سبیکه قرهچولو؛ فرشته نوراللهی؛ ابراهیم گنجی مقدم؛ مریم تاتاری
چکیده
گیاه پنیرباد یکی از گونه‌های گیاهی با ارزش اقتصادی بالا است وکاربرد آن در فضای سبز، صنایع دارو‌‌سازی، تثبیت شن‌های روان درمناطق کویری می‌باشد. این پژوهش با هدف بررسی اثر تنش خشکی و محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک بر خصوصیات مورفولوژیک و فیزیولوژیک گیاه پنیرباد در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی با استفاده ...
بیشتر
گیاه پنیرباد یکی از گونه‌های گیاهی با ارزش اقتصادی بالا است وکاربرد آن در فضای سبز، صنایع دارو‌‌سازی، تثبیت شن‌های روان درمناطق کویری می‌باشد. این پژوهش با هدف بررسی اثر تنش خشکی و محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک بر خصوصیات مورفولوژیک و فیزیولوژیک گیاه پنیرباد در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی با استفاده از ازمایش فاکتوریل دو عامله در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه‌ای انجام شد. فاکتور اول شامل چهار سطح محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک (صفر، 1، 5/1 و 2 میلی‌مولار) و فاکتور دوم شامل چهار سطح تنش خشکی(100، 80، 60 و 40 درصد ظرفیت زراعی) بودند. نتایج نشان دادکه اثرات تنش خشکی و اسید سالیسیلیک بر صفات فیزیولوژیک (میزان پرولین، درصد نشت یونی، درجه سبزینگی و میزان فلورسانس کلروفیل) و صفات مورفولوژیک (ارتفاع بوته و سطح برگ) در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که بیشترین محتوای پرولین برگ (99/3 میکرو‌مول بر گرم وزن‌تر) در تیمار اسید سالیسیلیک 5/1 میلی‌مولار و تنش خشکی60 درصد ظرفیت زراعی به دست آمد. بیشترین درصد نشت یونی در تیمار شاهد و تنش خشکی40 درصد ظرفیت زراعی به دست آمد. نتایج این تحقیق نشان داد که گیاه پنیرباد متحمل به خشکی بوده و اعمال تنش تا 60 درصد ظرفیت زراعی را می‌تواند تحمل نماید. با توجه به ارزش اقتصادی این گیاه کاربرد اسید سالیسیلیک نیز می‌تواند میزان تحمل به خشکی را افزایش دهد.
طیبه زنده دل؛ ابراهیم گنجی مقدم؛ مریم تاتاری
چکیده
به‌منظور بررسی میزان تحمل به یخ‌زدگی گیاه پنیرباد آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار و نه تیمار دمایی (صفر، 3-، 6-، 9-، 12-، 15-، 18- و 21- درجه سانتی‌گراد و تیمار شاهد ۲5 درجه سانتی‌گراد) انجام شد. صفات مورد مطالعه شامل درصد نشت یونی، پایداری غشای سلولی، محتوای پرولین برگ، کلروفیل فلورسانس، درجه سبزینگی، دمای 50 درصد کشندگی بر اساس ...
بیشتر
به‌منظور بررسی میزان تحمل به یخ‌زدگی گیاه پنیرباد آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار و نه تیمار دمایی (صفر، 3-، 6-، 9-، 12-، 15-، 18- و 21- درجه سانتی‌گراد و تیمار شاهد ۲5 درجه سانتی‌گراد) انجام شد. صفات مورد مطالعه شامل درصد نشت یونی، پایداری غشای سلولی، محتوای پرولین برگ، کلروفیل فلورسانس، درجه سبزینگی، دمای 50 درصد کشندگی بر اساس درصد بقا (LT50su) و دمای 50 درصد کشندگی بر اساس نشت الکترولیت‌ها (LT50el) بود. نتایج نشان داد اثر تنش یخ‌زدگی بر تمامی صفات مورد مطالعه در سطح احتمال 1 درصد معنی‌دار بود. با افزایش تنش یخ‌زدگی نشت یونی افزایش و پایداری غشای سلولی کاهش نشان دادند. میزان کلروفیل فلورسانس برگ با افزایش تنش کاهش یافت، به طوری که در دماهای پایین تر از 9- درجه سانتی‌گراد به کمترین مقدار خود رسید. درجه سبزینگی تا 6- درجه سانتی‌گراد با شیب شدید و در کمتر از آن با شیب ملایم تر کاهش یافت. بیشترین محتوای پرولین مربوط به تیمار 6- درجه سانتی‌گراد بود که نسبت به تیمار شاهد 53 درصد افزایش یافت. با کاهش دما درصد بقا کاهش یافت، به طوری که در دماهای زیر 9- درجه سانتی‌گراد به کلی گیاهان از بین رفتند. همچنین LT50el و LT50su به ترتیب در دمای 153/10- و 958/8- درجه سانتی‌گراد اتفاق افتاد. در نهایت، یافته ها در این تحقیق نشان دادند که گیاه دارویی پنیرباد تنش یخ‌زدگی 6- درجه سانتی‌گراد را به طور قابل قبولی تحمل می‌نماید.
ابراهیم گنجی مقدم؛ محبوبه زمانی پور؛ سیما بینا
چکیده
گیلاس یکی از مهم‌ترین میوه‌های مصرفی در جهان به شمار می‌آید که طعم، عطر و ظاهر مطلوبی دارد. به منظور مقایسه خصوصیات مورفولوژیک، فنولوژیک و پومولوژیک 10 ژنوتیپ انتخابی گیلاس با 4 رقم تجاری وارداتی و داخلی، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در دو سال زراعی 1395-1397 انجام گرفت. نتایج نشان دادن بین رقمها و ژنوتیپ‌ها ...
بیشتر
گیلاس یکی از مهم‌ترین میوه‌های مصرفی در جهان به شمار می‌آید که طعم، عطر و ظاهر مطلوبی دارد. به منظور مقایسه خصوصیات مورفولوژیک، فنولوژیک و پومولوژیک 10 ژنوتیپ انتخابی گیلاس با 4 رقم تجاری وارداتی و داخلی، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در دو سال زراعی 1395-1397 انجام گرفت. نتایج نشان دادن بین رقمها و ژنوتیپ‌ها از لحاظ بسیاری از صفات تفاوت معنیداری وجود داشت. در بین نمونه‌های بررسی‌شده، ژنوتیپ Msh-BT، زودگلده‌ترین (7 فروردین) و از لحاظ میوه‌دهی، جزء زودرس‌ترین نمونه‌ها (20 اردیبهشت) بود. همچنین، ژنوتیپ Msh-BT، بیشترین ارتفاع، عرض و حجم تاج و قطر تنه را ایجاد نمود. بالاترین رشد رویشی سالیانه، تعداد اسپور و درصد دوقلوزایی مربوط به ژنوتیپ Msh-3-26 بود. ژنوتیپ Msh-F-1 بالاترین طول، عرض و سطح برگ را ایجاد نمود. از نظر ویژگی‌های میوه شناسی، ژنوتیپ Msh-F1 دارای بالاترین طول، عرض، قطر و وزن میوه و ژنوتیپ Msh-BT کمترین طول و ضخامت دم میوه را داشتند. بعلاوه، رقم "سوئیت آن" بیشترین وزن هسته، اسیدیته و عملکرد را نشان داد. از نظر رنگ گوشت و پوست، شکل هسته و شکل میوه بین ژنوتیپ‌ها تفاوت وجود داشت. با توجه به دندروگرام، ژنوتیپ‌ها به سه خوشه تقسیم شدند. در جمع‌بندی کلی، ژنوتیپ‌های Msh-BT و Msh-F1 به‌ترتیب از لحاظ زودرسی و بزرگی میوه و رقم "سوئیت آن" از لحاظ عملکرد بالا در مقایسه با رقم "سیاه مشهد" (شاهد) در شرایط استان خراسان رضوی قابل توصیه می‌باشند.
تکتم شیدایی؛ ابراهیم گنجی مقدم؛ شادی عطار؛ مرتضی عظیم زاده
چکیده
این مطالعه به منظور بررسی اثر غلظتهای مختلف آگار و کربوهیدرات بر میزان پرآوری پایه پاکوتاه گیلاس (PHL-C) در شرایط درون شیشه ای و در سال 1396 انجام شد. از محیط کشت MS و آزمایش فاکتوریل با دو عامل و طرح کاملاً تصادفی در 6 تکرار و هر تکرار شامل 3 ریزنمونه استفاده شد. از تک جوانه جهت تکثیر استفاده شد. فاکتور اول، غلظت آگار در سه سطح ( 5/0، 6/0، 7/0 درصد) ...
بیشتر
این مطالعه به منظور بررسی اثر غلظتهای مختلف آگار و کربوهیدرات بر میزان پرآوری پایه پاکوتاه گیلاس (PHL-C) در شرایط درون شیشه ای و در سال 1396 انجام شد. از محیط کشت MS و آزمایش فاکتوریل با دو عامل و طرح کاملاً تصادفی در 6 تکرار و هر تکرار شامل 3 ریزنمونه استفاده شد. از تک جوانه جهت تکثیر استفاده شد. فاکتور اول، غلظت آگار در سه سطح ( 5/0، 6/0، 7/0 درصد) و فاکتور دوم غلظت کربوهیدارت شامل 6 سطح (ساکارز و شکر هر کدام در سه سطح 20، 30، 40 گرم در لیتر) بود که طی مراحل شاخه زایی، ریشه زایی و سپس سازگاری مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد بین غلظتهای مختلف آگار از نظر ضریب تکثیر، درصد ریشه زایی، کیفیت گیاهچه، وزن تر گیاهچه و درصد بقا تفاوت معنی داری وجود ندارد، در سایر صفات اندازه‌گیری شده آگار با غلظت 7/0 بهترین نتیجه را داشت. به جز در صفات طول گیاهچه، تعداد برگ و وزن تر گیاهچه که ساکارز نقش پر رنگتری داشته، در سایر صفات تفاوت معنی داری بین شکر و ساکارز دیده نشد. با توجه به اینکه در صفات مهم و اساسی تکثیر درون شیشه ای پایه PHL-C شکر دارای تاثیر بهتری بوده، پیشنهاد می شود جهت کاهش هزینه تولید محیط کشت، خصوصاً در تولید تجاری، از شکر معمولی و یا ترکیب شکر و ساکارز استفاده شود.
ابراهیم گنجی مقدم؛ طیبه آموزگار؛ احمد اصغرزاده؛ محبوبه زمانی پور
چکیده
MA×MA60، پایه نیمه‌پاکوتاه گیلاس بوده که از طریق ریزازدیادی به راحتی تکثیر گردیده و به دلیل مقاومت به فیتوفیترا که از مهم‌ترین عوامل زوال درختان میوه هسته‌دار محسوب می شود، پایه با ارزشی است. این مطالعه با هدف بررسی اثر نوع محیط کشت و تنظیم کننده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های رشد بر پرآوری و ریشهزایی پایه MA60×MA در مرکز تحقیقات و ...
بیشتر
MA×MA60، پایه نیمه‌پاکوتاه گیلاس بوده که از طریق ریزازدیادی به راحتی تکثیر گردیده و به دلیل مقاومت به فیتوفیترا که از مهم‌ترین عوامل زوال درختان میوه هسته‌دار محسوب می شود، پایه با ارزشی است. این مطالعه با هدف بررسی اثر نوع محیط کشت و تنظیم کننده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های رشد بر پرآوری و ریشهزایی پایه MA60×MA در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی انجام گرفت. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً صادفی با 4 تکرار اجرا شد. در مرحله پرآوری، تیمارها شامل سه محیط کشت (MS، WPM و DKW) و دو تنظیمکننده رشد (بنزیل آمینو پورین و تیدیازوران) در غلظتهای صفر، 1 و 2 میلی گرم بر لیتر و در مرحله ریشهزایی، تیمارها شامل سه محیط کشت (MS، WPM و DKW) و غلظتهای مختلف ایندول بوتریک اسید (صفر، 1، 2 و 3 میلی گرم بر لیتر) بودند. نتایج نشان داد در مرحله پرآوری، بیشترین تعداد شاخه (33/6)، برگ (33/20) و کیفیت نمونه (00/3) در محیط کشت MS حاوی 2 میلی گرم بر لیتر بنزیل آمینو پورین و طول شاخه (3/2 سانتی متر) در محیط کشت MS حاوی 1 میلی گرم بر لیتر تیدیازوران بود. بیش ترین درصد ریشهزایی (75 درصد) و تعداد ریشه (33/5) به ترتیب در محیط کشت MS حاوی 3 میلیگرم بر لیتر ایندول بوتریک اسید و محیط کشت DKW حاوی 2 میلی گرم بر لیتر ایندول بوتریک اسید بدست آمد. گیاهچه‌ها در شرایط گلخانه با موفقیت سازگار شدند. درصد بقا در محیط کشت حاوی کوکوپیت و پرلیت حدودا 75 درصد بود.
آیسن قهرمانی؛ ابراهیم گنجی مقدم؛ مریم تاتاری؛ سوسن خسرویار
چکیده
به‌منظور ارائه یک روش سریع و کارآمد برای تکثیر گیاه دارویی پنیرباد (Withania coagulans) در شرایط کشت درون‌شیشه‌ای، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی در آزمایشگاه کشت بافت مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی انجام گرفت. در ابتدا بذرهای جمعآوری‌شده از رویشگاه طبیعی در استان سیستان و بلوچستان استریل شده و روی محیط ...
بیشتر
به‌منظور ارائه یک روش سریع و کارآمد برای تکثیر گیاه دارویی پنیرباد (Withania coagulans) در شرایط کشت درون‌شیشه‌ای، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی در آزمایشگاه کشت بافت مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی انجام گرفت. در ابتدا بذرهای جمعآوری‌شده از رویشگاه طبیعی در استان سیستان و بلوچستان استریل شده و روی محیط کشت MS قرار گرفتند. سپس به‌منظور شاخه‌زایی، ریز نمونه تک گره، روی محیط کشت پایه MS حاوی بنزیل آمینوپورین در پنج سطح صفر، 5/0، 1، 5/1 و 2 میلیگرم بر لیتر کشت گردید. در مرحله ریشهزایی، گیاهچه‌ها به محیط کشت MS حاوی ایندول بوتیریک اسید در غلظتهای 5/0، 1، 5/1 و 2 میلیگرم بر لیتر و نفتالین استیک اسید در غلظتهای 5/0، 1، 5/1 و 2 میلیگرم بر لیتر منتقل شدند، همچنین تیمار شاهد (عدم کاربرد هورمون) در نظر گرفته شد. در نهایت، به‌منظور سازگاری، گیاهچه‌های ریشهدار به مدت 30 روز در اتاق سازگاری نگهداری گردیدند. بیشترین ضریب تکثیر، تعداد شاخه و تعداد برگ در تیمار بنزیل آمینوپورین با غلظت 5/0 میلیگرم بر لیتر و بهترین غلظت تنظیم‌کننده‌های رشد با 90 درصد ریشهزایی، در تیمار ایندول بوتیریک اسید با غلظت 5/0 میلیگرم بر لیتر بود. در نهایت با انتقال گیاهچه‌های باززایی شده به خاک، 80 درصد آنها بقاء خود را حفظ نمودند. به‌طور کلی، برای تولید گیاهچه‌های قوی و شاداب، کاربرد بنزیل آمینوپورین و ایندول بوتیریک اسید در غلظت 5/0 میلیگرم بر لیتر به‌ترتیب برای شاخهدهی و ریشهزایی مطلوب، توصیه میشود.
ابراهیم گنجی مقدم؛ آرزو جلالی؛ ابوالفضل ایروانی؛ سیما بینا
چکیده
به‌منظور مطالعه خصوصیات کمی وکیفی رقمها و ژنوتیپ های زودرس گیلاس (عدلی، دلامارکا، پیشرس، سیاه قزوین، ژنوتیپ مشهد-84 و ژنوتیپ مشهد-86) آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی انجام شد. نتایج نشان داد شروع گلدهی ژنوتیپ امیدبخش مشهد-86 در مقایسه با سایر رقم‌های که یک هفته ...
بیشتر
به‌منظور مطالعه خصوصیات کمی وکیفی رقمها و ژنوتیپ های زودرس گیلاس (عدلی، دلامارکا، پیشرس، سیاه قزوین، ژنوتیپ مشهد-84 و ژنوتیپ مشهد-86) آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی انجام شد. نتایج نشان داد شروع گلدهی ژنوتیپ امیدبخش مشهد-86 در مقایسه با سایر رقم‌های که یک هفته زودتر (هفته اول فروردین) بود و میوهی آن در دهه سوم اردیبهشتماه آماده برداشت بود. متوسط وزن میوه ژنوتیپ امیدبخش مشهد- 86 (26/6 گرم) در مقایسه با عدلی (9/4 گرم)، سیاه قزوین (7/3 گرم)، پیشرس (26/4 گرم)، دلامارکا (8/3 گرم) و مشهد-84 (06/6 گرم) بالاتر بود. رقم پیشرس (73/19 درصد) و ژنوتیپ امیدبخش مشهد-86 (16/18 درصد) از بیشترین مواد جامد محلول برخوردار بودند. بیشترین و کمترین میزان عملکرد به‌ترتیب متعلق به رقم پیشرس با میانگین 21 کیلوگرم در هر درخت و سیاه قزوین با میانگین 12کیلوگرم در هر درخت بود. رقم‌های زودرس بهدلیل فصل رشد کوتاه معمولاً اندازه میوه، کوچکتر داشتند. ژنوتیپ امیدبخش مشهد- 86 با متوسط وزن میوه و درصد مواد جامد محلول بالاتر، دارای ارزش اقتصادی و بازارپسندی بیشتربود.
علوم میوه
محمد اسماعیل نداف؛ غلامرضا ربیعی؛ ابراهیم گنجی مقدم؛ عبدالرحمان محمدخانی
چکیده
تولید گیاه جدید از طریق کشت مریستم، روش کارآمدی برای بهدستآوردن گیاهان سالم و عاری از ویروس است. این مطالعه به‌منظور بررسی تأثیر نوع محیط کشت و تنظیمکننده رشدی بر کشت مریستم در گیلاس در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی انجام شد که فاکتور اول، رقم در هفت سطح (زرد، سیاه مشهد، دوم‌رس، بینگ، پیشرس، تکدانه و حاج ...
بیشتر
تولید گیاه جدید از طریق کشت مریستم، روش کارآمدی برای بهدستآوردن گیاهان سالم و عاری از ویروس است. این مطالعه به‌منظور بررسی تأثیر نوع محیط کشت و تنظیمکننده رشدی بر کشت مریستم در گیلاس در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی انجام شد که فاکتور اول، رقم در هفت سطح (زرد، سیاه مشهد، دوم‌رس، بینگ، پیشرس، تکدانه و حاج یوسفی) و فاکتور دوم، تیمار در چهار سطح (M1R1: محیط نصف MS بدون تنظیمکننده رشد، M2R1: محیط کامل MS بدون تنظیمکننده رشد، M1R2: محیط نصف MS با تنظیمکننده رشد و M2R2: محیط کامل MSبا تنظیمکننده رشد) بود. ریزنمونه‌های مریستمی از جوانه‌های نوک شاخه بعد از ضدعفونی جدا شدند و در محیط‌های مختلف آزمایش در شرایط کنترلشده کشت گردیدند؛ بعد از سومین واکشت، میزان زنده‌مانی و پس از ششمین واکشت، نرخ تکثیر و طول نوشاخه‌های تولیدی اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که در تمامی شاخص‌ها، بین ارقام اختلاف معنی‌دار وجود ندارد، اما بین تیمارها و همچنین در اثرات متقابل رقم× تیمار این اختلاف، معنی‌دار بود. بیشترین درصد زنده‌مانی برای رقم حاج یوسفی (5/42 درصد)، نرخ تکثیر برای رقم دوم‌رس (2/2) و همچنین طول شاخه برای رقم بینگ (9/7 سانتی‌متر) در تیمار محیط کامل MS بههمراه یک میلیگرم در لیتر BAP به‌دست آمد.
