سمیه کریمی؛ بهمن زاهدی؛ حسن مومیوند
چکیده
پژوهش حاضر بهمنظور ارزیابی برخی صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی چهار رقم ریحان تحت شرایط تنش کم‌آبی در شرایط گلخانه در سال 1396 انجام گرفت. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی اجرا شد. چهار رقم تجاری ریحان (شامل رقم های سبز ایرانی، بنفش ایرانی، جنوس و آمیتیست) به عنوان فاکتور اول و تنش کم‌آبی در چهار سطح (شامل ...
بیشتر
پژوهش حاضر بهمنظور ارزیابی برخی صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی چهار رقم ریحان تحت شرایط تنش کم‌آبی در شرایط گلخانه در سال 1396 انجام گرفت. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی اجرا شد. چهار رقم تجاری ریحان (شامل رقم های سبز ایرانی، بنفش ایرانی، جنوس و آمیتیست) به عنوان فاکتور اول و تنش کم‌آبی در چهار سطح (شامل آبیاری در حد 100، 85، 70 و 55 درصد ظرفیت زراعی) به عنوان فاکتور دوم در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد تنش کم‌آبی باعث افزایش طول ریشه و کاهش وزن خشک اندام هوایی در همه رقم ها شد. علاوه بر این، تحت تأثیر تنش کم‌آبی، ارتفاع بوته، سطح برگ، محتوای نسبی آب و میزان تعرق کاهش و میزان شاخص پایداری غشا افزایش نشان داد. با این وجود میزان تغییرات این صفات در رقم های مورد مطالعه متفاوت بود. رقم های جنوس و سبز ایرانی بیشترین میزان وزن تر و وزن خشک را در بین رقم های مورد مطالعه به خود اختصاص دادند، اما در شرایط تنش کم‌آبی رقم جنوس بالاترین میزان وزن خشک ریشه و وزن تر و خشک اندام هوایی را نشان داد. در پایان رقم جنوس بهعنوان مناسبترین رقم برای کشت در شرایط تنش کم‌آبی معرفی میشود.
علوم گیاهان دارویی
هادی شهبازی نژاد؛ محمد فیضیان؛ بهمن زاهدی؛ یحیی پرویزی
چکیده
بهمنظور بررسی اثرات کاربرد پلیمر سوپرجاذب و کود دامی بر عملکرد گل، جذب عناصر سدیم و پتاسیم و نیز مقادیر کلروفیل a، b و کل تحت شرایط تنش خشکی در بابونه آلمانی، آزمایشی بهصورت اسپلیت فاکتوریل و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار بهصورت گلدانی در سال 1395 اجرا گردید. تیمار تنش خشکی در سه سطح (95، 65 و 45 درصد ظرفیت زراعی) ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثرات کاربرد پلیمر سوپرجاذب و کود دامی بر عملکرد گل، جذب عناصر سدیم و پتاسیم و نیز مقادیر کلروفیل a، b و کل تحت شرایط تنش خشکی در بابونه آلمانی، آزمایشی بهصورت اسپلیت فاکتوریل و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار بهصورت گلدانی در سال 1395 اجرا گردید. تیمار تنش خشکی در سه سطح (95، 65 و 45 درصد ظرفیت زراعی) بهعنوان فاکتور اصلی و کود دامی در دو سطح عدم مصرف و مصرف کود دامی و سوپرجاذب در سه سطح (0، 1/0 و 2/0 درصد وزنی خاک) بهعنوان فاکتورهای فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج آزمایش نشان داد که تیمار 45 درصد ظرفیت مزرعه در مقایسه با تیمار 95 درصد، تعداد گل در بوته و عملکرد گل خشک را بهترتیب 65/27 و 9/36 درصد کاهش داد. همچنین با افزایش تنش خشکی، از میزان پتاسیم برگ و گل کاسته شده و بر میزان سدیم برگ و گل افزوده شد. بیشترین و کمترین مقادیر کلروفیل a، b و کل بهترتیب در تیمار 95 و 45 درصد ظرفیت مزرعه مشاهده شد. استفاده از کود دامی در مقایسه با عدم مصرف، موجب افزایش 13 و 10 درصدی تعداد گل در بوته و عملکرد گل خشک شد. همچنین سطح 2/0 درصد وزنی سوپرجاذب در مقایسه با عدم مصرف، موجب افزایش 6 و 4 درصدی تعداد گل در بوته و عملکرد گل خشک گردید. بهطور کلی نتایج نشان داد که کاربرد کود دامی و سوپرجاذب سبب کاهش اثرات تنش خشکی و بهبود شاخصهای رشدی گیاه گردید.
علوم سبزی
داریوش رمضان؛ فاطمه مرادی پور؛ بهمن زاهدی؛ کبری سپهوند؛ محمدمهدی ضرابی
چکیده
شوری، عامل بسیار مهمی در محدود نمودن تولید محصولات کشاورزی در بیشتر کشورهاست. امروزه با استفاده از تکنیک پیوند، توانستهاند بر مشکل شوری آب و خاک در تولید سبزیها فائق آمده و محصولاتی با کیفیت بالاتر تولید کنند. در این تحقیق، گیاهان هندوانه رقم چارلستونگری روی پایههای هیبرید کدوی شینتوزا، کدوی مسمایی، کدوی قلیانی، هندوانه ...
بیشتر
شوری، عامل بسیار مهمی در محدود نمودن تولید محصولات کشاورزی در بیشتر کشورهاست. امروزه با استفاده از تکنیک پیوند، توانستهاند بر مشکل شوری آب و خاک در تولید سبزیها فائق آمده و محصولاتی با کیفیت بالاتر تولید کنند. در این تحقیق، گیاهان هندوانه رقم چارلستونگری روی پایههای هیبرید کدوی شینتوزا، کدوی مسمایی، کدوی قلیانی، هندوانه ابوجهل، هندوانه توده محلی کرمانشاه و توده محلی همدان به روش حفرهای پیوند شده و در گلخانه و مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان، در سال 1395 پرورش داده شدند. گیاهان پیوندی و غیر پیوندی (شاهد) از نظر برخی صفات رویشی و بیوشیمیایی تحت سطوح شوری 0، 30 و 60 میلیمولار کلرید سدیم با هم مقایسه شدند. نتایج این پژوهش نشان داد که بین هر سه سطح تیمار شوری، از لحاظ آماری تفاوت معنیداری در سطح احتمال 5 درصد از لحاظ مقادیر کاروتنویید برگ وجود داشت. در این پژوهش برخی از صفات رویشی همچون طول شاخه اصلی (220 سانتیمتر، وزن تر ساقه (420 گرم) و وزن تر ریشه (30 گرم) در گیاهان پیوندی با پایه شینتوزا در هر سه تیمار شوری بیشتر از گیاهان غیرپیوندی که به ترتیب 102 سانتیمتر، 225 گرم و 10 گرم بود. همچنین بیشترین (28467 کیلوگرم در هکتار) و کمترین (10496 کیلوگرم در هکتار) عملکرد کل میوه به ترتیب مربوط به هندوانه پیوندی روی پایه شینتوزا و گیاهان شاهد بود. همچنین پایه های شینتوزا، کدوی قلیانی، هندوانه همدان و کرمانشاه از لحاظ عملکرد کل در یک گروه آماری قرار داشتند. بنابراین پایه شینتوزا به عنوان پایه مناسبی جهت پیوند هندوانه رقم چارلستونگری تحت شرایط تنش شوری مشخص شد.
یونس شیری؛ بهمن زاهدی؛ عبداله احتشام نیا
چکیده
با شناسایی دقیق صفات و ویژگی‌های درختان میوه می‌توان بهترین رقم‌ها را برای کاربردهای مورد نظر مشخص و گسترش داد. به همین منظور برخی ویژگی‌های میوۀ سه رقم زیتون ’کنسروالیا‘،’سویلانا‘و ’مانزانیا‘در مناطق خرمآباد، کوهدشت و ویسیان بر پایۀ طرح بلوک کامل تصادفیبررسی شد. نتایج تجزیۀ واریانس مرکب داده‌ها نشان داد، ...
بیشتر
با شناسایی دقیق صفات و ویژگی‌های درختان میوه می‌توان بهترین رقم‌ها را برای کاربردهای مورد نظر مشخص و گسترش داد. به همین منظور برخی ویژگی‌های میوۀ سه رقم زیتون ’کنسروالیا‘،’سویلانا‘و ’مانزانیا‘در مناطق خرمآباد، کوهدشت و ویسیان بر پایۀ طرح بلوک کامل تصادفیبررسی شد. نتایج تجزیۀ واریانس مرکب داده‌ها نشان داد، در همۀ صفات ارزیابی‌شده به‌جز صفت طول میوه اختلاف معنیداری بین مناطق وجود داشت. همچنین، بین رقم‌های مختلف از نظر صفات در سطح 1 درصد اختلاف معنی‌دار وجود داشت. مقایسۀ میانگین صفات ارزیابی‌شده با استفاده از آزمون دانکن در سطح احتمال 5 درصد نشان داد، رقم‌ها در منطقۀ خرمآباد بیشترین مقادیر را از نظر صفات ریختشناختی (مورفولوژیک) در بین مناطق مختلف داشتند ورقم کنسروالیا بیشترین مقادیر را از نظر صفات ریختشناختی شامل طول، عرض و قطر میوه، وزن 20 میوه و وزن خشک تک میوه را در بین رقم‌های مختلف داشت. همچنین، رقم کنسروالیا بیشترین درصد روغن و عملکرد را در بین رقم‌ها داشت که از این لحاظ اختلاف معنیداری با دیگر رقم‌ها داشت. نتایج همبستگی نشان داد، در بیشتر موارد بین صفات ریختشناختی با هم و همچنین صفت عملکرد با دیگر صفات، همبستگی بالایی وجود دارد. درنهایت، رقم کنسروالیا را به دلیل عملکرد بالای میوه و درصد بالای روغن می‌توان بهعنوان یک رقم دو منظورۀ مناسب برای باغهای تجاری زیتون در استان لرستان بهویژه شهرستان خرمآباد و مناطق همسان پیشنهاد داد.
علوم سبزی
داریوش رمضان؛ فاطمه مرادی پور؛ بهمن زاهدی
چکیده
امروزه با استفاده از روش پیوند می‌توان بر بسیاری از مشکلات تولید گیاه گوجه‌فرنگی ازجمله شوری آب آبیاری و خاک فائق آمده و محصولی با کیفیت بالاتر تولید نمود. در این تحقیق، نشاهای گوجه‌فرنگی گلخانهای رقم کویین (Queen) روی پایههای هیبریدی رقم‌های آر-9704 (AR-9704)، هلپر (Helper) و پرا (Pera) به روش اسکنهای پیوند شده و در گلخانه با سامانۀ ...
بیشتر
امروزه با استفاده از روش پیوند می‌توان بر بسیاری از مشکلات تولید گیاه گوجه‌فرنگی ازجمله شوری آب آبیاری و خاک فائق آمده و محصولی با کیفیت بالاتر تولید نمود. در این تحقیق، نشاهای گوجه‌فرنگی گلخانهای رقم کویین (Queen) روی پایههای هیبریدی رقم‌های آر-9704 (AR-9704)، هلپر (Helper) و پرا (Pera) به روش اسکنهای پیوند شده و در گلخانه با سامانۀ آبکشتی (هیدروپونیک) پرورش داده شدند. گیاهان پیوندی و غیرپیوندی (کویین بدون پیوند) از نظر کیفیت میوه و عملکرد در تیمارهای شوری 0، 30 و 60 میلیمولار کلرید سدیم با هم مقایسه شدند. نتایج نشان داد که غلظت عنصرهای سدیم و کلر میوه در گیاهان پیوندی در هر سه تیمار شوری بیشتر از گیاهان غیرپیوندی بود. در این پژوهش بیشترین (601 میلی‌گرم در 100 گرم) و کمترین (360 میلی‌گرم در 100 گرم) مقدار لیکوپن میوه در سطح شوری 30 میلیمولار به ترتیب به ترکیب پیوندی کویین روی پایه آر-9704 و گیاهان کویین غیرپیوندی مربوط بود. بیشترین (5090 گرم) و کمترین (4052 گرم) وزن میوه در بوته در سطح 0 میلیمولار کلرید سدیم به ترتیب به ترکیب پیوندی کویین روی پایه دورگه پرا و کویین غیرپیوندی مربوط بود. همچنین در سطح شوری 60 میلیمولار بیشترین (3200 گرم) و کمترین (1962 گرم) وزن میوه (عملکرد) در گیاه به ترتیب به گیاهان پیوندی روی پایه آر-9704 و گیاهان کویین غیرپیوندی اختصاص داشت. نتایج نشان داد که کولتیوار هیبریدی آر-9704 در مقایسه با دو رقم هیبریدی هلپر و پرا و گیاهان غیرپیوندی (پیوندک کویین) همراه با مطالعات تکمیلی بیشتر می‌تواند پایۀ مناسبی جهت پیوند گوجه‌فرنگی رقم کویین در شرایط شوری توصیه گردد.
مریم سپهوند؛ بهمن زاهدی؛ عبدالله احتشام نیا
چکیده
در این پژوهش، شمار 21 نژادگان (ژنوتیپ) انار از چهار منطقۀ استان لرستان با استفاده از صفات ریختشناختی (مورفولوژیک) و بیوشیمیایی ارزیابی شد. نتایج تجزیۀ واریانس نشان داد، بیشتر صفات مورد بررسی بهغیر از درصد پوست، pHو میزان مواد جامد محلول اختلاف معنیداری در بین نژادگانها داشتند. در کل نژادگانها، در بین صفات بیشترین تنوع بهترتیب ...
بیشتر
در این پژوهش، شمار 21 نژادگان (ژنوتیپ) انار از چهار منطقۀ استان لرستان با استفاده از صفات ریختشناختی (مورفولوژیک) و بیوشیمیایی ارزیابی شد. نتایج تجزیۀ واریانس نشان داد، بیشتر صفات مورد بررسی بهغیر از درصد پوست، pHو میزان مواد جامد محلول اختلاف معنیداری در بین نژادگانها داشتند. در کل نژادگانها، در بین صفات بیشترین تنوع بهترتیب 11/50، 06/46 و 22/32 درصد برای ویتامینث، وزن میوه و میزان اسید به دست آمد. تجزیه به مؤلفههای اصلی نشان داد، شش عامل اصلی که مقادیر ویژۀ آن‌ها بیشتر از یک بود، توانستند 60/97 درصد از واریانس کل را توجیه کنند. پراکنش نژادگانها با استفاده از مؤلفههای اصلی نشان داد نژادگان A7ʻ(ʼسوزۀ تاج کوتاه شینه شاهʻ) که بالاترین وزن میوه را داشت، از نظر دو مؤلفۀ اصلی اول و دوم بالاترین ضریب‌های مثبت را داشت. صفات وزن تک‌دانه، وزن کل پوست، وزن ده‌دانه، نسبت طول به عرض برگ، درصد پوست در مؤلفۀ اول (PC1) و صفات طول تاج، اسیدیته، سطح برگ و طول میوه در مؤلفۀ دوم (PC2) قرار گرفتند. در تجزیۀ خوشه‌ای نژادگانها به روش وارد، در فاصلۀ اقلیدوسی پنج، نژادگانهای بررسی‌شده در شش خوشۀ اصلی دستهبندی شدند که نژادگانهای یک منطقه در خوشههای مختلفی قرار گرفتند که ناشی از تفاوت نژادگانهای درون هر منطقه و همخوانی نداشتن فاصلۀ ژنتیکی و جغرافیایی است.
اسماعیل نظرالملک؛ بهمن زاهدی؛ حسین زینلی
چکیده
بهمنظور بررسی عملکرد گل و اجزای آن از نظر صفات ریختشناختی (مورفولوژیک)، شمار ده نژادگان (ژنوتیپ) گل محمدی (Rosa damascena Mill.) از نقاط مختلف کشور، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی شهرستان گلپایگان کشت شده و در سال 1392 بررسی شدند. در نتایج مقایسۀ میانگین‌ها، از نظر آماری در صفت عملکرد بوته، نژادگان ...
بیشتر
بهمنظور بررسی عملکرد گل و اجزای آن از نظر صفات ریختشناختی (مورفولوژیک)، شمار ده نژادگان (ژنوتیپ) گل محمدی (Rosa damascena Mill.) از نقاط مختلف کشور، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی شهرستان گلپایگان کشت شده و در سال 1392 بررسی شدند. در نتایج مقایسۀ میانگین‌ها، از نظر آماری در صفت عملکرد بوته، نژادگان یزد2 با بیشترین عملکرد و نژادگان خوزستان با کمترین عملکرد و همچنین در صفت عملکرد اسانس در هکتار نژادگان اصفهان4 با بیشترین عملکرد معنی‌دار داشتند. همبستگی معنیداری در سطح 1 درصد در بین صفات مشاهده شد که از مهمترین آن‌ها همبستگی مثبت و معنی‌دار ارتفاع گیاه و شمار گل با عملکرد بوته بود. همچنین نتایج تجزیۀ واریانس نشان داد، بین نژادگانها برای همۀ صفات ارزیابی‌شده اختلاف معنیداری وجود دارد، اما برای صفات درصد اسانس و نسبت وزن گلبرگ به وزن گل اختلاف معنیداری وجود نداشت. در تجزیۀ خوشه‌ای نیز نژادگانهای مورد بررسی در چهار گروه متفاوت قرار گرفتند.
مجید آب روشن؛ بهمن زاهدی؛ رضا سیاه منصور
چکیده
بهمنظور بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت‌های لالۀ واژگون (Fritillaria imperialis L.) در پنج منطقه از استان لرستان از چهل صفت ریختشناختی (مورفولوژیکی) استفاده شد. در کل، 140 نمونه یا بوم‌جور (اکوتیپ) از پنج منطقه از سه شهر خرمآباد، الیگودرز و دورود در طی دو سال (بهار 1393 و 1394) گرد‌آوری و بررسی شدند. از هر منطقه سی نمونه تهیه شد. تجزیۀ واریانس داده‌ها نشان ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت‌های لالۀ واژگون (Fritillaria imperialis L.) در پنج منطقه از استان لرستان از چهل صفت ریختشناختی (مورفولوژیکی) استفاده شد. در کل، 140 نمونه یا بوم‌جور (اکوتیپ) از پنج منطقه از سه شهر خرمآباد، الیگودرز و دورود در طی دو سال (بهار 1393 و 1394) گرد‌آوری و بررسی شدند. از هر منطقه سی نمونه تهیه شد. تجزیۀ واریانس داده‌ها نشان داد که بین جمعیتها از نظر بیشتر صفات اندازهگیریشده اختلاف معنیداری وجود دارد. در این بررسی تجزیۀ خوشه‌ای دادههای استانداردشدۀ صفات، به روش Ward و توان دو فاصلۀ اقلیدسی، پنج جمعیت مورد بررسی را در سه خوشه گروهبندی کرد. در تجزیه به مؤلفههای اصلی ده مؤلفه معرفی شدند که در مجموع 34/85 درصد از تنوع صفات را توجیه میکنند. در مؤلفۀ اول، صفات طول برگ بالایی و طول برگ میانی ضریب بالا و مثبت داشت. گروهبندی ناشی از تجزیۀ خوشه‌ای با نتایج تجزیه به مؤلفههای اصلی تأیید شد. نتایج بهدستآمده از این پژوهش نشان داد که صفات ریختشناختی میتوانند تنوع را در بین جمعیت‌های لالۀ واژگون نشان دهند.
بهمن زاهدی؛ امیر صحرارو
چکیده
بهمنظور مطالعۀ ریز‌ازدیادی گیاه مرزۀ خوزستانی، بذور این گیاه در محیط کشت موراشیگ و اسکوگ (MS) نیم‌غلظت کشت و سپس گیاهچه‌ها واکشت شدند. پس از آن نمونه‌ها در سطوح مختلف هورمونهای BA و Kinetin، بهصورت منفرد یا در ترکیب با IBA کشت شدند. نتایج نشان داد، بیشترین میزان پرآوری (4/2 شاخه) در غلظت 5/0 میلی‌گرم در لیتر IBA و 3 میلی‌گرم در لیتر BA ...
بیشتر
بهمنظور مطالعۀ ریز‌ازدیادی گیاه مرزۀ خوزستانی، بذور این گیاه در محیط کشت موراشیگ و اسکوگ (MS) نیم‌غلظت کشت و سپس گیاهچه‌ها واکشت شدند. پس از آن نمونه‌ها در سطوح مختلف هورمونهای BA و Kinetin، بهصورت منفرد یا در ترکیب با IBA کشت شدند. نتایج نشان داد، بیشترین میزان پرآوری (4/2 شاخه) در غلظت 5/0 میلی‌گرم در لیتر IBA و 3 میلی‌گرم در لیتر BA مشاهده شد. در بخش طول شاخه، طویلترین شاخهها (76/5 سانتیمتر) در غلظت 5/0 میلی‌گرم در لیتر IBA و 5/1 میلی‌گرم در لیتر BA به دست آمد. بیشترین درصد ریشهزایی (2/85 درصد) در محیط کشت MS با 4/1 غلظت نمک به دست آمد. بیشترین تعداد ریشه (3/12) با طول 55/1 سانتیمتر ریشه، در محیط کشت MS با 2/1 غلظت نمک، به دست آمد. بیشترین درصد ریشهزایی (3/64 درصد) در غلظت 25/0 میلی‌گرم در لیتر IBA و بیشترین تعداد ریشه (4/8 و 7/7)، بهترتیب در غلظتهای 25/0 و 5/0 میلی‌گرم در لیتر IBA، به دست آمدند. درمجموع می‌توان تیمار 25/0 میلی‌گرم در لیتر IBA به همراه 3 میلی‌گرم در لیتر BA را بهمنزلۀ مفیدترین ترکیبات هورمونی برای ریز‌ازدیادی مرزۀ خوزستانی نام برد.
