حسین رضوانی؛ علی بابا گل زاده؛ غلامعلی غلامی؛ مجید آسیایی
چکیده
بهمنظور بررسی تاثیر ورمی‌کمپوست بر عملکرد گل و اجزای آن در ژنوتیپهای گل محمدی، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گلستان در سالهای 1399-1397 اجرا گردید. در این طرح عامل اول ورمی‌کمپوست در سه سطح (صفر، 5 و10 تن در هکتار) و عامل دوم ژنوتیپهای ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تاثیر ورمی‌کمپوست بر عملکرد گل و اجزای آن در ژنوتیپهای گل محمدی، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گلستان در سالهای 1399-1397 اجرا گردید. در این طرح عامل اول ورمی‌کمپوست در سه سطح (صفر، 5 و10 تن در هکتار) و عامل دوم ژنوتیپهای گل محمدی در چهار سطح (کاشان، سمنان، آذربایجان غربی و گلستان) بودند. در این آزمایش ارتفاع متوسط پایه، تعداد گل در پایه، قطر گل، وزن گل تازه در پایه، وزن گل خشک در پایه، عملکرد گل تازه و عملکرد گل خشک برای هر تیمار اندازهگیری شدند. نتایج نشان داد در بین ترکیبهای تیمار‌ی از نظر تمامی صفات مورد مطالعه تفاوت معنیداری در سطح احتمال یک درصد وجود داشت. بیشترین ارتفاع متوسط بوته، بیشترین تعداد گل در بوته، بیشترین قطر گل، بیشترین عملکرد گل تازه و عملکرد گل خشک، در تمامی ژنوتیپها در حالت کاربرد حداکثر ورمی‌کمپوست (ده تن در هکتار) حاصل گردید. از نظر عملکرد گل، ژنوتیپ کاشان با عمکرد گل تازه 35/2319 کیلوگرم در هکتار و عملکرد گل خشک 22/651 کیلوگرم در هکتار دارای بیشترین و ژنوتیپ گلستان با عملکرد گل تازه 16/1317کیلوگرم در هکتار و عملکرد گل خشک 23/452 کیلوگرم در هکتار کمترین عملکرد گل را داشتند. همچنین ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ بین برخی صفات کمی در این آزﻣﺎﻳﺶ ﻧﺸﺎن داد ﻋﻤﻠﻜﺮد گل خشک در ﻫﻜﺘـﺎر راﺑﻄـﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و بالایی با تعداد گل در پایه (95/0=r) و عملکرد تازه گل (96/0=r) داشت.
ابوذر هاشم پور؛ محمود عظیمی؛ سمانه اسدی صنم
چکیده
در این پژوهش صفات کمی و کیفی روغن سه ژنوتیپ امیدبخش زیتون (T2، T7 و T18) و دو رقم زرد و کرونیکی از کلکسیون زیتون ایستگاه تحقیقات زیتون طارم در استان زنجان طی دو سال (1397 و 1396) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد ژنوتیپ T18 با 96/70 و 58/69 درصد روغن در ماده خشک گوشت به ترتیب طی سالهای ۱۳96 و ۱۳97 دارای بیشترین میزان روغن در مقایسه با سایر رقم ها ...
بیشتر
در این پژوهش صفات کمی و کیفی روغن سه ژنوتیپ امیدبخش زیتون (T2، T7 و T18) و دو رقم زرد و کرونیکی از کلکسیون زیتون ایستگاه تحقیقات زیتون طارم در استان زنجان طی دو سال (1397 و 1396) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد ژنوتیپ T18 با 96/70 و 58/69 درصد روغن در ماده خشک گوشت به ترتیب طی سالهای ۱۳96 و ۱۳97 دارای بیشترین میزان روغن در مقایسه با سایر رقم ها و ژنوتیپها بود. همچنین ژنوتیپ T18 دارای بیشترین درصد اولئیک اسید و مجموع اسیدهای چرب اشباع نشده با یک پیوند دوگانه مضاعف بود. میزان اولئیک اسید این ژنوتیپ در سالهای ۱۳96 و ۱۳97 به ترتیب 3/80 و 8/79 درصد بود. علاوه بر این میزان پالمتیک اسید این ژنوتیب (5/9 و 3/10 درصد به ترتیب در سالهای ۱۳96 و ۱۳97) نیز در مقایسه با سایر رقم ها و ژنوتیپها در سطح پایینتری قرار داشت. ژنوتیپ T7 نیز لینولئیک اسید بالاتر (2/14 و 67/18 درصد به ترتیب در سالهای ۱۳96 و ۱۳97) و اولئیک اسید پایینتر (8/66 و 5/60 درصد به ترتیب در سالهای ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷) داشت. بر اساس تجزیه به مولفههای اصلی (چهار مولفه نخست)، مولفه اول بیشتر با صفات اثر مثبت روی کیفیت روغن زیتون همانند اولئیک اسید و اسیدهای چرب اشباع نشده و افزایش درصد روغن مرتبط بود. در مجموع با توجه به نتایج این آزمایش، ژنوتیپ T18 از نظر کمیت و کیفیت روغن برتر از سایر رقم ها و ژنوتیپهای مورد بررسی بود و میتواند در برنامه معرفی رقم قرار گیرد.
علی رضائی؛ کاظم ارزانی؛ سعادت ساریخانی
چکیده
این پژوهش با هدف ارزیابی تنوع فنولوژیک، مورفولوژیک و پومولوژیک ژنوتیپهای گردو در شمال استان همدان، طی سالهای باغی 96-1395 انجام شد. بدین منظور، تعداد 84 ژنوتیپ انتخاب و براساس دو توصیفنامه IPGRI و UPOVمورد ارزیابی قرار گرفتند، که پس از دو سال ارزیابی تعداد 12 ژنوتیپ بهعنوان ژنوتیپ برتر انتخاب گردید. نتایج به‌دست‌آمده از مطالعات ...
بیشتر
این پژوهش با هدف ارزیابی تنوع فنولوژیک، مورفولوژیک و پومولوژیک ژنوتیپهای گردو در شمال استان همدان، طی سالهای باغی 96-1395 انجام شد. بدین منظور، تعداد 84 ژنوتیپ انتخاب و براساس دو توصیفنامه IPGRI و UPOVمورد ارزیابی قرار گرفتند، که پس از دو سال ارزیابی تعداد 12 ژنوتیپ بهعنوان ژنوتیپ برتر انتخاب گردید. نتایج به‌دست‌آمده از مطالعات فنولوژیک نشان داد که ژنوتیپ HaRaToMa23، با 23 روز تاخیر برگدهی نسبت به ژنوتیپ استاندارد مرجع، دیربرگدهترین ژنوتیپ بود. بهعلاوه سه ژنوتیپ HaRaSuSh1، HaRaToMa24 و HaRaVaAh17 هموگام بودند. براساس مطالعات پومولوژیک وزن دانه، مغز و درصد مغز در ژنوتیپهای برتر به ترتیب از 60/95-22/12 گرم، 56/11-82/6 گرم و 47/59-15/47 درصد متغیر بود، کمترین میزان ضخامت پوست سخت (77/0 میلیمتر) در بین ژنوتیپهای برتر شناسایی‌شده مربوط به ژنوتیپ HaRaVaAh9 بود و ژنوتیپ HaRaSuSh1 دارای بیشترین میزان وزن دانه و مغز و ژنوتیپ HaRaSuSh2 دارای بیشترین درصد مغز بود. ژنوتیپهای برتر انتخابی دارای عادت باردهی جانبی بودند که رنگ مغز دانه آنها از روشن تا بسیار روشن متغیر بود که به راحتی از پوست سخت قابل تشخیص بود. براساس نتایج به‌دست‌آمده، همبستگی مثبت و معنیداری (**96/0=r) در سطح احتمال یک درصد بین صفات تاریخ برگدهی و تاریخ برداشت، عملکرد درخت با وزن دانه (** 63/0=r) و درصد باردهی جانبی (**73/0=r) در سطح احتمال یک درصد مشاهده گردید. بهطور کلی و براساس نتایج به‌دست‌آمده، ژنوتیپهای برتر انتخابی از نظر بسیاری از صفات مهم اصلاحی نسبت به ارقام تجاری برتر بودند که میتواند در برنامههای اصلاحی در راستای معرفی رقم های جدید استفاده شود.
علوم گیاهان دارویی
بایزید یوسفی
چکیده
این تحقیق بهمنظور بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپهای محلی گل‌محمدی استان کردستان برای عملکرد گل و اجزای آن در گلستان تحقیقاتی زاله سنندج در سال 1393انجام گردید. صفات بر روی پایه‌های چهار ساله 12 ژنوتیپ محلی کاشتشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار و سه پایه در هر کرت در زمان مقتضی اندازهگیری گردید. نتایج نشان داد که بین ...
بیشتر
این تحقیق بهمنظور بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپهای محلی گل‌محمدی استان کردستان برای عملکرد گل و اجزای آن در گلستان تحقیقاتی زاله سنندج در سال 1393انجام گردید. صفات بر روی پایه‌های چهار ساله 12 ژنوتیپ محلی کاشتشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار و سه پایه در هر کرت در زمان مقتضی اندازهگیری گردید. نتایج نشان داد که بین اکسسشن‌ها از لحاظ عملکرد گل و اجزای آن شامل ارتفاع گیاه، تعداد برگ در پایه، متوسط طول و عرض، تعداد گل در پایه، میانگین قطر گل، متوسط وزن تازه و خشک گل و گلبرگ و نسبت وزن گلبرگ به گل اختلاف معنیدار (1% p≤) وجود داشت که این میتواند زمینه اقدامات اصلاحی برای بهبود عملکرد گل را فراهم نماید. میانگین کل عملکرد گل 2/965 گرم در پایه و اکسسشن‌های کامیاران1، بانه2، سقز1 و سروآباد1 بهترتیب با 35/1518، 91/1334، 43/1316 و 88/1262 گرم گل در پایه دارای بیشترین عملکرد بودند. عملکرد گل با تعداد گل، ارتفاع گیاه، تعداد و طول و عرض برگ، قطر گل، وزن تازه و خشک گل و گلبرگ همبستگی مثبت و معنیدار نشان داد. گروهبندی حاصل تجزیه خوشهای (CA)، با تفکیک بر مبنای عملکرد گل و خصوصیات اکولوژیکی مناطق منشأ ژنوتیپها مطابقت نسبی داشت. نتایج حاصل از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی (PCA) با نتایج CAمطابقت بالایی نشان داد اما از لحاظ عملکرد گل، تفکیک ژنوتیپی آن واضح‌تر بود. در مجموع، اکسسشن کامیاران1 بهعنوان اکسسشن برتر برای توسعه گل‌محمدی با ژنوتیپهای محلی استان کردستان توصیه می‌شود.
حمیدرضا طحانیان؛ علی عبادی؛ مریم شهبازی؛ حسین لسانی
چکیده
شوری بهعنوان یکی از مهم‌ترین تنش‌های محیطی، تولید بسیاری از محصولات کشاورزی و باغی را با مخاطره روبرو کرده است. آیندۀ تولید انگور (Vitis vinifera L.) بهعنوان یکی از مهم‌ترین محصولات اقتصادی بخش باغبانی درگرو اصلاح و استفاده از پایه‌های مقاوم بهشوری است. هدف از این پژوهش بررسی تحمل شوری و چگونگی توزیع یون‌های مرتبط با تنش شوری در شش ...
بیشتر
شوری بهعنوان یکی از مهم‌ترین تنش‌های محیطی، تولید بسیاری از محصولات کشاورزی و باغی را با مخاطره روبرو کرده است. آیندۀ تولید انگور (Vitis vinifera L.) بهعنوان یکی از مهم‌ترین محصولات اقتصادی بخش باغبانی درگرو اصلاح و استفاده از پایه‌های مقاوم بهشوری است. هدف از این پژوهش بررسی تحمل شوری و چگونگی توزیع یون‌های مرتبط با تنش شوری در شش رقم و ژنوتیپ انگور از گونۀ Vitis vinifera شامل شاهرودی (سرخ فخری)، سفید فخری، سبز انگور، دیوانة‌کاشمر، SH068 و G-T01در شرایط گلخانه‌ای بود. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایۀ کاملاً تصادفی تصادفی با دو عامل رقم و شوری و در سه تکرار انجام شد. گیاهان با سطوح مختلف شوری شامل کمتر از 2 (9/1-8/1)، 4و6 دسی زیمنس بر متر به مدت چهل روز تیمار شدند. نتایج آزمایش نشان داد با افزایش میزان کلرید سدیم تجمع یون‌های سدیم و کلر در اندام‌های مختلف همۀ ژنوتیپها، به‌صورت معنیداری (05/0P<) افزایش و یون پتاسیم در شاخساره افزایش و در ریشه کاهش داشت. ژنوتیپ G-T01 کمترین میزان تجمع کلر (به ترتیب 87/0درصد و 84/1درصد وزن خشک برگ و شاخساره) را نشان داد. درمجموع به نظر می‌رسد ژنوتیپ GT01 و رقم شاهرودی به ترتیب از بیشترین و کمترین توانایی در کاهش عوارض ناشی از مسمومیت کلر را داشتند. نتایج این تحقیق وجود اختلاف در واکنش به تنش شوری در بین ژنوتیپهای بومی انگور گونۀ وینیفرا را تأیید می‌کند.
علوم میوه
شیرین نصراله پور مقدم؛ حمید رضا کریمی؛ علی اکبر محمدی میرک؛ محمد حسین شمشیری
چکیده
بهمنظور ارزیابی تنوع ساختارظاهری (مورفولوژیکی) درون یک تودۀ بذری پسته رقم بادامی ریز زرند (Pistacia vera L. cv. Badami-Riz- Zarand) و همبستگی بین ویژگیهای بذرها با دانهالهای حاصل از آنها، 20 صفت کمی در 67 خشک میوه و دانهالهای حاصل از کشت بررسی شد. نتایج نشان داد که همبستگی معنیدار و مثبتی بین ابعاد خشک میوه و مغز و همچنین ارتفاع دانهالهای ...
بیشتر
بهمنظور ارزیابی تنوع ساختارظاهری (مورفولوژیکی) درون یک تودۀ بذری پسته رقم بادامی ریز زرند (Pistacia vera L. cv. Badami-Riz- Zarand) و همبستگی بین ویژگیهای بذرها با دانهالهای حاصل از آنها، 20 صفت کمی در 67 خشک میوه و دانهالهای حاصل از کشت بررسی شد. نتایج نشان داد که همبستگی معنیدار و مثبتی بین ابعاد خشک میوه و مغز و همچنین ارتفاع دانهالهای با قطر طوقه وجود دارد. بر پایۀ رسم کردار تجزیۀ خوشهای ژنوتیپهای موردبررسی به سه دستۀ جداگانه گروهبندی شدند. گروه اول شامل دانهال‌هایی بودند که از بذرهای پهن‌تری به وجود آمده بودند و طول دم‌برگ و قطر در انتها و وسط ساقۀ آنها بیش از دو گروه دیگر بود. همچنین وزن مغز، طول پهنک‌برگ و ارتفاع دانهال بهطور معنیداری در گروه اول نسبت به گروه سوم برتری داشت. همینطور مشخص شد ژنوتیپ‌هایی که در گروه دوم قرار گرفتند طول و قطر خشک میوه، طول و عرض مغز، نسبت طول به عرض پهنک‌برگ، شاخص سبزینگی برگ و قطر طوقۀ بیشتری از ژنوتیپهای گروه سوم داشتند. درمجموع نتایج این آزمایش نشان داد که در پستۀ رقم بادامی ریز زرند به‌رغم یکسان بودن والد مادری در بذرهای استفاده‌شده از یک تودۀ بذری، تنوع ساختارظاهری بالایی وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که با برقراری رابطۀ رگرسیونی بین برخی صفات خشک میوه (بذر) و دانهال حاصل از آنها پیش از کاشت با توجه به ابعاد خشک میوه (بذر) می‌توان بعضی از ویژگیهای مرتبط باقدرت رشد را در دانهال حاصل از کشت آن بذر برآورد و پیش‌بینی کرد.
بهروز سرابی؛ محمدرضا حسندخت؛ محمد اسماعیل حسنی؛ تیمور رمک معصومی
دوره 41، شماره 3 ، آذر 1389
چکیده
مارچوبه خوراکی (L. (Asparagus officinalis یک سبزی قدیمی بومی اروپا، آسیا و آفریقا می‌باشد. منبع ژنتیکی مارچوبه در ایران محدود است و تنها تعداد بسیار کمی بوته مارچوبه خوراکی در کوههای شهرستان طالقان پیدا شده‌اند. به منظور ارزیابی صفات مورفولوژیک این سبزی ارزشمند، 58 بوته درون توده طالقان مطالعه و با رقم مری واشینگتن مقایسه گردید. نتایج نشان ...
بیشتر
مارچوبه خوراکی (L. (Asparagus officinalis یک سبزی قدیمی بومی اروپا، آسیا و آفریقا می‌باشد. منبع ژنتیکی مارچوبه در ایران محدود است و تنها تعداد بسیار کمی بوته مارچوبه خوراکی در کوههای شهرستان طالقان پیدا شده‌اند. به منظور ارزیابی صفات مورفولوژیک این سبزی ارزشمند، 58 بوته درون توده طالقان مطالعه و با رقم مری واشینگتن مقایسه گردید. نتایج نشان داد که میانگین بعضی صفات مورد ارزیابی از جمله ارتفاع بوته، تعداد شاخه درجه یک، قطر ساقه اصلی، طول شاخه درجه یک و تعداد فلس تا محل اولین انشعاب پانیکولی به ترتیب 81/133 سانتی‌متر، 38/38، 3/5 میلیمتر، 6/39 سانتی‌متر و 78/14 بودند. ژنوتیپهای مورد بررسی 97/68 درصد نر و 03/31 درصد ماده بودند. میانگین طول اسپیر (3/6%)، قطر اسپیر (4/30%) و وزن تر اسپیر (2/52%) در ژنوتیپهای وحشی مارچوبه از رقم مری‌واشینگتن کمتر بودند. در گیاهان مورد بررسی گل‌‌ها از نیمه دوم اردیبهشت تا نیمه اول خرداد ظاهر و در اواسط تیر میوه‌های سبز‌رنگ تشکیل شدند. تعداد بذر در میوه‌های حبه رسیده قرمز که در اواسط شهریور جمع‌آوری گردیدند، از چهار تا شش عدد در میان گیاهان مورد بررسی متغیر بود. ضرایب همبستگی ساده بین صفات اندازهگیری شده نشان داد که قطر اسپیر با طول فلس‌های روی اسپیر بالاترین همبستگی مثبت را در سطح 99 درصد داشتند. در تجزیه عامل‌ها، صفات در چهار عامل اصلی قرار گرفتند که دو عامل اول 74/44 درصد از واریانس کل را توجیه کردند و نه صفت را شامل شدند. همچنین ژنوتیپهای مورد بررسی در تجزیه خوشهای به پنج گروه تقسیم شدند و گروه سوم که همگی جنسیت نر داشتند، از لحاظ میانگین کلیه صفات اندازهگیری شده، بالاتر از میانگین کل قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد که ژنوتیپهای مارچوبه وحشی از تنوع قابل توجهی برخوردار بودند و این منطقه میتواند به عنوان یکی از رویشگاه‌های طبیعی مارچوبه خوراکی معرفی شود و لازم است که تنها منبع ژنتیکی این گیاه ارزشمند حفظ گردد.
