ابراهیم گنجی مقدم؛ محبوبه زمانی پور؛ سیما بینا
چکیده
گیلاس یکی از مهمترین میوه‌های مصرفی در جهان به شمار می‌آید که طعم، عطر و ظاهر مطلوبی دارد. به منظور مقایسه خصوصیات مورفولوژیک، فنولوژیک و پومولوژیک 10 ژنوتیپ انتخابی گیلاس با 4 رقم تجاری وارداتی و داخلی، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در دو سال زراعی 1395-1397 انجام گرفت. نتایج نشان دادن بین رقمها و ژنوتیپ‌ها ...
بیشتر
گیلاس یکی از مهمترین میوه‌های مصرفی در جهان به شمار می‌آید که طعم، عطر و ظاهر مطلوبی دارد. به منظور مقایسه خصوصیات مورفولوژیک، فنولوژیک و پومولوژیک 10 ژنوتیپ انتخابی گیلاس با 4 رقم تجاری وارداتی و داخلی، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در دو سال زراعی 1395-1397 انجام گرفت. نتایج نشان دادن بین رقمها و ژنوتیپ‌ها از لحاظ بسیاری از صفات تفاوت معنیداری وجود داشت. در بین نمونه‌های بررسی‌شده، ژنوتیپ Msh-BT، زودگلده‌ترین (7 فروردین) و از لحاظ میوه‌دهی، جزء زودرس‌ترین نمونه‌ها (20 اردیبهشت) بود. همچنین، ژنوتیپ Msh-BT، بیشترین ارتفاع، عرض و حجم تاج و قطر تنه را ایجاد نمود. بالاترین رشد رویشی سالیانه، تعداد اسپور و درصد دوقلوزایی مربوط به ژنوتیپ Msh-3-26 بود. ژنوتیپ Msh-F-1 بالاترین طول، عرض و سطح برگ را ایجاد نمود. از نظر ویژگی‌های میوه شناسی، ژنوتیپ Msh-F1 دارای بالاترین طول، عرض، قطر و وزن میوه و ژنوتیپ Msh-BT کمترین طول و ضخامت دم میوه را داشتند. بعلاوه، رقم "سوئیت آن" بیشترین وزن هسته، اسیدیته و عملکرد را نشان داد. از نظر رنگ گوشت و پوست، شکل هسته و شکل میوه بین ژنوتیپ‌ها تفاوت وجود داشت. با توجه به دندروگرام، ژنوتیپ‌ها به سه خوشه تقسیم شدند. در جمع‌بندی کلی، ژنوتیپ‌های Msh-BT و Msh-F1 به‌ترتیب از لحاظ زودرسی و بزرگی میوه و رقم "سوئیت آن" از لحاظ عملکرد بالا در مقایسه با رقم "سیاه مشهد" (شاهد) در شرایط استان خراسان رضوی قابل توصیه می‌باشند.
ابراهیم گنجی مقدم؛ طیبه آموزگار؛ احمد اصغرزاده؛ محبوبه زمانی پور
چکیده
MA×MA60، پایه نیمه‌پاکوتاه گیلاس بوده که از طریق ریزازدیادی به راحتی تکثیر گردیده و به دلیل مقاومت به فیتوفیترا که از مهمترین عوامل زوال درختان میوه هسته‌دار محسوب می شود، پایه با ارزشی است. این مطالعه با هدف بررسی اثر نوع محیط کشت و تنظیم کننده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های رشد بر پرآوری و ریشه‌زایی پایه MA60×MA در مرکز تحقیقات و ...
بیشتر
MA×MA60، پایه نیمه‌پاکوتاه گیلاس بوده که از طریق ریزازدیادی به راحتی تکثیر گردیده و به دلیل مقاومت به فیتوفیترا که از مهمترین عوامل زوال درختان میوه هسته‌دار محسوب می شود، پایه با ارزشی است. این مطالعه با هدف بررسی اثر نوع محیط کشت و تنظیم کننده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های رشد بر پرآوری و ریشه‌زایی پایه MA60×MA در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی انجام گرفت. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً صادفی با 4 تکرار اجرا شد. در مرحله پرآوری، تیمارها شامل سه محیط کشت (MS، WPM و DKW) و دو تنظیم‌کننده رشد (بنزیل آمینو پورین و تیدیازوران) در غلظت‌های صفر، 1 و 2 میلی گرم بر لیتر و در مرحله ریشه‌زایی، تیمارها شامل سه محیط کشت (MS، WPM و DKW) و غلظت‌های مختلف ایندول بوتریک اسید (صفر، 1، 2 و 3 میلی گرم بر لیتر) بودند. نتایج نشان داد در مرحله پرآوری، بیشترین تعداد شاخه (33/6)، برگ (33/20) و کیفیت نمونه (00/3) در محیط کشت MS حاوی 2 میلی گرم بر لیتر بنزیل آمینو پورین و طول شاخه (3/2 سانتی متر) در محیط کشت MS حاوی 1 میلی گرم بر لیتر تیدیازوران بود. بیش ترین درصد ریشه‌زایی (75 درصد) و تعداد ریشه (33/5) به ترتیب در محیط کشت MS حاوی 3 میلی‌گرم بر لیتر ایندول بوتریک اسید و محیط کشت DKW حاوی 2 میلی گرم بر لیتر ایندول بوتریک اسید بدست آمد. گیاهچه‌ها در شرایط گلخانه با موفقیت سازگار شدند. درصد بقا در محیط کشت حاوی کوکوپیت و پرلیت حدودا 75 درصد بود.
اکرم اکبری؛ ناصر بوذری؛ محمد اسماعیل امیری؛ کاظم ارزانی
چکیده
ارزیابی خصوصیات پومولوژیکی می‌تواند در انتخاب ارقام برتر برای کشت در سطح تجاری مفید باشد. بدین منظور پنج رقم جدید وارداتی گیلاس از مجارستان شامل استلا، سان‌بورست، قرمز دورفی، سامیت و سابیما و دو رقم گیلاس شاهد به نام‌های سیلژ بلامارکا و سیاه مشهد در ایستگاه تحقیقات باغبانی کمال‌شهر‌ـ کرج به‌مدت دو سال با استفاده از شش صفت کمّی ...
بیشتر
ارزیابی خصوصیات پومولوژیکی می‌تواند در انتخاب ارقام برتر برای کشت در سطح تجاری مفید باشد. بدین منظور پنج رقم جدید وارداتی گیلاس از مجارستان شامل استلا، سان‌بورست، قرمز دورفی، سامیت و سابیما و دو رقم گیلاس شاهد به نام‌های سیلژ بلامارکا و سیاه مشهد در ایستگاه تحقیقات باغبانی کمال‌شهر‌ـ کرج به‌مدت دو سال با استفاده از شش صفت کمّی و چهار صفت بیوشیمیایی میوه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار ارزیابی شدند. نتایج حاصل از مقایسۀ میانگینها نشان داد که بیشترین وزن میوه (21/7 گرم)، طول میوه (23/23 میلی‌متر)، عرض شکمی (7/23 میلی‌متر) و حجم میوه (09/7 سیسی) را رقم سان‌بورست[1] و کمترین آن را رقم بلامارکا داشت. میانگین مقدار مواد جامد محلول کل از 59/22درصد در رقم سیاه مشهد تا 29/18درصد در رقم استلا تغییر کرد. نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش مشخص کرد که رقم سان‌بورست نسبت به سایر ارقام بررسی‌شده بهترین خصوصیات پومولوژیکی در شرایط آب و هوایی کرج را دارد. همچنین این رقم می‌تواند با توجه به خصوصیت خود‌گشن بودن به‌منزلۀ یکی از ارقام قابل رقابت با سیاه مشهد به‌خصوص در مناطقی که مشکل گرده‌افشانی به‌دلیل شرایط نامناسب آبوهوایی در زمان حرکت و ویزیت زنبورها دارند مورد توجه قرار گیرد.
[1]. Sunburst
علی شاهی قره لر؛ ذبیح اله زمانی؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ ناصر بوذری؛ عبداله خدیوی خوب
دوره 41، شماره 4 ، اسفند 1389، ، صفحه 359-373
چکیده
برخی از گونه‌های وحشی زیرجنس Cerasus را می‌توان در برنامه‌های اصلاحی و همچنین به عنوان پایه برای آلبالو و گیلاس مورد استفاده قرار داد. هدف از این بررسی شناخت بهتر ویژگی‌های گونه‌های وحشی زیرجنس Cerasus به منظور کاربرد آنها در برنامه‌های اصلاحی آینده بود. به این منظور، تعدادی از ویژگی‌های مورفولوژیکی قسمت‌های رویشی گیاه و بذر و استفاده ...
بیشتر
برخی از گونه‌های وحشی زیرجنس Cerasus را می‌توان در برنامه‌های اصلاحی و همچنین به عنوان پایه برای آلبالو و گیلاس مورد استفاده قرار داد. هدف از این بررسی شناخت بهتر ویژگی‌های گونه‌های وحشی زیرجنس Cerasus به منظور کاربرد آنها در برنامه‌های اصلاحی آینده بود. به این منظور، تعدادی از ویژگی‌های مورفولوژیکی قسمت‌های رویشی گیاه و بذر و استفاده از این صفات برای گروه‌بندی ژنوتیپ‌های وحشی زیرجنس Cerasus، تعداد 38 صفت روی 28 ژنوتیپ از چهار گونه این زیرجنس که از 8 منطقه جمع‌آوری شده بودند مورد ارزیابی قرار گرفت که شامل گونه‌های P. avium L. و P. mahaleb L. (از گروه Eucerasus) و P. incana Pall. و P. microcarpa Boiss. (از گروه Microcerasus) بودند. نتایج تجزیه واریانس حاکی از تنوع ژنوتیپ‌ها از لحاظ صفات مورد بررسی بود. نتایج تجزیه همبستگی ساده صفات، وجود همبستگی‌های مثبت و منفی معنی‌دار بین برخی صفات مهم چون ارتفاع درخت، اندازه سطح برگ، طول و وزن بذر را نشان داد. همچنین تجزیه عامل مشخص نمود که ارتفاع درخت، اندازه سطح برگ، شکل برگ، طول دمبرگ، طول بذر، وزن بذر، شکل نوک بذر و ضخامت بذر از صفات تشکیل دهنده عوامل اصلی هستند. صفات مؤثر در هفت گروه عاملی قرار گرفتند که مجموعاً 71/85 درصد از کل واریانس را توجیه نمودند. تجزیه کلاستر با استفاده از این هفت عامل توانست گونه‌ها را از همدیگر تفکیک نماید به طوری که در فاصله نزدیک 25 ژنوتیپ‌ها را به دو گروه اصلی شامل Eucerasus و Microcerasus و در فاصله 19 در سطح چهار گونه تقسیم نمود. در فاصله 10 گروه‌های بیشتری (8 گروه) مشاهده شد که به دلیل تفاوت‌های درون گونه‌ای گیاهان مورد بررسی از مناطق مختلف بود، به طوری که گیاهان یک گونه و از یک منطقه اغلب با یکدیگر گروه‌بندی شدند. تجزیه سهبعدی با استفاده از سه عامل اصلی نیز توانست موقعیت ژنوتیپ‌ها را مشخص نموده و گونه‌ها را از هم تفکیک نماید.
موسی رسولی؛ کاظم ارزانی؛ علی ایمانی؛ محمدرضا فتاحی مقدم
دوره 41، شماره 2 ، شهریور 1389
چکیده
گیلاس (.Prunus avium L) یکی از مهمترین میوه‌های مناطق معتدله در دنیا به شمار میرود که به دلیل کوتاه بودن دوره رشد و نمو میوه و زودرسی و نوبرانه بودن محصول آن، از ارزش اقتصادی بالایی برخوردار میباشد. با توجه به اینکه اکثر ارقام گیلاس خودناسازگار بوده و برای تولید میوه تجارتی نیاز به گردهدهنده مناسب و سازگار دارند. در این پژوهش گیلاس ...
بیشتر
گیلاس (.Prunus avium L) یکی از مهمترین میوه‌های مناطق معتدله در دنیا به شمار میرود که به دلیل کوتاه بودن دوره رشد و نمو میوه و زودرسی و نوبرانه بودن محصول آن، از ارزش اقتصادی بالایی برخوردار میباشد. با توجه به اینکه اکثر ارقام گیلاس خودناسازگار بوده و برای تولید میوه تجارتی نیاز به گردهدهنده مناسب و سازگار دارند. در این پژوهش گیلاس رقم زرد دانشکده به عنوان پایه مادری با استفاده از دانه گرده خودی و گرده ارقام "بینگ"، "ناپلئون"، "سفید رضائیه"، "شبستر"و "ابرده" به صورت کنترل شده گرده‌افشانی شد. طرح مورد استفاده بلوکهای کامل تصادفی (RCBD) با شش تیمار گرده‌افشانی و سه تکرار بود. آزمون زیوایی دانه گرده ارقام مورد بررسی مشخص نمود که کلیه ارقام از درصد جوانهزنی مناسب (بالای 60 درصد) برخوردار هستند. نتایج حاصل از خود گرده‌افشانی رقم مادری مشخص نمود که این رقم کاملاً خود ناسازگار میباشد. همچنین ارقام گردهدهنده شبستر، سفید رضائیه و ناپلئون به ترتیب با 33/56، 83/51 و 49/47 به عنوان گردهدهنده مناسب و ارقام "ابرده" و "بینگ" به ترتیب با 2 و 66/0 درصد میوه به عنوان ارقام ناسازگار با زرد دانشکده مشخص گردیدند.
ذبیح اله زمانی؛ عبداله خدیوی خوب؛ ناصر بوذری؛ حمیدرضا جعفری
دوره 40، شماره 3 ، آذر 1388
چکیده
نشانگر RAPD به کمک 23 آغازگر ده نوکلئوتیدی برای بررسی تنوع ژنتیکی تعدادی از ارقام گیلاس ایرانی و خارجی به کار رفت. نوارهای با وضوح بالا که دارای تکرارپذیری خوبی بودند برای محاسبات انتخاب شدند. 23 آغازگر به کار برده شده مجموعاً 188 نوار تولید کردند که از بین آنها 153 نوار چند شکل بودند. تجزیه کلاستر ارقام بر اساس حضور نوار (یک) و عدم حضور نوار ...
بیشتر
نشانگر RAPD به کمک 23 آغازگر ده نوکلئوتیدی برای بررسی تنوع ژنتیکی تعدادی از ارقام گیلاس ایرانی و خارجی به کار رفت. نوارهای با وضوح بالا که دارای تکرارپذیری خوبی بودند برای محاسبات انتخاب شدند. 23 آغازگر به کار برده شده مجموعاً 188 نوار تولید کردند که از بین آنها 153 نوار چند شکل بودند. تجزیه کلاستر ارقام بر اساس حضور نوار (یک) و عدم حضور نوار (صفر) با استفاده از ضریب تشابه جاکارد و به روش UPGMA انجام گرفت. بیشترین تشابه ژنتیکی (80%) بین ارقام دورگ شماره یک کرج و گیلاس شماره 28 و کمترین تشابه (30%) بین دو رقم دیررس ایتالیا و شعاع السلطنه مشاهده شد. در تجزیه خوشهای در حد تشابه 55/0 ارقام در هشت گروه مجزا قرار گرفتند که در برخی از گروهها ارقام ایرانی و خارجی در کنار هم قرار گرفتند. همچنین ضریب کوفتیکی بین ماتریس تشابه و دندروگرام در حد 82/0= r بدست آمد که نشاندهنده همبستگی مناسب دندروگرام با ماتریس تشابه است. وضعیت گروه‌بندی ارقام در تجزیه خوشهای به میزان بالایی با گروه‌های ناسازگاری در گرده‌افشانی برخی از این ارقام همسویی نشان داد. با توجه به نتایج به دست آمده ارقام مورد بررسی از تنوع بالایی برخوردار بودند. بعلاوه، این آزمایش نشان داد که نشانگر RAPD برای گروه‌بندی ارقام گیلاس مناسب است.
