مریم یوسفی؛ محمد محسن زاده گلفزانی؛ حبیب ا... سمیع زاده
چکیده
در این تحقیق تنوع ژنتیکی 63 ژنوتیپ فندق با استفاده از 10 آغازگر ISSR، دو نشانگر رتروترانسپوزون و هفت آغازگر ترکیبی ISSR و رتروترانسپوزون مورد ارزیابی قرار گرفتند که از هفت آغازگر ترکیبی فقط سه آغازگر باندهای واضح و مشخصی را نشان دادند و سایر آغازگرها باندی تشکیل نشد. پانزده آغازگر مورد استفاده در این مطالعه، توانستند در مجموع 116 باند چند ...
بیشتر
در این تحقیق تنوع ژنتیکی 63 ژنوتیپ فندق با استفاده از 10 آغازگر ISSR، دو نشانگر رتروترانسپوزون و هفت آغازگر ترکیبی ISSR و رتروترانسپوزون مورد ارزیابی قرار گرفتند که از هفت آغازگر ترکیبی فقط سه آغازگر باندهای واضح و مشخصی را نشان دادند و سایر آغازگرها باندی تشکیل نشد. پانزده آغازگر مورد استفاده در این مطالعه، توانستند در مجموع 116 باند چند شکل ایجاد کنند. آغازگر UBC822 با تعداد 14 باند بیشترین و آغازگر UBC814 با تعداد 3 باند کمترین تعداد نوار چندشکل را ایجاد کردند. میزان اطلاعات چند شکلی آغازگرها بین 18/0 تا 44/0 و شاخص نشانگر از 50/0 تا 31/11 متغیر بود. تجزیه به مختصات اصلی نشان داد سه مولفه اول توانستند در مجموع 12/37 درصد از واریانس کل را توجیه کنند. تجزیه خوشهای به روش COMPLETE، 63 ژنوتیپ مورد مطالعه را در هفت گروه قرار داد، که به ترتیب در هر گونه 8، 13، 7، 3، 3، 13، 16 ژنوتیپ قرار داده شدند. صحت گروهبندی حاصل از تجزیه خوشهای توسط تابع تشخیص کانونی به روش خطی فیشر با 81 درصد برآورد شد. در مجموع، آغازگرهای UBC822، UBC813 و Tos2 و ترکیب آغازگر TOS1+TOS2 میتوانند بهعنوان آغازگرهای مفید و مطلوب برای تفکیک ژنوتیپهای فندق معرفی شوند.
هانیه هادیزاده؛ علیرضا بابایی؛ لیلا سمیعی؛ علیرضا سیفی
چکیده
ایران با داشتن هفت گونه، سه زیرگونه و یک گونه هیبرید، سومین مرکز پراکنش جنس سریش میباشد. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی درون و بین‌گونه‌ای، 87 ژنوتیپ Eremurus متعلق به شش گونه شامل E. inderiensis، E. presicus، E. luteus، E. olgea، E. spectabilis و E. stenophyllus جمع آوری شده از نه استان از لحاظ صفات کمی و کیفی ریخت‌شناسی مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه به مؤلفههای اصلی ...
بیشتر
ایران با داشتن هفت گونه، سه زیرگونه و یک گونه هیبرید، سومین مرکز پراکنش جنس سریش میباشد. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی درون و بین‌گونه‌ای، 87 ژنوتیپ Eremurus متعلق به شش گونه شامل E. inderiensis، E. presicus، E. luteus، E. olgea، E. spectabilis و E. stenophyllus جمع آوری شده از نه استان از لحاظ صفات کمی و کیفی ریخت‌شناسی مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه به مؤلفههای اصلی نشان داد پنج مؤلفه، 96 درصد از تغییرات کل واریانس را توجیه می نمایند. طول خوشه، ساقه و ارتفاع گیاه، رنگ گل، تعداد برگ و شکل میوه از اجزای تشکیلدهنده مؤلفههای اصلی بودند. تجزیه خوشهای، ژنوتیپها را به شش گروه در سطح گونه‌ای تقسیم نمود.جمعیتهای درون هر گروه از مناطق مختلف جغرافیایی بودند که بیانگر این است که ارتباطی بین الگوی کلاستر بر اساس صفات ریختی و توزیع جغرافیایی ژنوتیپها وجود نداشت. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد بین اکثر صفات کمی اندازه‌گیری شده همبستگی مثبت وجود داشت. به‌طورکلی، نتایج این تحقیق نشان داد ژنوتیپهای سریش از نظر صفات مورد مطالعه از تنوع بالایی برخوردار هستند. بر اساس نتایج حاصل از داده‌های ریختی، گونههای E. olgea و E. stenophyllus پتانسیل بهنژادی جهت تولید گل شاخه‌بریده و گونههای E. inderiensis، E. luteus، E. presicusفرصت بهنژادی جهت به کارگیری در باغهای صخره ای و فضای سبز را دارا می‌باشند.
علوم میوه
مشهید هناره؛ قاسم حسنی
چکیده
گزینش و ارزیابی ارقام برتر، یکی از برنامههای اصلی بهنژادی درختان میوه و از جمله درخت گلابی است. این تحقیق با هدف بررسی رشد و عملکرد 11 رقم گلابی وارداتی شامل رقمهای ابتفتل، بورههاردی، دویندوکومیس، ملینا، نارت، کنفرنس، بورهبوسک، پاکامزتریومف، ویلیامز، ردبارتلت، جنراللیکلرک همچنین دو رقم ایرانی شاهد ...
بیشتر
گزینش و ارزیابی ارقام برتر، یکی از برنامههای اصلی بهنژادی درختان میوه و از جمله درخت گلابی است. این تحقیق با هدف بررسی رشد و عملکرد 11 رقم گلابی وارداتی شامل رقمهای ابتفتل، بورههاردی، دویندوکومیس، ملینا، نارت، کنفرنس، بورهبوسک، پاکامزتریومف، ویلیامز، ردبارتلت، جنراللیکلرک همچنین دو رقم ایرانی شاهد شاهمیوه و سردرودی طی هشت سال (1387 تا 1394) در شرایط اقلیمی ارومیه انجام شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب دادهها نشان داد که اختلاف معنیداری در سطح احتمال 1 درصد در صفات رویشی رشد سالانه شاخسارهها، ارتفاع درخت، قطر تنه و عرض گسترش تاج درخت و همچنین صفات طول، قطر، وزن، سفتی بافت، اسید قابل تیتراسیون، مواد جامد محلول و pH میوه، تعداد میوه در درخت، عملکرد درخت و شاخص عملکرد بر سطح مقطع عرضی تنه بین ارقام وجود دارد.رقم ردبارتلت نسبت به ارقام دیگر از رشد رویشی کمتری برخوردار بود. رقم شاهد شاهمیوه با 72/2 کیلوگرم و رقم ملینا با 66/7 کیلوگرم میوه در درخت دارای کمترین و بیشترین میانگین عملکرد در سه سال بودند. بیشترین شاخص عملکرد بر سطح مقطع عرضی تنه، در رقم ملینا مشاهده شد. با توجه به اینکه ارقام دویندوکومیس، پاکامزتریومف، ابتفتل و ملینا دارای بازارپسندی خوب و عملکرد بالاتری نسبت به ارقام دیگر بودند؛ بنابراین میتوان از دو رقم دویندوکومیس و پاکامزتریومف بهعنوان ارقام میانرس و از ارقام ابتفتل و ملینا بهعنوان ارقام نسبتاً دیررس جهت گسترش کشت گلابی در ارومیه و مناطق مشابه استفاده نمود.
علوم سبزی
ساسان کشاورز؛ سید علی پیغمبری؛ حسن زینالی خانقاه؛ محمدرضا بی همتا؛ محمدرضا حسندخت
چکیده
بهمنظور بررسی تنوع ژنتیکی 65 لاین فلفل، که از مناطق مختلف کشور و همچنین از کشور چین و مرکز تحقیقات بینالمللی سبزیجات (AVRDC) جمعآوری شده بودند؛ آزمایشی بهصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار برای ارزیابی 13 صفت مرفولوژیک اجرا شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس حاکی از تفاوت معنیدار بین ژنوتیپها در سطح احتمال یک درصد ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تنوع ژنتیکی 65 لاین فلفل، که از مناطق مختلف کشور و همچنین از کشور چین و مرکز تحقیقات بینالمللی سبزیجات (AVRDC) جمعآوری شده بودند؛ آزمایشی بهصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار برای ارزیابی 13 صفت مرفولوژیک اجرا شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس حاکی از تفاوت معنیدار بین ژنوتیپها در سطح احتمال یک درصد از لحاظ تمامی صفات بود. بر اساس مقایسه میانگین صفات مختلف که بهروش توکی در سطح احتمال 5 درصد انجام شد، ژنوتیپهای 3095 و 0013 و 26-6 از لحاظ عملکرد و خصوصیات مرتبط با بازارپسندی محصول وضعیت بهتری داشتند. برای تعیین فاصله ژنتیکی و گروهبندی ژنوتیپها، تجزیه به عاملها و تجزیه خوشهای انجام شد. جهت درک بهتر از روابط داخلی صفات و تعیین گروهی متغیرهای با بیشترین همبستگی، از تجزیه به عاملها با استفاده از تجزیه به مؤلفههای اصلی و چرخش عاملها به روش وریماکس استفاده شد. در این تجزیه چهار عامل مستقل از هم، مجموعاً 07/74 درصد از تغییرات را توجیه نمودند. تجزیه خوشهای بهروش وارد، لاینهای ارزیابیشده را در شش گروه متفاوت قرار داد؛ بهطوریکه این نتایج تا حد زیادی با مناطق جغرافیایی پراکنش لاینها و همچنین با صفاتی همچون عملکرد و خصوصیات مورفولوژیک مرتبط با بازارپسندی محصول همخوانی داشتند. نتایج حاصل از رگرسیون گامبهگام نشان داد که سه صفت قطر ساقه، طول ساقه و تعداد میوه در بوته بیشترین تأثیر را بر روی عملکرد میوه داشتند. جهت ارزیابی اثرات مستقیم و غیرمستقیم صفات واردشده در مدل رگرسیونی بر عملکرد میوه، تجزیه علیت انجام شد. نتیجه حاصل از این تجزیه موید تأثیر مستقیم سه صفت یادشده بر روی عملکرد بود و تأثیر غیرمستقیم این صفات چندان قابلتوجه نبود. با توجه به اینکه در این آزمایش لاینهای مورد مطالعه از لحاظ تنوع ژنتیکی تفاوتهای قابلتوجهی در صفات مورد بررسی نشان دادند نتیجه‌گیری شد که با انتخاب ژنوتیپهای برتر در هر خوشه که فاصله ژنتیکی بیشتری با یکدیگر دارند میتوان در تولید ارقام هیبرید فلفل بهمنظور بهرهجستن از هتروزیس استفاده کرد.
علوم میوه
میترا رازی؛ محمداسماعیل امیری؛ رضا درویش زاده؛ حامد دولتی بانه؛ پدرو مارتینز گومز
چکیده
انگور یکی از مهمترین محصولات باغی است که بهدلیل ارزش اقتصادی و غذایی آن بهطور گسترده کشت میشود. بهمنظور دستیابی به ارقام جدید با عملکرد بالا و صفات کیفی بهتر، شناسایی ارقام موجود ضروری است. برخی از گونههای وحشی انگور در معرض فرسایش ژنتیکی قرار دارند؛ لذا تعیین تنوع ژنتیکی ارقام و ژنوتیپهای وحشی انگور بهمنظور ...
بیشتر
انگور یکی از مهمترین محصولات باغی است که بهدلیل ارزش اقتصادی و غذایی آن بهطور گسترده کشت میشود. بهمنظور دستیابی به ارقام جدید با عملکرد بالا و صفات کیفی بهتر، شناسایی ارقام موجود ضروری است. برخی از گونههای وحشی انگور در معرض فرسایش ژنتیکی قرار دارند؛ لذا تعیین تنوع ژنتیکی ارقام و ژنوتیپهای وحشی انگور بهمنظور توسعه برنامههای اصلاحی آینده انگور دارای اهمیت بالایی میباشد. در این تحقیق تنوع ژنتیکی 75 رقم و ژنوتیپهای وحشی انگور (Vitis vinifera L.) با استفاده از 17 نشانگر ISSR مورد بررسی قرار گرفت. در مجموع 132 باند با استفاده از 17 نشانگر ISSR تولید شد که از این تعداد 75 باند (58/57%) چندشکل بودند. تعداد باندهای چندشکل از 2 در آغازگر UBC873 تا 7 در آغازگز UBC836 متغیر بود. تعداد آللهای مؤثر (Ne) از 72/1 در آغازگر UBC880 تا 18/1 در آغازگر UBC873 متغیر بود. محتوای اطلاعات چندشکل (PIC) آغازگرها بین 42/0 در آغازگر UBC880 و 14/0 در آغازگر UBC873 با میانگین 32/0 برآورد شد. گروهبندی ژنوتیپها بهروش تجزیه خوشهایی بر اساس ماتریس تشابه Dice و با استفاده از الگوریتم Complete ارقام مورد مطالعه را در چهار گروه قرار داد. بیشترین تشابه ژنتیکی (73/0) بین ارقام جیغجیغا و بلکسیدلس و همچنین بین آلفونسو و بلکسیدلس و کمترین تشابه ژنتیکی (11/0) بین ارقام دسترچین و لعلسیاه مشاهده گردید. بر اساس شاخص شباهت ژنتیکی Nei، بیشترین فاصله ژنتیکی مربوط به جمعیتهای خارجی و وحشی بود. آنالیز واریانس مولکولی تنوع درون جمعیتها و بینجمعیتی را بهترتیب 61 درصد و 39 درصد از کل تنوع نشان داد.
علوم میوه
رحیم عبادی؛ محمدرضا بی همتا؛ رامین بهمنی
چکیده
بهمنظور بررسی تنوع ژنتیکی ارقام زیتون و شناسایی بهترین ارقام، 30 رقم کاشتهشده زیتون مرکب از 27 رقم وارداتی (شامل کرونیکی، آربکین، کنسروالیا، ماستوئیدس، کالاماتا، پیکوال، بلیدی، میشن، لچینو، مانزانیلا دیسویلا، کایلتیه، ابوسطل، لچین دگرانادا، لچین دسویلا، توفاهی، ولیوتیکی، گروسان، خدیری، مصعابی، کورنیکابرا، پیکودو، حامد، ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تنوع ژنتیکی ارقام زیتون و شناسایی بهترین ارقام، 30 رقم کاشتهشده زیتون مرکب از 27 رقم وارداتی (شامل کرونیکی، آربکین، کنسروالیا، ماستوئیدس، کالاماتا، پیکوال، بلیدی، میشن، لچینو، مانزانیلا دیسویلا، کایلتیه، ابوسطل، لچین دگرانادا، لچین دسویلا، توفاهی، ولیوتیکی، گروسان، خدیری، مصعابی، کورنیکابرا، پیکودو، حامد، دوئبلی، کورفولیا، آمیگدالولیا، کایسی و صورانی) و3 رقم بومی ایران (شامل زرد، روغنی و ماری) در ایستگاه تحقیقات زیتون طارم از لحاظ صفات کمی و کیفی مورد ارزیابی قرار گرفتند. 33 صفت کمی و کیفی در این تحقیق بررسی شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد در کلیه صفات مورد مطالعه در بین ارقام اختلاف معنیداری وجود دارد که این امر موید تنوع ژنتیکی بالا در میان ارقام مورد مطالعه است. نتایج تجزیه همبستگی صفات نشاندهنده وجود همبستگی مثبت و منفی معنیداری در برخی از صفات مهم بود. رگرسیون گام به گام مشخص کرد که صفت عملکرد بیش از صفات دیگر به خصوصیات گل و درصد گل کامل بستگی دارد. درصورتیکه درصد روغن در ماده تر به متغیرهای فنولوژیکی میوه مانند زمان تغییر رنگ و رسیدن میوه وابسته بود. تجزیه به مؤلفههای اصلی نشان داد که 10 مؤلفه، 90 درصد از تغییرات کل واریانس را توجیه می‌نمایند. خصوصیات مورفولوژیکی و فنولوژیکی میوه، خصوصیات گل، عملکرد، درصد رطوبت میوه، میزان روغن در ماده‌تر و خشک و خصوصیات مورفولوژیکی برگ از اجزای تشکیلدهنده مؤلفههای اصلی بودند. تجزیه خوشهای ارقام را در فاصله 10 به 5 گروه تقسیم نمود. نظر به وجود تنوع ژنتیکی بالا در بین ارقام، دورگ‌گیری برای بهره‌مندی از تفکیک متجاوز برای بهبود عملکرد، افزایش میزان روغن در ماده تر و ایجاد ارقام جدید می‌تواند مؤثر واقع شود.
علیرضا فرخزاد؛ ذبیح اله زمانی؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ علیرضا طلایی؛ محسن مردی؛ علی قرقانی؛ علی شاهی قره لر
دوره 42، شماره 2 ، شهریور 1390، ، صفحه 193-205
چکیده
به منظور بررسی ارتباط بین برخی خصوصیات مورفولوژیکی، فنولوژیکی و زود باردهی در طول چندین سال متفاوت رشدی، پژوهشی روی جمعیتهای سیب حاصل از تلاقی کنترل شده انجام گرفت. در این آزمایش برخی صفات کمی و کیفی در بیش از 400 نتاج حاصل از چهار ترکیب تلاقی سیب‌های ارقام گلاب و شفیع‌آبادی به عنوان والدین پدری و ارقام رداسپار و گلدن اسموتی به عنوان ...
بیشتر
به منظور بررسی ارتباط بین برخی خصوصیات مورفولوژیکی، فنولوژیکی و زود باردهی در طول چندین سال متفاوت رشدی، پژوهشی روی جمعیتهای سیب حاصل از تلاقی کنترل شده انجام گرفت. در این آزمایش برخی صفات کمی و کیفی در بیش از 400 نتاج حاصل از چهار ترکیب تلاقی سیب‌های ارقام گلاب و شفیع‌آبادی به عنوان والدین پدری و ارقام رداسپار و گلدن اسموتی به عنوان والدین مادری، اندازه‌گیری شدند. پارامترهای آماری مانند ضریب تغییرات فنوتیپی و شاخص تنوع فنوتیپی شانون-ویور به عنوان معیارهایی از تنوع ژنتیکی بر اساس صفات کمی و کیفی محاسبه شدند. نتایج تجزیه واریانس وجود تفاوتهای معنیداری را بین جمعیتهای مورد تلاقی نشان داد. همچنین مقایسه میانگین دادهها نشان داد که تفاوت معنیدار بین جمعیتهای مورد مطالعه وجود دارد که بیشتر متأثر از خصوصیات والد مادری میباشد. نتایج تجزیه همبستگی ساده صفات، وجود همبستگی های مثبت و منفی معنیدار بین برخی صفات مهم چون ارتفاع دانهال، محیط تنه، اندازه سطح برگ، طول و عرض برگ، نیاز سرمایی بذور، زود باردهی و غیره را نشان داد. نتایج تجزیه عاملها نشان داد که 8 عامل اصلی با مقادیر بالاتر از یک، بیش از 73 درصد از واریانس کل را توجیه می‌کنند. تجزیه خوشهای جمعیتها بر اساس صفات مورد اندازه‌گیری به روش وارد، توانست ترکیب تلاقی دارای والد مادری مشترک را در یک گروه قرار دهد.
محمدرضا فتاحی مقدم؛ عزیز ابراهیمی؛ ذبیح اله زمانی
دوره 40، شماره 1 ، خرداد 1388
چکیده
گردو از محصولات مهم خشکباری است که ایران یکی از مراکز مهم پراکنش و کشت و کار آن به شمار می رود. در این مطالعه از صفات مورفولوژیک و نشانگرهای مولکولی RAPD برای تعیین سطح تنوع و خویشاوندی 31 ژنوتیپ برتر از ایران و چهار رقم خارجی گردو استفاده گردید. 14 آغازگر RAPD در مجموع 180 نوار در کل ژنوتیپها تکثیر کردند که از بین آنها 174 نوار چند شکل بودند. ...
بیشتر
گردو از محصولات مهم خشکباری است که ایران یکی از مراکز مهم پراکنش و کشت و کار آن به شمار می رود. در این مطالعه از صفات مورفولوژیک و نشانگرهای مولکولی RAPD برای تعیین سطح تنوع و خویشاوندی 31 ژنوتیپ برتر از ایران و چهار رقم خارجی گردو استفاده گردید. 14 آغازگر RAPD در مجموع 180 نوار در کل ژنوتیپها تکثیر کردند که از بین آنها 174 نوار چند شکل بودند. محدوده تشابه ژنتیکی ژنوتیپها بین 37/0 تا 89/0 بدست آمد. در تجزیه خوشهای، نمونهها در حد تشابه 50 % بر اساس زمینه ژنتیکی متفاوت در 5 گروه جای گرفتند. چهار رقم خارجی و 26 ژنوتیپ از استانهای مختلف در گروه پنجم قرار گرفتند که شامل ژنوتیپهایی از نیریز فارس، شهرکرد و ضیاء آباد قزوین بودند. تقریباً تمامی ژنوتیپها در مولفه اول و ژنوتیپهای NFE3، NFE5، JAHAN1 و CCGM1 در مولفه دوم مقدار عددی بیشتری نشان دادند. که هر کدام به تنهایی در تجزیه گروه مستقلی را تشکیل دادند. نتایج بدست آمده نشان داد که نشانگر مولکولی راپید RAPD برای بررسی تنوع ژنتیکی گردو یک روش کارآمد میباشد. این ژنوتیپها با پایه ژنتیکی متفاوت و صفات مناسب باغبانی نشان دادند که کاندیدهای مطلوبی برای استفاده مستقیم یا در برنامه بهبود کمی و کیفی گردو هستند.
