مهدیه خدایاری؛ منصور امیدی؛ علی اکبر شاه نجات بوشهری؛ داراب یزدانی؛ محمدرضا نقوی؛ زهره کدخدا
چکیده
به‌منظور افزایش و بهبود تولید انواع آلکالوئیدهای ارزشمند بنزوفنانتریدین در گیاه خشخاش، مهندسیهای متابولیت فراوانی انجام شده است که یکی از آنها استفاده از الیسیتورهاست که با تحریک سیگنالهای سلولی موجب سنتز متابولیتهای ثانویه در گیاهان یا کشت سلولی آنها میشوند. در این مطالعه با توجه به اهمیت ویژة خشخاش در صنعت داروسازی ...
بیشتر
به‌منظور افزایش و بهبود تولید انواع آلکالوئیدهای ارزشمند بنزوفنانتریدین در گیاه خشخاش، مهندسیهای متابولیت فراوانی انجام شده است که یکی از آنها استفاده از الیسیتورهاست که با تحریک سیگنالهای سلولی موجب سنتز متابولیتهای ثانویه در گیاهان یا کشت سلولی آنها میشوند. در این مطالعه با توجه به اهمیت ویژة خشخاش در صنعت داروسازی به‌منزلة تنها منبع تجاری تولید آلکالوئیدهای مورفین و سنگوئینارین و مشکلبودن سنتز شیمیایی این ترکیبات ارزشمند، پس از بهینهسازی محیط کشت کالزایی و انتخاب بهترین ریزنمونه، اثر دو الیسیتور عصارة مخمر و نانو TiO2 در دو زمان مختلف در کشت سوسپانسیون سلولی مریستم و ریشه در یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار بررسی شد. این الیسیتورها در سوسپانسیونهای سلولی مریستم و ریشه موجب تجمع سنگوئینارین و تبائین شدند که بیشترین مقدار سنگوئینارین و تبائین در 48 ساعت پس از اعمال تیمار با الیسیتور عصارة مخمر به‌ترتیب 2/2 و 4/3 برابر نسبت به شاهد در همین زمان به دست آمد. نانو الیسیتور TiO2 توانست در 24 ساعت پس از اعمال تیمار موجب افزایش دو آلکالوئید مزبور تا 1/2 برابر نسبت به شاهد شود که با گذشت زمان این مقدار کاهش پیدا کرد. آنچه در این مطالعه مشاهده شد، تحریک‌پذیری زیاد سلولهای مریستمی در برابر تیمار با هر دو الیسیتور و اثر آن در تجمع هر دو متابولیت بود. نتایج این پژوهش نشان میدهد که با استفاده از الیسیتورها و مخصوصاً نانوالیسیتورها می‌توان چرخة بیوسنتزی تولید و تجمع متابولیتهای تبائین و سنگوئینارین را در این گیاه تحریک کرد و این القا میتواند در هر دو ریزنمونة ریشه و مریستم مؤثر و حتی با یکدیگر متفاوت باشد.
