بررسی تنوع ساختارظاهری درون توده‌ای پسته و همبستگی بین بذرها با دانهال‌های حاصل از آن‌ها در رقم پسته بادامی ریز زرند

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه ولیعصر(عج) رفسنجان

2 استادیار، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه ولیعصر(عج) رفسنجان

3 دانشیار، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه ولیعصر(عج) رفسنجان

چکیده

به­منظور ارزیابی تنوع ساختارظاهری (مورفولوژیکی) درون یک تودۀ بذری پسته رقم بادامی ریز زرند (Pistacia vera L. cv. Badami-Riz- Zarand) و همبستگی بین ویژگی‌های بذرها با دانهال‌های حاصل از آن­ها، 20 صفت کمی در 67 خشک میوه و دانهال‌‌‌­های حاصل از کشت بررسی شد. نتایج نشان داد که همبستگی معنی­دار و مثبتی بین ابعاد خشک میوه و مغز و همچنین ارتفاع دانهال­های با قطر طوقه وجود دارد. بر پایۀ رسم کردار تجزیۀ خوشه­ای ژنوتیپ­های موردبررسی به سه دستۀ جداگانه گروه­بندی شدند. گروه اول شامل دانهال‌هایی بودند که از بذرهای پهن‌تری به وجود آمده بودند و طول دم‌برگ و قطر در انتها و وسط ساقۀ آن­ها بیش از دو گروه دیگر بود. همچنین وزن مغز، طول پهنک‌برگ و ارتفاع دانهال به‌طور معنی‌داری در گروه اول نسبت به گروه سوم برتری داشت. همین­طور مشخص شد ژنوتیپ‌هایی که در گروه دوم قرار گرفتند طول و قطر خشک میوه، طول و عرض مغز، نسبت طول به عرض پهنک‌برگ، شاخص سبزینگی برگ و قطر طوقۀ بیشتری از ژنوتیپ­های گروه سوم داشتند. درمجموع نتایج این آزمایش نشان داد که در پستۀ رقم بادامی ریز زرند به‌رغم یکسان بودن والد مادری در بذرهای استفاده‌شده از یک تودۀ بذری، تنوع ساختارظاهری بالایی وجود دارد. همچنین  نتایج نشان داد که با برقراری رابطۀ رگرسیونی بین برخی صفات خشک میوه (بذر) و دانهال حاصل از آن­ها پیش از کاشت با توجه به ابعاد خشک میوه (بذر) می‌توان بعضی از ویژگی­های مرتبط باقدرت رشد را در دانهال حاصل از کشت آن بذر برآورد و پیش‌بینی کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

An investigation on morphological diversity and of correlation seed characteristics with seedlings in a mass of pistachio seed (Pistacia vera L. cv. Badami-Riz- Zarand)

نویسندگان [English]

  • Shirin Nasrolah Pourmoghadam 1
  • Hamid Reza Karimi 2
  • Aliakbar Mirik 3
  • Mohmmad Hossein Shamshiri 3
1
2
3
چکیده [English]

In order to study morphological variation within seeds and seedlings of a pistachio population of ‘Badami-Riz-e-Zarand’, 20 quantitative traits were measured in sixty-seven nut and seedlings originated from them. Results showed that there was positive and significant correlation between traits of nuts (seeds) and kernels, not between seedling height and crown diameter. According to measured parameters and cluster analysis, seedlings clustered to three groups. In the first seed group, petiole width and length as well as petiole diameter at the bottom and the middle were more than the other two groups. In the first group, kernel weight, leaf length and seedling height was significantly more than third group. Similarly, it was found that seedlings in the second group had nut length, nut diameter, kernel length and width, the ratio of length to width of leaves, SPAD index and stem diameter greater than the third group. Results of this experiment showed that despite the fact that all of the nuts had the same female parent; there was high morphological diversity within seeds of a pistachio population of cv. Badami-Riz-e-Zarand. Also, results revealed, characteristics associated with vigor of seedlings can be estimated before planting by defining a regression formula between some of seed traits.

کلیدواژه‌ها [English]

  • genotypes
  • growth rate
  • nut
  • seed dimensions
  1. Alipoor, H. & Ghafarimovafagh, F. (2011). Genetic studies of Iranian pistachio cultivars using morphological characteristics. Iranian Journal of Horticultural Science, 42(1), 73-82. (in Farsi)
  2. Antonovics, J. & Schmrnt, J. (1986). Paternal and maternal effects on propagule size in Anthoxanthum odoratum. Oecologia (Berlin), 69, 277-282.
  3. Bonfil, C. (1998). The effects of seed size, cotyledon reserves, and herbivory on seedling survival and growth in Quercus rugosa and Q. laurina (Fagaceae). American Journal of Botany, 85, 79-87.
  4. Giles, E. B. (1990). The effects of variation in seed size on growth and reproduction in the wild barley Hordeum vulgare ssp. Spontaneum. The Genetical Society of Great Britain, 64, 239-250.
  5. Henry, F. & Richter, M. (1982). Effects of seed size on seedling size in Virola surinamensis a within and between Tree Analysis. Oecologia, 53, 347-351.
  6. Hodgson, R. W. & Eggers, E. R. (1938). Correlations between size of seed, seedling and nursery tree in the Avocado. California Avocado Association Yearbook, 23, 92-96.
  7. IPGRI. (1998). Descriptor for Pistacia spp. (excluding P. vera L.): International Plant Genetic Resources Institute, Rome, Italy.
  8. Janzen, D.H. (1977). Variation in seed size within a crop of a costa rican Mucuna andreana (Leguminosae). American Journal of Botany, 64, 347-349.
  9. Kafkas, S., Ebru, K. & Perl-Treves, R. (2002). Morphological diversity and germplasm survey of three wild Pistacia species in Turkey. Genetic Resources Crop Evolution, 49, 261-270.
  10. Karimi, H. R., Zamani, Z., Ebadi, A. & Fattahi, M. R. (2009). Morphological diversity of Pistacia species in Iran. Genetic Resources Crop Evolution, 56, 561-571.
  11. Malvasi, M. & Malvasi, U. (1995). Effect of seed size on seedling growth of a shade-tolerant tropical tree (Hymanea stilbocarpa. Haynes). Tree Plant Note, 6, 130-133.
  12. Panahi, B., Esmailpoor, A., Farbod, F. & Farivarmahin, H. (2004). Land preparation and planting of pistachio. Publication of Agricultural Education, Tehran, Iran. (in Farsi)
  13. Pitelka, L.F., Thayer, M.E. & Hansen, S.B. (1983). Variation in achene weight in Aster acuminatus. Canadian Journal of Botany, 61, 1415-1420.
  14. Radmehr, A. (2009). Results of sample survey design horticultural products in 2007. Ministry of Agriculture, Tehran.
  15. Shahigharelor, A., Zamani, Z., Fatahimoghadam, M., Bozari, N. & Khadivikhob, A. (2010). Assessment of genetic diversity of the wild-type genotype Cerasus using vegetative and seed characteristics. Iranian Journal of Horticultural Science, 41(4), 359-373. (in Farsi)
  16. Schual, B. A. (1980). Reproductive capacity and seed size in Lupinus texensis. American Journal of Botany, 67, 703-709.
  17. Yaltirik, F. (1967). Anacardiaceae. In: Davis P.H. (ed.) Flora of Turkey, 2, 544-548.