فریما دانشمندپور؛ پریسا عبداللهی؛ منصور امیدی
چکیده
گیاه به‌لیمو به دلیل اهمیت فراوان اقتصادی آن در صنایع غذایی و داروسازی در ایران کشت می‌شود. لیمونن از ترکیبات با ارزش اسانس به‌لیمو است. در این پژوهش به منظور القای کالوس جهت تولید لیمونن در کشت سلولی گیاه به‌لیمو، غلظت‌های مختلف تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی مورد ارزیابی قرار گرفتند. ریز نمونه ریشه، ساقه و برگ در محیط کشت ام ...
بیشتر
گیاه به‌لیمو به دلیل اهمیت فراوان اقتصادی آن در صنایع غذایی و داروسازی در ایران کشت می‌شود. لیمونن از ترکیبات با ارزش اسانس به‌لیمو است. در این پژوهش به منظور القای کالوس جهت تولید لیمونن در کشت سلولی گیاه به‌لیمو، غلظت‌های مختلف تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی مورد ارزیابی قرار گرفتند. ریز نمونه ریشه، ساقه و برگ در محیط کشت ام اس حاوی تنظیم‌کننده‌های رشد توفودی (۱، ۲ و ۴ میلی گرم در لیتر) و بنزیل آمینوپورین (۱/۰، ۲/۰ و ۱ میلی گرم در لیتر)، ترکیب هورمونی نفتالین استیک اسید و بنزیل آمینوپورین(۵/۰+ ۵/۰ میلی گرم در لیتر) و بنزیل آمینوپورین و توفوردی (۱+ ۱ میلی گرم در لیتر) و بنزیل آمینوپورین و نفتالین استیک اسید (۱+۲ میلی گرم در لیتر) جهت القای کالوس استفاده شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد بهترین تیمار در افزایش اندازه، وزن تر و خشک کالوس ترکیب هورمون بنزیل آمینوپورین با غلظت ۵/۰ میلی گرم در لیتر به همراه هورمون نفتالین استیک اسید با غلظت ۵/۰ میلی گرم در لیتر از ریزنمونه برگ بود. از الیسیتورهای زیستی و غیرزیستی شامل متیل جاسمونات (۵۰ و ۱۰۰ میکرومولار)، اسید سالیسیلیک (۵۰ و ۱۰۰ میکرومولار)، نانو اکسید تیتانیوم (۵/۰ و ۲ میلی گرم در لیتر) و همچنین عصاره مخمر (۵/۰ و ۲ میلی گرم در لیتر) جهت افزایش تولید لیمونن در کشت سلولی به‌لیمو درکشت سوسپانسیون استفاده شد. الیسیتورهای مورد استفاده تأثیر معنی داری بر افزایش میزان لیمونن نداشتند.
بهجت السادات عقیلی؛ پریسا عبداللهی؛ منصور امیدی
چکیده
تریگونلین از متابولیت‌های ثانویه با ارزش گیاه شنبلیله است. استفاده از کشت سوسپانسیون سلولی یکی از روش های پیشنهادی جهت تولید متابولیت‌های ثانویه در شرایط درون‌شیشه‌ای است. به منظور بررسی امکان تولید تریگونلین به کمک کشت سلولی گیاه شنبلیله آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار طراحی شد. جهت بررسی قابلیت کالوس‌زایی، ...
بیشتر
تریگونلین از متابولیت‌های ثانویه با ارزش گیاه شنبلیله است. استفاده از کشت سوسپانسیون سلولی یکی از روش های پیشنهادی جهت تولید متابولیت‌های ثانویه در شرایط درون‌شیشه‌ای است. به منظور بررسی امکان تولید تریگونلین به کمک کشت سلولی گیاه شنبلیله آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار طراحی شد. جهت بررسی قابلیت کالوس‌زایی، ریز نمونه‌های برگ، ساقه و ریشه گیاه شنبلیله در محیط کشت MS حاوی تنظیم‌کننده‌های رشد 2,4-D و BAP کشت شدند. ریزنمونه‌های مختلف شنبلیله القای کالوس انجام شد. بیشترین اندازه طول کالوس در تیمار 2,4-D (2mg/l) با اندازه 315 میلی‌متر به‌دست آمد که با سایر تیمارها تفاوت معنی‌دار داشت. بیشترین وزن تر و وزن خشک کالوس در ریزنمونه ریشه تحت تأثیر تیمار 2,4-D (2mg/l) با وزن تر 5/1 گرم و وزن خشک 08/0 گرم اختلاف معنی داری با سایر تیمارها داشته و دارای بیشترین مقدار وزن تر و خشک کالوس بود. در تیمار با BAP بیشترین اندازه کالوس در ریزنمونه ساقه تحت تأثیر تیمار BAP (1mg/l) با اندازه 320 میلی‌متر به‌دست آمد. بیشترین مقدار وزن تر و خشک کالوس تحت تیمار BAP (1mg/l) به ترتیب برابر با 5/1 و 07/0 گرم به‌دست آمد. سه الیسیتور سالیسیلیک اسید، متیل جاسمونات و عصاره مخمر با غلظت‌های مختلف جهت تولید تریگونلین در کشت سوسپانسیون شنبلیله استفاده شدند که الیستور سالیسیلیک اسید با غلظت 100 میکرومولار بیشترین مقدار تریگونلین در یک گرم ماده خشک را تولید کرد.
مهدیه خدایاری؛ منصور امیدی؛ علی اکبر شاه نجات بوشهری؛ داراب یزدانی؛ محمدرضا نقوی؛ زهره کدخدا
چکیده
به‌منظور افزایش و بهبود تولید انواع آلکالوئیدهای ارزشمند بنزوفنانتریدین در گیاه خشخاش، مهندسیهای متابولیت فراوانی انجام شده است که یکی از آنها استفاده از الیسیتورهاست که با تحریک سیگنالهای سلولی موجب سنتز متابولیت‌های ثانویه در گیاهان یا کشت سلولی آنها میشوند. در این مطالعه با توجه به اهمیت ویژة خشخاش در صنعت داروسازی ...
بیشتر
به‌منظور افزایش و بهبود تولید انواع آلکالوئیدهای ارزشمند بنزوفنانتریدین در گیاه خشخاش، مهندسیهای متابولیت فراوانی انجام شده است که یکی از آنها استفاده از الیسیتورهاست که با تحریک سیگنالهای سلولی موجب سنتز متابولیت‌های ثانویه در گیاهان یا کشت سلولی آنها میشوند. در این مطالعه با توجه به اهمیت ویژة خشخاش در صنعت داروسازی به‌منزلة تنها منبع تجاری تولید آلکالوئیدهای مورفین و سنگوئینارین و مشکلبودن سنتز شیمیایی این ترکیبات ارزشمند، پس از بهینهسازی محیط کشت کالزایی و انتخاب بهترین ریزنمونه، اثر دو الیسیتور عصارة مخمر و نانو TiO2 در دو زمان مختلف در کشت سوسپانسیون سلولی مریستم و ریشه در یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار بررسی شد. این الیسیتورها در سوسپانسیونهای سلولی مریستم و ریشه موجب تجمع سنگوئینارین و تبائین شدند که بیشترین مقدار سنگوئینارین و تبائین در 48 ساعت پس از اعمال تیمار با الیسیتور عصارة مخمر به‌ترتیب 2/2 و 4/3 برابر نسبت به شاهد در همین زمان به دست آمد. نانو الیسیتور TiO2 توانست در 24 ساعت پس از اعمال تیمار موجب افزایش دو آلکالوئید مزبور تا 1/2 برابر نسبت به شاهد شود که با گذشت زمان این مقدار کاهش پیدا کرد. آنچه در این مطالعه مشاهده شد، تحریک‌پذیری زیاد سلولهای مریستمی در برابر تیمار با هر دو الیسیتور و اثر آن در تجمع هر دو متابولیت بود. نتایج این پژوهش نشان میدهد که با استفاده از الیسیتورها و مخصوصاً نانوالیسیتورها می‌توان چرخة بیوسنتزی تولید و تجمع متابولیت‌های تبائین و سنگوئینارین را در این گیاه تحریک کرد و این القا میتواند در هر دو ریزنمونة ریشه و مریستم مؤثر و حتی با یکدیگر متفاوت باشد.
رضا بورد؛ شمس علی رضازاده؛ محمدرضا نقوی؛ منصور امیدی؛ سپیده ترابی؛ سعید پروانه؛ فرهاد حریری اکبری؛ رحیم تقی زاد فرید
چکیده
گیاه .Artemisia annua L، گیاهی یک‌ساله، دارویی و آروماتیک است که در آسیا، اروپا و شمال آمریکا گسترش فراوان و در ایران نیز در مناطق شمالی پراکنش وسیعی دارد. در این پژوهش تغییرات کمّی و کیفی اسانس سرشاخۀ گیاه A.annua در مراحل مختلف رشد شامل مراحل رویشی، ابتدای گل‌دهی، و گل‌دهی کامل بررسی شد. سرشاخۀ خشک‌شده در سایه با روش تقطیر با آب با استفاده ...
بیشتر
گیاه .Artemisia annua L، گیاهی یک‌ساله، دارویی و آروماتیک است که در آسیا، اروپا و شمال آمریکا گسترش فراوان و در ایران نیز در مناطق شمالی پراکنش وسیعی دارد. در این پژوهش تغییرات کمّی و کیفی اسانس سرشاخۀ گیاه A.annua در مراحل مختلف رشد شامل مراحل رویشی، ابتدای گل‌دهی، و گل‌دهی کامل بررسی شد. سرشاخۀ خشک‌شده در سایه با روش تقطیر با آب با استفاده از دستگاه کلونجر اسانسگیری شد. اسانسهای حاصل به وسیلة دستگاههای GCو GC/MS تجزیه و تحلیل شد. بیشترین مقدار اسانس در سر‌شاخه در مرحلۀ گل‌دهی (3/1 درصد) مشاهده شد. در اسانس سرشاخه‌ها در مراحل رویشی، ابتدای گل‌دهی و گل‌دهی کامل به‌ترتیب 29، 28 و 28 ترکیب شناسایی شد. ترکیبات عمده در اسانس سرشاخه‌ها در مراحل مختلف مشترک و شامل کامفور، بتا‌ـ سلینن، 1، 8ـ سینئول، آلفا‌ـ پینن، کاریوفیلن اکساید، برنئول، کامفن، آرتمیزیاکتون و پینوکارون بود. درصد عمدة ترکیبات شناخته‌شدۀ منوترپن‌ها بودند. نتایج نشان میدهد که اسانس سرشاخه‌های گیاه A.annua سرشار از منوترپن‌ها هستند و 3/64 درصد، 63 درصد و 6/67 درصد از کل ترکیبات شناسایی‌شده به‌ترتیب در مراحل رویشی، ابتدای گل‌دهی و گل‌دهی کامل را تشکیل می‌دهند. نتایج تغییرات اندکی را در نوع ترکیبات نشان داد، در‌حالی‌که درصد ترکیبات در مراحل مختلف متغیر بود.
زهرا قهرمانی؛ محمدرضا حسندخت؛ عبدالکریم کاشی؛ منصور امیدی؛ مریم جعفر خانی کرمانی
چکیده
این پژوهش به منظور ارزیابی واکنش هفت توده منتخب تره ایرانی از نظر صفات زراعی به ماده‌زایی در محیط درون شیشه‌ای انجام گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در طرح پایه کاملا تصادفی که شامل سه سطح هورمونیB2D0 (2 میلی‌گرم در لیتر (BA ، B2D2 (2 میلی‌گرم در لیتر BA و 2 میلی‌گرم در لیتر 2,4-D) و B2D4 (2 میلی‌گرم در لیتر BA و 4 میلی‌گرم در لیتر 2,4-D) و هفت توده تره ...
بیشتر
این پژوهش به منظور ارزیابی واکنش هفت توده منتخب تره ایرانی از نظر صفات زراعی به ماده‌زایی در محیط درون شیشه‌ای انجام گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در طرح پایه کاملا تصادفی که شامل سه سطح هورمونیB2D0 (2 میلی‌گرم در لیتر (BA ، B2D2 (2 میلی‌گرم در لیتر BA و 2 میلی‌گرم در لیتر 2,4-D) و B2D4 (2 میلی‌گرم در لیتر BA و 4 میلی‌گرم در لیتر 2,4-D) و هفت توده تره ایرانی (گرگان، نیشابور، همدان، میانه، کنگاور، ورامین و کرمان) در سه تکرار انجام شد . صفات درصد رویانزایی، درصد باززایی گیاه، درصد بقای گیاه، درصد کالوس‌زایی، درصد شیشه‌ای شدن گلها و زمان لازم جهت ظهور رویان ارزیابی شدند. در این آزمایش از مجموع 18900 گل کشت شده در محیط کشتهای مختلف، 459 رویان (43/2 درصد) تولید شد، که همه آنها به گیاه کامل تبدیل شدند. بیشترین درصد رویانزایی و باززایی گیاه (25 درصد) در توده گرگان و میانه در محیط کشت B2D2 مشاهده شد. نتایج نشان داد کشت گل گرده افشانی نشده روش موثری برای ماده‌زایی تره ایرانی در محیط درون شیشه‌ای است.
خدیجه محیسنی؛ روح‌انگیز نادری؛ منصور امیدی
چکیده
Cycas reveluta Thunb. is a valuable ornamental plant, requiring special care for appropriate growth and development. This beautiful plant having been found for the first time in China, is typical in tropical areas. Considering the advantages of tissue culture for propagation of the plant, the present study was aimed at evaluating the effects of various kinds and concentrations of growth regulators 2,4-D (0, 1, 2 and 4 mg/l) and Picloram (0, 1, 2.5, 5 and 10 mg/l) as well as different types of explants (leaf, petiole, and endosperm) on callus induction in C. revoluta as a vital stage in successful ...
بیشتر
Cycas reveluta Thunb. is a valuable ornamental plant, requiring special care for appropriate growth and development. This beautiful plant having been found for the first time in China, is typical in tropical areas. Considering the advantages of tissue culture for propagation of the plant, the present study was aimed at evaluating the effects of various kinds and concentrations of growth regulators 2,4-D (0, 1, 2 and 4 mg/l) and Picloram (0, 1, 2.5, 5 and 10 mg/l) as well as different types of explants (leaf, petiole, and endosperm) on callus induction in C. revoluta as a vital stage in successful in vitro propagation of the plant. The evaluation was made an assessment through of callus weight, area, volume, callogenesis percentage, as well as callogenesis rate. Treatments were set up in a factorial arrangement based on completely randomized design of three replications. According to the obtained results, the highest callus area (3.39 cm2) and volume (5.8 cm3) in endosperm explants was obtained from the 10 mg/l picloram. In contrast, no callus was observed in leaf explants in 10 ml/l Picloram treatment. The highest callus weight (8.17 gr) in petiole explants was achieved from 1 mg/l of Picloram treatment. On the other hand, 4 mg/l 2,4-D and 10 mg/l picloram were identified as the most suitable treatments for induction of the higher levels of callogenesis (98.3% and 98.7%, respectively) in endosperm explants, whereas no callus was induced in leaf explants in 10 mg/l of Picloram. In 1, 2.5 and 5 mg/l Picloram, leaf and petiole explants exhibited a higher rate of callogenesis (12 days). Overall, the most desirable response in all the studied explants was achieved in 4 mg/l 2,4-D, although the treatment of endosperm explants with 10 mg/l of Picloram ended up with better results. Throughout this study, the texture and color of the obtained calli turned out to be different; while calli obtained from 2,4-D were granulate and had yellowish cream color, those induced through picloram application were milky paste.
ابراهیم پوراحمدی؛ علی عبادی؛ منصور امیدی؛ علیرضا رحیمی
چکیده
امروزه مصرف کنندگان انگورهای بیدانه را به منظور مصرف به صورت تازه خوری و تهیه کشمش ترجیح می دهند. به این منظور یکی از اهداف مهم در اصلاح انگورهای تازه خوری تولید ارقام بیدانه جدید می باشد. یکی از روش های اصلاح ارقام بیدانه جدید استفاده از تکنیک نجات جنین است. در این پژوهش، تاثیر محلول پاشی گل ها قبل از شکوفایی با مواد تنظیم کننده رشد ...
بیشتر
امروزه مصرف کنندگان انگورهای بیدانه را به منظور مصرف به صورت تازه خوری و تهیه کشمش ترجیح می دهند. به این منظور یکی از اهداف مهم در اصلاح انگورهای تازه خوری تولید ارقام بیدانه جدید می باشد. یکی از روش های اصلاح ارقام بیدانه جدید استفاده از تکنیک نجات جنین است. در این پژوهش، تاثیر محلول پاشی گل ها قبل از شکوفایی با مواد تنظیم کننده رشد بنزیل آدنین (50 پی پی ام) و سایکوسل (200 پی پی ام) در ارقام فلیم سیدلس، پرلت و عسکری در شرایط باغ انجام گرفت. 50 روز بعد از گرده افشانی تخمک ها از حبه ها خارج شده و در محیط نیچ و نیچ کشت گردیدند. پس از گذشت 10 هفته از زمان کشت تخمک ها، جنین های آنها خارج گردید و در محیط نیچ و نیچ کشت شدند. سپس جنین های بازیابی شده و جوانه زده ارزیابی شدند. نتایج به دست آمده نشان داد که تیمارهای سایکوسل و بنزیل آدنین به ترتیب با 94/32% و 05/32% بر میزان جنین های بازیابی شده و با 76/26% و 05/27% بر میزان جنین های جوانه زده در مقایسه با شاهد اثر مثبت و معنی داری داشتند. مقایسه میانگین ها نشان داد که تاثیر تیمارهای سایکوسل و بنزیل آدنین بر تعداد جنین های بازیابی شده و جوانه زده در هر سه رقم یکسان بود، با این حال اختلاف آن ها با شاهد کاملا معنی دار بود.
محبوبه زارع مهرجردی؛ محمدرضا بی همتا؛ منصور امیدی؛ محمدرضا نقوی
چکیده
آرتمیزینین یک سزکوئی ترپن لاکتون است که توسـط گیاه Artemisia annua تولیــد می شود و در حال حاضر موثرترین دارو علیه بیماری مالاریا می باشد. این ترکیب به همراه مشتقاتش در درمان بیماری های هپاتیت B و سرطان های مختلف نیز کاربرد دارد. با وجودی که سنتز شیمیایی آن امکان پذیر است ولی به دلیل ساختار پیچیده و عملکرد پایین آن از لحاظ اقتصادی مناسب نمی ...
بیشتر
آرتمیزینین یک سزکوئی ترپن لاکتون است که توسـط گیاه Artemisia annua تولیــد می شود و در حال حاضر موثرترین دارو علیه بیماری مالاریا می باشد. این ترکیب به همراه مشتقاتش در درمان بیماری های هپاتیت B و سرطان های مختلف نیز کاربرد دارد. با وجودی که سنتز شیمیایی آن امکان پذیر است ولی به دلیل ساختار پیچیده و عملکرد پایین آن از لحاظ اقتصادی مناسب نمی باشد. از آنجایی که این گیاه به عنوان تنها منبع تجاری تولید، مقادیر بسیار پایینی از آن را تولید می کند، تلاش برای افزایش تولید این ترکیب دارویی ارزشمند ضروری به نظر می رسد. در این مطالعه، تاثیر الیسیتوری چهار هورمون جیبرلیک اسید( GA3)، سیتوکنین ( 2-iP)، متیل جاسمونات ( MeJA) و سالیسیلیک اسید ( SA) بر روی تولید آرتمیزینین در زمانهای مختلف پس از اعمال تیمار مورد بررسی قرار گرفت. مشاهده شد که MeJA بیشترین تاثیر را بر روی افزایش تولید آرتمیزینین در مقایسه با سه هورمون دیگر داشته،2iP و SA در رتبه بعد و GA3 کمترین تاثیر را نسبت به سایرین داشته است. بنابراین هورمون MeJA به دلیل تحریک بیشتر و نیز تاثیر افزایشی یکنواخت بر روی تولید آرتمیزینین در زمانهای مطالعه شده، کاندیدای مناسبی برای انجام مطالعات بیشتر جهت استفاده از آن برای کاربرد در سطح مزرعه می باشد.
مریم کریمی علویجه؛ علی عبادی؛ منصور امیدی
چکیده
با توجه به اهمیت اقتصادی انگور به عنوان یکی از محصولات مهم باغی کشور، اصلاح این میوه در جهت بهبود صفات نامطلوب مد نظر قرار گرفته است. امروزه استفاده از روشهای مولکولی برای اصلاح گیاهان اهمیت خاصی پیدا کرده است. لازمه انجام برنامه های انتقال ژن وجود امکانات و بافتهای مناسب گیاهی می باشد که به عنوان مثال می توان به پینه رویان زا اشاره ...
بیشتر
با توجه به اهمیت اقتصادی انگور به عنوان یکی از محصولات مهم باغی کشور، اصلاح این میوه در جهت بهبود صفات نامطلوب مد نظر قرار گرفته است. امروزه استفاده از روشهای مولکولی برای اصلاح گیاهان اهمیت خاصی پیدا کرده است. لازمه انجام برنامه های انتقال ژن وجود امکانات و بافتهای مناسب گیاهی می باشد که به عنوان مثال می توان به پینه رویان زا اشاره نمود. در این پژوهش انگیزش پینه رویانزا با کشت ریز نمونه‌های بساک و گل کامل چهار رقم انگور بیدانه قرمز، فلیم سیدلس، شاهرودی و پرلت مورد بررسی قرار گرفت. این ریز نمونه ها حدود 12-10 روز قبل از باز شدن گلها از باغ جمع آوری شده و در دو محیط کشتPIV و Harst کشت شدند. نتایج نشان داد که ریزنمونه گل کامل در رقم فلیم سیدلس در محیط کشت PIV توانایی بیشتری در تولید پینه داشت. بعد از مرحله انگیزش، پینهها به منظور رویانزایی به محیط کشتGS1CA منتقل شدند. در این محیط رقم شاهرودی نسبت به سه رقم دیگر در تولید پینههای رویانزا موفقتر عمل کرد و فقط ریزنمونه بساک توانایی تولید پینههای رویانزا را داشت.
مریم کریمی علویجه؛ علی عبادی؛ منصور امیدی
دوره 41، شماره 4 ، اسفند 1389، ، صفحه 319-326
چکیده
تولید جنین‌های سوماتیکی در انگور بیشتر با کشت اندام‌های زایشی مانند بساک و تخمدان معمول است. با این حال استفاده از اندام‌هایی مانند برگ به عنوان ریزنمونه، به علت محدودیت زمانی جمع‌آوری اندام‌های زایشی در طی سال مورد توجه می‌باشد. در این آزمایش از دو رقم انگور بیدانه قرمز و فلیم سیدلس ریزنمونه برگ تهیه و در محیط پایه MS به همراه 2,4-D ...
بیشتر
تولید جنین‌های سوماتیکی در انگور بیشتر با کشت اندام‌های زایشی مانند بساک و تخمدان معمول است. با این حال استفاده از اندام‌هایی مانند برگ به عنوان ریزنمونه، به علت محدودیت زمانی جمع‌آوری اندام‌های زایشی در طی سال مورد توجه می‌باشد. در این آزمایش از دو رقم انگور بیدانه قرمز و فلیم سیدلس ریزنمونه برگ تهیه و در محیط پایه MS به همراه 2,4-D با غلظت 5/4 میکرومولار و BAP با غلظت 1/1 میکرومولار، 1 گرم در لیتر کازئین هیدرولیزات، 20 گرم در لیتر ساکاروز و 7 گرم در لیتر آگار کشت گردید. کالوسهای تولید شده بعد از دو ماه به محیط کشت مشابه دارای 5/0 میکرومولار NAA به جای 2,4-D منتقل شدند. این کالوسها بعد از سه ماه از کشت ریزنمونهها به محیط کشت MS با تنظیمکننده-های IAA به میزان 1، 2 و 5/3 میلی‌گرم در لیتر و BAP به میزان 2، 5 و 10 میلی‌گرم در لیتر برای انگیزش جنین‌زایی زیرکشت شدند. نتایج نشان داد که رقم فلیم سیدلس در تیمار تنظیم‌کننده‌های رشدIAA با غلظت دو میلی‌گرم در لیتر و BAP با غلظت پنج میلی‌گرم در لیتر بیشترین میزان جنین‌زایی را داشت.
