یوسف حکیمی؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ ذبیح اله زمانی
چکیده
شناسایی و گزینش ژنوتیپهای برتر در مناطق مختلف کشور است یک روش اصلاحی سودمند در گردو است. این پژوهش به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی برخی ژنوتیپهای منتخب گردو با استفاده از ۱۹ صفت کمی و کیفی مرتبط با خصوصیات مورفولوژیکی و پومولوژیکی بر اساس توصیف‌نامه IPGRI )با برخی تغییرات( بر روی ۲۸ ژنوتیپ گردو در سالهای ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ در ایستگاه تحقیقات ...
بیشتر
شناسایی و گزینش ژنوتیپهای برتر در مناطق مختلف کشور است یک روش اصلاحی سودمند در گردو است. این پژوهش به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی برخی ژنوتیپهای منتخب گردو با استفاده از ۱۹ صفت کمی و کیفی مرتبط با خصوصیات مورفولوژیکی و پومولوژیکی بر اساس توصیف‌نامه IPGRI )با برخی تغییرات( بر روی ۲۸ ژنوتیپ گردو در سالهای ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ در ایستگاه تحقیقات گروه علوم باغبانی دانشگاه تهران صورت گرفت. نتایج بررسی نشان داد که بیشترین درصد مغز (۱۲/۶۹ و ۱۴/۶۷ درصد) به ترتیب متعلق به ژنوتیپهای UTW10 و UTW09 بودند. ژنوتیپهای UTW05 و UTW07 دیر برگ‌ده‌ترین بودند. ژنوتیپهای UTW09 و UTW05 به ترتیب بیشترین وزن مغز با میزان ۰۵/۸ و ۸۷/۷ گرم را دارا بودند. ژنوتیپهای UTW22 و UTW05 به ترتیب با ۴۸/۱۴ و ۹۳/۱۳ گرم بیشترین وزن خشک میوه را به خود اختصاص دادند. بر اساس تجزیه خوشهای، ژنوتیپهای با صفات مطلوب تر از سایر ژنوتیپها جدا شدند. از جمله عوامل که در تفکیک خوشه‌های اصلی نقش دارند می‌توان به صفات وزن خشک میوه، وزن مغز میوه، طول، قطر و عرض خشک میوه، درصد مغز، گوشتی بودن مغز، پر بودن مغز و وضعیت خزان‌کنندگی برگهای ژنوتیپها اشاره کرد. نتایج تجزیه همبستگی ساده صفات، وجود همبستگی مثبت و منفی معنیداری را بین برخی صفات مهم نشان داد. در مجموع ژنوتیپهای UTW01، UTW04، UTW06، UTW07، UTW08، UTW20 و UTW22 به دلیل بسته بودن روزنه انتهایی خشک میوه، روشن بودن مغز، سهولت جدا شدن مغز از پوست چوبی، باردهی جانبی، درصد مغز بالا به عنوان ژنوتیپهای امیدبخش انتخاب شدند.
سید فاضل میراحمدی؛ محمد رضا حسندخت؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ محمدرضا نقوی؛ کرامت اله رضایی
چکیده
اسفناج به سبب داشتن ارزش غذایی و اقتصادی بالا، همواره مورد توجه اصلاحگران بوده است. در این پژوهش تعداد 40 جمعیت متعلق به 3 گونه Spinacia oleracea، S. turkestanica و S. tetrandra از سراسر ایران، به علاوه یک جمعیت از کشور افغانستان و نیز دو رقم اصلاح شده Viroflay و Baby spinach ، ژرمپلاسم مورد مطالعه را تشکیل دادند. در راستای انجام این آزمایش، تعداد 33 صفت در سه گروه ...
بیشتر
اسفناج به سبب داشتن ارزش غذایی و اقتصادی بالا، همواره مورد توجه اصلاحگران بوده است. در این پژوهش تعداد 40 جمعیت متعلق به 3 گونه Spinacia oleracea، S. turkestanica و S. tetrandra از سراسر ایران، به علاوه یک جمعیت از کشور افغانستان و نیز دو رقم اصلاح شده Viroflay و Baby spinach ، ژرمپلاسم مورد مطالعه را تشکیل دادند. در راستای انجام این آزمایش، تعداد 33 صفت در سه گروه مورفولوژیک، فیزیولوژیک و بیوشیمیایی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد ساختار ژنتیکی ژرمپلاسم حاضر دارای تنوع مناسبی برای صفات مورد بررسی بود. میانگین ضریب تغییرات صفات مورد مطالعه 8/29 درصد بدست آمد. تجمع اکسالات در بین جمعیتهای مورد مطالعه دارای تفاوت معنیداری بود. کمترین میانگین انباشت اکسالات 682 میلی‌گرم در 100 گرم وزن تر در جمعیت کرج از گونه اهلی S.oleracea و بیشترین مقدار 2902 میلی‌گرم در 100 گرم وزن تر در جمعیت بزنگان از گونه وحشی S. turkestanica مشاهده شد. نتایج آنالیز خوشهای، جمعیتهای دو گونه وحشی را در یک گروه مشترک و جدا از بقیه قرار داد. ضرایب همبستگی صفات مورد بررسی از 83/0- تا 99/0 متغیر بود. در مجموع 1/43 درصد از تمام روابط متقابل بین 33 صفت موجود دارای همبستگی معنیدار در سطح 1 یا 5 درصد بود. نتایج همبستگی نشان داد که گیاه با شاخص کارایی بیشتر، از ماندگاری پس از برداشت بیشتری نیز برخوردار بود. همچنین از میان تمام صفات تنها صفت تاول دار بودن سطح برگ دارای همبستگی منفی و معنیدار با صفت انباشت اکسالات بود.
مینا محبی؛ مصباح بابالار؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ محمدعلی عسگری سرچشمه
چکیده
شوری خاک یکی از تنش‌های مهم غیر زنده است که با بر هم زدن تعادل عناصر معدنی، رشد و باردهی گیاهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در این تحقیق به منظور مطالعه تأثیر تغذیه کلسیم و پتاسیم بر افزایش تحمل شوری درخت سیب، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در طی دو سال انجام شد که در آن از شش محلول غذایی جهت شبیه سازی سطوح مختلف تنش ...
بیشتر
شوری خاک یکی از تنش‌های مهم غیر زنده است که با بر هم زدن تعادل عناصر معدنی، رشد و باردهی گیاهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در این تحقیق به منظور مطالعه تأثیر تغذیه کلسیم و پتاسیم بر افزایش تحمل شوری درخت سیب، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در طی دو سال انجام شد که در آن از شش محلول غذایی جهت شبیه سازی سطوح مختلف تنش که حاوی مقادیر متفاوتی از نمک کلریدسدیم به همراه تغذیه کلسیم، پتاسیم و منیزیم بود، استفاده شد. طبق نتایج، نهالهای روی پایه MM111 در هر دو سال سریعترین و بیشترین علایم رنگ پریدگی و خشکیدگی برگ را نشان دادند و پایه M9 نسبت به دو پایه دیگر در طی هر دو سال آزمایش علایم کمتری را نشان داد. میزان همبستگی بین درصد برگهای خشکیده شده، ریزش برگ‌ها و محدودیت رشد رویشی با درصد کلر برگ‌ها در طی هر دو سال بالاتر از همبستگی آن با درصد سدیم برگ بود. همچنین نتایج نشان داد نهالهای تغذیه شده با محلول غذایی D (5 میلی مولار KNO3، 5/3 میلی مولار Ca (NO3)2، 57/3 میلی مولار MgSO4 و 6 میلی مولار NaCl) توانستند در طی هر دو سال آزمایش علایم تنش شوری کمتری را نشان داده و رشد خود را حفظ کنند. نهالهای روی پایه M9 در طی مدت زمان تنش شرایط بهتری داشتند و پس از پایان تنش نیز دارای قدرت زنده‌مانی و برگشت‌پذیری بالاتری از دو پایه دیگر بودند.
رحیمه همتی گوگه؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ مجید شکرپور؛ محمدرضا نقوی؛ علیداد ورشوچی
چکیده
تاکسول بهعنوان یک دارو با منشأ گیاهی در درمان سرطان‌های مختلف استفاده می‌گردد. گیاه فندق (Corylus avellana L.) بهعنوان یک منبع جایگزین برای تأمین تاکسول مطرح شده و توجه زیادی را بخود معطوف کرده است. در این مطالعه، تأثیر دو الیسیتور متیل جاسمونات و اسید سالیسیلیک بر روی گیاهچه‌های حاصل از کشت درونشیشهای فندق رقم سگورب مورد بررسی ...
بیشتر
تاکسول بهعنوان یک دارو با منشأ گیاهی در درمان سرطان‌های مختلف استفاده می‌گردد. گیاه فندق (Corylus avellana L.) بهعنوان یک منبع جایگزین برای تأمین تاکسول مطرح شده و توجه زیادی را بخود معطوف کرده است. در این مطالعه، تأثیر دو الیسیتور متیل جاسمونات و اسید سالیسیلیک بر روی گیاهچه‌های حاصل از کشت درونشیشهای فندق رقم سگورب مورد بررسی قرار گرفت. فعالیت آنزیمهای آنتی‌اکسیدانی PAL، کاتالاز، PPO، SOD و نیز محتوی پراکسید هیدورژن مورد مطالعه قرار گرفت. همچنین این تحقیق، با هدف ارزیابی بیان ژن‌های txs، dbat و bapt بیوسنتز و تولید تاکسانها انجام شد. بررسی میزان فعالیت آنزیمهای آنتی‌اکسیدانی و محتوی پراکسید هیدروژن حاکی از تأثیر معنیدار الیسیتورها در افزایش محتوی H2O2 و افزایش فعالیت آنزیمهای مورد مطالعه در تیمارهای مؤثر بر افزایش متابولیتها بود. ژن‌های txs و dbat در فندق رقم سگورب بیان نشدند. بیشترین میزان بیان ژن bapt بهترتیب در تیمار با اسید سالیسیلیک در غلظت 1/0 میلیمولار در روز دوم و در تیمار با متیل جاسمونات در غلظت 1/0 میلیمولار در روز چهارم بود و بالاترین مقدار تاکسانها بهترتیب در تیمار با متیل جاسمونات 1/0 میلیمولار و اسید سالیسیلیک 2/0 و 1/0 میلیمولار به‌دست آمد، به طوری که نسبت به شاهد هشت برابر افزایش نشان داد. در کل، میزان تاکسانها از روز دوم تا روز 16 نسبت به شاهد بیشتر بود. بیشترین مقدار 10-deacetyltaxol و تاکسول مربوط به روز چهارم بعد از اعمال الیسیتور بود. در مجموع، هر دو الیسیتور متیلجاسمونات و اسید سالیسیلیک باعث افزایش بیان نسبی ژنbapt شدند.
سمیرا ابوالقاسمی؛ روح‌انگیز نادری؛ محمدرضا فتاحی مقدم
چکیده
بنفشه یکی از مهمترین گیاهان زینتی و دارویی محسوب میشود که در بیشتر نقاط ایران به صورت خودرو رویش دارد. بنابراین شناسایی و ارزیابی خصوصیات بنفشه بومی ایران حایز اهمیت میباشد. هشت جمعیت بنفشه از استانهای البرز، مازندران، کرمانشاه، اردبیل و همدان جمعآوری شد و 3۷ ویژگی کمی و کیفی آنها مورد سنجش قرار گرفت. نتایج تجزیه همبستگی ...
بیشتر
بنفشه یکی از مهمترین گیاهان زینتی و دارویی محسوب میشود که در بیشتر نقاط ایران به صورت خودرو رویش دارد. بنابراین شناسایی و ارزیابی خصوصیات بنفشه بومی ایران حایز اهمیت میباشد. هشت جمعیت بنفشه از استانهای البرز، مازندران، کرمانشاه، اردبیل و همدان جمعآوری شد و 3۷ ویژگی کمی و کیفی آنها مورد سنجش قرار گرفت. نتایج تجزیه همبستگی ویژگیهای مورد مطالعه، وجود همبستگیهای مثبت و منفی معنیدار بین برخی ویژگیهای مهم مانند ویژگی طول پهنک از ابتدا تا پهنترین بخش آن و عمق سینوس پهنک برگ (911/0=r)، تعداد شرابه گوشوارک و تعداد شرابههای غدهدار گوشوارک (914/0=r)، زاویه نوک برگ با رنگ مهمیز (746/0=r)، زاویه سینوس پهنک برگ با نسبت طول به پهنای پهنک برگ (854/0=r)، طول گل(طول گلبرگ قدامی به همراه مهمیز) با تعداد بریدگیهای حاشیه برگ (686/0=r)، عرض سینوس برگ با طول کاسبرگ قدامی (726/0=r)، را نشان داد. بر اساس تجزیه به عاملها، صفات در 6 گروه عاملی قرار گرفتند که مجموعا 62/89 درصد از کل تغییرات را توجیه نمودند. در تجزیه کلاستر توده ها در فاصله 10 به سه گروه تقسیم شدند و از عوامل مهم تفکیک کلاسترها ویژگیهای رنگ گل، اندازه گل، شکل گوشوارک و تعداد شرابههای روی گوشوارک بودند. نتایج نشان داد بنفشههایی با گلهای بزرگ‌تر مانند جمعیتهای کرمانشاه و چالوس، بنفشههایی با استولونهای طویل همراه با جوانههای زایا مانند جمعیت سیسنگان و همچنین بنفشههایی با برگهای بزرگ در جمعیت کرمانشاه و واریان، برای مصارف دارویی و زینتی قابل استفاده هستند.
علی شاهی قره لر؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ ذبیح اله زمانی؛ رضا معالی امیری
چکیده
به خاطر کاهش نزولات آسمانی و منابع آبی زیرزمینی و افزایش احتمال بروز تنش خشکی، گزینش ارقام یا ژنوتیپهای مقاوم یا متحمل تنش خشکی ضروری میباشد. فندق یکی از مهمترین درختان میوه خشکباری است. بهمنظور مطالعه واکنش شش رقم فندق (فرتیل، روند، لانگ، سقورب، مرویل و گرد) به تنش خشکی آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی ...
بیشتر
به خاطر کاهش نزولات آسمانی و منابع آبی زیرزمینی و افزایش احتمال بروز تنش خشکی، گزینش ارقام یا ژنوتیپهای مقاوم یا متحمل تنش خشکی ضروری میباشد. فندق یکی از مهمترین درختان میوه خشکباری است. بهمنظور مطالعه واکنش شش رقم فندق (فرتیل، روند، لانگ، سقورب، مرویل و گرد) به تنش خشکی آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی روی نهالهای سه ساله گلدانی اجرا شد. تیمارهای آبیاری شامل شاهد (آبیاری منظم) و تنش خشکی (قطع کامل آبیاری) بودند که پس از اعمال تیمار تنش خشکی، آبیاری مجدد انجام و به منظور بررسی قابلیت برگشت پذیری ارقام یک روز و یک هفته بعد از آبیاری مجدد نمونه‌برداری انجام شد. نتایج تجزیه واریانس اختلافات معنیدار بین تیمارهای آبیاری و همچنین ارقام نشان داد. رنگیزه‌های فتوسنتزی و کارآیی کوآنتومی تحت تیمار تنش خشکی کاهش یافتند. درحالیکه مقدار مالوندیآلدهید و پرولین افزایش نشان دادند. حداکثر کارآیی کوآنتومی فتوسیستم II در تیمار شاهد (731/0) و حداقل آن در تیمار تنش قبل از انجام آبیاری (672/0) مشاهده شد، اما یک هفته بعد از آبیاری مجدد به میزان شاهد برگشت. در بین ارقام مورد بررسی رقم گرد با دارا بودن بیشترین مقادیر رنگیزه های فتوسنتزی، دارای تولید بالای ترکیبات آنتی اکسیدانی (ترکیبات فنولی و فلاونوئیدها) نیز بود. محتوای پرولین با اکثر ویژگی های مورد بررسی بجز مالوندیآلدهید همبستگی منفی نشان داد. تحت تنش خشکی برگهای رقم لانگ کمترین و رقم روند بیشترین خسارت (درصد نکروزگی) را متحمل شدند. ارقام لانگ، فرتیل و گرد در برابر خشکی تحمل نسبی بیشتری نسبت به ارقام دیگر داشتند.
علی عبادی؛ اسماء عباسی کاشانی؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ مجید شکرپور
چکیده
بهمنظور ارزیابی اثر اسیدسالیسیلیک در افزایش تحمل یخ‌زدگی در انگور رقم شاهانی، آزمایشی بهصورت فاکتوریل‌در قالب طرح بلوکهای کامل‌تصادفی با سه‌تکرار انجام شد. عامل‌اول اسیدسالیسیلیک در سه سطح (صفر، 5/0و ۱ میلیمولار)، عامل‌دوم زمان محلول‌پاشی در چهار سطح (مرحله رنگ‌گیری‌حبه‌ها، زمان برداشت، یک‌ماه پس از برداشت ...
بیشتر
بهمنظور ارزیابی اثر اسیدسالیسیلیک در افزایش تحمل یخ‌زدگی در انگور رقم شاهانی، آزمایشی بهصورت فاکتوریل‌در قالب طرح بلوکهای کامل‌تصادفی با سه‌تکرار انجام شد. عامل‌اول اسیدسالیسیلیک در سه سطح (صفر، 5/0و ۱ میلیمولار)، عامل‌دوم زمان محلول‌پاشی در چهار سطح (مرحله رنگ‌گیری‌حبه‌ها، زمان برداشت، یک‌ماه پس از برداشت و مجموع سه زمان) و عامل‌سوم سرمای‌مصنوعی در چهار سطح (4+، 15-، 18- و 21- درجه‌سانتی‌گراد) بود که روی قلمه‌های جمع‌آوری‌شده در ماه‌های دی و اسفند اعمال شد. آزمایش‌سال دوم براساس نتایج آزمایش سال اول طراحی و شامل اسیدسالیسیلیک در سه سطح (صفر، 5/0 و 5/1 میلیمولار) در مرحله یک‌ماه پس‌از برداشت و سرمای مصنوعی در چهار سطح (4+، 17-، 19- و 21- درجه سانتی‌گراد) بود که روی قلمه‌های جمع‌آوری‌شده در ماه‌های دی و اسفند انجام شد. براساس نتایج کاهش دما تا 21- درجه‌سانتی‌گراد منجر به افزایش پراکسیداسیون لیپیدهای غشا در هر دو سال آزمایش گردید و در نتیجه، درصد نشت یونی، درصد نشت فنول‌ها و میزان مالوندیآلدهید پس‌از اعمال سرمای مصنوعی افزایش یافت. همچنین در دمای 21- درجه سانتی‌گراد، برخی از شاخص‌های رویشی از قبیل درصد سبزشدن نقطه رویشی اولیه، درصد سبزشدن نقطه رویشی‌ثانویه و قدرت بازیابی قلمه‌ها کاهش نشان دادند. کاربرد اسیدسالیسیلیک با غلظت‌های 5/0 و یک میلیمولار در سال اول و 5/0 و 5/1 میلیمولار در سال دوم باعث کاهش درصد نشت‌یونی، درصد نشت فنول‌ها و غلظت مالوندیآلدهید در نمونه‌های بافت جوانه و افزایش درصد سبزشدن نقاط رویشی‌اولیه و ثانویه و قدرت بازیابی قلمه‌های تحت تنش یخ‌زدگی گردید. همچنین نتایج نشان داد با کاهش دما تا 21- درجه سانتی‌گراد، میزان کربوهیدرات‌های محلول، پرولین و ترکیبات‌فنولی نیز افزایش یافت. همچنین مشاهده شد کاربرد اسیدسالیسیلیک با غلظت‌های 5/0 و یک میلیمولار در آزمایش سال اول و غلظت‌های 5/0 و 5/1 میلیمولار در آزمایش سال دوم منجر به افزایش میزان پرولین، کربوهیدرات‌های محلول و ترکیبات فنولی گردید.
امید گودرزی؛ علی عبادی؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ علیرضا رحیمی
چکیده
اصلاح انگورهای تازهخوری بهمنظور دسترسی به ارقام بیدانه برتر، اهمیت زیادی در بازاریابی آنها دارد. در این تحقیق شش دورگ جدید اصلاحشده زودرس انگور، حاصل از تلاقی 4 والد پدری بیدانه و 7 والد مادری دانهدار با رقم یاقوتی از نظر کیفیت و عملکرد محصول مقایسه شدند. این تحقیق در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 8 تکرار (8 بوته ...
بیشتر
اصلاح انگورهای تازهخوری بهمنظور دسترسی به ارقام بیدانه برتر، اهمیت زیادی در بازاریابی آنها دارد. در این تحقیق شش دورگ جدید اصلاحشده زودرس انگور، حاصل از تلاقی 4 والد پدری بیدانه و 7 والد مادری دانهدار با رقم یاقوتی از نظر کیفیت و عملکرد محصول مقایسه شدند. این تحقیق در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 8 تکرار (8 بوته بهازای هر دورگ) در ایستگاه تحقیقات باغبانی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، در دو سال 1393 و 1394 با هدف معرفی ارقام انگور بیدانه زودرس برتر به اجرا درآمد. سن بوتهها در 4 الی 5 سالگی بود و تربیت آنها بهشکل تربیت پاچراغی بود. نتایج مقایسه میانگین تفاوت معنیداری بین دورگ‌ها در تمامی صفات مورد اندازهگیری نشان داد. دوره رسیدگی میوه در دورگهای S51 و I21 با میانگین 53 و 59 روز، زودرس‌تر از یاقوتی (69 روز) بود. از نظر اندازه حبه دورگهای I10 و E10 بیشترین اندازه حبه و رقم یاقوتی کمترین اندازه را به‌خود اختصاص داد. همچنین دورگ S51 بیشترین نسبت قند به اسید را به خود اختصاص داد. در صفت وزن تر تکبذر، دورگ I10 و رقم یاقوتی بهترتیب بیشترین و کمترین وزن تر تکبذر را به خود اختصاص دادند. در ارزیابی حسی وضعیت بذر توسط داوران، دورگهای S51، I21، I13 کاملاً بیدانه، دورگ C25 نسبتاً بیدانه و دورگهای I10 و E10 دانهدار تشخیص داده شدند. پس از ارزیابی‌های کیفی وکمی، دورگهای S51 و I21 بهعنوان دورگهای برتر بیدانه و زودرس انتخاب شدند.
علوم میوه
مرضیه اتحادپور؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ ذبیح اله زمانی؛ بهروز گلعین؛ محمدرضا نقوی
چکیده
جهت ارزیابی فیزیولوژیک پاسخ به تنش شوری، برخی از دانهالهای مرکبات مهم موجود در کلکسیون مؤسسه تحقیقات مرکبات رامسر و داراب (28 ژنوتیپ) شامل ژنوتیپهای تجاری متحمل و حساس (کلئوپاترا ماندارین و ترویر سیترنج) در سه سطح، 0، 40 و 90 میلیمولار شوری بهصورت آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه بررسی ...
بیشتر
جهت ارزیابی فیزیولوژیک پاسخ به تنش شوری، برخی از دانهالهای مرکبات مهم موجود در کلکسیون مؤسسه تحقیقات مرکبات رامسر و داراب (28 ژنوتیپ) شامل ژنوتیپهای تجاری متحمل و حساس (کلئوپاترا ماندارین و ترویر سیترنج) در سه سطح، 0، 40 و 90 میلیمولار شوری بهصورت آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه بررسی شدند. هشت ماه پس از جوانهزنی دانهالها، تیمارهای شوری بهمدت ۱۲ هفته اعمال شد. در این پژوهش صفات فیزیولوژیک از جمله مقدار کلروفیلهای a و b، تجمع پرولین، پراکسید شدن لیپیدها، فعالیت آنزیمهای سوپراکسید دیسموتاز، آسکوربات پراکسیداز و کاتالاز، میزان پروتئین کل و عملکرد کوانتومی فتوسیستم II مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج حاصل از مطالعه صفات فیزیولوژی نشان داد که تنش شوری باعث کاهش در کلروفیلهای a و b، میزان پروتئین کل، عملکرد کوانتومی فتوسیستم دو، فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز و فعالیت آنزیم کاتالاز در ژنوتیپهای مورد مطالعه شد. در این مطالعه محتوای پرولین، غلظت مالوندیآلدهید و همچنین میزان فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز تحت تنش شوری افزایش یافتند. ژنوتیپهای G8، G44 (نارنج)، G19، G25 و G42 (اترج) در صفات متعدد، از جمله محتوای کلروفیل، میزان پراکسید شدن لیپیدها، محتوای پرولین و فعالیت آنزیمها در وضعیت بهتری قرار داشتند و بهعنوان ژنوتیپهای برتر معرفی میشوند. ژنوتیپ G8 در بعضی از صفات، حتی از رقم کلئوپاترا نیز بهتر بود. می‌توان این ژنوتیپها را بهعنوان متحمل یا نیمهمتحمل به شوری برای پژوهشهای بعدی و یا برای مقاصد کاربردی مورد توجه قرار داد.
علوم سبزی
عاطفه طبسی؛ محمدرضا حسندخت؛ محمدرضا فتاحی مقدم
چکیده
بهمنظور برآورد وراثت‌پذیری، هتروزیس، ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی در صفات تعداد برگ، میانگین تعداد روز تا نخستین گلدهی، میانگین وزن تر بوته، میانگین وزن تر ساقه و طول ساقه گل‌دهنده، هفت لاین کاهوی ایرانی (سیاه دزفول، گرگان، ورامین، جهرم، لاینهای شماره 18 ، 21 و 27 مازندران) در یک طرح دای‌آلل کامل تلاقی داده شدند. در مجموع 49 ...
بیشتر
بهمنظور برآورد وراثت‌پذیری، هتروزیس، ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی در صفات تعداد برگ، میانگین تعداد روز تا نخستین گلدهی، میانگین وزن تر بوته، میانگین وزن تر ساقه و طول ساقه گل‌دهنده، هفت لاین کاهوی ایرانی (سیاه دزفول، گرگان، ورامین، جهرم، لاینهای شماره 18 ، 21 و 27 مازندران) در یک طرح دای‌آلل کامل تلاقی داده شدند. در مجموع 49 ژنوتیپ شامل والدین و نتاج آنها برای ارزیابی صفات مورد نظر، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار کشت شدند. نتایج تجزیه واریانس صفات نشاندهنده تفاوت معنیدار در میان ژنوتیپها بود. برای برآورد ترکیب‌پذیری، از روش نخست گریفینگ مدل (1) استفاده شد. میزان ترکیب‌پذیری عمومی در همه صفات، از ترکیب‌پذیری خصوصی آنها بیشتر بود که نشاندهنده نقش بیشتر اثر افزایشی نسبت به اثر غالبیت در کنترل ژنتیکی این صفات بود. وراثت‌پذیری خصوصی برای صفات طول ساقه گل‌دهنده و وزن تر بوته بهترتیب 89/0و 74/0 بود. هتروزیس مطلوبی بر اساس میانگین والدین برای وزن تر بوته (9/11 درصد) و تعداد برگ در بوته (42/12 درصد) مشاهده شد. نتایج حاصل از این تحقیق می‌تواند به اجرای فعالیتهای به‌نژادی مدون و کاراتر در کاهو کمک کند.
ابوذر سورنی؛ سید علیرضا سلامی؛ محمد رضا فتاحی مقدم
چکیده
گیاه شاهدانه یکی از مهمترین گیاهان ازنظر اقتصادی برای تولید دارو، غذا، فیبر و روغن است. بااین‌حال نبود نشانگرهای کافی و مؤثر ریزماهواره، گسترش بررسی‌های ژنتیکی این گیاه را محدود کرده است. در این پژوهش داده‌های ترنسکریپتوم برای شناسایی و معرفی ریزماهوارهها بهمنظور بررسی تنوع ژنتیکی و تفکیک رقم‌ها و جمعیتهای فیبری و دارویی ...
بیشتر
گیاه شاهدانه یکی از مهمترین گیاهان ازنظر اقتصادی برای تولید دارو، غذا، فیبر و روغن است. بااین‌حال نبود نشانگرهای کافی و مؤثر ریزماهواره، گسترش بررسی‌های ژنتیکی این گیاه را محدود کرده است. در این پژوهش داده‌های ترنسکریپتوم برای شناسایی و معرفی ریزماهوارهها بهمنظور بررسی تنوع ژنتیکی و تفکیک رقم‌ها و جمعیتهای فیبری و دارویی استفاده شد. بر پایۀ این دادهها 3388 مکان ریزماهواره از 1402 توالی در رقم فیبری و 10381 مکان از 4743 توالی در رقم دارویی شناسایی شد. در میان این نشانگرها موتیفهای سه نوکلئوتیدی و پس از آن تک و دو نوکلئوتیدی بالاترین فراوانی را نشان دادند. آغازگرهای مناسب برای افزونش 234 ریزماهواره از 152 توالی منحصر در رقم فیبری و 1543 ریزماهواره از 1372 توالی مختص در رقم دارویی طراحی شدند. این بررسی نخستین ارزیابی در مقیاس گسترده برای شناسایی نشانگرهای ریزماهواره از توالیهای ترنسکریپتوم در گیاه شاهدانه است. تأثیر این نشانگرهای مولکولی می‌تواند با استفاده از جمعیتهای موجود در ایران آزمون و ارزیابی شده و کارایی آنها در اصلاح این جمعیتها بررسی شود.
علیرضا رحیمی؛ علی عبادی؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ مجید اسمعیلی؛ اورنگ خادمی؛ امید گودرزی
چکیده
در این تحقیق بهمنظور دستیابی به نژادگان (ژنوتیپ)های برتر برای کاربردهای تازهخوری و کشمشی، چهار رقم بی‌دانۀ ایرانی بهعنوان والد پدری و هفت رقم دانهدار بهعنوان والد مادری با یکدیگر تلاقی داده شدند. از مجموع 1400 نتاج به‌دست‌آمده به ترتیب 322 و 419 نتاج به‌دست‌آمده از 28 نوع تلاقی در طی دو سال 1389 و 1390، در کنار والد پدری و همچنین رقم‌های ...
بیشتر
در این تحقیق بهمنظور دستیابی به نژادگان (ژنوتیپ)های برتر برای کاربردهای تازهخوری و کشمشی، چهار رقم بی‌دانۀ ایرانی بهعنوان والد پدری و هفت رقم دانهدار بهعنوان والد مادری با یکدیگر تلاقی داده شدند. از مجموع 1400 نتاج به‌دست‌آمده به ترتیب 322 و 419 نتاج به‌دست‌آمده از 28 نوع تلاقی در طی دو سال 1389 و 1390، در کنار والد پدری و همچنین رقم‌های پرلت و فلیم سیدلس ارزیابی و مقایسه شدند. برای ارزیابی نتاج از هر بوته سه خوشه به‌طور تصادفی انتخاب و صفات مربوط به خوشه برای آنها ثبت شد. از هر خوشه پنج حبه به تصادف انتخاب و صفات مربوط برای آنها ثبت شد. نتاج به‌دست‌آمده به چهار کلاس بیدانه، تا حدی بیدانه، تا حدی دانهدار و کامل دانهدار تقسیم شدند. برخی از نتاج بیدانه صفات مطلوبی از جمله بزرگ و گوشتی بودن حبه‌ها، زودرسی، استحکام خوب حبه به خوشه و تراکم کمتر حبه‌ها در خوشه، داشتند. در بین کل نتاج ارزیابی‌شدۀ برخی نژادگان‌ها (B182، N191، J107، B180، K79، C88، L55، A170، M90، L196 و L207) در کلاس بیدانه قرار گرفتند که در بین آنها نژادگان B182 بزرگ‌ترین وزن حبه (2/2گرم) را داشت. همچنین نژادگان‌های مطلوبی چون J113، M91، A196، S66، I116، B186، A201، E148، H3، C95، J69، E159 و N165 در کلاس تا حدی بیدانه قرار گرفتند که در بین آنها نژادگان J113 بزرگ‌ترین وزن حبه (9/2گرم) را داشت.
علوم میوه
فاطمه نکونام؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ ذبیح اله زمانی
چکیده
برآورد نیاز سرمایی و گرمایی جوانههای گل درختان میوه و پیشبینی زمان گلدهی برای انتخاب رقم مناسب برای یک منطقه و پیشگیری از سرمازدگی دیررس بهاره ضروری است. بدین منظور نیاز سرمایی و گرمایی سه رقم تجاری زردآلو با نامهای نوری، شاهرودی و نصیری در شرایط آب و هوایی کرج در سالهای 1388 تا 1392 با استفاده از مدلهای سرمایی (مدل یوتا، ...
بیشتر
برآورد نیاز سرمایی و گرمایی جوانههای گل درختان میوه و پیشبینی زمان گلدهی برای انتخاب رقم مناسب برای یک منطقه و پیشگیری از سرمازدگی دیررس بهاره ضروری است. بدین منظور نیاز سرمایی و گرمایی سه رقم تجاری زردآلو با نامهای نوری، شاهرودی و نصیری در شرایط آب و هوایی کرج در سالهای 1388 تا 1392 با استفاده از مدلهای سرمایی (مدل یوتا، دینامیکی و ساعت‌های سرمایی) و مدل گرمایی آندرسون برآورد شد. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی اجرا شد. بنا بر نتایج، محدودۀ نیاز سرمایی رقم نوری 1100-951 واحد سرمایی، 53-41 بخش سرمایی و 888-696 ساعت سرمایی، رقم شاهرودی 1400-5/1093 واحد سرمایی، 63-58 بخش سرمایی و 1100-945 ساعت سرمایی و رقم نصیری 1286-1071 واحد سرمایی، 63-47 بخش سرمایی و 1008-768 ساعت سرمایی برآورد شد. نیاز گرمایی رقم‌های نوری، شاهرودی و نصیری به ترتیب معادل 5/4216-5/3964، 3587-3140 و 7/4859-7/4477 ساعت درجۀ رشد برآورد شد. مدل دینامیکی نسبت به دو مدل یوتا و ساعت‌های سرمایی همگونی بیشتری در محاسبۀ نیاز سرمایی داشت به‌طوری‌که کمترین درصد تغییرپذیری در سالهای مختلف با مدل دینامیک ایجاد شد. همبستگی نیاز سرمایی با نیاز گرمایی منفی و بالا (54/0- r =) بود. ارتباط بین نیاز سرمایی و تاریخ گلدهی مثبت و همبستگی بالا (51/0 r =) داشت. اما ارتباط بین نیاز گرمایی و تاریخ گلدهی بسیار پایین و همبستگی کم داشت. با توجه به نتایج، نیاز سرمایی عامل مؤثرتری نسبت به نیاز گرمایی در تغییر تاریخ گلدهی رقم‌های زردآلو در شرایط آب و هوایی کرج است.
علوم میوه
بابک عدولی؛ ذبیح اله زمانی؛ محمد رضا فتاحی مقدم؛ بهروز گلعین؛ کرامت اله رضایی
چکیده
بررسی الگوی تغییر فصلی محتوای کربوهیدراتی درخت بر گل‌انگیزی و تشکیل و نمو میوه موضوعی پراهمیت در فیزیولوژی باردهی و مدیریت باغ‌های میوه است. بنابراین و بهمنظور کنترل تناوب باردهی، آزمایشی در قالب بلوکهای کامل تصادفی با درختان 24 سالۀ نارنگی انشو در شرایط دیم در شهرستان رامسر انجام شد. هدف‌های عمدۀ این پژوهش شامل بررسی جزء‌بندی ...
بیشتر
بررسی الگوی تغییر فصلی محتوای کربوهیدراتی درخت بر گل‌انگیزی و تشکیل و نمو میوه موضوعی پراهمیت در فیزیولوژی باردهی و مدیریت باغ‌های میوه است. بنابراین و بهمنظور کنترل تناوب باردهی، آزمایشی در قالب بلوکهای کامل تصادفی با درختان 24 سالۀ نارنگی انشو در شرایط دیم در شهرستان رامسر انجام شد. هدف‌های عمدۀ این پژوهش شامل بررسی جزء‌بندی ذخایر کربوهیدراتی درخت در سالهای آور و نیاور، ارزیابی رابطۀ اندوختههای قندی با تولید گل و میوه، همچنین، تعیین تأثیر محلول‌پاشی 2,4-D در سالِ آور بر الگوی تغییر قندها، فعالیت آنزیمهای ریزشی، تعدیل تناوب باردهی و کمیت و کیفیت محصول بوده است. نتایج به‌دست‌آمده مؤید تأثیر بارز میزان بارآوری بر جزء‌بندی و نوسان فصلی کربوهیدراتها بود و نشان داد، فعالیت آنزیمهای ریزشی متأثر از سطح بارآوری است. نتایج همچنین نشان داد، 2,4-D ضمن تعدیل تناوب باردهی نارنگی انشو توانست سبب بهبود وزن میوه شود. بر پایۀ داده‌های به‌دست‌آمده، میزان نشاستۀ برگ در پایان ریزش جودرو را می‌توان بهعنوان یک سنجۀ بیوشیمیایی برای پیشگویی وزن نهایی تک میوه در همان سال و نیز تراکم گلها در سال بعد استفاده کرد.
مصباح بابالار؛ عزیزه مسیب زاده؛ ذبیح‌اله زمانی؛ امیر موسوی؛ محمدرضا فتاحی‌مقدم
چکیده
یکی از مهمترین عامل‌های محدود‌کنندۀ انبارداری میوۀ انار تنش سرمازدگی است. از نشانه‌های قابل‌مشاهده می‌توان به قهوه‌ای شدن پوست و رنگ‌پریدگی نارمیانبر (آریل)ها اشاره کرد. در طول سالهای گذشته تحقیقات پرشماری بهمنظور بررسی و مهار این پدیده صورت گرفته است. در این پژوهش تأثیر دو روش پوشاندن میوه با کاغذ مومی در مهار آسیب‌های ...
بیشتر
یکی از مهمترین عامل‌های محدود‌کنندۀ انبارداری میوۀ انار تنش سرمازدگی است. از نشانه‌های قابل‌مشاهده می‌توان به قهوه‌ای شدن پوست و رنگ‌پریدگی نارمیانبر (آریل)ها اشاره کرد. در طول سالهای گذشته تحقیقات پرشماری بهمنظور بررسی و مهار این پدیده صورت گرفته است. در این پژوهش تأثیر دو روش پوشاندن میوه با کاغذ مومی در مهار آسیب‌های ناشی از تنش سرمازدگی نسبت به شاهد مقایسه و ارزیابی شده است. روش کار به این صورت بود که شماری از میوه‌ها درون پوشالی از کاغذ مومی قرار گرفته و شمار دیگری از میوه‌ها درون صفحه‌های کاغذ مومی پیچیده شدند. میوه‌های شاهد هیچ پوششی دریافت نکردند. میوه‌ها به انباری با دمای 5 درجۀ سلسیوس و رطوبت نسبی 85درصد منتقل شدند. نمونه‌برداری به مدت 12 هفته و هر سه هفته یک‌بار انجام شد. ارزیابی‌های ظاهری نشان داد، پوشاندن میوه‌ها باعث کاهش معنیدار قهوه‌ای شدن پوست و حفظ درخشندگی نارمیانبر‌ها میشود. همچنین مشخص شد که میوه‌های پوشانده‌شده نشت یونی و پراکسیدهیدروژن کمتری نسبت به میوه‌های شاهد داشته‌اند. تحلیل نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد، هر دو روش پوشاندن قابلیت مهار آسیب‌های ناشی از تنش سرمازدگی در بافت‌های مختلف میوۀ انار را داشته‌اند. بنابراین هر دو روش پوشاندن قابلیت تجاری‌سازی را دارند، با این حال پیچیدن میوه‌ها درون صفحه‌های کاغذی به دلیل کارایی بهتر و نیاز به میزان کمتر کاغذ در اولویت قرار می‌گیرد.
روح انگیز نادری؛ محمد کرمانشاهانی؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ احمد خلیقی
چکیده
ایجاد تنوع در گل و گیاهان زینتی همواره مد نظر بهنژادگران است. بهمنظور دستیابی به این مهم در گیاه سیکلامن ایرانی، تلاقی کنترل‌شده بین ژنوتیپهای مختلف آن با رنگ و شکلهای متنوع گل و طرحهای مختلف روی برگ صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که دورگگیری، عاملی برای ایجاد تنوع در ویژگیهای گل بود، به‌طوری‌که ...
بیشتر
ایجاد تنوع در گل و گیاهان زینتی همواره مد نظر بهنژادگران است. بهمنظور دستیابی به این مهم در گیاه سیکلامن ایرانی، تلاقی کنترل‌شده بین ژنوتیپهای مختلف آن با رنگ و شکلهای متنوع گل و طرحهای مختلف روی برگ صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که دورگگیری، عاملی برای ایجاد تنوع در ویژگیهای گل بود، به‌طوری‌که رنگ و شکل گل در 15 ژنوتیپ نسبت به والدین متفاوت بود، اما نتاج از نظر شکل طرحهای سفید روی برگ با والدین خود اختلاف چندانی نشان ندادند. دگرگشنی در مقایسه با خودگشنی تأثیر بهسزایی در افزایش سرعت رشد و کاهش مدت زمان لازم برای ظهور اولین گل در گیاهان به‌دست‌آمده داشت. به‌طور میانگین نتاج حاصل از دورگگیری دو ماه سریعتر به مرحلۀ گلدهی رسیدند. متوسط تعداد گل تولیدشده نیز در این نتاج بالاتر از تعداد آن در والدین (با میانگین 7/1 برابر) بود. از نظر میزان رشد، در تعدادی از تلاقیها نتاج نسبت به والدین برتری نشان دادند و در تعدادی دیگر رشد آنها نسبت به والدین کمتر بود. بهطورکلی، دورگگیری در سیکلامن برای ایجاد گیاهانی متنوع با سرعت رشد بیشتر و نمای گلی مناسب، توصیه میشود.
مصطفی عالی فر؛ علی عبادی؛ محمدرضا فتاحی مقدم
چکیده
انگورهای بیدانه به‌طور گسترده در سراسر جهان کشت میشوند. استفاده از تکنیک نجات جنین در برنامه‌های به‌نژادی انگورهای بیدانه، توانسته است بر مشکلات حاصل از روشهای به‌نژادی سنتی غلبه کند. از‌آنجا‌که کارایی این تکنیک در سطح مطلوب نیست بنابراین، تلاشهای زیادی در جهات مختلف بهمنظور ارتقا و بهبود این تکنیک توسط پژوهشگران ...
بیشتر
انگورهای بیدانه به‌طور گسترده در سراسر جهان کشت میشوند. استفاده از تکنیک نجات جنین در برنامه‌های به‌نژادی انگورهای بیدانه، توانسته است بر مشکلات حاصل از روشهای به‌نژادی سنتی غلبه کند. از‌آنجا‌که کارایی این تکنیک در سطح مطلوب نیست بنابراین، تلاشهای زیادی در جهات مختلف بهمنظور ارتقا و بهبود این تکنیک توسط پژوهشگران انجام گرفته است.این پژوهش بهصورت دو آزمایش جداگانه انجام گرفت و در هر دو آزمایش از سه رقم یاقوتی، فلیمسیدلس و پرلت به‌منزلۀ والدین مادری و پدری استفاده شد. خوشهها در زمان دو هفته قبل از شکوفایی با غلظت‌های مختلف سایکوسل و پوتریسین محلول‌پاشی شدند. تخمکها 45 روز پس از گرده‌افشانی از حبه‌ها خارج و در محیط کشت NN تکمیل‌شده با 3 درصد ساکارز، 2/0 درصد زغال فعال و 6/0 درصد آگار کشت شدند. پس از گذشت 10 هفته، جنینها از تخمکها خارج و به محیط کشت MS تکمیل‌شده با 5/2 درصد ساکارز، 2/0 درصد زغال فعال و 7/0 درصد آگار منتقل شدند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که نوع ژنوتیپ والد مادری و پدری و نیز استفاده از پیش‌تیمار پوتریسین و سایکوسل تأثیر مثبت و معناداری بر درصد تکامل آندوسپرم، رشد و جوانهزنی جنینها و درصد گیاهچه‌های تولیدی داشت. استفاده از رقم پرلت به‌منزلۀ والد مادری و رقم یاقوتی به‌منزلۀ والد پدری و پیش‌تیمارهای سایکوسل و پوتریسین بهترتیب با غلظت 100 و 30 میلی‌گرم در لیتر سبب افزایش درصد صفات مورد بررسی شد.
روح اله علی؛ ذبیح اله زمانی؛ محمد رضا فتاحی مقدم؛ علی قرقانی؛ اسماعیل فلاحی
چکیده
افزایش بازارپسندی محصول و معرفی ارقام جدید برای مصارف تازهخوری از اهداف مهم اصلاح درختان سیب در دنیاست. در این مطالعه برخی خصوصیات کمّی و کیفی در تعدادی از نتاج حاصل از تلاقی دو رقم سیب رد اسپار و گلاب کهنز بررسی شد. تعداد 19 صفت شامل صفات میوه (سفتی، وزن میوه و...) و درخت (محیط تنه، زمان گلدهی، و ...) طی سالهای 1390 و 1391 ارزیابی شدند. ...
بیشتر
افزایش بازارپسندی محصول و معرفی ارقام جدید برای مصارف تازهخوری از اهداف مهم اصلاح درختان سیب در دنیاست. در این مطالعه برخی خصوصیات کمّی و کیفی در تعدادی از نتاج حاصل از تلاقی دو رقم سیب رد اسپار و گلاب کهنز بررسی شد. تعداد 19 صفت شامل صفات میوه (سفتی، وزن میوه و...) و درخت (محیط تنه، زمان گلدهی، و ...) طی سالهای 1390 و 1391 ارزیابی شدند. همبستگیهای مثبت و منفی معنادار بین برخی صفات مهم چون وزن میوه، قطر میوه، طول میوه، نسبت قند به اسید، اسید قابل تیتراسیون، اسیدیته (pH)، زمان گلدهی، زمان رسیدن و زمان ریزش برگ‌ها مشاهده شد. برخی صفات از‌جمله زمان ریزش برگ‌ها، رنگ میوه، زمان گلدهی، اسید قابل تیتراسیون، رشد سالیانۀ شاخسارهها، نسبت قند به اسید و وزن میوه ضریب تغییرات بالایی داشتند. درحالیکه صفاتی از‌جمله نسبت طول به قطر، مواد جامد محلول، قطر میوه، pH عصارۀ میوه و زمان رسیدن ضریب تغییرات پایینی داشتند. بهطورکلی، بیشتر ژنوتیپهای ارزیابیشده از نظر زمان رسیدن زودرس تا میانرس بودند. طی این بررسی تعدادی ژنوتیپ زودرس با محصول کمّی و کیفی مناسب مشخص شدند.
عرفان سپهوند؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ محمود قاسم نژاد؛ علیرضا طلایی؛ محمد علی عسکری سرچشمه
چکیده
سیستم‌های تربیت و محلول‌پاشی با کلسیم می‌تواند با تغییر ترکیب معدنی میوه رنگ‌گیری میوه‌های سیب را بهبود بخشد. در این پژوهش، اثر محلول‌پاشی کلرید‌کلسیم با غلظت‌های مختلف (صفر، 75/0، 5/1 و 3 گرم در لیتر) طی 2، 4 و 6 هفته قبل از برداشت بر غلظت عناصر غذایی و شاخص‌های رنگ میوۀ سیب رقم‌های «گالا» و «دلبار استیوال» تربیت‌شده با ...
بیشتر
سیستم‌های تربیت و محلول‌پاشی با کلسیم می‌تواند با تغییر ترکیب معدنی میوه رنگ‌گیری میوه‌های سیب را بهبود بخشد. در این پژوهش، اثر محلول‌پاشی کلرید‌کلسیم با غلظت‌های مختلف (صفر، 75/0، 5/1 و 3 گرم در لیتر) طی 2، 4 و 6 هفته قبل از برداشت بر غلظت عناصر غذایی و شاخص‌های رنگ میوۀ سیب رقم‌های «گالا» و «دلبار استیوال» تربیت‌شده با سه سیستم مختلف (V شکل، هایتک و کردون)، بررسی شد.نتایج نشان داد که نوع سیستم تربیت و محلول‌پاشی با کلسیم تأثیر معناداری بر غلظت عناصر غذایی و شاخص‌های رنگ میوۀ سیب داشت. میوۀ سیب رقم گالا که بهصورت V شکل و هایتک تربیت شده بودند رنگ‌گیری مطلوب‌تری در مقایسه با سیستم کردون داشته است، اما میوۀ رقم دلبار استیوال تنها در سیستم هایتک رنگ‌گیری مطلوب‌تری داشت. به‌علاوه میزان کلسیم میوه‌های رقم گالا در سیستم‌های V شکل و هایتک و رقم دلبار استیوال در سیستم هایتک بالاتر بوده است. محلول‌پاشی کلسیم توانست شاخص رنگ a* پوست میوه را که نشان‌دهندۀ سنتز رنگیزۀ آنتوسیانین و تولید رنگ قرمز است به‌طور معناداری افزایش دهد. غلظت فسفر و پتاسیم در رقم دلبار استیوال تیمار‌شده تا 5/1 گرم در لیتر کلسیم افزایش یافت، ولی در غلظت بالاتر کلسیم میزان آنها کاهش یافت. در‌مجموع نتایج نشان داد که بهبود رنگ‌گیری میوه‌های سیب رقم گالا در سیستم‌های تربیتی هایتک و V شکل و رقم دلبار استیوال در سیستم تربیتی هایتک و با محلول‌پاشی با کلسیم 5/1 گرم در لیتر با سه نوبت محلول‌پاشی می‌تواند به‌واسطۀ افزایش غلظت کلسیم در میوه باشد.
علی عبادی؛ مصطفی عالی فر؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ اصغر استاجی
چکیده
انگور رقم فلیم سیدلس یکی از ارقام مهم و تجاری انگورهای رومیزی است که به‌دلیل خصوصیات میوه و تولید محصول زیاد در برنامه‌های اصلاحی استفاده میشود. اصلاح‌کنندگان بهمنظور به‌نژادی انگورهای بیدانه و با توجه به اهمیت در نظر گرفتن ارقام بیدانه به‌منزلۀ والد مادری برای افزایش تولید نتاج بیدانه در یک چرخۀ به‌نژادی از روش نجات ...
بیشتر
انگور رقم فلیم سیدلس یکی از ارقام مهم و تجاری انگورهای رومیزی است که به‌دلیل خصوصیات میوه و تولید محصول زیاد در برنامه‌های اصلاحی استفاده میشود. اصلاح‌کنندگان بهمنظور به‌نژادی انگورهای بیدانه و با توجه به اهمیت در نظر گرفتن ارقام بیدانه به‌منزلۀ والد مادری برای افزایش تولید نتاج بیدانه در یک چرخۀ به‌نژادی از روش نجات جنین استفاده میکنند. در این پژوهش تأثیر محیطهای کشت امرشاد و رامینگ (ER) و نیچ و نیچ (NN) در حالتهای جامد و دبل فاز در سه زمان جداسازی تخمک از حبه) 35، 45 و 55 روز پس از گرده‌افشانی) و دو زمان جداسازی جنین از تخمک )هشت و ده هفته پس ازکشت تخمکها) بر میزان تکامل جنینهای خارجشده از تخمک )جنینهای کروی، قلبی، اژدری و جنینهای چندگانه(، جوانهزنی جنینها و گیاهچه‌های تولیدی از آنها در انگور رقم فلیم سیدلس بررسی شد. نتایج نشان داد که جداسازی تخمکها از حبه در زمان 55 روز پس از گرده‌افشانی و کشت آنها در محیط کشت NN با حالت دبل فاز همراه با خارجکردن جنین از تخمک در زمان 10 هفته تأثیر مثبت و معناداری بر صفات بررسی‌شده داشت.
عبدالکریم زارعی؛ ذبیح اله زمانی؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ سید علیرضا سلامی؛ امیر موسوی
چکیده
بهمنظور بررسی فرایند سختشدن بذر در انار، برخی پارامترهای بیوشیمیایی مربوط به آن در قسمت گوشتی آریل یا در بذر تعدادی ژنوتیپ نرمدانه و سختدانة انار در زمانهای مختلف رشدی میوه، از تشکیل تا رسیدن آن ارزیابی شد. اندازهگیری میزان لیگنین در بذر و بقیة اندازهگیریها در قسمت گوشتی آریل انجام شد. تجزیة واریانس دادهها ...
بیشتر
بهمنظور بررسی فرایند سختشدن بذر در انار، برخی پارامترهای بیوشیمیایی مربوط به آن در قسمت گوشتی آریل یا در بذر تعدادی ژنوتیپ نرمدانه و سختدانة انار در زمانهای مختلف رشدی میوه، از تشکیل تا رسیدن آن ارزیابی شد. اندازهگیری میزان لیگنین در بذر و بقیة اندازهگیریها در قسمت گوشتی آریل انجام شد. تجزیة واریانس دادهها تفاوتهای معناداری بین ژنوتیپها و مراحل مختلف رشدی نشان داد. میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز در مرحلة اول نمونهگیری که دانهها کاملاً نرم بودند، در همة آنها نسبتاً زیاد بود، سپس در مراحل دوم (شروع سختشدن در ژنوتیپهای سختدانه) و سوم اندازهگیری کاهش یافت و در مرحلة آخر در ژنوتیپهای سختدانه افزایش و به چهار برابر ژنوتیپهای نرمدانه رسید، درحالیکه در انواع نرمدانه ثابت ماند. میزان فعالیت آنزیم لاکاز طی فصل رشد روند نامشخصتری از خود نشان داد و تفاوتهای زیادی در ژنوتیپهای سخت و نرم دانه نشان نداد، اگرچه در اغلب ژنوتیپها میزان آن در مراحل پایانی رشد میوه کاهش یافت. در ژنوتیپهای نرمدانه میزان پروتئین کل در مرحلة اول نمونه‌برداری بیشتر از بقیة مراحل بود و در مرحلة دوم کاهش یافت و در مراحل بعدی با کمی افزایش تقریباً ثابت ماند. در ژنوتیپهای سختدانه میزان پروتئین کل تا مرحلة سوم رشدی کاهش و سپس افزایش نشان داد و درنهایت میزان پروتئین کل در ژنوتیپهای نرم و سخت دانه در مرحلة آخر نمونه‌برداری به یک مقدار مشابه رسید. میزان لیگنین بذر طی مراحل رشدی در همة ژنوتیپها روند افزایشی نشان داد، ولی در همة مراحل در انواع نرمدانه مقداری کمتر از انواع سختدانه بود. با توجه به نتایج، تفاوت قابل توجه در میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز در مرحلة آخر رشدی، و فعالیت بسیار بیشتر این آنزیم نسبت به آنزیم لاکاز (حداقل ده‌هزار برابر)، ممکن است آنزیم پراکسیداز آنزیم اصلی در ایجاد تفاوت در سختی بذور انار باشد.
علی عبادی؛ جواد عرفانی؛ حمید عبدالهی؛ محمد رضا فتاحی مقدم
چکیده
بیماری آتشک یکی از بیماریهای مخرب گیاهان در زیرخانوادة Pomoideaeاز خانوادة رزاسه است که توسط باکتری Erwinia amylovora القا میشود. هدف از این پژوهش، تعیین سطوح مقاومت در 30 رقم گلابی و بررسی تغییرات بیوشیمیایی القاشده در برخی ارقام مقاوم و حساس با مایهزنی ترکیبی از 4 سویه باکتری E. amylovora بود. ارزیابی مقاومت براساس درصد نسبت پیشرفت بیماری ...
بیشتر
بیماری آتشک یکی از بیماریهای مخرب گیاهان در زیرخانوادة Pomoideaeاز خانوادة رزاسه است که توسط باکتری Erwinia amylovora القا میشود. هدف از این پژوهش، تعیین سطوح مقاومت در 30 رقم گلابی و بررسی تغییرات بیوشیمیایی القاشده در برخی ارقام مقاوم و حساس با مایهزنی ترکیبی از 4 سویه باکتری E. amylovora بود. ارزیابی مقاومت براساس درصد نسبت پیشرفت بیماری آتشک در شاخه به کل طول شاخه انجام شد. درنهایت ارقام درگزی و هاروسوئیت بهعنوان خیلیمقاوم، رقم بارتلت، حساس و رقم محمدعلی، خیلیحساس برای ارزیابی بیوشیمیایی انتخاب شدند. برخی آنزیمهای آنتیاکسیدانت شامل آسکوربات پراکسیداز (APX)، کاتالاز (CAT)، گوایکول پراکسیداز (POX) و مقدار فنلکل در روزهای صفر (قبل از آلودگی) 3، 6 و 12 روز بعد از مایهزنی با باکتری، بهمنظور تعیین نقش آنها در مکانیزم مقاومت بعد از حملة پاتوژن انتخاب شدند. فعالیت آنزیم کاتالاز و پراکسیداز در ارقام خیلیمقاوم اختلاف معناداری در مقایسه با ارقام حساس در طول دورة تلقیح داشت و در روز ششم بعد از تلقیح به حداکثر خود رسید. فعالیت آنزیم گوایکول پراکسیداز در ارقام خیلی مقاوم تا روز سوم بعد از مایهزنی افزایش یافت، ولی در روز ششم نسبت به ارقام حساس هم کمتر شد. حملة پاتوژن همچنین سبب افزایش در مقدار فنلکل در همة ارقام آلودهشده گردید اما تفاوت معناداری بین آنها مشاهده شد.
موسی رسولی؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ ذبیح اله زمانی؛ علی ایمانی؛ علی عبادی
چکیده
استفاده از نشانگرهای مولکولی به‌ویژه ریزماهوارهها به‌دلیل دقت بالای آنها در مطالعة ژنوم درختان میوه از اهمیت زیادی برخوردار است. در این پژوهش برای ارزیابی روابط ژنتیکی 68 رقم و ژنوتیپ بادام داخلی و خارجی از 22 مکان ریزماهواره استفاده شد. DNA ژنومی از بافت‌های برگی جوان استخراج و واکنش‌های PCR با استفاده از 22 مکان انتخاب‌شده (از بین100عدد ...
بیشتر
استفاده از نشانگرهای مولکولی به‌ویژه ریزماهوارهها به‌دلیل دقت بالای آنها در مطالعة ژنوم درختان میوه از اهمیت زیادی برخوردار است. در این پژوهش برای ارزیابی روابط ژنتیکی 68 رقم و ژنوتیپ بادام داخلی و خارجی از 22 مکان ریزماهواره استفاده شد. DNA ژنومی از بافت‌های برگی جوان استخراج و واکنش‌های PCR با استفاده از 22 مکان انتخاب‌شده (از بین100عدد مکان) ریزماهواره روی آن انجام شد. از مکان‌های بررسی‌شده در‌مجموع 167 آلل چند‌شکل که بین 4 تا 11 آلل در هر مکان SSRs و با متوسط 60/7 آلل بودند، مشاهده شد. از بین مکان‌های استفاده‌شده، مکان‌های pchgms6 و UDP97401 با داشتن تعداد آلل زیاد، آلل مؤثر بالا، قدرت تفکیک‌کنندگی، میزان اطلاعات چند‌شکلی، هتروزایگوسیتی مورد انتظار و شاخص اطلاعاتی شانون بالا، نسبت به سایر مکان‌های بررسی‌شده کارایی بهتر و مزیت بیشتری داشتند. براساس ماتریس تشابه، بیشترین تشابه (74/0) بین ژنوتیپهای ’5ـ 17 ‘ و ’1ـ 21‘و کمترین تشابه بین ژنوتیپ ’2ـ 7‘ با ’مشهد 3‘ و ’پرلیس ‘و همچنین ژنوتیپ’4ـ 8‘ با ’دیررس ساوجبلاغ‘ و’ آذر‘ (14/0) مشاهده شد. برای رسم نمودار خوشهای از روش UPGMA و ضرایب تشابه دایس بین ارقام و ژنوتیپها استفاده شد. براساس این روش ارقام و ژنوتیپهای بررسی‌شده در فاصلة تشابه 40/0 به 8 گروه اصلی تقسیم شدند که متناسب با منشاء جغرافیایی و برخی خصوصیات مورفولوژیکی آنها بود.
جواد عرفانی؛ علی عبادی؛ حمید عبدالهی؛ محمد رضا فتاحی مقدم
چکیده
گلابی یکی از محصولات مهم میوه در خانوادة گل‌سرخیان است که بیش از سه هزار سال در مناطق معتدله کشت شده است. هدف از این پژوهش، ارزیابی تنوع ژنتیکی و گروه‌بندی ارقام مطالعه‌شدة گلابی براساس صفات کمّی و کیفی مهم و تعیین فاصلة ژنتیکی بین آنها بود. بدین منظور این پژوهش با ارزیابی 47 رقم و ژنوتیپ گلابی از گونههای اروپایی، آسیایی و ...
بیشتر
گلابی یکی از محصولات مهم میوه در خانوادة گل‌سرخیان است که بیش از سه هزار سال در مناطق معتدله کشت شده است. هدف از این پژوهش، ارزیابی تنوع ژنتیکی و گروه‌بندی ارقام مطالعه‌شدة گلابی براساس صفات کمّی و کیفی مهم و تعیین فاصلة ژنتیکی بین آنها بود. بدین منظور این پژوهش با ارزیابی 47 رقم و ژنوتیپ گلابی از گونههای اروپایی، آسیایی و وحشی در گروه علوم باغبانی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران و مؤسسة تحقیقات اصلاح و تهیة نهال و بذر کرج انجام شد. نتایج ارزیابی صفات بررسی‌شده نشان داد تنوع بالایی در برخی خصوصیات مانند اندازة میوه، موقعیت بیشترین قطر میوه، شکل میوه، شکل نوک و قاعدة برگ وجود دارد. در این بررسی تجزیة کلاستر به روش وارد (Ward) و با استفاده از تمام صفات بررسی‌شده انجام شد. ژنوتیپهای بررسی‌شده در فاصلۀ 20 به سه گروه اصلی تقسیم شدند به‌طوری‌که گونة آسیایی، گونههای وحشی و گونة اروپایی در گروههای جداگانه قرار گرفتند. نتایج تجزیة همبستگی سادة صفات نشان داد که صفات مرتبط با برگ از‌جمله طول پهنک و عرض پهنک همبستگی مثبت و معناداری با صفات مرتبط با میوه مانند وزن میوه و اندازة میوه دارد. وزن میوه همبستگی منفی با مقدار قند و اسید داشت. نتایج تجزیه به عامل‌های اصلی نشان داد، 9 عامل اصلی نزدیک به 80درصد از واریانس کل را توجیه می‌کند. در بین عاملها، فاکتور اول و دوم که بیشتر مربوط به صفات کمّی مرتبط با میوه و برگ بود نزدیک به 32درصد واریانس را توجیه کرده است.
عباسعلی جنتی زاده؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ ذبیح اله زمانی؛ مصباح بابالار؛ علیرضا عباسی؛ محمد عابدینی اصفهانی
چکیده
سرمازدگی دیررس بهاره از مهمترین مشکلات و محدودیتهای تولید زردآلو در ایران است. این پژوهش با هدف بررسی میزان آسیب‌پذیری به سرما در دو رقم زردآلوی نصیری و نوری دیررس در سال 1390 انجام شد. در دو مرحلۀ فنولوژیکی پاپکورن و تمامگل، گلهای این ارقام در دستگاه سرماساز قابل برنامه‌ریزی قرار گرفتند و دمای آن به‌تدریج از 5 درجۀ سانتی‌گراد ...
بیشتر
سرمازدگی دیررس بهاره از مهمترین مشکلات و محدودیتهای تولید زردآلو در ایران است. این پژوهش با هدف بررسی میزان آسیب‌پذیری به سرما در دو رقم زردآلوی نصیری و نوری دیررس در سال 1390 انجام شد. در دو مرحلۀ فنولوژیکی پاپکورن و تمامگل، گلهای این ارقام در دستگاه سرماساز قابل برنامه‌ریزی قرار گرفتند و دمای آن به‌تدریج از 5 درجۀ سانتی‌گراد تا 10- درجۀ سانتی‌گراد کاهش یافت. دمای نمونهها نیز توسط حسگرهای دمایی به دستگاه پردازشگر متصل به کامپیوتر منتقل و ثبت شدند. براساس نتایج به‌دست‌آمده اختلاف دمای سوپرکولینگ بین دو رقم و اثر متقابل رقم و مرحلۀ فنولوژیکی معنادار نبود، درحالیکه اثر مرحلۀ فنولوژیکی در سطح 5درصد معنادار بود. کمترین دمای سوپرکولینگ ثبتشده 1/6- درجۀ سانتی‌گراد در رقم نوری دیررس و مرحلۀ تمامگل بود. در رقم نوری دیررس بیش از 30درصد جوانهها در مرحلۀ پاپکورن و بیش از 60درصد گلها در مرحلۀ تمامگل سوپرکولینگ کمتر از 5- درجۀ سانتی‌گراد نشان دادند. با توجه به یافتههای این پژوهش می‌توان گفت که رقم نوری دیررس آسیب‌پذیری کمتری در مقایسه با رقم نصیری در شرایط تنش سرمای بهاره دارد.
