TY - JOUR ID - 82800 TI - بررسی اثر مکان رویش بر میزان و کیفیت اسانس اسپات گل‌آذین برخی رقم‌های نخل خرما JO - علوم باغبانی ایران JA - IJHS LA - fa SN - 2008-482X AU - اتقائی, معصومه سهیلا AU - سفیدکن, فاطمه AU - درینی, علی AU - صادق زاده حمایتی, سعید AU - عبدوسی, وحید AD - دانشجوی دکتری، دانشکده علوم کشاورزی و صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران AD - استاد، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران AD - استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی جنوب استان کرمان،‎ ‎سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ‏کرمان، ایران AD - دانشیار، مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران AD - استادیار، دانشکده علوم کشاورزی و صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 52 IS - 1 SP - 125 EP - 138 KW - اسانس KW - گلآذین KW - 3 و 4 دیمتوکسی تولوئن DO - 10.22059/ijhs.2019.283838.1669 N2 - گل‌آذین خرما (Phoenix dactylifera L.) در پوششی بنام اسپات قرار دارد که حاوی اسانس است. در این مطالعه تأثیر منطقه رویش (بم و جیرفت) بر میزان و اجزای اسانس اسپات رقم‌های خرما (پیارم، زاهدی، مضافتی و هلیله‌ای) ارزیابی شد. استخراج اسانس به روش تقطیر با آب و آنالیز آن توسط دستگاه های GC و GC/MS انجام شد. نتایج نشان داد اثر رقم بر ویژگی‎های ریخت‎شناسی بیش از اثر مکان بود و رقم‌های مضافتی (06/55 سانتی‎‎متر) و هلیله‎ای (80/48 سانتی‎متر) بیشترین طول اسپات نشان دادند. بیشترین عرض اسپات در رقم‌های مضافتی (52/11 سانتی‎متر) و پیارم (83/10 سانتی‎متر) ثبت شد و رقم زاهدی بیشترین تعداد اسپات در نخل (83/14 عدد) را داشت. از طرف دیگر، وزن تر و خشک اسپات و عملکرد ماده خشک اسپات در بم (به‎ترتیب 30/235 و 66/67 گرم در اسپات و 906/747 گرم در نخل) به‎ترتیب معادل 38، 48 و 41 درصد بیش از جیرفت شد. میزان اسانس هر اصله نخل در منطقه بم (246/1 گرم) 26/2 برابر جیرفت (551/0 گرم) شد. رقم مضافتی بیشترین وزن تر، خشک و عملکرد ماده‎خشک اسپات را داشت. بیشترین درصد اسانس (168/0-148/0 درصد) نیز به دو رقم زاهدی و پیارم تعلق داشت. اسانس هر چهار رقم در هر دو مکان رویش حاوی 3و4 ـ دی متوکسی تولوئن (2/71-7/58 درصد)، پاراـ متیل انیسول (0/30-2/4 درصد)، 2و6 ـ دی متوکسی تولوئن (8/16-6/8 درصد)، ان ـ نونانال (1/4-6/0 درصد) و اورتوـ وانیلین (6/2-5/0 درصد) بودند. رقم‌های مورد مطالعه از لحاظ اثرپذیری از مکان رویش به دو دسته تقسیم شدند. رقم‌های هلیله‎ای و مضافتی از ثبات نسبی بیشتری برخوردار بودند. UR - https://ijhs.ut.ac.ir/article_82800.html L1 - https://ijhs.ut.ac.ir/article_82800_ec955861f5db07655440c1ec23896e44.pdf ER -