The Effect of Picloram and 2,4-D in Callogenesis of Leaf, Petiole and Endosperm Explants of Cycas revoluta Thunb

سیکاس (Cycas revoluta Thunb.) گیاهی زینتی و همیشه سبز است که شرایط خاصی برای رشد و نمو خود نیاز دارد. این گیاه بسیار زیبا مخصوص مناطق گرم و مرطوب بوده و اولین بار در چین پیدا شده است و تکثیر آن به روش جنسی (بذر) و غیر‌جنسی (پاجوش) صورت می‌گیرد. با توجه به مزایای تکثیر درون شیشه‌ای نسبت به روش‌های رایج ازدیاد، در پژوهش حاضر اثر نوع و غلظت‌های مختلف مواد تنظیم کننده رشد 2,4-D (صفر، 1، 2 و 4 میلی‌گرم در لیتر) و پیکلورام (صفر، 1، 5/2، 5 و 10 میلی‌گرم در لیتر) و نوع ریزنمونه (برگ، دمبرگ و آندوسپرم) بر القای کالوس‌زایی گیاه سیکاس به عنوان یک مرحله اساسی در تکثیر درون شیشه‌ای موفق آن و از طریق اندازه‌گیری صفات وزن‌تر، سطح و حجم کالوس، درصد و زمان کالوس‌زایی بررسی شد. مطالعه بر پایه آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار صورت گرفت. مطابق نتایج، بیشترین سطح (3/3 سانتی مترمربع) و حجم (8/5 سانتی متر مکعب) کالوس در ریزنمونه آندوسپرم در غلظت 10 میلی‌گرم در لیتر پیکلورام و کمترین سطح (صفر) و حجم (صفر) کالوس در ریز نمونه برگ در غلظت 10 میلی‌گرم در لیتر پیکلورام بدست آمد. بیشترین وزن‌تر کالوس (1/8 گرم) در ریزنمونه دمبرگ در غلظت 1 میلی‌گرم در لیتر پیکلورام بدست آمد که با مقادیر بدست آمده در اثر پیکلورام 5/2 و 5 میلی‌گرم در لیتر در ریزنمونه دمبرگ و همچنین پیکلورام 10 میلی‌گرم در لیتر در ریزنمونه آندوسپرم تفاوت معنی‌دار نداشت. کمترین وزن‌تر کالوس (صفر) در ریزنمونه برگ در غلظت 10 میلی‌گرم در لیتر پیکلورام مشاهده شد. همچنین، بیشترین درصد کالوس‌زایی در غلظت 1 میلی‌گرم در لیتر پیکلورام (100 %) در ریزنمونه های دمبرگ و برگ و کمترین درصد کالوس‌زایی در غلظت 10 میلی گرم در لیتر پیکلورام (صفر) در ریزنمونه برگ مشاهده شد. کمترین زمان کالوس‌زایی (12روز) در ریزنمونه‌های برگ و دمبرگ در غلظت‌های 1، 5/2 و 5 میلی‌گرم در لیتر پیکلورام و بیشترین زمان کالوس‌زایی (25 روز) نیز در ریزنمونه آندوسپرم با غلظت 1 میلی‌گرم در لیتر پیکلورام مشاهده شد. به طور کلی تیمار 2,4-D با غلظت 4 میلی‌گرم در لیتر برای کالوس‌زایی در هر سه اندام مناسب بود، اگرچه برای آندوسپرم تیمار پیکلورام با غلظت 10 میلی‌گرم در لیتر بهترین تیمار بود. در تیمار شاهد (بدون هورمون) به‌جز در ریزنمونه‌های دمبرگ کالوس‌زایی مشاهده نشد. در این مطالعه بافت و رنگ کالوس حاصل از دو نوع تنظیم کننده رشد مورد استفاده و همچنین نوع ریزنمونه متفاوت بود، به طوری که بافت کالوس حاصل از 2,4-D شکری و کرم مایل به زرد و کالوس حاصل از پیکلورام خمیری و شیری رنگ بود.