علوم سبزی
مشهید هناره؛ بابک عبدالهی مندولکانی؛ آتیلا دورسون
چکیده
گوجهفرنگی از لحاظ اقتصادی یکی از مهم‌ترین محصولات سبزی و صیفی در بیشتر نقاط جهان است. بهبود عملکرد و دیگر صفات اساسی گوجهفرنگی مورد توجه بسیاری از اصلاحگران قرار گرفته است. مکانیابی ژنهای کنترل‌کنندۀ صفات در تسریع روند اصلاح گیاهان بسیار سودمند است. در این پژوهش به‌منظور شناسایی نشانگرهای مرتبط با برخی صفات کمی و کیفی ...
بیشتر
گوجهفرنگی از لحاظ اقتصادی یکی از مهم‌ترین محصولات سبزی و صیفی در بیشتر نقاط جهان است. بهبود عملکرد و دیگر صفات اساسی گوجهفرنگی مورد توجه بسیاری از اصلاحگران قرار گرفته است. مکانیابی ژنهای کنترل‌کنندۀ صفات در تسریع روند اصلاح گیاهان بسیار سودمند است. در این پژوهش به‌منظور شناسایی نشانگرهای مرتبط با برخی صفات کمی و کیفی گوجهفرنگی، در 93 رقم محلی و سه رقم تجاری از دو استان آذربایجانغربی و اغدر- ترکیه از نشانگرهای ISSR استفاده شد. تجزیۀ ارتباط به روش مدل خطی مخلوط (MLM) نشان داد، 74 نشانگر ISSR با 12 صفت کیفی مورد بررسی ارتباط معنیداری (05/0p<) دارد. یکنواختی اندازۀ میوه با چهار نشانگر کمترین و شدت تورفتگی در انتهای دم میوه با 10 نشانگر بیشترین شمار نشانگر مرتبط را داشتند. در کل 93 نشانگر با 20 صفت کمی مورد بررسی در سطح احتمال 02/0 پیوستگی داشتند. در بین صفات کمی، عرض برگ لپهای با یک نشانگر کمترین و صفات طول و pH میوه هرکدام با 9 نشانگر بیشترین شمار نشانگرهای مرتبط را داشتند. برخی از نشانگرهای پیوسته با صفات کمی در هر دو سال ارتباط معنیداری با این صفات نشان دادند. شماری از نشانگرها با بیش از یک صفت ارتباط معنیدار داشتند که در صورت تأیید، میتوان از آنها در برنامههای اصلاحی گوجهفرنگی برای گزینش همزمان چندین صفت استفاده کرد.
مسعود موسوی رحیمی؛ مجتبی دلشاد؛ عبدالمجید لیاقت؛ امیر رحمتیان
چکیده
در سالهای اخیر استفاده از سیستمهای کشت بدون خاک در گلخانههای تولید سبزی در ایران گسترش زیادی یافته است. اغلب تولیدکنندگان بدون توجه به نیاز آبی واقعی گیاه، محلولدهی به آن را انجام میدهند. از آنجایی که برخی بسترهای استفاده‌شده درگلخانهها بیشتر از نوع بسترهای مصنوعی است و اغلب بسترهای ...
بیشتر
در سالهای اخیر استفاده از سیستمهای کشت بدون خاک در گلخانههای تولید سبزی در ایران گسترش زیادی یافته است. اغلب تولیدکنندگان بدون توجه به نیاز آبی واقعی گیاه، محلولدهی به آن را انجام میدهند. از آنجایی که برخی بسترهای استفاده‌شده درگلخانهها بیشتر از نوع بسترهای مصنوعی است و اغلب بسترهای استفاده‌شده ظرفیت نگهداری آب کمی دارند، احتمال هدررفتن مقداری از محلول مصرفی یا وقوع تنش برای گیاهان نسبتاً بالاست. چنین شرایطی میتواند کارایی مصرف آب و کود توسط گیاه را کاهش دهد و سبب افزایش هزینة تولید شود. در این پژوهش تلاش شده است امکان افزایش کارایی مصرف آب و کود در گوجهفرنگی گلخانه‌ای به‌وسیلة خشکی‌دهی قسمتی از ریشه (Partial root zone drying) و هیدروژل ارزیابی شود. آزمایش در شرایط گلخانه‌ای به‌صورت طرح کرت‌های خرد‌شده بر پایة بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار و چهار مشاهده در هر کرت اجرا شد. تیمار‌های آبیاری در پنج سطح آبیاری معمولی50، 70 و 100درصد نیاز آبی و آبیاری متناوب 50 و70 درصد نیاز آبی بر روی گوجهفرنگی گلخانه‌ای اعمال شد و بستر استفاده‌شده در سه سطح 0، 1 و2 درصد وزنی هیدروژل مختلط با پرلیت به‌منزلة فاکتور فرعی به کار رفت. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که گیاهانی که تحت تیمار خشکی‌دهی قسمتی از ریشه قرار گرفته‌اند نسبت به آبیاری کامل عملکرد کمتری داشته‌اند اما کارایی مصرف آب و کود آنها بهبود یافت. آبیاری PRD نسبت به کم‌آبیاری معمولی احتمالاً به‌علت تحریک گیاه برای تولید ریشههای جدید و امکان استفادة بهتر از آب و کود در بستر، عملکرد بیشتری از خود نشان داد. اختلاط هیدروژل با بستر که سبب بهبود خواص فیزیکی بستر و افزایش قدرت نگهداری آن می‌شود سبب شد که آب و کود با دسترسی بهتری در اختیار ریشه قرار گیرند و موجب افزایش عملکرد و بهبود کارایی مصرف آب و کود شود. اثر هیدروژل بر کارایی مصرف آب و کود در گیاهان تحت تیمار کم‌آبیاری نقش بهتری نسبت به گیاهان تحت آبیاری کامل داشت.
زینب اسماعیل زاده؛ مهدی صیدی
چکیده
جهت بررسی اثر انواع خاک‌پوش و پرده‌های سایه‌انداز بر خصوصیات کیفی و کمی گوجهفرنگی هیبرید ارلی اوربانا تحت شرایط کمبود آب، آزمایشی در سال زراعی 88-87 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ایلام به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام پذیرفت. کرت‌های اصلی به چهار سطح سایه‌دهی (صفر، 40، 55 و 60 درصد) و کرت‌های ...
بیشتر
جهت بررسی اثر انواع خاک‌پوش و پرده‌های سایه‌انداز بر خصوصیات کیفی و کمی گوجهفرنگی هیبرید ارلی اوربانا تحت شرایط کمبود آب، آزمایشی در سال زراعی 88-87 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ایلام به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام پذیرفت. کرت‌های اصلی به چهار سطح سایه‌دهی (صفر، 40، 55 و 60 درصد) و کرت‌های فرعی به چهار نوع خاک‌پوش (پلی‌اتیلن شفاف، پلی‌اتیلن مشکی، کاه و کلش و شاهد) اختصاص یافت. در ابتدای انتقال نشاها به زمین اصلی تا اواخر تیر ماه همزمان با اوج تولید، دور آبیاری 10 روز یک‌بار و پس از آن تا پایان آزمایش هر هفته یک‌بار تنظیم گردید. نتایج نشان داد حداکثر عملکرد میوه بازار پسند (5/52 تن در هکتار) و میانگین وزن تک میوه (56/103 گرم) با استفاده از خاک‌پوش مشکی و 60 درصد سایه‌دهی و نیز حداکثر عملکرد کل (8/52 تن در هکتار) با استفاده از خاک‌پوش مشکی به‌دست آمد. با استفاده از خاک‌پوش مشکی و 60 درصد سایه‌دهی تعداد میوه ترک خورده و تحت خاک‌پوش شفاف و 60 درصد سایه‌دهی تعداد میوه گلگاه پوسیده به حداقل رسید. در حالی‌که خاک‌پوش مشکی و 55 درصد سایه‌دهی عملکرد میوه‌های گلگاه پوسیده (75/1 تن در هکتار) و خاک‌پوش مشکی همراه با 40 درصد سایه‌دهی عملکرد میوه‌های ترک‌خورده (07/1 تن در هکتار) را به حداقل رساند. بیشترین طول میوه تحت خاک‌پوش مشکی و سایه‌دهی 60 و 55 درصد و بیشترین قطر میوه تحت تیمار بدون خاک‌پوش و 60 درصد سایه‌دهی اندازه‌گیری شد. کاهش شدت نور در حد 60 و 55 درصد بیشترین ضخامت دیواره تخمدان را موجب شد. تیمار شاهد اسیدیته میوه (43/0 درصد) را به بالاترین مقدار رساند. مواد جامد محلول (96/5 درصد) تحت تیمار بدون سایه‌انداز حداکثر بود. با 60 درصد کاهش شدت نور و بدون خاک‌پوش بیشترین تعداد شاخه فرعی و تعداد کل شاخه‌ها رشد کردند. با کاهش 60 درصد نور و پوشاندن زمین با خاک‌پوش شفاف بیشترین تعداد شاخه اصلی شمرده شد. کاربرد خاک‌پوش مشکی توانست تعداد میوه بازارپسند و تعداد کل میوه تولید شده را به حداکثر برساند.تیمارها تأثیر چندانی بر زمان برداشت میوه نداشتند و حد فاصل بین حداکثر و حداقل زمان برداشت میوه 7/17 روز بود. در ضمن نتایج این تحقیق نشان داد با استفاده از خاک‌پوش مشکی و سایه‌دهی 60 درصد در نواحی که شدت نور خورشید بیش از 20000 لــوکس می‌باشد ضمن افزایش عملکرد، میزان میوه‌های غیر قابل عرضه به بازار کاهش می‌یابد.
معصومه لایق؛ غلامعلی پیوست؛ حبیب¬اله سمیع زاده؛ محمد خصوصی
دوره 40، شماره 4 ، اسفند 1388
چکیده
به منظور بررسی اثرات شوری محلول غذایی بر رشد، عملکرد و صفات کیفی گوجه فرنگی (Lycopersicon esculentum Mill. cv. Falkato) در سیستم کشت کیسه‌‌ای، آزمایشی در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با چهار سطح هدایت الکتریکی 5/1 (شاهد) 5/3، 5/5 و 5/6 دسی‌زیمنس بر متر و سه تکرار صورت گرفت. شاخص‌های رشدی از جمله عملکرد کل، عملکرد بازارپسند و غیر بازارپسند، تعداد، قطر، ماده ...
بیشتر
به منظور بررسی اثرات شوری محلول غذایی بر رشد، عملکرد و صفات کیفی گوجه فرنگی (Lycopersicon esculentum Mill. cv. Falkato) در سیستم کشت کیسه‌‌ای، آزمایشی در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با چهار سطح هدایت الکتریکی 5/1 (شاهد) 5/3، 5/5 و 5/6 دسی‌زیمنس بر متر و سه تکرار صورت گرفت. شاخص‌های رشدی از جمله عملکرد کل، عملکرد بازارپسند و غیر بازارپسند، تعداد، قطر، ماده خشک و میانگین وزن میوه، تعداد و سطح برگ و تعداد گل در خوشه و همچنین برخی صفات کیفی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش هدایت الکتریکی محلول غذایی، عملکرد کل، میانگین وزن میوه و شاخص سطح برگ به طور معنیداری کاهش یافت، در حالی که درصد ماده خشک میوه روندی افزایشی داشت. بیشترین عملکرد از تیمار محلول شاهد و تیمار 5/3 دسی‌زیمنس بر متر به ترتیب با 33/14 و 25/13 کیلوگرم در متر مربع به دست آمد که اختلاف معنیداری بین این دو تیمار وجود نداشت. اما تفاوت آنها با عملکرد تیمار‌های 5/5 دسی‌زیمنس بر متر (18/10 کیلوگرم در مترمربع) و 5/6 دسی‌زیمنس بر متر (73/9 کیلوگرم در مترمربع) معنیدار بود (01/0 < = P). همچنین با طبقه‌بندی میوه‌ها بر اساس قطرمیوه، در سه درجه مشخص شد که با افزایش هدایت الکتریکی محلول غذایی درصد میوه‌های درجه یک کاهش ولی درصد میوه‌های درجه دو و سه افزایش می‌یابد که این خود عامل مهمی در کاهش محصول بازارپسند است. تعداد میوه، تعداد برگ و تعداد گل در خوشه در تیمار‌های آزمایشی اختلاف معنیداری نشان ندادند. به طور کلی افزایش هدایت الکتریکی یا به عبارتی افزایش سطح شوری در محلول غذایی کشت‌های بدون خاک تا 5/3 دسی‌زیمنس بر متر، تاثیر معنیداری بر عملکرد و برخی از اجزای آن ندارد و نتایجی نزدیک به هدایت الکتریکی نرمال، جهت پرورش گوجهفرنگی را سبب می‌شود. اما در سطوح بالا‌تر عملکرد با شدت بیشتری تحت تاثیر این عامل بوده و کاهش معنیداری را نشان می‌دهد. همچنین با افزایش هدایت الکتریکی محلول غذایی، میزان مواد جامد محلول، اسید قابل تیتر، هدایت الکتریکی عصاره میوه، درصد ماده خشک میوه و میزان ویتامین ث به طور معنیداری افزایش می‌یابد. این در حالی است که pH عصاره میوه تفاوت معنیداری نشان نمی‌دهد. افزایش سطوح شوری محلول غذایی همچنین سبب کاهش مقادیر پتاسیم، نیتروژن، کلسیم و افزایش مقادیر سدیم و کلر در میوه می‌شود.
بنفشه دهدشتی زاده؛ حسین آرویی؛ مجید عزیزی؛ غلامحسین داوری نژاد
دوره 40، شماره 3 ، آذر 1388
چکیده
به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف ورمی‌کمپوست به عنوان یک ماده آلی و جایگزین برای مواد شیمیایی (کودها)، آزمایشی طی سال 86 درگلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. در این تحقیق تأثیر 5 سطح ورمی‌کمپوست (0، 10، 25، 50 و 100 درصد حجمی) و 2 سطح فسفر (0 و 2 گرم سوپر فسفات تریپل به ازای هر گلدان) در قالب طرح فاکتوریل بر پایه کاملاً ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف ورمی‌کمپوست به عنوان یک ماده آلی و جایگزین برای مواد شیمیایی (کودها)، آزمایشی طی سال 86 درگلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. در این تحقیق تأثیر 5 سطح ورمی‌کمپوست (0، 10، 25، 50 و 100 درصد حجمی) و 2 سطح فسفر (0 و 2 گرم سوپر فسفات تریپل به ازای هر گلدان) در قالب طرح فاکتوریل بر پایه کاملاً تصادفی در سه تکرار بر خصوصیات نشاء گوجهفرنگی رقم تجاریSuper Strain B مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که زمان جوانه زدن بر اساس تعداد روز پس از کاشت در تیمار 25% به طور معنیداری سریع‌تر از سایر تیمارها بود. طول، قطر و میزان کلروفیل نشاء در تیمار 50 درصد ورمی‌کمپوست افزایش معنیداری نسبت به شاهد نشان داد. در شاخص سطح برگ تیمار 25 درصد ورمی‌کمپوست بیشترین میزان را نشان داد. در جذب عنصر معدنی روی تیمار 100 درصد ورمی‌کمپوست افزایش معنیداری نسبت به بقیه تیمارها نشان داد. در جذب عناصر معدنی آهن، مس و منگنز تیمار 50 درصد ورمی‌کمپوست افزایش معنیداری مشاهده شد. عنصر معدنی فسفر یک روند افزایشی با افزایش ورمی‌کمپوست نشان داد. درصد رطوبت ریشه و شاخساره در زمان نشاکاری در تیمار 100 درصد ورمی‌کمپوست از سایر تیمارها بیشتر بود. ظهور اولین گل در تیمار 25 درصد ورمی‌کمپوست به طور معنیداری سریع‌تر از بقیه تیمارها بود. سریعترین ظهور اولین میوه تشکیل شده پس از اتقال نشاءها به زمین اصلی مربوط به تیمار 25 و 50 درصد ورمی‌کمپوست بود که اختلاف معنیداری با سایر تیمارها نشان دادند. میزان رطوبت ریشه در پایان عمر گیاه در تیمار 100 درصد ورمی‌کمپوست بیشتر از سایر تیمارها بود.
