علوم گیاهان دارویی
جلال خورشیدی؛ مجید شکرپور؛ وحیده ناظری
چکیده
آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak subsp. daenensis) گیاهی است دارویی، اندمیک ایران و متعلق به خانواده نعناع که از میزان اسانس و تیمول اسانس بالایی برخوردار است. ارزیابی اکوتیپهای مختلف این گیاه بهمنظور شناسایی برترین اکوتیپ، از لحاظ بالاترین درصد اسانس و تیمول و نیز تعیین ارتباط خصوصیات خاکی و اقلیمی با کمیت و کیفیت اسانس آن بهمنظور شناسایی ...
بیشتر
آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak subsp. daenensis) گیاهی است دارویی، اندمیک ایران و متعلق به خانواده نعناع که از میزان اسانس و تیمول اسانس بالایی برخوردار است. ارزیابی اکوتیپهای مختلف این گیاه بهمنظور شناسایی برترین اکوتیپ، از لحاظ بالاترین درصد اسانس و تیمول و نیز تعیین ارتباط خصوصیات خاکی و اقلیمی با کمیت و کیفیت اسانس آن بهمنظور شناسایی مناسبترین اقلیم جهت تعیین محیط کشت ثانویه این گیاه جهت اهلیسازی امری ضروری بهنظر میرسد. در این پژوهش، هشت منطقه (ملایر 1، ملایر 2، جوزان، اراک، خانه میران بالا، خانه میران پایین، شازند، زاغه) از مناطق پراکنش این گیاه انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفت. اسانس نمونههای گیاهی جمعآوریشده از هر منطقه استخراج و پس از تعیین بازده اسانس، اجزای اسانس و مقادیر آنها به کمک دستگاههای GC و GC/MS مشخص گردید. ارتباط بین خصوصیات اقلیمی و خاکی مناطق مورد مطالعه با میزان اسانس و اجزای آن مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بیانگر آن بود که اکوتیپها اختلاف معنیداری از لحاظ درصد اسانس با یکدیگر داشتند. بیشترین و کمترین درصد اسانس بهترتیب مربوط به اکوتیپهای اراک (5%) و ملایر 2 (5/2%) بود. جزو غالب اسانس همه اکوتیپها، تیمول بود و بیشترین و کمترین درصد تیمول بهترتیب در اسانس اکوتیپهای جوزان (88/78%) و ملایر 1 (16/67%) مشاهده گردید. بین درصد اسانس با میانگین دمای روزانه، رس، سیلت و میزان آهک خاک همبستگی مثبت بالایی وجود داشت که این همبستگیها میتوانند در تعیین محیط کشت ثانویه این گیاه جهت اهلیسازی مفید واقع شوند.