ناصر بوذری؛ ابراهیم گنجی مقدم؛ عبدالرضا کاوند
چکیده
شناسایی صفات متمایز کننده ارقام گیلاس (Prunus avium L.) یکی از قدم های ضروری در جلوگیری از تکثیر ارقام مختلف با یک نام می باشد. این پژوهش با هدف مطالعه مورفولوژی، پومولوژی و شناسایی صفات متمایزکننده هفت رقم تجاری و پنج ژنوتیپ گیلاس به مدت دو سال بر اساس دستورالعمل UPOV انجام گردید. براساس نتایج نه رقم/ژنوتیپ گیلاس شیشهای مشهد، پیشرس مشهد، ...
بیشتر
شناسایی صفات متمایز کننده ارقام گیلاس (Prunus avium L.) یکی از قدم های ضروری در جلوگیری از تکثیر ارقام مختلف با یک نام می باشد. این پژوهش با هدف مطالعه مورفولوژی، پومولوژی و شناسایی صفات متمایزکننده هفت رقم تجاری و پنج ژنوتیپ گیلاس به مدت دو سال بر اساس دستورالعمل UPOV انجام گردید. براساس نتایج نه رقم/ژنوتیپ گیلاس شیشهای مشهد، پیشرس مشهد، تکدانه مشهد، سفید- 90، پیشرس2، شبستر-6، دوم رس مشهد، سیاه دانشکده و سیاه مشهد دارای 19 صفت متمایزکننده مورفولوژی و پومولوژی بودند. رقم تکدانه مشهد با وزن میوه 93/10 و وزن هسته 88/0 گرم، از سایر ارقام و ژنوتیپها متمایز گردید. صفات انحصاری ضخامت و طول دم میوه تمایز قابل توجهی را بین ارقام سیاه مشهد و شبستر-6 ایجاد نمود. عادت رشد افراشته نیز تنها در رقم سیاه دانشکده مشاهده گردید. تعداد عدسک در شاخه یکساله با حالت تظاهر خیلی زیاد، رقم شیشه ای مشهد را از سایر ارقام و ژنوتیپها متمایز نمود. علاوه بر وزن میوه، آرایش گلبرگ و زمان رسیدن ارقام تک دانه مشهد و سیاه مشهد را از یکدیگر متمایز نمود. در میان صفات مطالعه شده عادت رشد درخت، آرایش گلبرگ، زمان رسیدن، رنگ پوست از نظر تمایز بین ارقام گیلاس از اهمیت بیشتری برخوردار بودند که اغلب آنها در انطباق با صفات ستارهدار دستورالعمل UPOV بودند.
ملیحه جمشیدیها؛ منصوره کشاورزی؛ مسعود نادرپور؛ ناصر بوذری؛ علی شکیب
چکیده
محلب (Prunus mahaleb) از مهمترین منابع تولید پایه بذری و کلونال و رایجترین پایه بذری گیلاس و آلبالو در ایران است. هدف از این تحقیق دستیابی به پایههای انتخابی محلب NB5176، NBVP1و NBVP2 عاری از ویروسهای بذرزاد آبله آلو (Plum pox virus, PPV)، کوتولگی آلو (Prune dwarf virus, PDV)، لکه حلقوی بافت مرده درختان هستهدار (Prunus necrotic ringspot virus, PNRSV) بود. برای این منظور، ...
بیشتر
محلب (Prunus mahaleb) از مهمترین منابع تولید پایه بذری و کلونال و رایجترین پایه بذری گیلاس و آلبالو در ایران است. هدف از این تحقیق دستیابی به پایههای انتخابی محلب NB5176، NBVP1و NBVP2 عاری از ویروسهای بذرزاد آبله آلو (Plum pox virus, PPV)، کوتولگی آلو (Prune dwarf virus, PDV)، لکه حلقوی بافت مرده درختان هستهدار (Prunus necrotic ringspot virus, PNRSV) بود. برای این منظور، ابتدا آلودگی درختان مادری توسط آزمون سرولوژیک الیزا (ELISA) بررسی شد. مریستمهای انتهایی این ژنوتیپها درمحیط MS مستقر و شش هفته بعد به محیطهای پرآوری MS (حاوی 5/0 میلیگرم بر لیتر BAP، 1/0 میلیگرم بر لیتر NAA و 3/0 میلیگرم بر لیتر پکتین) و DKW (حاوی 5/0 میلیگرم بر لیتر BAP) و WPM (حاوی 3/0 میلیگرم بر لیتر پکتین) منتقل شدند. پس از مرحله تکثیر اولیه، گیاهچهها درون شیشه گرمادرمانی شدند و سلامت گیاهان بازیابی شده از گرمادرمانی از سه ویروس فوق توسط RT-PCR بررسی و گیاهچههای سالم، تکثیر، ریشهدار و به گلدان منتقل شدند. بر اساس نتایج آزمون الیزا، برخی درختان مادری به ویروسهای PDV و PNRSV آلوده بودند. بیشترین درصد استقرار مریستم 5/42% مربوط به ژنوتیپ NBVP1 بود. در مرحله پرآوری، هیچ ژنوتیپی در محیطهای MSوWPM رشد نیافت و تنها محیط DKW مناسب بود. از نظر ریشهزایی، محیطهای DKWوQL تغییریافته حاوی 5/1 میلیگرم بر لیتر IBA مناسب بودند. ژنوتیپ NBVP1 در کلیه محیطهای ریشهزایی بهتر از دو ژنوتیپ دیگر ریشهدار شد. 40-25 درصد از گیاهچههای درون شیشهای به شرایط گرمادرمانی تحمل داشته و براساس نتایج RT-PCR، عاری ازPDV ، PNRSV، PPV بودند. نهالهای گلدانی بهدستآمده میتوانند به باغ ایزوله منتقل شده و برای تولید بذر سالم محلب به کار روند.
ناصر بوذری؛ رامین شفیعی؛ بتول حسین پور؛ سیده سمانه حسینی
چکیده
دو پایه رویشی CAB 6P و JASPI متعلق به جنس Prunus، از لحاظ پاکوتاه بودن بسیار قابل‌توجه می‌باشند. با توجه به اهمیت بالای استفاده از پایههای پاکوتاه در تولید تجاری درختان میوه و تکثیر انبوه آنها از طریق کشت بافت، این تحقیق با هدف مطالعه پرآوری، ریشهزایی و سازگاری این دو پایه و به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی، شامل محیط کشتهای ...
بیشتر
دو پایه رویشی CAB 6P و JASPI متعلق به جنس Prunus، از لحاظ پاکوتاه بودن بسیار قابل‌توجه می‌باشند. با توجه به اهمیت بالای استفاده از پایههای پاکوتاه در تولید تجاری درختان میوه و تکثیر انبوه آنها از طریق کشت بافت، این تحقیق با هدف مطالعه پرآوری، ریشهزایی و سازگاری این دو پایه و به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی، شامل محیط کشتهای MS و MS½ در ترکیب با غلظتهای مختلف هورمون BA (صفر، 5/0، 1 و 5/1 میلیگرم در لیتر) و IBA (صفر، 1/0 و 2/0 میلیگرم در لیتر) بر پرآوری و اثر محیط کشتهای WPM و MS در ترکیب با غلظتهای مختلف هورمون IBA و NAA (صفر، 5/0، 1 و 5/1 میلیگرم در لیتر) بر ریشهزایی دو پایه CAB 6P و JASPI انجام گرفت. براساس نتایج، محیط کشت MS حاوی یک میلیگرم در لیتر BA + 2/0 میلیگرم در لیتر IBA برای مرحله پرآوری هر دو پایه و محیط کشت WPM حاوی 5/1 میلیگرم در لیتر IBA + 5/0 میلیگرم در لیتر NAA و محیط کشت WPM حاوی 5/0 میلیگرم در لیتر IBA + 5/0 میلیگرم در لیتر NAA بهترتیب برای ریشهزایی دو پایه CAB 6P و JASPI توصیه می گردند.
علوم میوه
ملیحه فلاح پور؛ سیدمهدی میری؛ ناصر بوذری
چکیده
پایه CAB-6Pبهعنوان پایهای نیمهپاکوتاهبرایدرختانگیلاس و آلبالو استفاده میشود.هدف از این تحقیق، تعیین مناسبترین محیط کشت و تنظیمکنندههای رشد جهت ریزازدیادی پایه CAB-6P میباشد. در مرحله پرآوری ریزنمونهها در 3 محیط کشت MS، DKW و WPM با غلظتهای مختلف تنظیمکننده رشد BA (5/0، 1 و 2 میلیگرم در لیتر) در ترکیب با کینتین ...
بیشتر
پایه CAB-6Pبهعنوان پایهای نیمهپاکوتاهبرایدرختانگیلاس و آلبالو استفاده میشود.هدف از این تحقیق، تعیین مناسبترین محیط کشت و تنظیمکنندههای رشد جهت ریزازدیادی پایه CAB-6P میباشد. در مرحله پرآوری ریزنمونهها در 3 محیط کشت MS، DKW و WPM با غلظتهای مختلف تنظیمکننده رشد BA (5/0، 1 و 2 میلیگرم در لیتر) در ترکیب با کینتین (صفر و 5/0 میلیگرم در لیتر) کشت شدند. برای ریشهزایی از دو محیط کشت MS و WPM با 4 غلظت IBA (0، 5/0، 1 و 2 میلیگرم در لیتر) استفاده شد. نتایج آزمایش نشان داد که محیط کشت WPM حاوی 5/0 میلیگرم در لیتر BA، با نرخ تکثیر 1/8 شاخساره بهازای ریزنمونه، مناسبترین تیمار پرآوری میباشد. بالاترین درصد ریشهزایی بهمیزان 69 درصد در محیط کشت MS حاوی 2 میلیگرم در لیتر IBA بهدست آمد. گیاهچههای ریشهدارشده، به بستر کشت پیتماس:کوکوپیت:پرلایت (1:2:2 حجمی) منتقل و 88 درصد گیاهچهها با موفقیت سازگار شدند.
اکرم اکبری؛ ناصر بوذری؛ محمد اسماعیل امیری؛ کاظم ارزانی
چکیده
ارزیابی خصوصیات پومولوژیکی می‌تواند در انتخاب ارقام برتر برای کشت در سطح تجاری مفید باشد. بدین منظور پنج رقم جدید وارداتی گیلاس از مجارستان شامل استلا، سان‌بورست، قرمز دورفی، سامیت و سابیما و دو رقم گیلاس شاهد به نام‌های سیلژ بلامارکا و سیاه مشهد در ایستگاه تحقیقات باغبانی کمال‌شهر‌ـ کرج به‌مدت دو سال با استفاده از شش صفت کمّی ...
بیشتر
ارزیابی خصوصیات پومولوژیکی می‌تواند در انتخاب ارقام برتر برای کشت در سطح تجاری مفید باشد. بدین منظور پنج رقم جدید وارداتی گیلاس از مجارستان شامل استلا، سان‌بورست، قرمز دورفی، سامیت و سابیما و دو رقم گیلاس شاهد به نام‌های سیلژ بلامارکا و سیاه مشهد در ایستگاه تحقیقات باغبانی کمال‌شهر‌ـ کرج به‌مدت دو سال با استفاده از شش صفت کمّی و چهار صفت بیوشیمیایی میوه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار ارزیابی شدند. نتایج حاصل از مقایسۀ میانگینها نشان داد که بیشترین وزن میوه (21/7 گرم)، طول میوه (23/23 میلی‌متر)، عرض شکمی (7/23 میلی‌متر) و حجم میوه (09/7 سیسی) را رقم سان‌بورست[1] و کمترین آن را رقم بلامارکا داشت. میانگین مقدار مواد جامد محلول کل از 59/22درصد در رقم سیاه مشهد تا 29/18درصد در رقم استلا تغییر کرد. نتایج بهدستآمده از این پژوهش مشخص کرد که رقم سان‌بورست نسبت به سایر ارقام بررسی‌شده بهترین خصوصیات پومولوژیکی در شرایط آب و هوایی کرج را دارد. همچنین این رقم می‌تواند با توجه به خصوصیت خود‌گشن بودن به‌منزلۀ یکی از ارقام قابل رقابت با سیاه مشهد به‌خصوص در مناطقی که مشکل گرده‌افشانی به‌دلیل شرایط نامناسب آبوهوایی در زمان حرکت و ویزیت زنبورها دارند مورد توجه قرار گیرد.
[1]. Sunburst
سرور محمدزاده؛ ناصر بوذری؛ وحید عبدوسی
چکیده
زردآلو (prunus armeniaca L. ) از نظر اقتصادی یکی از مهمترین میوه های مناطق معتدله می باشد. ایران دارای تنوع خوبی از انواع درختان میوه بخصوص زردآلو می باشد. این آزمایش به منظور بررسی تنوع ژنتیکی 30 رقم و ژنوتیپ زردآلو ایرانی و 2 رقم خارجی به عنوان شاهد با استفاده از صفات مرفولوژیکی و مارکر RAPD انجام گرفت. در آزمایش اول روابط 21 صفت کمی و کیفی میوه ...
بیشتر
زردآلو (prunus armeniaca L. ) از نظر اقتصادی یکی از مهمترین میوه های مناطق معتدله می باشد. ایران دارای تنوع خوبی از انواع درختان میوه بخصوص زردآلو می باشد. این آزمایش به منظور بررسی تنوع ژنتیکی 30 رقم و ژنوتیپ زردآلو ایرانی و 2 رقم خارجی به عنوان شاهد با استفاده از صفات مرفولوژیکی و مارکر RAPD انجام گرفت. در آزمایش اول روابط 21 صفت کمی و کیفی میوه ، برگ ، درخت و گل مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه همبستگی ساده وجود همبستگی های مثبت و منفی معنی داری بین برخی صفات را نشان داد. در آزمایش دوم نشانگر RAPD به کمک 35 آغازگر ده نوکلئوتیدی برای بررسی تنوع ژنتیکی ارقام و ژنوتیپ های مورد بررسی بکار رفت. نوارهای با وضوح بالا که دارای تکرار پذیری خوبی بودند برای محاسبات انتخاب شدند. ضریب کوفنتیکی بین ماتریس تشابه و دندروگرام در حد 79/0 = r بدست آمد که نشان دهنده همبستگی مناسب دندروگرام با ماتریس تشابه است . با توجه به نتایج بدست آمده ارقام و ژنوتیپ های مورد بررسی از تنوع بالایی برخوردار بودند. بعلاوه ، این آزمایش نشان داد که نشانگر RAPD برای گروه بندی ارقام زردآلو مناسب است. بطور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که سطح چند شکلی بالا بین ارقام و ژنوتیپ های ایرانی زردآلو وجود دارد که نشان می دهد ایران می تواند یکی از مراکز تنوع زردآلو در دنیا باشد. بعلاوه ، این آزمایش نشان داد که نشانگر RAPD برای گروه بندی ارقام زردآلو مناسب است.
علی شاهی قره لر؛ ذبیح اله زمانی؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ ناصر بوذری؛ عبداله خدیوی خوب
دوره 41، شماره 4 ، اسفند 1389، ، صفحه 359-373
چکیده
برخی از گونه‌های وحشی زیرجنس Cerasus را می‌توان در برنامه‌های اصلاحی و همچنین به عنوان پایه برای آلبالو و گیلاس مورد استفاده قرار داد. هدف از این بررسی شناخت بهتر ویژگی‌های گونه‌های وحشی زیرجنس Cerasus به منظور کاربرد آنها در برنامه‌های اصلاحی آینده بود. به این منظور، تعدادی از ویژگی‌های مورفولوژیکی قسمت‌های رویشی گیاه و بذر و استفاده ...
بیشتر
برخی از گونه‌های وحشی زیرجنس Cerasus را می‌توان در برنامه‌های اصلاحی و همچنین به عنوان پایه برای آلبالو و گیلاس مورد استفاده قرار داد. هدف از این بررسی شناخت بهتر ویژگی‌های گونه‌های وحشی زیرجنس Cerasus به منظور کاربرد آنها در برنامه‌های اصلاحی آینده بود. به این منظور، تعدادی از ویژگی‌های مورفولوژیکی قسمت‌های رویشی گیاه و بذر و استفاده از این صفات برای گروه‌بندی ژنوتیپ‌های وحشی زیرجنس Cerasus، تعداد 38 صفت روی 28 ژنوتیپ از چهار گونه این زیرجنس که از 8 منطقه جمع‌آوری شده بودند مورد ارزیابی قرار گرفت که شامل گونه‌های P. avium L. و P. mahaleb L. (از گروه Eucerasus) و P. incana Pall. و P. microcarpa Boiss. (از گروه Microcerasus) بودند. نتایج تجزیه واریانس حاکی از تنوع ژنوتیپها از لحاظ صفات مورد بررسی بود. نتایج تجزیه همبستگی ساده صفات، وجود همبستگی‌های مثبت و منفی معنی‌دار بین برخی صفات مهم چون ارتفاع درخت، اندازه سطح برگ، طول و وزن بذر را نشان داد. همچنین تجزیه عامل مشخص نمود که ارتفاع درخت، اندازه سطح برگ، شکل برگ، طول دمبرگ، طول بذر، وزن بذر، شکل نوک بذر و ضخامت بذر از صفات تشکیل دهنده عوامل اصلی هستند. صفات مؤثر در هفت گروه عاملی قرار گرفتند که مجموعاً 71/85 درصد از کل واریانس را توجیه نمودند. تجزیه کلاستر با استفاده از این هفت عامل توانست گونه‌ها را از همدیگر تفکیک نماید به طوری که در فاصله نزدیک 25 ژنوتیپها را به دو گروه اصلی شامل Eucerasus و Microcerasus و در فاصله 19 در سطح چهار گونه تقسیم نمود. در فاصله 10 گروه‌های بیشتری (8 گروه) مشاهده شد که به دلیل تفاوت‌های درون گونه‌ای گیاهان مورد بررسی از مناطق مختلف بود، به طوری که گیاهان یک گونه و از یک منطقه اغلب با یکدیگر گروه‌بندی شدند. تجزیه سهبعدی با استفاده از سه عامل اصلی نیز توانست موقعیت ژنوتیپها را مشخص نموده و گونه‌ها را از هم تفکیک نماید.
ذبیح اله زمانی؛ عبداله خدیوی خوب؛ ناصر بوذری؛ حمیدرضا جعفری
دوره 40، شماره 3 ، آذر 1388
چکیده
در این تحقیق نشانگرهای مولکولی راپید (RAPD) برای تعیین تنوع و خویشاوندی 30 نمونه شامل 29 رقم و ژنوتیپ آلبالو و آلبالوگیلاس، و یک درخت محلب به عنوان نمونه خارج از گروه، مورد استفاده قرار گرفت. تعداد 100 آغازگر تصادفی در انجام واکنش PCR روی DNA های استخراج شده از برگ آزمایش شد که 17 آغازگر نوارهای چند شکل تولید نمودند. آغازگرهای انتخاب شده در مجموع ...
بیشتر
در این تحقیق نشانگرهای مولکولی راپید (RAPD) برای تعیین تنوع و خویشاوندی 30 نمونه شامل 29 رقم و ژنوتیپ آلبالو و آلبالوگیلاس، و یک درخت محلب به عنوان نمونه خارج از گروه، مورد استفاده قرار گرفت. تعداد 100 آغازگر تصادفی در انجام واکنش PCR روی DNA های استخراج شده از برگ آزمایش شد که 17 آغازگر نوارهای چند شکل تولید نمودند. آغازگرهای انتخاب شده در مجموع 233 نوار در کل نمونه‌ها تکثیر کردند که از بین آنها 214 نوار چند شکل بودند. تجزیه کلاستر ارقام و ژنوتیپها بر اساس ضریب تشابه دایس و به روش UPGMA انجام گرفت. محدوده تشابه ژنتیکی آلبالوها و آلبالوگیلاس‌ها بین 40/0 تا 91/0 بدست آمد. بیشترین تشابه ژنتیکی بین دو ژنوتیپ آلبالو که از باغات همدان از یک محل جمع‌آوری شدند، و کمترین تشابه بین یک ژنوتیپ آلبالوگیلاس واقع در کلکسیون درختان میوه کمال‌شهر کرج و یک ژنوتیپ آلبالو که از باغات هشتگرد جمع‌آوری شده بود، به دست آمد. ژنوتیپ محلب با دارا بودن کمترین شباهت ژنتیکی (36/0) از ژنوتیپ‌های آلبالو و آلبالوگیلاس جدا گردید. در تجزیه خوشه‌ای، نمونه‌ها در حد تشابه 80/0 در 15 گروه جای گرفتند. گروه‌بندی نمونه‌های آلبالو در اغلب موارد با مناطق جمع‌آوری آنها مطابقت خوبی نشان داد که نشان‌دهنده زمینه ژنتیکی نزدیک به هم در نمونه‌های یک منطقه به دلیل نحوه‌ی معمول تکثیر بذری آلبالو در ایران است. نمونه‌های آلبالوگیلاس از نمونه‌های آلبالو جدا شده و تقریبا هر یک در گروه‌های جداگانه قرار گرفتند. ضریب کوفنتیکی بین ماتریس تشابه و دندروگرام در حد 92/0 r = بدست آمد که نمایانگر برازش مناسب دندروگرام به ماتریس تشابه بوده است. این آزمایش نشان داد که نشانگر RAPD برای بررسی تنوع ژنتیکی در ژنوتیپ‌های آلبالو و آلبالوگیلاس یک تکنیک موثر و مفید است.
ذبیح اله زمانی؛ عبداله خدیوی خوب؛ ناصر بوذری؛ حمیدرضا جعفری
دوره 40، شماره 3 ، آذر 1388
چکیده
نشانگر RAPD به کمک 23 آغازگر ده نوکلئوتیدی برای بررسی تنوع ژنتیکی تعدادی از ارقام گیلاس ایرانی و خارجی به کار رفت. نوارهای با وضوح بالا که دارای تکرارپذیری خوبی بودند برای محاسبات انتخاب شدند. 23 آغازگر به کار برده شده مجموعاً 188 نوار تولید کردند که از بین آنها 153 نوار چند شکل بودند. تجزیه کلاستر ارقام بر اساس حضور نوار (یک) و عدم حضور نوار ...
بیشتر
نشانگر RAPD به کمک 23 آغازگر ده نوکلئوتیدی برای بررسی تنوع ژنتیکی تعدادی از ارقام گیلاس ایرانی و خارجی به کار رفت. نوارهای با وضوح بالا که دارای تکرارپذیری خوبی بودند برای محاسبات انتخاب شدند. 23 آغازگر به کار برده شده مجموعاً 188 نوار تولید کردند که از بین آنها 153 نوار چند شکل بودند. تجزیه کلاستر ارقام بر اساس حضور نوار (یک) و عدم حضور نوار (صفر) با استفاده از ضریب تشابه جاکارد و به روش UPGMA انجام گرفت. بیشترین تشابه ژنتیکی (80%) بین ارقام دورگ شماره یک کرج و گیلاس شماره 28 و کمترین تشابه (30%) بین دو رقم دیررس ایتالیا و شعاع السلطنه مشاهده شد. در تجزیه خوشه‌ای در حد تشابه 55/0 ارقام در هشت گروه مجزا قرار گرفتند که در برخی از گروهها ارقام ایرانی و خارجی در کنار هم قرار گرفتند. همچنین ضریب کوفتیکی بین ماتریس تشابه و دندروگرام در حد 82/0= r بدست آمد که نشان‌دهنده همبستگی مناسب دندروگرام با ماتریس تشابه است. وضعیت گروه‌بندی ارقام در تجزیه خوشه‌ای به میزان بالایی با گروه‌های ناسازگاری در گرده‌افشانی برخی از این ارقام همسویی نشان داد. با توجه به نتایج به دست آمده ارقام مورد بررسی از تنوع بالایی برخوردار بودند. بعلاوه، این آزمایش نشان داد که نشانگر RAPD برای گروه‌بندی ارقام گیلاس مناسب است.
