مریم دیده ور؛ محمدتقی عبادی؛ مهدی عیاری نوش آبادی
چکیده
بنه (Pistacia atlantica Desf.) از گونههای غالب پسته وحشی موجود در ایران میباشد. شیرابه درخت بنه یک ترکیب اولئورزینی است که از لایه خارجی پوست داخلی این گیاه ترشح میشود و در ایران سقز نامیده میشود. در این پژوهش درصد و ترکیبات شیمیایی اسانس شیرابه بنه در 13 رویشگاه لامرد، گچساران، دهپابید، جیرفت، مریوان (چهار رویشگاه گواز، قامیشله، انجیران ...
بیشتر
بنه (Pistacia atlantica Desf.) از گونههای غالب پسته وحشی موجود در ایران میباشد. شیرابه درخت بنه یک ترکیب اولئورزینی است که از لایه خارجی پوست داخلی این گیاه ترشح میشود و در ایران سقز نامیده میشود. در این پژوهش درصد و ترکیبات شیمیایی اسانس شیرابه بنه در 13 رویشگاه لامرد، گچساران، دهپابید، جیرفت، مریوان (چهار رویشگاه گواز، قامیشله، انجیران و هانه شیخان)، کهنوج، شوریجه، دالاهو، اندیمشک و ایلام مورد بررسی قرار گرفت. استخراج اسانس با استفاده از دستگاه کلونجر و به روش تقطیر با آب انجام گردید و برای شناسایی و اندازه گیری اجزای اسانس، از دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگراف گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) استفاده شد. نتایج نشان داد بیشترین و کمترین مقدار اسانس (6/26 و 5/9 درصد) به ترتیب متعلق به صمغ مناطق مریوان (روستای گواز) و جیرفت بود. همچنین محتوای اسانس نمونههای شوریجه (25 درصد)، مریوان-انجیران (25 درصد)، مریوان- قامیشله (6/24 درصد) نیز بسیار مطلوب بود. بررسی ترکیبات اسانس نشان داد بهطورکلی 39 ترکیب در اسانس صمغ درختان بنه وجود داشت که ترکیبات اصلی آن عبارت بودند از: آلفا-پینن (3/91-2/66 درصد)، بتا-پینن، کامفن، سابینن، دلتا-2-کارن، آلفا-فلاندرن، آلفا-ترپینن، پارا-سیمن، سیس-لیمونن اکسید، پاراسیمینن، ترانس-پینوکاروئول، سیس-ایزوسیترال، نئوایزو-وربنول و میرتنال. همچنین هیدروکربن های مونوترپنی به عنوان گروه اصلی تشکیلدهنده ترکیبات اسانس در تمام نمونهها بودند و بین 1/81 تا 9/97 درصد اجزای اسانس را تشکیل دادند.