علی شاهی قره لر؛ محمدرضا فتاحی مقدم؛ ذبیح اله زمانی؛ رضا معالی امیری
چکیده
به خاطر کاهش نزولات آسمانی و منابع آبی زیرزمینی و افزایش احتمال بروز تنش خشکی، گزینش ارقام یا ژنوتیپهای مقاوم یا متحمل تنش خشکی ضروری میباشد. فندق یکی از مهمترین درختان میوه خشکباری است. به‌منظور مطالعه واکنش شش رقم فندق (فرتیل، روند، لانگ، سقورب، مرویل و گرد) به تنش خشکی آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی ...
بیشتر
به خاطر کاهش نزولات آسمانی و منابع آبی زیرزمینی و افزایش احتمال بروز تنش خشکی، گزینش ارقام یا ژنوتیپهای مقاوم یا متحمل تنش خشکی ضروری میباشد. فندق یکی از مهمترین درختان میوه خشکباری است. به‌منظور مطالعه واکنش شش رقم فندق (فرتیل، روند، لانگ، سقورب، مرویل و گرد) به تنش خشکی آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی روی نهالهای سه ساله گلدانی اجرا شد. تیمارهای آبیاری شامل شاهد (آبیاری منظم) و تنش خشکی (قطع کامل آبیاری) بودند که پس از اعمال تیمار تنش خشکی، آبیاری مجدد انجام و به منظور بررسی قابلیت برگشت پذیری ارقام یک روز و یک هفته بعد از آبیاری مجدد نمونه‌برداری انجام شد. نتایج تجزیه واریانس اختلافات معنی‌دار بین تیمارهای آبیاری و همچنین ارقام نشان داد. رنگیزه‌های فتوسنتزی و کارآیی کوآنتومی تحت تیمار تنش خشکی کاهش یافتند. درحالیکه مقدار مالون‌دی‌آلدهید و پرولین افزایش نشان دادند. حداکثر کارآیی کوآنتومی فتوسیستم II در تیمار شاهد (731/0) و حداقل آن در تیمار تنش قبل از انجام آبیاری (672/0) مشاهده شد، اما یک هفته بعد از آبیاری مجدد به میزان شاهد برگشت. در بین ارقام مورد بررسی رقم گرد با دارا بودن بیشترین مقادیر رنگیزه های فتوسنتزی، دارای تولید بالای ترکیبات آنتی اکسیدانی (ترکیبات فنولی و فلاونوئیدها) نیز بود. محتوای پرولین با اکثر ویژگی های مورد بررسی بجز مالون‌دی‌آلدهید همبستگی منفی نشان داد. تحت تنش خشکی برگ‌های رقم لانگ کمترین و رقم روند بیشترین خسارت (درصد نکروزگی) را متحمل شدند. ارقام لانگ، فرتیل و گرد در برابر خشکی تحمل نسبی بیشتری نسبت به ارقام دیگر داشتند.
علوم میوه
داریوش آتشکار؛ احمد ارشادی؛ مهدی طاهری؛ حمید عبدالهی
چکیده
به‌منظور ارزیابی تحمل به خشکی برخی پایه‌های هیبرید سیب، آزمایشی گلدانی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 11 ژنوتیپ حاصل از برنامه اصلاح پایه‌های سیب شامل AR1 تا AR11 بههمراه پایه MM111 به‌عنوان شاهد متحمل در دو تیمار آبیاری 40 و 80 درصد ظرفیت زراعی اجرا شد. در این پژوهش فاکتورهای فیزیولوژیکی شامل: فتوسنتز، هدایت روزنهای، ...
بیشتر
به‌منظور ارزیابی تحمل به خشکی برخی پایه‌های هیبرید سیب، آزمایشی گلدانی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 11 ژنوتیپ حاصل از برنامه اصلاح پایه‌های سیب شامل AR1 تا AR11 بههمراه پایه MM111 به‌عنوان شاهد متحمل در دو تیمار آبیاری 40 و 80 درصد ظرفیت زراعی اجرا شد. در این پژوهش فاکتورهای فیزیولوژیکی شامل: فتوسنتز، هدایت روزنهای، تعرق،CO2 زیرروزنه، کارایی مصرف آب، هدایت مزوفیلی، محتوی نسبی آب برگ، دمای سطح برگ و دمای بخش درونی تاج اندازه‌گیری شد. به‌طورکلی ژنوتیپ پایه‌های موردمطالعه به لحاظ خصوصیات فیزیولوژیکی تفاوت معنی‌داری در سطح 1% از خود نشان دادند. تحت تأثیر تنش خشکی، پارامترهای فیزیولوژیکی کاهش یافت و میزان کاهش آن در ژنوتیپ پایه‌های مختلف متفاوت بود. اگرچه ژنوتیپ پایه‌های AR3، AR4، AR5 و AR7در شرایط آبیاری بدون تنش، دارای بیشترین تبادلات روزنهای و فتوسنتز بودند؛ ولی کمترین کاهش در تبادلات روزنهای و فتوسنتز تحت تنش خشکی در ژنوتیپ پایه‌های AR1، AR4، AR8 و AR11 و بیشترین عکسالعمل منفی به تنش در ژنوتیپ پایه‌های AR3، AR6، AR7 و AR9 مشاهده شد که به‌عنوان دو گروه ژنوتیپهای متحمل و حساس به تنش خشکی، می‌توانند در بررسیهای بعدی موردتوجه قرار گیرند. محتوی نسبی آب برگ در ژنوتیپهای متحمل به تنش خشکی، علیرغم داشتن تعرق بیشتر، بهمیزان کمتری کاهش یافت و همین امر میزان آماس برگ‌ها و شاخصهای فتوسنتزی آن‌ها را بهبود داد. احتمالاً این ژنوتیپ‌ها با سیستم ریشه‌ای ویژه، توانایی جذب بیشتر آب از خاک را داشته و یا با تجمع اسمولیتهای درون‌سلولی، قدرت جذب و نگهداری آب بیشتری دارند.
علوم میوه
محمود اثنی عشری؛ مرضیه هادیان دلجو؛ اصغر میرزایی اصل
چکیده
تأثیر همزیستی 3 گونه قارچ میکوریزا آربوسکولار (AMF) از جنس Glomus، در دو ترکیب دوتایی و سهتایی بر ویژگیهای رشد، غلظت کلروفیل، تبادلات گازی، فلورسانس کلروفیل و فعالیت چند آنزیم آنتیاکسیدان در نارنج سهبرگچهای (Poncirus trifoliate L.)، تحت تنش شوری مطالعه شد. دانهالهای 40 روزه نارنج سهبرگچهای، به گلدانهای حاوی G. intraradices×G. ...
بیشتر
تأثیر همزیستی 3 گونه قارچ میکوریزا آربوسکولار (AMF) از جنس Glomus، در دو ترکیب دوتایی و سهتایی بر ویژگیهای رشد، غلظت کلروفیل، تبادلات گازی، فلورسانس کلروفیل و فعالیت چند آنزیم آنتیاکسیدان در نارنج سهبرگچهای (Poncirus trifoliate L.)، تحت تنش شوری مطالعه شد. دانهالهای 40 روزه نارنج سهبرگچهای، به گلدانهای حاوی G. intraradices×G. mosseae و G. hoi×G. intraradices×G. mosseae و بدون قارچ همزیست (شاهد) منتقل شدند. بعد از 175روز، دانهالها بهمدت 45 روز در معرض غلظتهای صفر (شاهد)، 35 و 70 میلیمولار کلریدسدیم قرار گرفتند. در دانهالهای کلونیزهشده تحت تنش شوری در مقایسه با دانهالهای کلونیزهنشده تحت تنش شوری، بهویژه با ترکیب سهتایی، میزان کلونیزاسیون، وزن خشک شاخه و ریشه، تعداد برگ، ارتفاع، تعرق و راندمان فتوشیمیایی (حداکثر بازده کوانتومی در وضعیت سازگاری به تاریکی "Fv/Fm") ارتقاء یافت. تلقیح دانهالها با میکوریزا، در شرایط شوری، خصوصاً استفاده از ترکیب سه قارچ، منجر به افزایش در فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان (کاتالاز و آسکورباتپراکسیداز) در مقایسه با شاهد گردید. بهطور کلی، AMF توانست دانهالها را در برابر شوری، از طریق افزایش رشد و کاهش آسیب اکسیداتیو، کمک کند.
ناصر قادری؛ عادل سی وسه مرده
چکیده
به منظور بررسی واکنش‌های فیزیولوژیکی توت فرنگی به تنش خشکی آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه رقم توت‌فرنگی شامل ارقام کاماروسا، مرک و گاویوتا و سه تیمار آبیاری 25%، 50% و75% ظرفیت زراعی در سه تکرار و هر تیمار با دو واحد آزمایشی به اجرا درآمد. در این آزمایش فاکتورهای فیزیولوژیکی شامل فتوسنتز، ...
بیشتر
به منظور بررسی واکنش‌های فیزیولوژیکی توت فرنگی به تنش خشکی آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه رقم توت‌فرنگی شامل ارقام کاماروسا، مرک و گاویوتا و سه تیمار آبیاری 25%، 50% و75% ظرفیت زراعی در سه تکرار و هر تیمار با دو واحد آزمایشی به اجرا درآمد. در این آزمایش فاکتورهای فیزیولوژیکی شامل فتوسنتز، هدایت روزنهای، تعرق، محتوای نسبی آب برگ، شاخص پایداری غشاء سلولی و میزان کلروفیل اندازه‌گیری شدند. میزان فتوسنتز، هدایت روزنهای و تعرق در تمام ارقام در طی کاهش محتوای نسبی آب خاک کاهش یافت. کمترین میزان تعرق در شرایط تنش شدید مربوط به رقم گاویوتا بود و بیشترین میزان آن مربوط به ارقام کاماروسا و مرک بود. محتوای نسبی آب برگ و پایداری غشاء سلولی نیز در تمام ارقام با کاهش محتوای آب خاک کاهش یافت. بعد از رفع تنش، برگشت نسبتاً سریع فتوسنتز و تعرق در تمام ارقام روی داد ولی بیشترین میزان فتوسنتز و تعرق در این دوره مربوط به رقم مرک بود. در شرایط تنش شدید میزان کلروفیل کاهش یافت. در این شرایط رقم گاویوتا بالاترین میزان کلروفیل را داشت. یک روز بعد از رفع تنش بازیافت قابل توجهی در میزان کلروفیل مشاهده نشد. میزان پرولین در ارقام مختلف در طی کاهش محتوای نسبی آب خاک بطور جزئی افزایش یافت و در شرایط تنش شدید بیشترین افزایش مربوط به رقم گاویوتا بود. یک روز بعد از رفع تنش کاهش سریع میزان پرولین اتفاق افتاد. با توجه به یافته‌های پژوهش حاضر می‌توان گفت که رقم کاماروسا دارای پتانسیل بالاتری برای مقابله با شرایط کم آبی در مقایسه با دو رقم دیگر بوده و در مراحل بعد ارقام مرک و گاویوتا قرار دارند. جهت نتیجه‌گیری نهایی ارزیابیهای مزرعه‌ای ضروری به نظر می‌رسد.
موسی رسولی؛ کاظم ارزانی
دوره 42، شماره 4 ، اسفند 1390، ، صفحه 329-338
چکیده
شناخت نیازهای اکولوژیکی، فرایندهای رشد و نمو درختان میوه برای حصول به عملکردی مطلوب در صنعت میوه‌کاری ضروری میباشد. همچنین با تعیین الگوی رشد می‌توان طول دوره رشد و نمو میوه و مراحل بحرانی رشد جهت اعمال مدیریت صحیح در باغ را مشخص کرد. در این تحقیق، نرخ فتوسنتز کل و تغییرات الگوی رشد رویشی و زایشی (میوه) در 9 رقم گلابی آسیایی اندازه‌گیری ...
بیشتر
شناخت نیازهای اکولوژیکی، فرایندهای رشد و نمو درختان میوه برای حصول به عملکردی مطلوب در صنعت میوه‌کاری ضروری میباشد. همچنین با تعیین الگوی رشد می‌توان طول دوره رشد و نمو میوه و مراحل بحرانی رشد جهت اعمال مدیریت صحیح در باغ را مشخص کرد. در این تحقیق، نرخ فتوسنتز کل و تغییرات الگوی رشد رویشی و زایشی (میوه) در 9 رقم گلابی آسیایی اندازه‌گیری شد. آزمایش در قالب یک طرح کرت خرد شده در زمان بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی (RCBD) با 9 رقم در 5 تکرار و در 14 هفته انجام شد. بر اساس نتایج بدست آمده بین ارقام، زمان‌های مختلف اندازه‌گیری و اثر متقابل زمان و رقم، تفاوت معنی‌داری در میزان نرخ فتوسنتز کل مشاهده گردید (01/0P?). در بین ارقام مورد آزمایش، ‘KS13’ با 10/17 و ‘KS14’ با 15/11 میکرو مول دی‌اکسیدکربن بر مترمربع بر ثانیه (µmol CO2 m-2 s-1)، به ترتیب بیشترین و کمترین میزان نرخ فتوسنتز کل را در طی 14 هفته اندازه‌گیری نشان دادند. همچنین حداکثر میزان فتوسنتز در هفته چهاردهم (µmol CO2 m-2 s-125/24) و حداقل میزان آن در هفته دوم ( µmol CO2 m-2 s-137/7) ثبت گردید. با توجه به نتایج بدست آمده ارقام ‘KS13’ و ‘KS6’ دارای میزان نرخ فتوسنتز کل بالایی بودند. همچنین رشد تجمعی رویشی (شاخه) و زایشی (میوه) با توجه به تغییرات در طول فصل رشد و نمو اندازه‌گیری شد. نتایج، الگوی رشد ساده و کامل سیگموئیدی را برای تمام ارقام مورد بررسی مشخص نمود. مدت زمان هر یک از فازهای رشد تجمعی میوه با توجه به رقم مورد مطالعه متفاوت بود. بطوریکه فاز رکود رشدی 62 روز پس از تمام گل در ارقام KS13، KS14 و KS12 و72 روز پس از تمام گل در ارقام KS6، KS7، KS8، KS9، KS10 و KS11 اتفاق افتاد. همچنین نتایج نشان داد که از نظر زمان رسیدن میوه، ارقام KS7، KS10، KS11 و KS14 زودرس، ارقام KS6، KS9 و KS13 میان‌رس و دو رقم KS8 و KS12 دیررس بودند. با توجه به نرخ فتوسنتز مطلوب اکثر ارقام در شرایط آب و هوایی تهران چنین به نظر می‌رسد که این ارقام از نظر تولید محصول کافی و با توجه به منابع تولید شده حاصل از فتوسنتز سازگاری خوبی را نشان می‌دهند. از طرفی با توجه به نتایج حاصل از رشد رویشی و زایشی می‌توان اطلاعات بدست آمده را برای مدیریت باغ‌های گلابی آسیایی در شرایط آب و هوایی تهران استفاده نمود.
ناصر قادری؛ علیرضا طلایی؛ علی عبادی؛ حسین لسانی
دوره 41، شماره 2 ، شهریور 1389
چکیده
به منظور بررسی اثر تنش‌های مختلف آبی بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی سه رقم زراعی انگور (ساهانی، فرخی و بیدانه سفید) آزمایشی با چهار تیمار شامل پتانسیل آب خاک در حد 2/0- مگاپاسکال (شاهد)، 6/0-، 1- و 5/1- مگاپاسکال پتانسیل آب خاک (تیمارهای تنش) و سه تکرار در سال 1387 به اجرا درآمد. در این آزمایش گیاهان 2 ساله انگور در گلدانهای 18 لیتری محتوی خاک لومی ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر تنش‌های مختلف آبی بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی سه رقم زراعی انگور (ساهانی، فرخی و بیدانه سفید) آزمایشی با چهار تیمار شامل پتانسیل آب خاک در حد 2/0- مگاپاسکال (شاهد)، 6/0-، 1- و 5/1- مگاپاسکال پتانسیل آب خاک (تیمارهای تنش) و سه تکرار در سال 1387 به اجرا درآمد. در این آزمایش گیاهان 2 ساله انگور در گلدانهای 18 لیتری محتوی خاک لومی کاشته شدند. هر واحد آزمایشی شامل 2 گلدان و هر گلدان دارای یک گیاه بود. آزمایش سه بار پشت سر هم تکرار گردید. زمانی که پتانسیل آب خاک به تیمارهای موردنظر رسید و همچنین یک و چهار روز بعد از آبیاری مجدد محتوای نسبی آب برگ (RWC)، پایداری نسبی غشاء سلولی (MSI)، فتوسنتز (A)، هدایت روزنهای (gs)، تعرق (E)، میزان CO2 زیر روزنهای (Ci) و کارآیی مصرف آب (A/gs) اندازه‌گیری شدند. بر اساس نتایج بدست آمده در این پژوهش میزان RWC در تیمار 5/1- مگاپاسکال پتانسیل آب خاک در ارقام ساهانی، فرخی و بیدانه‌سفید و میزان MSI در ارقام ساهانی و بیدانه سفید در همان تیمار نسبت به تیمار شاهد کاهش یافتند. همچنین تعداد برگ‌های تولید شده در طول دورة تنش در هر سه رقم نسبت به تیمار شاهد کاهش نشان داد. میزان A، gs و E در هر سه رقم همراه با افزایش شدت تنش خشکی کاهش یافتند. رقم ساهانی از نظر تغییرات تبادلات گازی ثبات بیشتری نسبت به دو رقم دیگر به نمایش گذاشت. میزان Ci در هر سه رقم با افزایش شدت تنش ابتدا کاهش و سپس افزایش یافت. کارآیی مصرف آب (A/gs) در هر سه رقم با افزایش شدت تنش تا تیمار 1- مگاپاسکال پتانسیل آب خاک افزایش و سپس کاهش یافت. رابطه نزدیکی بین A و gs در هرسه رقم مشاهده شد. براساس نتایج این پژوهش در شرایط تنش کم و متوسط بازیابی تبادلات گازی نسبتاً سریع اتفاق می‌افتد ولی در شرایط تنش شدید حداقل به چهار روز جهت بازیابی کامل نیاز میباشد. با توجه به نتایج این پژوهش به نظر می‌رسد که رقم ساهانی برای کشت در شرایط کم آب مناسب‌تر از دو رقم دیگر میباشد.
