حسین هاشمی مقدم؛ فاطمه سفیدکن؛ علی اشرف جعفری؛ سپیده کلاته جاری
چکیده
گیاه پونه‌سای بینالودی (Nepeta binaludensis Jamzad) از جمله گونه‌های انحصاری شمال شرق ایران محسوب می‌شود. در این تحقیق اندام‌های هوایی 20 جمعیت از این گونه در رشته کوه بینالود طی مرحله گلدهی کامل برداشت شد و هفت صفت مرفولوژیکی و بازده اسانس مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تفاوت معنی‌داری در سطح احتمال 1 درصد را در میان جمعیت‌های مورد مطالعه برای ...
بیشتر
گیاه پونه‌سای بینالودی (Nepeta binaludensis Jamzad) از جمله گونه‌های انحصاری شمال شرق ایران محسوب می‌شود. در این تحقیق اندام‌های هوایی 20 جمعیت از این گونه در رشته کوه بینالود طی مرحله گلدهی کامل برداشت شد و هفت صفت مرفولوژیکی و بازده اسانس مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تفاوت معنی‌داری در سطح احتمال 1 درصد را در میان جمعیت‌های مورد مطالعه برای همه صفات نشان داد. بیشترین و کمترین وزن تر سرشاخه با 2/378 و 2/58 گرم در بوته بهترتیب در جمعیت‌های زشک1 و گرینه بدست آمد. بیشترین و کمترین بازده اسانس با 9/4 و 2/1 درصد بهترتیب در جمعیت‌های درود نیشابور و فریزی1 بدست آمد. نتایج حاصل از تجزیه همبستگی نشان داد ارتفاع گیاه با قطرساقه، وزن تر و خشک سرشاخه همبستگی مثبت و معنی‌دار داشت. همبستگی بین صفات مورفولوژیکی و عملکرد اسانس با عوامل رویشگاهی مثل بارندگی، ارتفاع از سطح دریا و درصد شیب مثبت و معنی‌دار و با دمای رویشگاه منفی و معنی‌دار بود، به طوری که با افزایش ارتفاع از سطح دریا و کاهش دما، میانگین صفات مذکور افزایش یافت. تجزیه خوشه‌ای به روش وارد، جمعیت‌های مورد مطالعه را در دو گروه مجزا قرار داد. جمعیت‌های کلاستر1 (شامل هفت جمعیت سازگار به مناطق مرتفع و سرد) دارای میانگین بیشتری برای صفات مورفولوژیکی نظیر ارتفاع ساقه، وزن تر و خشک سرشاخه بودند. نتایج بدست‌آمده نشان‌دهنده وجود تنوع بالا در جمعیت‌های پونه‌سای بینالودی جهت استفاده در برنامه‌های به‌نژادی و کشت و اهلی‌کردن این گونه میباشد.
علوم گیاهان دارویی
مریم بدوی؛ محمد محمودی سورستانی؛ مریم ذوالفقاری؛ علی اشرف جعفری
چکیده
بهمنظور ارزیابی ارقام و تودههای مختلف کتان روغنی از نظر عملکرد کمی و کیفی، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 12 تیمار و 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل 6 رقم (آراچ2، اولای‌اوزون، گلدا، لیرینا، لیویا و یوآندا) و 6 توده (همدان، کرج، اردبیل1، اردبیل2، اردبیل3 و اردبیل4) بودند. ...
بیشتر
بهمنظور ارزیابی ارقام و تودههای مختلف کتان روغنی از نظر عملکرد کمی و کیفی، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 12 تیمار و 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل 6 رقم (آراچ2، اولای‌اوزون، گلدا، لیرینا، لیویا و یوآندا) و 6 توده (همدان، کرج، اردبیل1، اردبیل2، اردبیل3 و اردبیل4) بودند. صفات مورد بررسی شامل ارتفاع گیاه، تعداد شاخه جانبی، سطح برگ، تعداد کپسول، تعداد دانه در کپسول، عملکرد دانه، درصد و اجزای روغن بودند. نتایج نشان داد که بین تودههای و ارقام از لحاظ کلیه صفات مورد بررسی، تفاوت معنی‌داری وجود دارد. تودههای اردبیل4 و اردبیل3 بیشترین تعداد کپسول در گیاه و ارقام گلدا و لیویا کمترین تعداد داشتند. بیشترین و کمترین عملکرد دانه بهترتیب در تودههای اردبیل4 و رقم لیویا مشاهده شد. تودههای همدان، اردبیل3 و اردبیل4 بیشترین درصد روغن و رقم گلدا کمترین درصد روغن را داشتند. بیشترین و کمترین مقدار آلفا-لینولنیک‌اسید بهترتیب در رقم‌های لیرینا و آراچ2 مشاهده شد. رقم آراچ2 بیشترین میزان لینولئیک‌اسید، و توده کرج کمترین مقدار داشتند. در نهایت تودههای اردبیل3 و اردبیل4 بهدلیل عملکرد دانه و درصد روغن بالا و همچنین آلفا-لینولنیک‌اسید کافی، بهعنوان تودههای برتر در منطقه معرفی شدند؛ هر چند که تحقیقات بیشتر جهت توصیه کشت آنها ضروری میباشد.
نجمه هادی؛ عبدالعلی شجاعیان؛ فاطمه سفیدکن؛ علی اشرف جعفری
چکیده
پونه‌سا (Nepeta) از بزرگ‌ترین جنس‌های تیره نعنا بوده و ایران از خواستگاه‌های اصلی آن است. در مورد بررسی فعالیت‌های زیستی متابولیت‌های ثانویه جنس پونه‌سا، گزارشات متعددی وجود دارد که نشان‌دهنده اهمیت این جنس است. در این پژوهش، کمیت و کیفیت اسانس 12 توده از گونه‌های ایرانی پونه‌سا، N. cataria، N. menthoides و N. crassifolia، کشتشده در منطقه غرب ...
بیشتر
پونه‌سا (Nepeta) از بزرگ‌ترین جنس‌های تیره نعنا بوده و ایران از خواستگاه‌های اصلی آن است. در مورد بررسی فعالیت‌های زیستی متابولیت‌های ثانویه جنس پونه‌سا، گزارشات متعددی وجود دارد که نشان‌دهنده اهمیت این جنس است. در این پژوهش، کمیت و کیفیت اسانس 12 توده از گونه‌های ایرانی پونه‌سا، N. cataria، N. menthoides و N. crassifolia، کشتشده در منطقه غرب تهران، مطالعه شد. همچنین، کارآمدی اجزای اسانس، در بررسی روابط درون و بین گونه‌ها ارزیابی شد. اندام‌های گیاهی در مرحله گلدهی کامل، برداشت شده و پس از خشکشدن در سایه، بهروش تقطیر با آب، اسانس‌گیری شدند. بررسی کمی و کیفی اجزای اسانس، بهترتیب با استفاده از دستگاه‌های GC و GC/MS انجام شد. بهمنظور تعیین نقش هر یک از اجزای اسانس در تنوع درون و بین‌گونه‌ای، از روش تجزیه به مؤلفه‌های اصلی استفاده شد. بیشترین بازده اسانس به توده مرکزی از گونه N. cataria (5/2 %) تعلق گرفت. در گونه N. cataria، نپتالاکتونII (a4-آلفا، 7-آلفا، a7-بتا نپتالاکتون)، در گونه N. menthoides، دو جزء 1،8- سینئول و نپتالاکتون II و در N. crassifolia، سه جزء نپتالاکتونI (a4-آلفا، 7-آلفا، a7-آلفا نپتالاکتون)، 1،8- سینئول و نپتالاکتون II، ترکیب(های) غالب اسانس را تشکیل دادند. گونه‌های N. crassifolia و N. cataria بهترتیب از نظر میزان نپتالاکتونI و II، جایگاه‌های اول را به‌خود اختصاص دادند. از نظر میزان کل نپتالاکتون در اسانس، گونه N. cataria (1/99-8/97%) رتبه اول را داشت. همچنین، نتایج، کارآمدی اجزای اسانس در تمایز گونه‌ها و تعیین روابط درون و بین گونه‌ها را به اثبات رساند. در این پژوهش، بر اساس اجزای اسانس، گونه‌های N. crassifolia و N. cataria در یک گروه مجزا از گونه N. menthoides قرار گرفتند.
مریم جبلی؛ محبتعلی نادری شهاب؛ حمیدرضا فیضی؛ علی اشرف جعفری
چکیده
پده (Populus euphratica Oliv.) گونۀ بومی مقاوم به گرما، سرما و شوری است و دامنۀ اکولوژیک گستردهای دارد. ماندگاری بذر پده در شرایط متعارف بسیار کوتاه است و امکان نگهداری آن در شرایط بانک ژن وجود ندارد. برای نگهداری بذر این گونه در شرایط عادی (°C22+) و فراسرد یا ازت مایع (°C196-) از سه تیمار PVS2، گلیسرول 30 درصد و آبگیری همراه با بذور شاهد استفاده ...
بیشتر
پده (Populus euphratica Oliv.) گونۀ بومی مقاوم به گرما، سرما و شوری است و دامنۀ اکولوژیک گستردهای دارد. ماندگاری بذر پده در شرایط متعارف بسیار کوتاه است و امکان نگهداری آن در شرایط بانک ژن وجود ندارد. برای نگهداری بذر این گونه در شرایط عادی (°C22+) و فراسرد یا ازت مایع (°C196-) از سه تیمار PVS2، گلیسرول 30 درصد و آبگیری همراه با بذور شاهد استفاده شد. بذور بهمدت یک هفته، یک ماه و یک سال در شرایط فراسرد ذخیره و در °C22+ به ژرمیناتور وارد شدند. جوانهزنی بذور در °C22+ در پیشتیمارهای گلیسرول 30 درصد و PVS2، از 90 درصد به 00/35 و 67/41 کاهش یافت. جوانهزنی در یک سال ذخیرهسازی، در شرایط فراسرد (°C196-) از 90 درصد به 67/26 و 33/28 کاهش یافت. تیمار کاهش رطوبت بذر یا آبگیری بهترین نتیجه را در جوانهزنی و استقرار بذر در آزمایشگاه و گلخانه داشت. بذور شاهد در شرایط عادی بیش از چند ماه زندهمانی نداشتند و بذور فراسردی نیز در طول یک سال ماندگاری در شرایط فراسرد (°C196-) تغییری در زندهمانی، جوانهزنی و استقرار آنها مشاهده نشد.
