکی 44 توده اسفناج بومی ایران با استفاده از 21 صفت مورفولوژیک بر اساس توصیفگر در شرایط مزرعه‎ای انجام شد. بر اساس نتایج تجزیه واریانس داده‎ها، تفاوت‎های معنی‎داری در اکثر صفات رویشی اندازه‎گیری شده در بین توده‎ها مشاهده شد. نتایج نشان داد که توده تبریز دارای بیشترین درصد بوته ماده (49/89%) و کمترین میانگین طول دمبرگ (35/4 سانتی‎متر) بود. در بین توده‎ها، توده کرمان دارای بیشترین میانگین درصد ماده خشک (6/14%) بود. بیشترین میانگین وزن تر بوته (43/84 گرم) و تعداد برگ (4/18 عدد) به ترتیب به توده‌های ورامین2 و ورامین3 اختصاص داشت. توده بجنورد 1 دارای بیشترین مقدار آنتوسیانین بود. در این تحقیق هفت نوع شکل برگ در توده‎های مختلف اسفناج شناسایی گردید. ضریب همبستگی بین صفات کلیه توده‎های مورد بررسی نشان داد که بین تعداد برگ با طول و عرض پهنک برگ همبستگی مثبت و معنی‎داری وجود داشت. همبستگی مثبت و معنی‎داری نیز بین طول دمبرگ با طول و عرض پهنک برگ و همچنین بین قطر دمبرگ با طول و عرض پهنک برگ و طول دمبرگ مشاهده شد. بر اساس تجزیه خوشه‌ای، توده‌ها به چهار گروه با 14، 4، 19 و 7 توده تقسیم شدند. در گروه اول توده‎ها از نظر شکل برگ و درصد بوته‎های ماده مشابه بودند. وجه تشابه گروه دوم، تعداد و شکل برگ، طول دمبرگ، طول دوره رشد و وزن تر بوته‎ها بود. در گروه سوم، که تقریباً شامل تمامی توده‎های اسفناج با بذر خاردار بود، وزن تر بوته و طول دوره رشد توده‎ها مشابه بود. در گروه چهارم شباهت توده‎ها با هم، درصد ماده خشک آنها بود. نتایج بیانگر این است که توده‎های اسفناج بومی با صفات باغبانی با ارزش مانند، بالا بودن درصد بوته‎های ماده، تعداد برگ، طول دمبرگ، طول دوره رشد، وزن تر بوته و یا درصد ماده خشک، جزو ذخایر ژنتیکی غنی برای برنامه‎های اصلاحی به شمار می‌روند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Genetic Diversity of Some Iranian Spinach (Spinacia oleracea L.) Landraces Using Morphological Traits

نویسندگان [English]

  • Seyed Abdolah Eftekhari
  • MohammadReza Hasandokht
  • MohamadReza FatahiMoghadam
  • Abolkarim Kashi
چکیده [English]

An investigation was conducted to determine the genetic diversity among 44 Iranian spinach (Spinacia oleracea L.) landraces using 21 morphological characteristics under open field conditions. According to data analysis results, significant differences were found among landraces in vegetative traits at 1 and 5% levels. Results showed that Tabriz landrace had the highest percentage of female plant (89.49%) and the lowest pedicle length (4.35 cm). Kerman landrace bore the highest dry matter (14.6%). The highest fresh weight (84.43 g) and leaf number (18.4 leaves) belonged to Varamin 2 and Varamin 3, respectively. Bojnourd1 contained the highest anthocianin. Seven types of leaf shapes were recognized in the study. On the basis of correlation coefficients, positive and significant correlations were observed among leaf number vs. length and width of leaf blade (r = 0.32, 0.53). Also positive and significant correlations were observed between petiole length and diameter vs. length and width of leaf blade (r = 0.46, 0.56) and (r = 0.77, 0.65, 0.60) at 1% level. Based upon cluster analysis, landraces were classified into four groups each with 14, 4, 19 and 7 landraces. As for the first group landraces were similar for their leaf shape and female plant percent. The similarity of the second group was leaf number and shape, pedicle length, growing period and fresh weight. Almost all bearing landraces seed spine belonged to the third group. They were similar for their plant fresh weight as well as growing period. The forth group were similar in plant dry weight. Results finally indicated that Iranian spinach landraces with their valuable horticultural traits constitute rich genetic resources for further future breeding programs

کلیدواژه‌ها [English]

  • .
  • Genetic diversity
  • Landrace
  • morphological traits
  • Spinach